Tjournal.ru портал пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейре шкулта ӑс пухакан ачасен вӗренӗвне тӗрӗслесе тӑмашкӑн ятарлӑ сарӑм шухӑшласа кӑларнӑ.

Сарӑма телефонри тӗнче тетелӗ лайӑх аталаннӑ регионсем валли хатӗрленӗ. Ӑна шухӑшласа кӑларакансем вӑл пӗчӗк хӑвӑртлӑхлӑ тӗнче тетелӗнче те ӗҫленине ӗнентереҫҫӗ.

Сарӑмра ачасем шкулта илнӗ паллӑсем, вӗсене киле парса янӑ ӗҫсем курӑнӗҫ. Шӑпӑрлан япӑх паллӑ илсен е урокра лармасан ашшӗ-амӑшӗн телефонӗ ҫине кун пирки хыпар килет.

Сарӑм пулӑшнипе вӗрентекенсемпе те ҫыхӑнма пулать. Унтах чӗрӗкшӗн мӗнле паллӑ тухма пултарассине те курма май пур. Ҫапла майпа ашшӗ-амӑшӗ ачине хӑш предметпа ытларах вӗрентмеллине ӑнланӗ.

Сарӑма авӑн уйӑхӗнче хута ярасшӑн.

Ҫухалнӑ ача

Паян, ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Шупашкарти Суту-илӳпе курав центрӗ умӗнчи чарӑнура пӗр арҫын ача 20-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбуса ларнӑ. Кондуктор вӑл пӗччен пынине асӑрхасан кун пирки полицие пӗлтернӗ.

12 сехет ҫурӑра арҫын ачана полицейскисем илсе кайнӑ. Арҫын ача троллейбуса лариччен, тен, ашшӗ-амӑшӗпе пулнӑ. Тен, аслисем ача троллейбуса ларнине асӑрхаса ӗлкӗреймен.

Халӗ арҫын ачан ашшӗ-амӑшне шыраҫҫӗ. Вӗсене пӗлекенсене Шупашкарти 1-мӗш полици уйрӑмне 62-00-02 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.

«Шкула хатӗрленме пулӑш» ятпа иртекен акци республикӑри хӑш-пӗр районта ҫак кунсенче малалла пырать. Ӑна, сӑмахран, Ҫӗмӗрле, Шупашкар районӗсенче йӗркеленӗ.

Ҫӗмӗрле районӗнче йывӑр лару-тӑрура шутланакан 572 ҫемьене шута илнӗ. Вӗсенче 1043 ача ӳснине пӗлтереҫҫӗ. Нумай ачаллисем те пур.

Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр та ашшӗ-амӑшӗ шкула валли кирлӗ япала туянса парайманнисене пулӑшма чӗнсе каланӑ май уҫӑ кӑмӑллисенчен тетрадь-ручка, ҫипуҫ, ура тӑхӑнмалли, спорт тумтирӗ тата ытти пухнине пӗлтерет. Шупашкар районӗнче акци авӑн уйӑхӗн вӗҫӗчченех тӑсӑлӗ.

Ачасене пулӑшас текен ырӑ та уҫӑ кӑмӑллӑ ҫынсене халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрсенче хаваспах кӗтеҫҫӗ.

Роспахалӑх специалисчӗсем нумаях пулмасть шкул ачисен ҫипуҫне пахаланӑ. Вӗсем ҫӗршывӑн 57 регионӗнче сутӑнакан шкул ачисен шӑлаварне туянса хакланӑ.

Тӗрӗслевҫӗсен аллине тӗрлӗ компанин 98 тӗслӗхне пахаланӑ. Чылайӑшне хамӑр ҫӗршыврах ҫӗленӗ, анчах ют ҫӗршывран кӳрсе килнисем те пур. Вӑл шутра Китай, Беларуҫ, Узбекистан, Кӑркӑстан, Турци, Болгари, Итали пур.

