Хӑш-пӗр ялти шкулсене хупасси пирки сас-хура тухсан ЧР Вӗренӳ министерстви ӑна уҫӑмлатнӑ. Ведомство умӗнче пачах урӑх тӗллев тӑрать-мӗн: ачасене пахалӑхлӑ пӗлӳпе тивӗҫтересси.
Республикӑра 30-50 ача вӗренекен шкулсем пур. Вӗрентекенсем темиҫе предмета ертсе пыраҫҫӗ. Хӑш-пӗр пӳлӗмре икӗ класс ларать. Министерство шухӑшӗпе, ача кун пек лайӑх пӗлӳ илеймест. Мониторинг кӑтартнӑ тӑрӑх, кунашкал шкулсенчи ачасем ППЭ япӑхрах тытаҫҫӗ.
Ҫапах ведомство хӑш-пӗр шкула хупассине пӗлтернӗ. Тӗрлӗ вариант пӑхса тухаҫҫӗ-ха. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ӗҫе тӗп тӗллев тесе палӑртмасть.
Шупашкарти пӗр шкулта ачисене мӗн ҫитернине ашшӗ-амӑшӗ тӗрӗсленӗ. 37-мӗш шкула ашшӗ-амӑшӗн, Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗн специалисчӗсен делегацийӗ ҫитнӗ.
Аслисем ачасем валли хатӗрленӗ апата тутанса пӑхнӑ. Тутлӑ пулнине палӑртнӑ вӗсем. Сӑмах май, унта 938 ача ӑс пухать.
Шкулти апатланӑшра Роспотребнадзор ҫирӗплетнӗ менюна пӑхӑнса пӗҫереҫҫӗ. Ирхи тата кӑнтӑрлахи апата икӗ вариантпа сӗнеҫҫӗ. Ачасен 67 проценчӗ ирӗклӗ менюна суйлать-мӗн.
Аса илтерер: кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен ирхи тата каҫхи комплекслӑ апатӑн хакӗ 15 процент хӑпарнӑ.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче ачасем валли «Кушак ҫурчӗ хыпса ан илтӗр» урок йӗркеленӗ. Ӑна РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин республикӑри управленийӗ йӗркеленӗ.
Театрта ҫав кун ачасем валли артистсем «Кошкин дом» (чӑв. Кушак ҫурчӗ) спектакль лартнӑ.
Спектакль курма пынӑ шӑпӑрлана «Константин-01» тата «Валентин» ят панӑ пушарпа кӗрешекен геройсем кӗтсе илнӗ. Ачасене вӗсем парнесемпе савӑнтарнӑ, пушар хӑрушсӑрлӑхӗ пирки вӑйӑ мелӗпе ӑнлантарнӑ. Пӗчӗкскерсене ҫавӑ кӑна кирлӗ пулнӑ тейӗн: ертӳҫӗсем хатӗрленӗ конкурссене хаваспах хутшӑннӑ май тупӑшса тенӗ пек алӑ ҫӗкленӗ, маларах тӗрӗс хуравлассишӗн ӑнтӑлнӑ. Кашни тӗрӗс пӗлмессерен вӗсене пӗчӗк парне тивӗҫни те ҫитӗнӳ патне талпӑнма хистенӗ.
Ӗҫ ҫынна илем кӳрет тенӗ мӗн ӗлӗкрен ваттисем. Ҫавна курах пӗчӗкренех ашшӗ-амӑшӗ ывӑл-хӗрне ӗҫе хӑнӑхтарма тӑрӑшнӑ. Тӑваттӑмӗш класс пӗтерсен колхоза кӗрепле тата катмак йӑтса тухнине халӗ хӗрӗхсене ҫывхаракан тата унтан аслӑраххисем астӑваҫҫех ӗнтӗ. Хуларан асламӑшӗ-кукамӑшӗ патне ҫуллахи каникула килнисем те ялти тантӑшӗсенчен юлсах каймастчӗҫ. Кайран самани, тӗрӗсрех, саккунӗ, улшӑнчӗ те, ача-пӑчана пули-пулми ӗҫлеттереймӗн. Ӗҫ кодексне пӑсни пулать тесе ним мар явап тыттарӗҫ.
Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви ачасене класс ҫутарни, апатланнӑ хыҫҫӑн шкулти столовӑйӗнчи сӗтеле черетпе шӑлтарттарни, ҫуллахи ӗҫ практики пирки ашшӗ-амӑшӗ мӗн шухӑшлани пирки ыйтӑм ирттерет. Хӑйсен шухӑшне ҫынсем министерство «Наш опрос» (чӑв. Пирӗн ыйтӑм) баннерта вырнаҫтарнӑ ыйтӑмра хуравлама пултараҫҫӗ.
Ҫак уйӑхӑн 1-мӗшӗнченпе Чӑваш кӗнеке издательстви ҫӗнӗ конкурс иртесси пирки пӗлтернӗ. «Чувашская книга. Юные таланты» (чӑв. «Чӑваш кӗнеки. Ҫамрӑк талантсем») регионсем хушшинчи конкурса шкулта вӗренекен 6–17 ҫулсенчи ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ӗҫсене чӑвашла тата вырӑсла йышӑнаҫҫӗ.
Конкурс виҫӗ номинаципе иртет. «Лучший рассказ о книге Чувашского книжного издательства» (чӑв. Чӑваш кӗнеке издательстви ҫинчен каласа кӑтартакан чи лайӑх калав) ятлине килӗшнӗ кӗнеке пирки каласа паракан ӗҫсем 1–5 страница йышӑнма пултараҫҫӗ. «Лучший рисунок на тему «Интересный эпизод из книги» (чӑв. «Кӗнекери кӑсӑклӑ эпизод» темӑпа чи лайӑх ӳкерчӗк) номинаципе конкурса тӑратакан ӗҫсем сюжетлӑ пулмалла. «Лучшая книга детскими руками» (чӑв. Ача аллипе чи лайӑх кӗнеке) ятлине сӑвӑсем, калавсем, заметкӑсем, очерксем пухаҫҫӗ.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеоконкурс пуҫланӑранпа виҫҫӗмӗш эрне пырать. Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче республика тулашӗнчен те пӗрремӗш ӗҫ килсе ҫитрӗ. Пушкӑртстанӑн тӗп хулинче Ӗпхӳре пурӑнакан Анна Михайлова хӑйӗн пултарулӑхӗпе савӑнтарать куракансене. Вӑл пилӗк ҫул кӑна тултарнӑ-ха, анчах та пӗчӗк актриса чӑваш чунӗпе К. В. Ивановӑн сӑмахӗсене шӑрчалани пурне те килӗшмелле.
Аса илтеретпӗр. «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеоконкурса Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ, Чӑваш халӑх сайчӗ тата Чӑваш наци конгресӗ ирттереҫҫӗ. Конкурс ака уйӑхӗн 10-мӗшӗччен пырӗ. Чыслава малтанласа чӑваш наци библиотекинче, чӑваш чӗлхин кунне паллӑ тунӑ кунсенче ирттерме палӑртнӑ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗнче арҫынсене тӳлевсӗр кӗртессине пӗлтернине эпир те хыпарланӑччӗ. Аса илтеретпӗр, ӳнерӗн ҫак пултарулӑхӗпе паллашма акци кунӗнче ачисемпе е мӑнукӗсемпе пынӑ арҫынсене билетшӑн тӳлеттермерӗҫ.
Йӑлана кӗнӗ акцине Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунне халалласа та йӗркелӗҫ. Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче театр Владислав Николаевӑн «Ванюшкины каникулы» (чӑв. Ванюш каникулӗ) юмахӗ тӑрӑх Иосиф Трер лартнӑ спектакле кӑтартӗ.
Спектакльте сӑнарсем вырӑсла та, чӑвашла та калаҫнине пула ҫӗнӗ сӑмахсене астуса юлайӑн. Бабушка тени кукамая, хлеб — ҫӑкӑра, молоко — сӗте, картофель — ҫӗрулмине пӗлтернине асра хӑвараҫҫех пулӗ шӑпӑрлансем. Спектакле куракансене те хутшӑнтарӗҫ. Ванюша вӗсем утӑ ҫулма, ӗне сума, ҫӑкӑр пӗҫерме хӑнӑхтарӗҫ.
