«Эмоция» ташӑ ушкӑнӗ Пӑлхарта пӗчӗк хрусталь кӳлепине тивӗҫнӗ. Вӗсем ташланӑ чӑваш ташши жюри членӗсемпе куракансене хытах килӗшнӗ.
— Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчен конкурса килсе ҫитнӗ пултаруллӑх ушкӑнӗсем 5 кун хушши фестиваль хӑнисене савӑнтарнӑ. Эпир вара икӗ ташӑпа конкурса хутшӑннӑ: «Тутар вӑййи» тата «Наци йӑли-йӗркисенчен тытӑнса тӑракан чӑваш наци ташши». Юлашки ташӑна куракансем тӳрех тимлерӗҫ, ют ҫӗршыв ҫыннисем валли вара ташӑ чӑн та ҫӗнӗлӗх пулчӗ, — пӗлтерет хорэографи ушкӑнне ертсе пыракан Пётр Пашков.
Конкурса йӗркелесе пыракансем пирӗн ентешсене Украина тата Испани ҫӗршывӗсенче пулса иртекен ташӑ мероприятийӗсене хутшӑнма чӗннӗ. Ку шанӑҫа ҫамрӑк ташӑҫӑсем хаваспах йышӑннӑ.
Асамат Палтай ҫамрӑк ӳнерҫӗ — Микуҫ Палтай ывӑлӗ — 40 крона виҫеллӗ вак акҫа сӑнне ӑсталанӑ иккен. Ӗҫӗ-пуҫӗ иртнӗ кӗркуннех пулса иртнӗ пулин те кун пирки хыпар пирӗн тӑрӑха халь кӑна ҫитнӗ.
Асамат чылай конкурса хутшӑнса ҫӗнтернӗ, ҫапла май ӑна кунта чи ҫамрӑк пултаруллӑ ӳнерҫӗсен йышне кӗртеҫҫӗ.
Вак укҫа питӗнче Асамат вырӑнти икӗ кармана ӳкернӗ — Тройски тата Безьеж ятлисене. Хӑй каласа панӑ тӑрӑх икӗ карманӗ те ӑна пите килӗшеҫҫӗ, кунта, Чӑвашра, вӗсем юлманнишӗн питӗ куллянать иккен ӳнерҫӗ.
Хальхи вӑхӑтра Асамат Яблонец-над-Нисоу хулари ӳнерпе промышленность колледжӗнче вӗренет, иккӗмӗш курс студенчӗ вӑл. Пӗлӗвне малалла Питерти Штиглиц ячӗллӗ ӳнерпе промышленность академинче туптасшӑн.
Чӑваш ятне инҫетри ҫӗршывра ҫӗкленӗшӗн вӑл чӑн та мухтава тивӗҫ. Ӑнӑҫу сунар ӑна!
Ереван хулинче «Чӑваш юмахӗсемпе халапӗсем» эрменле пичетленсе тухнӑ, кӑлараканӗ — «Цицернак» издательство.
Ку кӗнеке хӑйне евӗр хурав. 2011 ҫулта Чӑваш кӗнеке издательстви «Патвар Назар» кӗнеке кӑларнӑччӗ — унта эрменсен юмахӗсем чӑвашла пичетленнӗччӗ. Ҫапла май эрменсем те парӑмлӑ юлас темен — пирӗн юмахсене хӑйсен чӗлхипе кӑларнӑ.
Ереванта тухнӑ кӗнекене ҫак халапсем кӗнӗ: «Улӑп ҫӗрӗ», «Сармантей», «Уйӑх ҫинчи хӗр», «Ылтӑн хутаҫ» тата ыттисем. Эрменле вӗсене Ованес Айвазян куҫарнӑ.
Икӗ халӑх хушшинчи хутшӑну малашне аталанса пырӗ кӑна — Чӑваш кӗнеке издательстви хальхи вӑхӑтра эрмен кулӑшӗсен пуххине хатӗрлет, Ереванра вара Юрий Скворцовӑн суйласа илнӗ хайлавӗсем пичете кӗтеҫҫӗ.