Ачасен шкул тумтирне пахаланӑ май ӑна 60 енпе тӗрӗсленӗ. Ҫипуҫ 800 тенкӗрен пуҫласа 4 пин тенкӗрен таран тӑнӑ.

84 производителӗн продукцине тӗрӗслевҫӗсем тиркесе пӑрахнӑ. Чи малтанах вӗсем шӑлавара епле пусмаран ҫӗленине кура тиркенӗ. Туяннинчен ҫурринче этикетка ҫинче пӗр тӗрлӗ кӑтартнӑ, пусми вара пачах урӑхла пулнӑ. Икӗ фирма вара епле материалтан ҫӗленине кӑтартса та аппаланман.

Ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Элӗк районӗнче 8 ҫулти ача сарӑмсӑр вилнӗ. Ӗнер унта «Газель» урапапа мотоблок пырса ҫапӑннӑ.

ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, авари «Элӗк – Ишек» ҫул ҫинче 20 сехет 17 минутра пулнӑ. Шупашкартан Элӗке ҫула тухнӑ «Газель» мотоблок хыҫӗнче пынӑ. Руль умӗнче 48 ҫулти арҫын ларнӑ.

Водитель дистанцие пӑхӑнман — мотоблок ҫине кӗрсе кайнӑ. Аварире мотоблок ҫинче ларса пынӑ 8 ҫулти арҫын ача вӑйлах суранланнӑ. Вӑл васкавлӑ медпулӑшу киличченех сывлама чарӑннӑ. Аварире тепӗр икӗ ҫын аманнӑ. Халӗ лару-тӑрӑва уҫӑмлатаҫҫӗ.

Канашри ачасем

"За рулем" порталта ӗнентернӗ тӑрӑх, Канаш хулинчи Ильич урамӗнчи шӑтӑк-путӑка ачасем сапланӑ. Ку хыпара унтисем "Контактра" халӑх тетелӗнчи "Настоящий лентач" пабликран илнӗ.

Унта ҫырнине ӗненес пулсан, ачасем кунӗпех хӑйӑр йӑтнӑ. Ӑна вӗсем пластик кӗленчепе йӑтса пырса шӑтӑксене тултарса ҫӳренӗ.

Ванса пӗтнӗ урампа урапасем те ҫӳремеҫҫӗ-мӗн, люк уҫӑ тӑнине кура ӑна йывӑҫран ҫапса ӑсталанипе хупланӑ, анчах вӑхӑт иртнӗҫемӗн вӑл те ҫӗрӗшнӗ.

Начар ҫула пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн вӗҫӗнчех юсамалла пулнӑ-мӗн, ҫапах та ку ӗҫе вӗҫне ҫитермен. Ҫула юсаттарма яваплисем "Чӑвашавтодор" предприятипе 59 миллион тенкӗлӗх контракт алӑ пуснӑ. Анчах ҫул-йӗр организацийӗ панкрута тухнӑ та ҫул йӗркене кӗрсе пӗтеймен. Халӗ Канаш хулинчи тӳре-шара ҫула юсама килӗшекен подряд организацине шырать-мӗн.

Канашри ҫул-йӗре Халӑх фрончӗ маларах тӗрӗсленине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Чӑваш Енре вӑй-хал культурин кунне халалланӑ мероприятисем иртнӗ. ЧР ШӖМӗн ӗҫченӗсем «Йӗрке хуралӗпе хускану тӑвасси» Пӗтӗм Раҫҫейри акцие хаваспах хутшӑннӑ.

Ҫапла майпа пакунлисем ҫамрӑксене сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнни сывлӑхшӑн усӑллӑ пулнине ӗнентересшӗн пулнӑ.

Полицейскисем республикӑри ача-пӑча уйлӑхӗсене ҫитнӗ, унта шӑпӑрлансемпе пӗрле хускану тунӑ. Ачасем ку ӗҫе хаваспах пурнӑҫланӑ. Чылайӑшӗ полицейскисем тӗркелӗ пулас тесе мӗнле хусканусем тунипе кӑсӑкланнӑ.