Етӗрне районӗнчи Урпаш ялӗнче ҫуралнӑ Ксюша Максимова комӑна кӗрсе ӳкни мана та ыттисем пекех пӑшӑрхантарать. Унӑн шӑпишӗн нумайӑшӗ кулянать. Ахӗртнех, чылайӑшӗн ыйту хыҫҫӑн ыйту ҫуралать. Чӑннипе, блогерсем Ксюша пульницӑра выртнине, вӑл комӑра пулнине тӗнче тетелӗнче хускатман-тӑк эпир, тен, ун пирки пӗлместӗмӗр те. Кунашкал миҫе тӗслӗх ҫине ҫӳлтисем куҫ хупса ирттереҫҫӗ? Пирӗн ҫапла, халӑх пӗлесрен, калаҫасран хӑраҫҫӗ.
Халӗ Ксюшӑна Канадӑри тухтӑрсем пулӑшма хатӗрринине пӗлсен, пытармастӑп, чунтан савӑнтӑм. Ара, пирӗннисем, Раҫҫейрисем, нимпе те пулӑшаймаҫҫӗ-ҫке-ха. Мӗншӗн? Мӗншӗн пирӗн медицина вӑйсӑр? Мӗншӗн пирӗн ют ҫӗршыври клиникӑсенчен пулӑшу ыйтмалла? Мӗншӗн пин-пин ҫын вӑйсӑр медицинӑна пула вӑхӑтсӑр куҫ хупать? Ют ҫӗршыври тухтӑрсем сипленмешкӗн сахал мар укҫа ыйтаҫҫӗ-ҫке-ха. Ирӗксӗрех халӑхран пухма, пӗрчӗн-пӗрчӗн пухма тивет.
Чӑваш Енре осеопетрозпа чирлекен ача нумай. Вӗсене Мускавра пулӑшаҫҫӗ-ха, анчах пур чухне те мар. Чӑваш Енри кунашкал чирпе аптӑракан миҫе ача Израиьти клиникӑра сипенмен-ши?
И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн машиностроени факультечӗ ҫумӗнче робототехника енӗпе ӑмӑрту иртнӗ. Унта 200 яхӑн ача хутшӑннӑ.
Ҫамрӑк конструкторсем робота икӗ сехетре пуҫтарса программӑланӑ. Инструкципе усӑ курма чарнӑ. Ачасем икӗ ушкӑнра ӑмӑртнӑ: 12 ҫула ҫитменнисем тата аслӑраххисем.
Ҫапла 106 команда вӑй виҫнӗ. Вӗсен йышӗнче хӗрачасем нумай пулнине палӑртмалла. Кунашкал ӑмӑртӑва Чӑваш Енре виҫҫӗмӗш хут ирттереҫҫӗ. Ӑна ачасенче кӑсӑклӑх ҫуратас, вӗсен тавракурӑмне аталантарас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ.
Ӑмӑртӑва Чӑваш Енри ачасем кӑна мар, кӳршӗ республикӑрисем те хутшӑннӑ. Вӗсене пулӑшма ашшӗ-амӑшӗ те пӗрле ҫитнӗ.
Пӗрремӗш вырӑнсене тивӗҫнӗ ачасем Мускавра иртекен тупӑшӑва хутшӑнӗҫ. Вӗсене 200 пин тенкӗ грант тата «Орленок» е «Артек» уйлӑхра канмашкӑн путевка парӗҫ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта паян, нарӑсӑн 29-мӗшӗнче, виҫӗ ача кун ҫути курнӑ. Ҫуралнӑ куна вӗсен тӑватӑ ҫулта пӗрре ҫеҫ уявлама пулӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти пепкелӗх центрӗнче кӑнтӑрла тӗлне виҫӗ ҫемьере ача ҫуралнӑ. Пӗрремӗш хӗрача ирхи 9 сехет те 20 минутра кун ҫути курнӑ. Вӑл 3360 грамм йывӑрӑш, 52 сантиметр ҫӳллӗш ҫуралнӑ.
Паян ҫуралнӑ ачасен ҫитес ҫул ҫуралнӑ кунне нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче е пушӑн 1-мӗшӗнче паллӑ тума тивӗ. Ара, тепӗр нарӑсӑн 29-мӗшӗ тӑватӑ ҫултан ҫеҫ пулӗ-ҫке-ха.
-8.7 °C