Нумай пулмасть, раштавӑн 16–19-мӗшӗсенче Турцири Истамбулта Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк ҫамрӑкӗсен 15-мӗш Аслӑ пухӑвӗ-курултайӗ иртрӗ. Маларах пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ, унта Чӑваш Республикинчи делегатсем те хутшӑнчӗҫ. Пирӗн тӑрӑхран Чӑваш ҫамрӑкӗсен «Сӑвар» пӗрлешӗвӗн пайташӗсем кайрӗҫ — Олег Цыпленков, Илтимер Ефремов, Николай Плотников тата Светлана Иванова юрӑҫ.
Кӑҫалхи пухура Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк ҫамрӑкӗсен курултайне ирттерме пуҫланипе 20 ҫул ҫитнине паллӑ турӗҫ, хӑй пухӑвӗ те шучӗпе 15-мӗш пулчӗ.
Курултайра ҫамрӑк журналистсен тата тӗрӗк хӗрарӑмӗсен пӗрлешӗвӗсене йӗркелерӗҫ, ытти ыйтусене сӳтсе яврӗҫ. Ытти ыйтусене илес пулсан кунта уйгурсен йывӑрлӑхӗ ҫинчен (Китай вӗсене хӑйсен саккунӗпе пурӑнтарас тесе вӑйлӑ пусмӑрлать иккен), Раҫҫейре йышӑнма палӑртнӑ вӗренӳ саккунӗ пирки, Ирак патшалӑхӗнчи турккӑсен йывӑрлӑхӗ ҫинчен (курдсем хуҫаланнӑ май вӗсене йывӑр килет), карачайсемпе черкессен ҫӗрӗсене туртса илни ҫинчен, якутсен ҫӗрӗнчи экологи пирки калаҫрӗҫ. Лайӑх пурнӑҫпа, пӗр йывӑрлӑхсӑр пурӑнакансем те пулчӗҫ — сӑмахран, Румыни тутарӗсем хӑйсене патшалӑхра лайӑх туяҫҫӗ.
Бакура (Азербайджан) иртнӗ шӑматкун, чӳкӗн 24-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк ҫамрӑкӗсен пӗрлӗхӗн офисне уҫрӗҫ. Вӑл тӗп хулан Ҫамрӑксен ҫуртӗнче вырнаҫрӗ.
Мероприятие Ҫамрӑксемпе спорт министрӗ Азат Рагимов хутшӑнчӗ, хӑйӗн сӑмахӗнче вӑл каларӗ: «Азербайджанта пурӗ 11 ҫамрӑксен ҫурчӗ ӗҫлет, тата 10 ҫурт хӑпартаҫҫӗ. Ҫак центрсенче ҫамрӑксем валли мӗн кирли пурте пур: конференц-залсем, вулавӑшсем, интернет пӳлӗмӗсем, тӗрлӗ тӗлпулусемпе тренингсем тата конференцисем ирттермелли кану пӳлӗмӗсем».
Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк ҫамрӑкӗсен пӗрлӗхне 1992 ҫулта Хусанта йӗркеленӗ. Унта 18 патшалӑхри 36 халӑх, 40 ытла организаци кӗрет.
Дрезден (Германи) хулинче чи вӑрӑм автобус ҫула тухнӑ. Хальлӗхе ун ӗҫне хула ҫумӗнчи маршрутсенче тӗрӗслеҫҫӗ кӑна пулин те, вӑл тӗнчере чи вӑрӑмми шутланать — 30 метр. Ҫӳллӗшпе сарлакӑшӗ ыттисенчен уйрӑлса тӑмасть — 2,55 тата 3,4 кӑна. Фраунгофер институчӗ хатӗрленӗ автобус пурӗ 256 ҫынна илсе ҫӳреме пултарать. Ахальтен мар ӗнтӗ ӑна автотрамвай ят панӑ вӗсем.
