Тӗмен тӑрӑхӗнчи чӑваш ансамбльне вырӑссемпе тутарсем, вӑл тӑрӑхра пурӑнакан ытти халӑх пайташӗсем саламланӑ.

Тӗмен тӑрӑхӗнчи Анат Тавда районӗнчи Канаш чӑваш ялӗнчи «Тантӑш» чӑваш ансамблӗ 30 ҫул тултарнӑ. Унӑн юбилейӗ ҫу уйӑхӗнчех ҫитнӗ-ха. Уява вара ҫӗртмен 2-мӗшӗнче пухӑннӑ.

Тӗмен тӑрӑхӗнчи чӑвашсен «Тӑван» ассоциацийӗн ертӳҫи Ираида Маслова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑваш ансамблӗн юбилейӗ ячӗпе вӑйӑсем вылянӑ, конкурссем ирттернӗ. Тата... пысӑк концерт. Уяв хаваслӑ иртнӗрен хӑнасем те чунтан савӑннӑ.

Ҫак йӗркесен авторӗ тӗнче тетелӗнчи уҫӑ ҫӑлкуҫсенче вуласа пӗлнӗ тӑрӑх, «Тантӑш» ансамбле 1989 ҫулта йӗркеленӗ. Унта ҫӳреме килӗшнисем пурте пӗр ҫулсенелле пулнӑран «Тантӑш» ят пама йышӑннӑ.

Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, 11-мӗш класран вӗренсе тухакансем вырӑс чӗлхипе экзамен тытнӑ. ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл йӗркеллех иртнӗ, ҫапах йӗркене пӑснӑ тӗслӗхсем пулнӑ.

Икӗ ҫынна – шпаргалкӑпа усӑ курнӑшӑн, тепӗр иккӗшне аудиторие телефонпа кӗнӗшӗн кӑларса янӑ. Вӗсене кӑтартӑвӗсене пӑрахӑҫланӑ, ҫавӑнпа экзамена тепӗр ҫултан ҫеҫ тытайӗҫ.

Палӑртса хӑвармалла: кӑҫал Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменӗсенчен пӗтӗмпе 10 ҫынна кӑларса янӑ. Литература экзаменӗнче – 1, математикӑра – 5, вырӑс чӗлхинче 4 ҫын йӗркене пӑхӑнман.

Аудиторие кӗриччен пурне те металлодетекторпа тӗрӗслеҫҫӗ. Эппин, хӑшӗ-пӗри телефон епле йӑтса кӗрет-ха? Халӗ пластикран туса кӑларнӑ смартфонсем сутаҫҫӗ, вӗсене детектор тупаймасть. Анчах аудиторире видеосӑнав пур, унта вара телефонпа усӑ курни лайӑх курӑнать.

Пӗрремӗш канал ӗҫченӗсем Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун Шупашкара килни пирки пӗлтернӗччӗ. Хӑнасем Гладков урамӗнче вырнаҫнӑ Республикӑри ача-пӑча клиника пульницинче пулса курнӑ. Вӗсем пушӑ алӑпа килмен – тӗп тухтӑра Пӗрремӗш канал директорӗ Константин Эрнст алӑ пуснӑ 1 миллион тенкӗлӗх сертификат тыттарнӑ. Ку укҫапа пульница валли реанимаци уйрӑмӗ валли икӗ функционаллӑ медицина кравачӗ тата пӗр бинокулярлӑ лупа туянасшӑн.

Кунашкал кравать интенсивлӑ терапи валли питӗ кирлӗ. Бинокулярлӑ лупӑпа вара тӗрлӗ тытӑмра усӑ кураҫҫӗ: хирургире, дерматологире, нейрохирургире, офтальмологире, стоматологире. Ку хатӗр ачасене паракан медицина пулӑшӑвне пахалӑхлӑрах тума пулӑшать.

Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, ҫӗртме уйӑхӗнче «Ҫамрӑксен хули» ҫамрӑксен форумӗ иртет. Кӑҫал вӑл «Буревестник» кану базинче ҫӗртмен 8-13-мӗшӗсенче пулӗ.

Хальхинче форумӑн тӗп ыйтӑвӗ – Шупашкар 550 ҫул тултарни. Унта хутшӑнакансем наци проекчӗсене, хулари культурӑна, пултарулӑха пӑхса тухӗҫ.

Паянхи кун тӗлне форума хутшӑнмашкӑн 780 ҫынран заявка килнӗ. Кусем – форум вӑхӑтӗнче базӑра пурӑнакансем. Мероприятие хутшӑнакан ытти ҫынсене шута илсен 1500-е ҫитӗ. Палӑртмалла: форума лекес тесен 200 тенкӗ тӳлемелле.

Кӑҫал «Ҫамрӑксен хули» форума Ҫамрӑксен ӗҫӗсемпе ӗҫлекен федераци агентствин ертӳҫи Александр Бугаев килӗ.

Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 90-мӗшӗнче, чӑваш чӗлхин паллӑ тӗпчевҫисенчен пӗри, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Леонид Сергеев 90 ҫул тултарнӑ.

Леонид Сергеев Муркаш районӗнчи Ҫурлатӑри ялӗнче 1929 ҫулта ҫуралнӑ. Пуҫламӑш шкулта, унтан ҫывӑхри Муркашри вӑтам шкулта вӗреннӗ. 1945 ҫулта вӑл Чӑваш патшалӑх педагогика институтне ҫул тытнӑ.

Шкулта та тӑрӑшнӑ, уркаш райӗҫтӑвкомӗн ҫут ӗҫ пайӗн ертӳҫи те пулнӑ. Ҫамрӑклах тӗпчев ӗҫӗпе кӑсӑкланма пуҫланӑ. Малтанласа муркашсен калаҫӑвне тӗпченӗ. Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн чӑваш чӗлхипе литература кафедри ҫумӗнчи аспирантурӑра ӑс пухнӑ. Каярах Азербайджан университетӗнче доктор диссертацине хӳтӗленӗ.

