Полярти тӗпчевҫӗсем Thwaites Offshore Research (THOR) проекта хутшӑнакан полюс таврашне тӗпчекенсем статья пичетлесе кӑларнӑ, унта вӗсем тӗнчери ҫанталӑк ӑшӑнса пынине пула Антарктида ирӗлсех пынине кӑтартса панӑ.

Температура ӳсни пӑр сийне пӗтерет, ҫапла май нумаях пулмасть ӑсчахсем унччен пӑр айӗнче пытаннӑ ҫӗнӗ утрава тупса палӑртнӑ.

Тӗпчевҫӗсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ООН пӗлтернӗ юлашки кӑтартусемпе килӗшӳллӗн пирӗн планетӑн ӑшӑ виҫи, 2011-2015 ҫултисемпе танлаштарсан 0,2° С таран хӑпарнӑ. Ҫӗр чӑмӑрӗн паян кунхи пӑрланнӑ лаптӑкне 40 ҫул каяллахи кӑтартӑвӗсемпе танлаштарсан тинӗсри пӑр йышӗ кашни вунӑ ҫул хушшинче 12% чакать.

Пӑр ирӗлӗвӗн хӑвӑртлӑхӗ уйрӑмах 2015-2019 ҫулсенчи сӑнавсенче палӑрать, ҫавна май тӗнче ҫанталӑкӗ ӑшансах пыни пирки ним иккӗленӳсӗр калама май пур.

Юлашки анлӑ тӗпчев вӑхӑтӗнче Хӗвеланӑҫ Антарктидӑри ледник Туэйтс пӑрлӑхне тӗпченӗ, паянхи куна илес пулсан вӑл арканма пултаракансен йышне кӗрет. Хӑйӗн пысӑк калӑпӑшне пула вӑл тӗнче океанне хӑрушлӑх кӑтартса тӑрать.

«Территорине тӗпченӗ май эпир халиччен пӗлмен утрава асӑрхарӑмӑр, унӑн виҫи 634 000 тӑваткал фут (58,9 пин тв.

Малалла...

Чӑвашсен «Хавал» пуҫару ушкӑнӗ чӑваш чӗлхин 11-мӗш уйлӑхне хутшӑнма чӗнет. Кӑҫал вӑл утӑ уйӑхӗн 1–8-мӗшӗсенче «Сурские зори» кану базинче (вӑл Чӑваш Республикинчи Етӗрне районӗнче вырнаҫнӑ) иртӗ.

«Хавал» уйлӑх Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗнчен тата ют ҫӗршывран килнисене чӑваш чӗлхине ӑша илтерет. Унта опытлӑ вӗрентекенсем пулӗҫ. Семинарсем, лекцисем, ҫавра сӗтелсемпе тренингсем йӗркелӗҫ. Чӑваш, миноритарлӑ ытти культурӑпа чӗлхесене аталантаракан кӑсӑклӑ ҫынсемпе паллашма май килӗ. Сӑр юханшывӗ хӗрринче пӗччен е ҫемьепе пӗрле канма та май туса парӗҫ.

Чӑваш чӗлхине хальхи коммуникативлӑ тата грамматика меслечӗсене тӗпе хурса вӗрентӗҫ. 3-10 ҫулсенчи ачасем валли уйрӑм программа пулӗ, 11 ҫултан аслӑраххисем валли те ятарлӑ программа йӗркелӗҫ.

Уйлӑха Мускаври урал-алтай чӗлхисен ӑслӑлӑх ӗҫченӗ, филологи ӑслӑлӑх кандидачӗ Александр Савельев (Сантӑр Савкилта), Эктор Алос и Фонт (Шупашкар-Барселона) социолингвист, Айрат Тухватуллин (Хусан) истори факультетӗн доценчӗ, истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ; Арцём Федоринчик (Тимукка) (Шупашкар-Кейӳ) чӗлхеҫӗ-типолог, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ килсе ҫитӗҫ.

Малалла...

«Хавал» чӑвашсен пуҫару ушкӑнӗ чӑвашла ҫыракан лавккасене халӑх ытларах ҫӳренипе ҫӳременнине пӗлесшӗн.

Тӗнче тетелӗнчи «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче «Хавал» ушкӑн ыйтӑм ирттерет. Унта сӑмах «Пятёрочка» сеть пирки пырать.

«Пятёрочка» ҫӗнӗ лавккасенче вырӑнти чӗлхесемпе те ҫырма пуҫларӗҫ. Ҫав шутра чӑвашла та! Паллах ӗнтӗ чӑвашла ҫырни пӗлтерӗшлӗ, анчах та Сирӗн суйлава чӑваш чӗлхипе усӑ курни витӗм кӳрет-и? Эсир ытларах «Пятёрочкӑна» ҫӳреме пуҫларӑр-и?» — тесе ҫырнӑ «Хавал».