Автобуса шухӑшласа кӑларнӑ май ҫутҫанталӑка упрассине тӗпе хунӑ — ахаль двигательсӗр пуҫне ун ӑшӗнче электромотор пур. Электричество вӑйӗпе вара ҫак вӑрӑм автобус 8 ҫухрӑм таран кайма пултарать.
Институт директорӗ Маттиас Клинкӗр пӗлтернӗ тӑрӑх ку автобус хаклӑ трамвайсене ылмаштарма пултарӗ. Проектпа Германире ҫеҫ мар, Раҫҫейре те кӑсӑкланаҫҫӗ иккен. Пирӗн хуласенче пӑкӑланнӑ ҫулсемпе епле ҫӳрӗ-ши? — ҫак ыйту ҫеҫ пӑшӑрхантарма пултарать пуль.
Аслӑ Британин тӗп хулинче, Лондонра, ҫак кунсенче олимп вӑййисем иртеҫҫӗ. Унта пирӗн республикӑран та спортсменсем хутшӑнаҫҫӗ, ҫав шутра Татьяна Архипова та.
Паян марафон чупрӗҫ — 42 ҫухрӑм тӑршӗлле ҫула пирӗн ҫӗршывран виҫҫӗн тухрӗҫ: Альбина Майорова, Лилия Шобухова тата Татьяна. Лилия вӗҫне ҫитеймерӗ, 20 ҫухрӑм иртсен хӑйне япӑх туйма пуҫланӑран ӑмӑртӑва вӗҫлерӗ.
Пирӗн ентеш Африка спортсменӗсене ҫеҫ мала ярса виҫҫӗмӗш тухма пултарчӗ. Вӑрӑм ҫула вӑл 2:23:29 вӑхӑтра вӗҫлерӗ. Ку вӑл мала тухнӑ Эфиопи спортсменӗнчен 22 ҫеккунт нумайрах. Иккӗмӗш вырӑна Кенирен тухрӗ — 2:23:12.
Саламлатпӑр!
Темиҫе хут куҫара-куҫара пынӑ хыҫҫӑн SpaceX компанин Dragon карапӗ тинех пӗтӗм тӗнчен космос станцийӗ патне вӗҫсе кайрӗ. Темиҫе минут иртсен карап орбитӑна ӑнӑҫлӑ тухрӗ. Унӑн вӗҫевне NASA кӑтартса тӑчӗ — ҫапла май патшалӑх тума хутшӑнман чи пӗрремӗш космос карапӗ епле вӗҫнине пӗтӗм тӗнче сӑнама пултарчӗ.
Dragon карапа, чӑвашла ӑна Аҫтаха теме пулать, космос уҫлӑхне Falcon 9 (ӑна та SpaceX ӑсталанӑ) ракета кӑларчӗ. Карапра ҫын ҫук, вӑл станцие апат-ҫимӗҫ тата тӗрлӗ хатӗрсем илсе ҫитермелле. Каялла пушӑ таврӑнмӗ — 660 кило таякан кирлӗ мар япала станцирен антарӗ.
Ку вӗҫеве темиҫе хут те куҫарчӗҫ. Кӑҫал (маларах пӗлтӗр палӑртнӑччӗ те, чӳк вӗҫӗнче, анчах ӗҫ тухмарӗ) чи малтан унӑн акан 30-мӗшӗнче вӗҫсе хӑпармаллаччӗ, анчах та, кӑлтӑксем тупӑннӑран, вӗҫсе хӑпарасси пулмарӗ. Кайран вӑхӑта ҫӑвӑн 19-мӗшне куҫӑрчӗҫ — карап дивгателӗсем ӗҫлеме пуҫланӑ хыҫҫӑн компьютер вӑй-хӑват хатӗрӗсенчен пӗринче пусӑм кирлинчен ытла пысӑк хӑпарса кайнине асӑрханӑ. Халь вара, тинех, карап космос уҫлӑхне хӑпарма пултарчӗ.