Леонид Сергеевӑн пысӑкран та пысӑк, сумлӑран та сумлӑ ӗҫӗсем нумай. Вӗсенчен пӗри тесе вӑл ҫирӗм ҫула яхӑн ҫырнӑ «Чӑваш чӗлхи диалекчӗсен системи /Диалектологи атласӗ/» тӗпчеве асӑнмалла.

Леонид Сергеев паян та Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче тӑрӑшать.

Синоптиксем мӗн пӗлтереҫҫӗ-ха? Ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗччен республикӑра вӑйлӑ ҫумӑрсем пулмӗҫ. Канмалли кунсенче вара каллех шӑрӑх ҫанталӑк тӑрӗ. Ҫимӗк тӗлне вӑйлӑ ҫумӑр килмелле, кайран сивӗтмелле.

Ыран тата паян ҫӗрлесерен сивӗрех, 7 градус ӑшӑ, пулӗ. Юнкунпа кӗҫнерникун кӑнтӑрла сулхӑнра 27-29 градус таран ӑшӑтӗ. Эрнекун ҫанталӑк кӑшт уҫӑлӗ. Анчах канмалли кунсене каллех шӑрӑх килӗ.

Эппин, утӑ ҫулса типӗтмелли лайӑх тапхӑр пуҫланать. Ку эрнере ҫулсан ҫумӑрсем пуҫланиччен типӗтсе кӗртетӗрех.

Чӑваш Енре пурӑнакансен интереслӗ те кӑткӑс ыйтӑвӗсене «Что? Где? Когда?» (чӑв. «Мӗн? Ӑҫта? Хӑҫан?») кӑларӑмра илтме пулать. Хальхинче Евгений Сергеев хӑйӗн ыйтӑвне ярса панӑ. Анчах вӑл унта хутшӑнакансене выляса илеймен.

Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, эфира тухнӑ кӑларӑмра ҫиччӗмӗш раундра Чӑваш Ен ҫыннин ыйтӑвӗ янӑранӑ. Вӑл ҫапларах пулнӑ: «Кин Хаббарад мӗн пирки каланӑ: 10 ҫынран 9-шӗ унсӑр калаҫу пуҫараймаҫҫӗ».

Ку ыйтӑва Борис Левин хуравланӑ. Вӑл тӳрех акӑлчан юморисчӗ тата карикатурисчӗ мӗн пирки каланине тавҫӑрнӑ: ҫанталӑк ҫинчен. Ку хурав тӗрӗс пулнӑ.

Ҫитес ӗҫ эрни кӗскелӗ. Кун пирки Роструд аса илтерет. Раҫҫейре пурӑнакансем ытларах канӗҫ. Ку Раҫҫей кунне уявланипе ҫыхӑннӑ.

Кӑҫал ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗ юнкуна лекет. Ҫавна май ҫак кун кантарӗҫ. Кунсӑр пуҫне ҫӗртме уйӑхӗнчи ӗҫ кунне те кӗскетӗҫ – ҫынсем 1 сехет маларах киле кайӗҫ.

«Раҫҫей хаҫачӗ» ҫырнӑ тӑрӑх, ку уйӑхра ҫынсен пӗтӗмпе 19 кун ӗҫлемелле пулӗ. 11 кун вара, Раҫҫей кунӗнчи канмаллине шута илсе, канӗҫ.

Суд приставӗсем Чӑваш Енре ачисене алимент тӳлемен ашшӗ-амӑшӗ мӗн чухлӗ пулнине шутланӑ. Палӑртмалла: Вӑрмар районӗнче пурӑнакан ҫыннӑн чи пысӑк парӑм. Унӑн 1 миллион та 700 пин тенкӗ пухӑннӑ.

Ачисене алимент тӳлемен ашшӗ-амӑшӗ ытларах Улатӑр, Ҫӗмӗрле, Вӑрнар, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче, Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнать. Унти кашни 68-85-мӗш ҫын – алиментщик.

Комсомольски, Патӑрьел, Елчӗк , Етӗрне, Муркаш районӗсенче вара ку енӗпе лару-тӑру лайӑх.

Тивӗҫлӗ канӑва тухнисен йышӗнче те алимент тӳлеменнисем пур. Вӗсем пӗтӗмпе – 21 ҫын.

Эх, мӑнтарӑн Китай усламҫисем тесе калас патнех ҫитерет ку хыпар-хӑнар. Китай пуянӗсем укҫа хывнипе Чӑваш Енре тума палӑртнӑ сӗт-ҫу савутне малтан Муркаш районӗнче ҫӗклеме шухӑшларӗҫ, кайран Ҫӗрпӳ районне куҫ хывнӑччӗ. Унта та, кунта та хирӗҫлерӗҫ. Савута яхӑнне те ярасшӑн пулмарӗҫ.

Халӗ Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял ял тӑрӑхне кӗрекен Илпеш ҫывӑхӗнче хӑпартса лартасшӑн иккен.

Сӗт-ҫу тирпейлекен савут тӑвас ыйтӑва сӳтсе явас ҫинчен асӑннӑ район хаҫатӗнче пӗлтерӳ пичетленӗ. Унӑн авторӗ — Ҫӗньял ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Андрей Михайлов.

Итлеве ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче 15 сехетре Илпешри ял вулавӑшӗнче ирттермелле. Ӑна хатӗрлесе иритерессишӗн явапли тесе Ҫӗньял ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗн ҫумне Татьяна Моткинӑна ҫирӗплетнӗ.