«Фукусима-1» АЭСӗн хӑрушлӑх шайӗ Чернобыльти авари патнелле ҫитнӗрен ЕП шухӑшӗпе тепӗр темиҫе сехетрен Япунире апокалипсис пуҫланмалла.
Европарламент умӗнче энергетика еврокомиссарӗ Гюнтер Оттингер сӑмахне ӗненес пулсан, япунсен «Фукусима-1» АЭСӗ тӗрӗслев тытӑмӗнчен тухса ӳкнӗ - кун пирки Reuters пӗлтерет.
Еврокомиссар шухӑшӗпе, темиҫе сехетрен Японири лару-тӑру пысӑк катастрофӑна куҫасси патне ҫитнӗ — утравра пурӑнакансен пурнӑҫӗ хӑрушлӑха ӳкме пултарать. АЭС системинчи сивӗтмӗш хатӗрӗсем юрӑхсӑра тухнӑран Гюнтер Оттингер хӑйӗн сӑмахӗнче «эпир халӗ катастрофӑпа питӗ пысӑк катастрофа хушшинче тӑратпӑр» тесе пӗлтерчӗ. Ҫавӑн пекех вӑл Япунири лару-тӑру пирки информаци сахал пулни ҫинчен ӳпкелешрӗ.
Раҫҫей патшалӑхӗн Росатом корпараци пуҫлӑхӗ Сергей Кириенко шухӑшӗпе Японири кризис чи япӑх сценари еннелле куҫни пирки палӑртрӗ. Унӑн шухӑшӗпе, Раҫҫейӗн Инҫет Тухӑҫӗнче пурӑнакансемшӗн хӑрушлӑх халлӗхе ҫук-ха.
Ку пӑтармах чылай патшалӑха хӑйӗн атом энергетикин программине ҫӗнӗрен пӑхса тухма хистенӗ. Китай влаҫӗсем, тӗслӗхрен, ҫӗнӗ атомлӑ электростанцисене никӗслеме чарнӑ.
Паян пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Япунири ҫӗр чӗтренӗвӗ ҫӗр тӗнӗлне 10 сантиметра куҫарнӑ. Кун пирки Италири геофизикӑпа вулканпӗлӗвӗн институчӗн ӑсчахӗсен шухӑшне тӗпе хурса Хыпар РИА пӗлтерет.
Ӑсчахсем шутланӑ тӑрӑх паянхи ҫӗр чӗтренӗвӗ 2004 ҫулта Суматрӑра пулса иртнинчен те (ун чухне 6 см куҫнӑ), 2010 ҫулта Чилире пулса иртнинчен те (Реактивлӑ куҫӑм лабораторийӗ пӗлтернипе 8 см куҫнӑ, талӑка 1,26 милиҫеккунт чакарнӑ) вӑйлӑрах пулнӑ.
Пӗлме: Паянхи ҫӗр чӗтренӗвӗ Хонсю утравӗнчен 130 ҫухрӑмра пулса иртнӗ, ун вӑйӗ 8,9 баллпа танлашнӑ. Ҫӗр айӗнчи пулӑмсем 10 метр ҫӳллӗш хумсем кӑларнӑ. Инкек Япунири 300 ытла ҫынӑн пурнӑҫне татнӑ (ку хисеп 1000 ҫына та ҫитме пултарать теҫҫӗ), самай пысӑк сиен кӳнӗ.
Нарӑсӑн 24-мӗшӗнче Япунире ҫын евӗрлӗ андроидсен ӑмӑртӑвӗ иртӗ, вӗсен марафонри пек 42 ҫухрӑм (ункӑ ҫула 422 хут ҫаврӑнса тухма тивӗ) утса-чупса тухмалла пулӗ. Ӑмартӑва икӗ ураллӑ андроидсем ҫеҫ хутшӑнайраҫҫӗ — йӗркелекенсем пилӗк робота тупнӑ та ӗнтӗ.