Чӑн та, Кӳкеҫре Совет урамӗн вӗҫӗнче уҫӑлнӑ лавккара та чӑвашла ҫырнӑ. Чӑвашра чӑвашла ҫырнишӗн, пӗр енчен, тӗлӗнмелле те мар-ха. Ҫапах та пурте апла туманран чӑвашла ҫырнисене курсан савӑнатпӑр.

Чӑвашла ҫырнӑ лавккасене «Хавал» ыйтӑмне хутшӑннӑ 24 ҫынран 10-шӗ ытларах ҫӳреме пуҫланине пӗлтернӗ. 8-шӗ ҫук тесе пӗлтернӗ.

moygorod-online.ru сайтри сӑн

Паян ЧР прокуратури патӗнче ҫынсем черет тӑнӑ. Вӗсем Тӗп прокуратура комиссийӗ йӗркеленӗ йышӑнӑва лекессишӗн пырса тӑнӑ.

Шупашкара тӗп прокурорӑн ҫумӗсем Игорь Ткачев тата Сергей Зайцев килнӗ. Вӗсем паян каҫхи 8 сехетченех ҫынсене йышӑннӑ. Кашниех унта хӑйӗн ыйтӑвне татса парасса шанса пынӑ.

Общество деятелӗ Юрий Шакеев пӗлтернӗ тӑрӑх, прокуратурӑри йышӑнӑва вун-вун ҫын лекме тӑрӑшнӑ. Ытти ҫӑлкуҫа ӗненес тӗк, прокуратура умӗнче ҫӗр-ҫӗр ҫын черет тӑнӑ.

Йӗркелӗхе пӑхса тӑма ятарласа полици нарядне чӗннӗ.

gorodok-tlt.ru сӑн

«Известия» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ коронавирус ачасемпе ҫамрӑксене сайра хутра ерет. Ҫакна Китай Халӑх Республикинчи чирсене тӗрӗслекен тата вӗсен тӗлӗшпе профилактика ирттерекен центр тӗпченӗ.

Экспертсем чирленӗ 70 пин ытла тӗслӗхе тишкернӗ. 0-10 тата 10-19 ҫулсенчи ҫынсем чирлес хӑрушлӑх 1 процент ҫеҫ-мӗн. Анчах вирус ачасемпе ҫамрӑксемшӗн чӑннипех те хӑрушлӑх кӑларса тӑратманни пирки 100 проценчӗпех ҫирӗплетсе калама пулмасть-ха, ку ыйтӑва тӗплӗнрех тишкермелле.

Чулхулари патшалӑх университечӗн биологи тата биомедицина институчӗн директорӗ Мария Ведунова шутланӑ тӑрӑх, ачасемпе ҫамрӑксен организмӗ коронавирусран лайӑхрах хӳтӗленет. Кун пек ватӑ ҫынсем пирки калама ҫук: ҫулсем иртнӗҫемӗш ҫыннӑн организмӗ хавшаса пырать.

cap.ru сайтри сӑн

Шупашкарти Гастелло урамӗнче вӗрентекенсем валли ҫурт тума тытӑннӑ. Педагогсем валли хваттерсем ятарла хакпа пулӗҫ – 1 тӑваткал метрӗ 38,5 пин тенкӗ (халӗ вӑтамран 45 пин тенкӗ тӑрать). Ҫурта кӑҫал хута ямалла.

Кунашкал ҫурт Шупашкарта пӗрремӗш пулӗ. Хваттерсемсӗр пуҫне ҫуртра 60 вырӑнлӑх ясли тӑвӗҫ. Кунсӑр пуҫне машина лартмалли лапам, спорт лапамӗ, канмалли лапам пулӗҫ.

Халӗ застройщик каркаса монтаж тӑвать, ҫурт ӑшӗнче перегородкӑсем лартать. Программӑпа килӗшӳллӗн хӑпартакан тепӗр ҫурт «нуль» паллӑран иртнӗ. Ӑна 2021 ҫулхи ҫуркунне туса пӗтерме палӑртнӑ.

Валери Туркай сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн ятне чӑвашла ҫырса хунӑ. Ҫакна чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай асӑрханӑ, ҫавна сӑн ӳкерсе Чӑваш халӑх сайтне ярса панӑ.