Нумайӑшӗ хӑйне хӳтӗлемелли мелсене вӗреннӗ. Ачасемпе ҫамрӑксен хушшинче малашлӑхне йӗрке хуралӗпе ҫыхӑнтарма ӗмӗтленекенсем пурри пакунлисене савӑнтарнӑ.

Руль умӗнче ларнӑ чухне пӗр ҫеккунтлӑха та тимлӗхе ҫухатмалли пирки яланах асӑрхаттараҫҫӗ. Кӗтмен ҫӗртен ҫул ҫине ача чупса тухма пултарать е выльӑх-чӗрлӗх ҫул хӗррипе утать…

Ҫурла уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Вӑрмар поселокӗнче урапа пынӑ чухне ҫул ҫине ача сиксе тухнӑ. Ку 17 сехет те 45 минутра пулнӑ. ҪҪХПИ пӗлтернӗ тӑрӑх, 3 ҫулти арҫын ача «Лада Калина» урапа умнех чупса тухнӑ.

«Тимӗр урхамах» ачана ҫапса хӑварнӑ. Телее, пӗчӗкскер чӗрех юлнӑ. Арҫын ача суранланнӑ тата унӑн пуҫ мими чӗтреннӗ. Ӑна пульницӑна илсе ҫитернӗ.

Урапа рулӗ умӗнче 22 ҫулти хӗр пулнӑ. Вӑл 3 ҫул каялла права илнӗ.

Кӑҫал шывра нумай ҫын путса вилнӗ. Шел те, вӗсен йышӗнче ачасем те пур.

Ҫурла уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарти тӗп пляжра каллех инкек сиксе тухнӑ. Атӑлта шыва кӗнӗ чухне хӗрача путса вилнӗ. Вӑл 14-15 ҫулсенчи пулнӑ. Шкул ачи хӑйӗн тантӑшӗсемпе шыва кӗме килнӗ.

Арҫын ачасем шывра вылянӑ. Путнӑ хӗр ишме пӗлмен ахӑртнех. 12 сехет ҫурӑра вӑл шыв айӗнче ҫухалнӑ. Ҫӑлавҫӑсем ӑна тӳрех шырама тытӑннӑ.

Хӗрачан вилли ҫиеле тухсан ҫеҫ тупнӑ ӑна. Вырӑна полицейскисем те ҫитнӗ. Васкавлӑ медпулӑша килсен хӗрачана ҫӑлма тӑрӑшнӑ. Анчах, шел те, вӑл сывласа яман.

Иртнӗ эрнекун Шупашкарта ача пахчине ҫӳрекен шӑпӑрлансем валли экскурси автобусӗ ӗҫлеме тытӑннӑ. Икӗ автобус ҫула тухнӑ. Аса илтерер: унччен тӗп хулара туристсем валли те ятарлӑ автобус ҫӳреме пуҫланӑ.

Шӑпӑрлансем хула курса ҫӳренӗ. Маршрут Шупашкарти кӳлмекрен пуҫланнӑ. Иккӗмӗш Кӗтерне палӑкӗ умӗнче ачасене патша майрин фрейлинӗсем кӗтсе илнӗ. 1767 ҫулта Шупашкара Иккӗмӗш Кӗтерне килсе кайнӑ. Шӑпӑрлансене кун пирки тӗплӗн каласа кӑтартнӑ. Унтан автобус «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексӗнче чарӑннӑ. Ӗмӗр сӳнми ҫулӑм мӗн вӑл? Шӑпӑрлансем ҫакна та пӗлнӗ, ҫар техникипе паллашнӑ.

Юлашкинчен ачасене Николаев паркне илсе кайнӑ. Унта вӗсем «Ковчег» зоокӗтесе кӗрсе чӗрчунсене сӑнанӑ. Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасене экскурси валли ача пахчинче суйлаҫҫӗ.