Андроидсен ҫак вӑрӑм ҫула пӗр чарӑнмасӑр тухма тивӗ, батарейсене улӑштарнӑ чухне тата пӗчӗк юсав ирттернӗ чухне ҫеҫ тӑхтав тума юрать. Ҫапла май пӗтӗм ҫула тухмашкӑн вӗсене 3 кун кирлӗ пулӗ. Йӗркелекенсем ӑмӑрту нарӑсан 27-мӗшӗнче вӗҫленӗ тесе шутлаҫҫӗ — вӑл кун Япунире ҫынсен хушшинче марафон пуҫланӗ.
Ҫак эрнере тӗнче тетелӗшӗн пӗр пысӑк пулӑм пулса иртнӗ — ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) организаци тӗп пулран юлашки IРv4 адрес блокӗсене валеҫсе панӑ. Вырӑнти службӑсем хальлӗхе уйӑрса параҫҫӗ-ха, анчах та тепӗр темиҫе уйӑхран вӗсен те ирӗклӗ адрессем пӗтӗҫ. Ҫапла май Тӗнче тетелӗн малашне 6-мӗш версипе ӗҫлеме тивӗ.
Ку пулӑма халалласа ятарлӑ пресс-конференци ирттернӗ, унта ҫак енпе ӗҫлекен ытти организацисем те хутшӑннӑ — Number Resources Organization (NRO), Internet Architecture Board (IAB) тата Internet Society.
ICANN президенчӗ тата тӗп директорӗ Род Бексторм (Rod Beckstrom) хӑй сӑмахӗнче ҫак пулӑм питӗ пӗлтерӗшлӗ пулни ҫинчен каланӑ. 4-мӗш версиллӗ адрессем пӗтессе тахҫанах хатӗрленни техниксен пӗрлӗхӗшӗн ӑнсӑртлӑх пулманни те паха пулни ҫинчен пӗлтернӗ вӑл. Тӗнче тетелне малалла аталанма чӑрмав кӑлармасса шанса каланӑ.
Асилтеретпӗр, IРv4 версинче адрес вӑрӑмӑшӗ 32 битлӑ пулнӑ. 6-мӗш версинчи тӑршшӗ вара — 128 бит. IРv4 пӗтӗмӗшле 30 ҫул ӗҫленӗ, халӗ унӑн кунӗсем вӗҫленсе пыраҫҫӗ. Ҫӗнӗ протокол ҫине пӗтӗмӗшле кӑҫал куҫма шутлаҫҫӗ. Ҫӗртмен 8-мӗшӗнче ӑна ятарласа тӗрӗслӗҫ — IPv6 тӗнче кунне (World IPv6 Day) ирттерӗҫ.
Nokia компани пӗр кӑсӑклӑ хатӗре сутлӑха кӑларнӑ — велосипедпа ярӑннӑ май вӑл карас телефона авӑрлама пултарать. Хатӗре кӑлараканӑн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх — ӑна усӑ курсан авӑрлав сирӗншӗн тӳлевсӗр тата ҫав енченех сывлӑха усӑллӑ пулӗ.
Комплекта динамо-машина, телефона руль ҫумне хытармалли пай тата авӑрлав хатӗрӗ кӗрет. Чикӗ леш енче сутма та тытӑннӑ ӗнтӗ — хакӗ 30 евро. Раҫҫей филиалӗн сайтӗнче информаци пур пулин те, ӑна пирӗн патра хӑҫан сутма тытӑнасси тата хакӗ паллӑ мар-ха.
Nokia DC-14 велосипедри авӑрлав хатӗрне халӑх умне пӗлтӗр ҫӗртме уйӑхӗнче кӑтартнӑччӗ, сутлӑха 2010 ҫул вӗҫнелле кӑларма шантарнӑччӗ. Халӗ тинех вӑл вӑхӑт ситрӗ ӗнтӗ.
АПШ финанс министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх патшалӑх парӑмӗ 14 триллин ҫитнӗ. Кашни американ ҫине пайласан ҫапла вара пӗр ҫынна 45 пин доллар лекет.