Чӑвашлӑха упракан тата упрама тивӗҫ организацисен ячӗсене чӑвашла ҫырманни, шел те, тӗл пулать. Сӑмахран, Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗн, Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗн ячӗсене вырӑсла ҫеҫ ҫырнӑ тесе пӗлтерчӗҫ.

Халӑх шавӗ хыҫҫӑн Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн ятне чӑвашла та, вырӑсла та ҫырса хунине Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарланӑччӗ. Аса илтерер: театр ҫуртне ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн ятне малтанласа вырӑсла кӑна ҫырнӑччӗ. Ҫавна асӑрханисем тӗнче тетелӗнчи ушкӑнсенче кӑмӑлсӑрланма тытӑннӑччӗ. Каярах театр ятне икӗ чӗлхепе шӑрҫаласа хунӑччӗ.

altaicholmon.ru сайтри сӑн

Ҫитес пилӗк ҫулта Чӑваш Енри тӑлӑхсене пурӑнмалли ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерме палӑртнӑ. Кун пирки ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Олег Николаев Патшалӑх Канашӗн ертӳлӗхӗпе тата фракци ертӳҫисемпе тӗл пулнӑ чухне калаҫнӑ.

Олег Алексеевич каланӑ тӑрӑх, республика хыснинче ку енӗпе ытларах тӑкакламаллине палӑртӗҫ. Кӑҫал республикӑри 347 тӑлӑха ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерме хыснаран 373 млн тенкӗ уйӑрӗҫ. Ҫак укҫаран 168 млн тенки – хушма нухрат.

Олег Николаев ҫапла ӗҫлесен, федераци правительствине хастар хутшӑнтарсан пилӗк ҫулта республикӑри мӗнпур тӑлӑха ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерес шанчӑк пурине палӑртнӑ.

Пушкӑртстанри Пелепей районӗнчи «Илем» ушкӑн хӑйӗн 25 ҫулхине паллӑ тунӑ.

«Урал сасси» хаҫатра Юрий Михайлов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, «ҫак коллектива йӗркелес ӗҫе ытти чӑваш хастарӗпе пӗрле иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗн варринче» вӑл хӑй те хутшӑннӑ. Малтанхи вӑхӑтра пухӑнма вырӑн та пулман. Хулари типографин хӗрлӗ кӗтесӗнче, медицина училищин акт залӗнче (директорӗсем хамӑр чӑвашсем пулнӑран ирӗк панӑ), каярах ӳнер шкулӗнче пуҫтарӑннӑ. 1996 ҫулта Пелепей хулинче наци культурисен центрне уҫсан вӑл «Илемӗн» тӑван килӗ пулса тӑнӑ. Ҫав вӑхӑталлах Шупашкартан чӑваш тумӗсем илсе кайнӑ, ансамбль ятне те тупнӑ. Ушкӑна йӗркелесе яраканни тата 15 ҫул хушши ертсе пыраканни Владимир Гордеев юрӑ-кӗвӗ ӑсти, хӑй тӗллӗн вӗреннӗ композитор пулнӑ. Вӑл педагогика училищинче кунӗпе ӗҫленине пӑхмасӑр каҫсерен «Илем» хастарӗсем патне васканӑ, репертуара ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ юрӑсем кӗртнӗ. Унпа пӗрле Чӑваш Республикинчи Етӗрне районӗнчи Ачак ялне кайса А. Русков ӑстаҫӑран чӑваш халӑх кӗвӗ инструменчӗсем илсе килнӗ.

Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунне халалланӑ пултарулӑх каҫӗ иртнӗ. Унта хӗрарӑм-поэтсен вулавӗ пулнӑ тата «Мир цвета глаз женщины» (чӑв. Хӗрарӑм куҫӗн тӗслӗ тӗнче) курав уҫӑлнӑ.

Курав, сӑмах май, 30 ытла ӗҫпе паллаштарать. Пейзажсем, натюрмортсем, портретсем... Курава йӗркелес енӗпе Чӑваш Енри Художниксен союзӗн пайташӗ Светлана Кокель тӑрӑшнӑ.

Музей ертӳҫи Ирина Оленкина пӗлтернӗ тӑрӑх, музейри пултарулӑх каҫӗ йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Ӑна ҫулсерен йӗркелеҫҫӗ.

Людмила Исаева, Лидия Сарине, Зоя Сывлӑмпи, Светлана Березкина, Нина Пӑрчакан хӑйсен сӑввисене вуланӑ, Людмила Сачкова прозаик тата драматург пултарулӑх планӗпе паллаштарнӑ. Венера Сандомирова чӑваш халӑх юррисемпе романссем юрланӑ.