Мӗнех, космоса патшалӑх пулӑшӗвӗсӗр те тухма пулать — кӑна PayPal тӳлев системине никӗслекенсенчен пӗри Элон Маск кӑтартса пачӗ.
Ӑҫтахсем 1960 ҫулта Ливири Сахара айӗнче тӗнчери самай пысӑк таса шыв пуххи пуррине палӑртнӑ иккен. Ҫак шыв 75 метр тарӑнӑшӗнче вырнаҫнӑ. Ӑҫтахсем шутланӑ тӑрӑх Ҫӗр ҫинчи мӗн пур таса шыв Сахара пушхир айӗнче тупӑннинчен 12 хут сахалрах иккен. Кунти шыв тӗнче халӑхне ӗҫсе-ҫӑвӑнса-тасалса пурӑнма 5 пин ҫула ҫитме пултарать тет. Кун пирки вара тӗнчери халӑха ним те пӗлтермен тесе каласан та тӗрӗсех пулӗ, мӗншӗн тесен ҫулран ҫул ӗҫме юрӑхлӑ шыв хакӗ ӳссех пырать. Ӑна сутакансен мулӗ те.
Ун чухнехи Ливи ертӳҫи Муамор Каддафи пректӗнче палӑртнӑ тӑрӑх ҫак шывпа мӗнпур Африка халӑхӗсем пӗр кубометр шывшӑн 35 цент тӳлесе усӑ курма пултарнӑ имӗш. Сӑмахран Мускавра шыв хакӗ — ҫакӑн чухлех. Хальхи вӑхӑтра вара Африкӑра пурӑнакан халӑх шывшӑн 4 доллара яхӑн тӳлет. Каддафи проектне 1983-мӗш ҫултах пурнӑҫа кӗрте пуҫланӑ тет, 270 шыв уҫлакан шахта хута янӑ. Ҫапла май 1996 ҫултанпа Ливи халӑхӗшӗн шыв ыйтӑвӗ ҫук. Вӑл вӑхӑтра патшалӑхри 160 пин гектар таран пушӑ выртан ҫӗрсене те хута янӑ пулнӑ. Ку анчах мар, ҫӗр айӗнчен тухакан шывпа Сахара тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ халӑхсен ҫӗрӗсене шӑварса тыр-пул ҫитӗнтернӗ.
Ыран тӗнчери чылай ҫӗршывсенче Хӗрарӑмсен кунне паллӑ тӑвӗҫ. Арҫынсем хӗрсемпе хӗрарӑмсем валли парне хатӗрлесе те хунӑ ӗнтӗ.
Казахстанри Хӗрлӗ Урта (выр. Кызылорда) хулинчи пӗр арҫын вара хӑйӗн мӑшӑрне пӗр миллион кӗл чечек парнелесшӗн тет. Кун пирки ҫак хулари пӗр чечек лавкки хуҫи пӗлтернӗ. Арҫын малтанхи пайне тӳлесе те хунӑ тет.
Чечекӗсене ятарласа Голландирен илсе килӗҫ (хулари чылай чечеке вӑл ҫӗршывран тиесе килнӗ тесе сутаҫҫӗ пулин те чылай пайӗ вырӑнти е Китайпа Узбекистанран). Вӗсем пурте пӗр тӑршшӗ, пӗр тӗслӗ пулӗҫ тет, пӗр-пӗринчен уйӑрса те илме май пулмӗ тет.
Кӗл чечекӗн хакӗ Хӗрлӗ Уртара 500-1000 тенке (пирӗннипе — 100-200 тенкӗ). Уявсем тӗлне вӗсен хакӗ 2-3 хут ӳсет пулин те ҫакӑн пек пысӑк саккас тӑваканшӑн лавкка хуҫи хакне самай чакарнӑ тет. Пурӗ миҫе тенкӗлӗх ларнине ҫавах пӗлтермен-ха.
Эсир мӗнле парнесем хатӗрлесе?
+8.3 °C