Патӑрьел районӗнчи Пӑлапуҫ Пашьелӗнчи вӑтам шкулта «Илемпипе Сентти» пултарулӑх конкурсӗ иртнӗ. Ӑна Светлана Никитина тата Ирина Матюшкина вӗрентекенсем йӗркеленӗ.
Чи малтан Илемписемпе Сенттисем хӑйсемпе паллаштарнӑ. Апат-ҫимӗс янтӑлама та ӑста иккен ачасем, юрра-ташша та юратаҫҫӗ, ашшӗ-амӑшне те пулӑшаҫҫӗ, спортпа та туслӑ…
Иккӗмӗш конкурс вара «Сала кайӑк ташши мар, чӑваш ачин ташши…» ятпа иртнӗ. Такмак каласа чӑвашла кӗвӗ ҫеммипе ҫав тери хитре ташланӑ.
«Ӑс-хакӑла ачаран туптаҫҫӗ» конкурсра чӑваш чӗлхипе тата литературипе, тӑван ен культурипе ҫыхӑннӑ ыйтусем ҫине хуравланӑ. «Юлашки вӑхӑтра ачасен урамри вӑййисем курӑнми пулчӗҫ, — теҫҫӗ конкурса йӗркелекенсем. — Ачи те сахал, вӑййисем те урӑхла вӗсен». Ҫавна шута илсе «Атьӑр вӑйӑ выляр-и?» конкурс та йӗркеленӗ. «Тапса тӑрать талант ҫӑлкуҫӗ» конкурс та ачасен пултарулӑхне уҫса панӑ.
«Илемпипе Сентти – 2016» чыслӑ ята 7 класри Лида Храмовӑпа Илья Киданов ҫӗнсе илнӗ.
«Литертаурӑллӑ Чӑваш Ен» конкурс иртнӗ май республикӑра вулакансем хушшинче тепӗр тупӑшу та шутласа кӑларнӑ тесе ҫырнӑччӗ ӗнтӗ. Вӑл «Селфи: Моя любимая чувашская книга» (чӑв. Селфи: Манӑн юратнӑ чӑваш кӗнеки) ятлӑччӗ. Ку конкурсра Шупашкарти 1-мӗш гимназире 5-мӗш класра вӗренекен Леонтьева В. хутшӑнса ҫӗнтерӳҫӗ пулнӑ.
«Рябина» ача пахчинче ӗҫлекен Вострова О.В. воспитатель, Шупашкарти 2-мӗш лицейра 10-мӗш класра вӗренекен Хорасева Д. тата Шупашкар районӗнчи Иккасси ялӗнче пурӑнакан Васильевсен ҫемьи призерсен ятне ҫӗнсе илнӗ.
Ҫав ҫамрӑк ҫынсем хӑйсене «Русфондӑн» волонтерӗсем теҫҫӗ, Чӑваш Енри чирлӗ ача валли Ставрополь хулин ҫул хӗрринче укҫа пухаҫҫӗ. Анчах вӗсем — суя волонтерсем-мӗн. Пухнӑ укҫа-тенкӗ чирлӗ хӗрача патне ҫитмест.
Ҫав нимеҫӗсем укҫана Руфина Соломонова валли пухнӑ. Хӗрача 2013 ҫулта урапа айне лекнӗ, халӗ утаймасть. Амӑшӗ ӑна пӗччен пӑхать, укҫи-тенки ҫитсе пымасть. Эмелӗсем вара хаклӑ. Ҫавӑнпа хӗрарӑм ыркӑмӑллӑх фондӗнчен пулӑшу ыйтнӑ.
Анчах хӑшӗ-пӗри ҫын куҫҫулӗ ҫинче пуять. Ултавҫӑсем тӗнче тетелӗнче чуна пырса тивекен историсене тупаҫҫӗ те ун валли тесе укҫа пухаҫҫӗ. Анчах нухрат кирлӗ ҫӗре ҫитмест.
Руфинӑн амӑшӗ патне ытти регионти полицейскисем шӑнкӑравласа вӑл е ку волонтера пӗлнипе пӗлменнипе кӑсӑкланать. Хӗрарӑм пӗлмест, укҫи те ун патне ҫитмест. Лешсем тӗнче тетелӗнче ҫемьен докуменчӗсене тупаҫҫӗ те ырӑ кӑмӑллӑ ҫынсенчен укҫа сӑптӑраҫҫӗ.
«Русфонд» волонтерсен пулӑшӑвӗпе усӑ курма сӗнмест. Халӗ ултав мелӗпе пуяс текен нумай-ҫке…
Иртнӗ канмалли кунсенче Чӑваш Енре ҫул-йӗр ҫинче пулнӑ тӑватӑ аварире 5 ача суранланнӑ. Пӗри Шупашкарта ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Строительсен урамӗнчи картишре пулнӑ. 7 ҫулти арҫын ача ҫывӑхра ларакан машина хыҫӗнчен чупса тухнӑ та урапа айне лекнӗ. Водитель тормоз пусма ӗлкӗрнӗ-ха, анчах ачана пур-пӗрех пырса ҫапнӑ. Ачан ури аманнӑ.