Пӗлтӗр нарӑс уйӑхӗнче АПШ парӑмӗ мӗн таран ӳсме пултарассине 14,3 триллона ҫити ӳстернӗччӗ (1,9 триллион пысӑклатнӑччӗ). Халӗ ӗнче Конгресӑн малалла мӗн тумалли пирки шутлама тивӗ — е вӑл виҫене (потолока) тата та ӳстермелле, е тӑкаксене чакармалла.
АПШ укҫа-тенкӗ министрӗ Тимоти Гейтнер маларах пӗлтернӗ шухӑшӗпе парӑм виҫи ҫак калӑпӑша 2011 ҫулхи пуш уйӑхӗн вӗҫӗнче ҫеҫ ҫитмелле пулнӑ. Министр ун чухне парӑмӑн чи пысӑк виҫине ӳстерме ыйтнӑччӗ — унсӑрӑн ун шухӑшӗпе АПШ экономики йывӑр лару-тӑруна кӗрсе ӳкме пултарать. Конгресри республиканецсем тӑкаксене виҫеллӗ тусан ҫеҫ парӑм калӑпӑшне пысӑклатма хатӗр.
Европӗрлӗхӗн стандартизаци органӗсем — Электротехникӑн стандартизацийӗпе ӗҫлекен Европа комитечӗ (CEN-CENELEC) тата Телекоммуникаци облаҫӗнче стандартизацилекен Европа институчӗ (ETSI) — карас телефонӗсемпе смартфонсен авӑрлав хатӗрӗсен (выр. ЗУ, зарядное устройство) универсиаллӑ, пурне те юрӑхлӑ стандарта ҫирӗплетнӗ. Авӑрлав хатӗрӗсене пӗрпеклетес ӗҫ 2009 ҫултанпа пынӑччӗ, ӑна йышӑннӑ хыҫҫӑн малашне тӗрлӗ фирмӑсем кӑларакан карас телефонӗсемпе смартфонсене авӑрласси самай ҫӑмӑлланӗ. Унсӑр пуҫне авӑрлав хатӗрӗсене утилизацилес ӗҫ те самай ҫӑмӑлланмалла — экспертсем вӗсен йышӗ чакмалла тесе шутлаҫҫӗ.
Авӑрлав хатӗрӗсем валли Micro USB разъема суйласа илнӗ, энергие тухӑҫлӑ усӑ курассин рейтингӗпе вӑл 4 ҫӑлтӑртан кая мар пулӗ. Ҫӗнӗ стандартпа килӗшсе ӗҫлеме хатӗррисен йышне Apple, Huawei Technologies, LG, Motorola, NEC, Nokia, Qualcomm, Research In Motion, Samsung, Sony Ericsson, TCT Mobile (ALCATEL) тата Texas Instruments компанисем кӗнӗ.
Европа Комиссийӗ ҫак стандарта пӑхӑнакан авӑрлав хатӗрӗсем 2011 ҫул пуҫламӑшӗнче сутӑнма пуҫласса шанаҫҫӗ. Сӑмах май каласан, карас телефонӗсене кӑларакан хӑш-пӗр фирма хӑйсен аппарачӗсене ҫак стандарта йышӑничченех ӑна килӗшӳллӗн кӑларма пуҫланӑччӗ.
Паян ирхине, чӳкӗн 23-мӗшӗнче Кӑнтӑрпа Ҫурҫӗр Корея хушшинчи хирӗҫӳ вӑйланнӑ — ирхине ҫӳрҫӗрти патшалӑх ҫарӗ тупӑсенчен Енӗпхентӑ (выр. Енпхендо) архипелагне кӗмсӗртеттернӗ. Кӑнтӑр Корея ҫарӗсем тӑхтаса тӑмасӑрах вӗсене хирӗҫ хуравланӑ. Ҫурҫӗр Корея кӳрше хирӗҫ 200 снаряд вӗҫтернӗ, Кӑнтӑр Корея 80 хут пени паллӑ.