Ҫав каҫах Шупашкарти Афанасьев урамӗнчи ҫуртсен картишӗнче те пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Унта водитель тӳрех икӗ ача ҫине кӗрсе кайнӑ. 8 тата 9 ҫулсенчи арҫын ачасем та ҫывӑхра ларакан урапасен хыҫӗнчен чупса тухнӑ. Ачасем, телее, аварире вӑйлах аманман.
Ҫӗмӗрле районӗнче вара икӗ урапа ҫапӑннӑ чухне 12-ри хӗрача шар курнӑ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнче 13 ҫулти велосипедист пӑтӑрмаха ҫакланнӑ. Вӑл транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та ВАЗ-2110 урапапа ҫапӑннӑ. Арҫын ачана пульницӑна илсе ҫитернӗ.
Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексӗнче патриотлӑх акцине ирттернӗ. Унта шкул ачисем хутшӑннӑ. Ку мероприяти ҫамрӑксемпе ачасенче патриотлӑх туйӑмне аталантарма пулӑшать.
«Георги хӑйӑвӗ» ятлӑ вӑл. Мероприятие Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов уҫнӑ. Вӑл вӑрҫӑра пуҫ хунӑ паттӑрсене пирӗн ас тума тивӗҫ пулнине палӑртнӑ. Леонид Ильич Шупашкарта вӑрҫа хутшӑннӑ 486 ҫын пурӑннине каланӑ. Тӗп хулара паянхи кун тӗлне 3960 тыл ӗҫченӗ пурӑнать.
Ачасем Ҫар Мухтавӗн монуменчӗ патне чечексем хунӑ. Унтан 1000 ытла шӑпӑрлан Георги хӑйӑвӗ евӗр ӳкерчӗк тытса пысӑк хӑю евӗр тӑрса тухнӑ.
Акци вӑхӑтӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче паттӑррӑн вилнисене, хыпарсӑр ҫухалнисене аса илнӗ. Пӗлтӗр Ржев хули ҫывӑхӗнче Чӑваш Енре ҫуралнӑ Борис Егорович Тихонов салтакӑн виллин юлашкийӗсене пытарнӑ. Ӑна шырав отрячӗ тупнӑ.
Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Шупашкарти 1-мӗш гимназире «Маттур ача, яш ача» конкурс иртрӗ. Конкурса хулари шкулсенче 3–5 классенче вӗренекен чӑваш чӗлхине юратакан, ӑна пӗлекен чи пултаруллӑ, чи ӑста, чи маттур каччӑсем хутшӑнма кӑмӑл турӗҫ.
Уява Чӑваш Республикинче иртекен Ӗҫ ҫынни ҫулталӑкне халалланӑ. Ачасем тӗрлӗ ӗҫсене пурнӑҫларӗҫ. Куракансене тата пӗр-пӗрне хӑйсемпе чӑвашла паллаштарчӗҫ. «Чи тавҫӑрулли» пайра Чӑваш Республикипе, унта ҫуралса ӳснӗ, пурӑннӑ ҫынсемпе ҫыхӑннӑ ыйтусене хуравларӗҫ. «Чи ӑста ача» пайра чи малтан хӑйсем ӳссен кам пуласси ҫинчен каласа пачӗҫ, унтан Ҫӗнтерӳ кунӗ валли саламлӑ открытка хатӗрлес ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. «Чи ҫивӗч ача» пайра ачасен ҫивӗчлӗхне «Африкӑран килсе ҫитнӗ жираф» тӗрӗслерӗ. Ачасен ҫав жирафа ункӑсем персе тытмалла пулчӗ. Ҫак конкурсрах ачасем хӑйсен ташлас ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. Кашни ача хӑйӗн вӗрентекенне чӗнсе кӑларса чӑваш ташши ташларӗ. «Чи ӗҫчен ача» пайра каччӑсем пӑта ҫапса тупӑшрӗҫ. Конкурсӑн «Чи пултаруллӑ ача» пайӗ вара ҫамрӑк йӗкӗтсен пултарулӑхне курса савӑнма май пачӗ.
Кашни ача конкурса тӑрӑшса хатӗрленни никама та иккӗлентермерӗ.
Кӗрекере туй кӗрленӗ чухне йӗрке хуралҫисем пырса кӗнӗ те савӑнӑҫа пӑснӑ. Туй шилӗкӗ айӗнче ларакан 14-ри хӗр куляннипе йӗмех тытӑннӑ, унӑн пулас упӑшки те, 13 ҫулти каччӑ, пӑшӑрханса ӳкнӗ.
Ку пӑтӑрмах кинори пек туйӑнсан та, апла мар. Чӑн пурнӑҫранах. Туйӗ Алькешра пынӑ. Ҫухалнӑ хӗр пӗрчине шыраса (ун пирки ачан кукамӑшӗ кирлӗ ҫӗре пӗлтернӗ) ҫав вӑхӑтра йӗрке хуралҫисем пырса кӗнӗ. Хӗрӗ Кострома облаҫӗнчен пулнӑ. Вӑл ӗнентернӗ тӑрӑх, каччӑпа халӑх тетелӗсенчен пӗринче паллашнӑ та юратса пӑрахнипе рейс автобусӗ ҫине ларса Чулхулана ҫитнӗ. Унтан ҫӑмӑл урапапа — Шупашкара. Каччӑ енчисем, вӗсем чикансем, каланӑ тӑрӑх, пулас кинӗн тӑванӗсене туя килме тесе укҫа та ярса панӑ имӗш.
Ку пӑтӑрмах тӗлӗшпе йӗрке хуралҫисем те халӗ ӗҫлеҫҫӗ, опекӑпа попечительство органӗ те, ахӑртнех, кӑсӑкланӗ. 14-ри хӗр амӑшне амӑш правинчен хӑтарнӑскер пулнӑ. Каччӑ енчисем хӗре хӑйсем усрава илме хатӗррине пӗлтернӗ иккен.
Шупашкар районӗнче тухса тӑракан «Тӑван Ен» хаҫат иртнӗ тӑватӑ уйӑхра асӑннӑ тӑрӑхра ашшӗ-амӑшӗ тӗпренчӗкӗсене епле ят панине унти граждан тӑрӑмӗн акчӗсене ҫыракан пай пӗлтерни тӑрӑх тишкернӗ. Хӗр пӗрчисене Светлана тата Елена ят паракан пӗр ҫын та тупӑнман. Сайра тӗл пулакан ятсене тӑватӑ ҫемьере суйланӑ. Ҫапла вара иккӗн Радмила ятлӑ пулса тӑнӑ, пӗрер хӗрача — Эвелина тата Светозара.
Сайра тӗл пулакан ятсем татах пур: Эмили, Эмилия, Есения, Демьян, Аделина, Юлиана, Марк, Божена, Дамир, Назар, Габриэлла, Эрик, Динара. Арҫын ачасем хушшинче Давид анлӑ сарӑлнӑ. Ун пеккине тӑватӑ уйӑхра тӑватӑ хутчен суйланӑ. Светланӑпа Еленӑсӑр пуҫне Татьяна ят та килӗшмест ашшӗ-амӑшне. Ун пеккине тӑватӑ уйӑхра пурӗ те пӗр хутчен ҫеҫ суйланӑ.
Чӑвашла ятсене суйлакансем те темшӗн ҫук.
Ака уйӑхӗн 29-мӗшӗ Чӑваш Республикин символӗсен кунӗ пулчӗ. Чӑваш Республикин элемӗсене 1992 ҫулхи ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ҫирӗплетнӗ, ҫавна кура пирӗн республикӑшӑн, республикӑри пур ҫыншӑн паянхи кун питӗ пӗлтерӗшлӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ Патӑрьелти пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан 1-мӗш вӑтам шкулта.
Ҫав ятпа унта кашни класрах Чӑваш Республикин гимнӗ (сӑвви Илья Тукташӑн, кӗвви Герман Лебедевӑн) янӑранӑ. Пур ача та, вӗрентекенсем те ҫак уява хутшӑннӑ, уроксенче Чӑваш Республикин элемӗсен пӗлтерӗшӗсем ҫинчен калаҫнӑ, хӑтлавсем пӑхнӑ, викторина ыйтӑвӗсене хуравланӑ.
Кӗҫӗн класс ачисем Чӑваш Республикин гербне, ялавне ӳкернӗ. «Элли Юрьев художникран пӗрре те кая мар пулса тухрӗҫ вӗсен ӳкерчӗкӗсем», — ырлаҫҫӗ ачасен ӗҫне асӑннӑ шкулта.
Патӑрьел районӗнчи Алманчӑкра пурӑнакансем малтан урам тӑрӑх утнӑ, кайран Мӑнкун сӗтелӗ хушшине ларнӑ. Кун пирки асӑннӑ ял тӑрӑх администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче хыпарланӑ.
Алманчӑксем ӗнер Ҫуркуннепе Ӗҫ уявӗ ячӗпе ял тӑрӑх утса тухас тенӗ. Ҫакӑнта вырӑнти шкул ачисене явӑҫтарнӑ. Аллисене шар, ялав тытнӑскерсем малтан митинга хутшӑннӑ. Унта вырӑнти ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Георгий Фомин тата "Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей" партин пуҫламӑш организацийӗн секретарӗ Сергей Никитин хутшӑннӑ.
Сӑмах май каласан, Ҫуркуннепе Ӗҫ уявне республикӑра тата районсенче те уявланӑ. Кӑҫал ҫак кун Мӑнкунпа, вӑл православи тӗнӗн чи ҫутӑ та аслӑ уявӗ шутланать, пӗр килчӗ. Уяв ячӗпе Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та республикӑра пурӑнакансене саламланӑ, "...тӑнӑҫлӑхпа ҫураҫулӑх, ҫирӗп сывлӑх, телей, ҫуралнӑ ҫӗр тата ҫӗршывӑмӑр ячӗпе ӗҫре ҫӗнӗ ҫитӗнӳсем тума сунатӑп", - тенӗ.
+12.3 °C