Ренхап агентство пӗлтернӗ тӑрӑх кӑнтӑр корейсен пӗр салтакӗ вилнӗ. CNN вара 15-ккӗшне аматни пирки пӗлтерет. Ҫурҫӗртисен хушшинче миҫе салтак вилнипе аманни пирки хальлӗхе паллӑ мар-ха.
Ку хирӗҫӳ Азири фонд индексӗсене те пырса тивнӗ — вӗсем 1-2% чакнӑ. Тупӑран пӗр-пӗрне пени доллар хакне ӳстернӗ, корей вонӗн хакне чакарнӑ.
Пулӑма тишкерекенсем вӑрҫӑ сӑлтавӗ нумай пулмасть патшалӑхсен чикки ҫывӑхӗнче кӑнтӑр корейсемпе мериккансен ҫарӗсем вӗренӳ ирттернипе ҫыхӑннӑ тесе шутлаҫҫӗ. ДКХР ӑна хирӗҫ тӑни паллӑ.
Кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Чилири Анд тӑвӑнчи телескопсене усӑ курса ӗҫлекен ӑҫчахсен ушкӑнӗсем Хӗвел системинче вырнаҫнӑ инҫетри объектсене ҫӗнӗрен тишкернӗ. Вӗсен ӗҫӗ пирки нумай пулмасть кӗскен «New Scientist» журнал пӗлтерчӗ.
Астрономсем Эрида ятлӑ пӗчӗк планетӑна сӑнанӑ. Асилтеретпӗр, 2006 ҫулта ҫак пӗчӗк планетӑна, тата унпа пӗрлех Койпер тӑрӑхӗнче Макемакепе Хаумеа ятлисене тупнӑ хыҫҫӑн Плутона планета шайӗнчен кӑларнӑ — унӑн диаметрӗ ҫак космос ӗҫкерӗсемпе (объекчӗсемпе) тан е пӗчӗкрех те пулнӑ. Питӗ инҫе вырнаҫнӑран вӗсен виҫине пӗлме ытла та йывӑр (Эрида орбитин ҫӳллӗшӗ 14 миллиард ҫухрӑм, Плутон Хӗвелтен 7,4 милиард ҫухрӑмра ҫӳрет), ҫавӑнпа та ӑсчахсем виҫнӗ чухне тӳрӗ мар мелсемпе ҫеҫ тивӗҫейреҫҫӗ. Тӗслӗхрен, хальхинче ӑсчахсем Эрида инҫетри ҫӑлтӑра мӗнле хупланине сӑнанӑ. Тӗрлӗ вырӑнта вырнаҫнӑ телескопсемпе сӑнанӑ май ӑсчахсем мӗлке виҫине тӗрӗс виҫме пултарнӑ. Ҫак пӗтӗмлетӳ урлӑ вӗсем космос ӗскерӗн диаметрне шутласа кӑларнӑ.
Ҫӗнӗ шутлав тӑрӑх Эридӑн диаметрӗ 2 340 ҫухрӑмран «пӗчӗкрех» пулмалла. Халиччен ӑсчахсен шучӗпе ун виҫи 2 400-2 600 пулнӑ. Асилтеретпӗр: Плутон диаметрӗ — 2 400 ҫухрӑм.
Юпан 7-мӗшпе 11-мӗшӗсенче Грузин тӗп хулинче, Тбилисире, иртекен самбо кӗрешӗвӗн ҫамрӑксен хушшинчи тӗнче чемпионатӗнчен савӑнӑҫлӑ хыпар ҫитрӗ — Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче пурӑнакан Сергей Иванов (1№ АҪСШ, тренерӗ — Александр Тимофеев) медале тивӗҫнӗ. Сергей самбо кӗрешӗвӗн тӗнче шайӗнчи ӑмӑртусенче виҫӗ хутччен чи малти вырӑна йышӑннӑ, Тбилисине вӑл Раҫҫей каманди шутӗнче килнӗ.
48 кг йывӑрӑш спортсменсем хушшинче кӗрешсе Сергей Иванов хӑйне ыттисенчен маттуртарах кӑтартрӗ — каллех ылтӑн медале тивӗҫрӗ. Саламлатпӑр!
-4.7 °C