 Ҫак сӑмахсене вуласан ӗненмессӗн те пултаратӑр. Раҫҫейре пурӑнакансен 32%-чӗ Хӗвел Ҫӗр тавра ҫаврӑнать тесе шутлать иккен! Ҫак ыйтӑва 2007ҫулта ҫамрӑксене панӑ пулнӑ. Ун чухне ҫакӑн пек шутлакансем 28% пулнӑ тет. Ку кӑна мар. Ҫӗр ҫынтан вунпӗрӗшӗ радиоактивлӑ сӗте вӗретсессӗн вӑл ӗҫме юрӑхлӑ тесе шутлаҫҫӗ иккен! Микроб е бактери теҫҫӗ пулас. Пӗлтӗр сывлӑша кислородпа ӳсентӑран, йывӑҫ-курӑк пуянлатать тесе 83% шутланӑ тет, кӑҫал вара ҫакӑнпа 78% кӑна килӗшет иккен. Пирӗн халӑх ҫапла пулса тӑнине ниепле те ӗненес килмест. Раҫҫейе ухмахсем ҫавӑрса илеҫҫӗ-им? Вӑтӑр ҫул каялла эпир кӗнеке лавккисем умӗнче сехетшер черетре тӑраттӑмӑр, халӗ ҫав кӗнекесем лавккасенче тусанланса выртаҫҫӗ. Мӗнле хитре тата хӑйсем, алла тытма минетлӗ! Анчах та шучӗ 2-5 пинрен мала мар. Мӗншӗн? Халӑх вуламасть! Эпӗ шкулта вӗрентетӗп. Шкул программисем тӑнлӑ ҫын тума мар, укҫа шутлама, реклама вулама тата хӑвна хаклӑрах сутма кӑна вӗрентеҫҫӗ! Хальхи ҫамрӑка Хӗвел ӑҫталла тата мӗн тавра ҫаврӑннине пӗлни кирлӗ мар. Ӑна Хӗвелӗ те ӑшӑ е сивӗ чухне кӑна аса килет. Лайӑх канма, тутлӑ ҫиме. Хальхи ҫамрӑк, хулари хытӑрах тӗлӗнтерет: ҫитӗнет, авланать, ача-пача ҫуратса мӑнукӗсемпе савӑнать, анчах та ӗнен тӑватӑ чӗчӗ пулсассӑн унӑн тӑватӑ тӗслӗ шӗвек пулмалла тесе шутлать: сет, турах, йогурт, хӑйма юхмалла тесе шутлать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
 Чӗмпӗр облаҫӗ Чӗлхе пӗлтерӗшӗ уйрӑм ҫынсен пурнӑҫӗнче ҫеҫ мар, ҫак чӗлхепе калаҫакан пӗтӗм халӑх пурнӑҫӗнче питӗ пысӑк пӗлтерешлӗ. Хальхи вӑхӑтра Раҫҫейре пурӑнакан халӑхсен шучӗ ҫӗртен те иртет. Вӗсен кашнин хӑйӗн тӑван чӗлхи пур. Пирӗн тӑванран та тӑван чӗлхе — чӑваш чӗлхи. Ҫак чӗлхе пур чухне чӑваш халӑхӗ те пур. «Чӗлхе пӗтсен халӑх та пӗтет»,-тенӗ чӑваш халӑхне ҫутта кӑларнӑ Вӗрентекенӗмӗр И.Я.Яковлев. Иван Яковлевич тӗрӗс каланӑ: чӗлхе вӑл — нацийӗн тӗп паллисенчен пӗри. Енчен те ҫитес 20-30 ҫул хушшинче чӑвашсем пурте тӑван чӗлхене манса вырӑсла калаҫма пуҫлас пулсан вара чӑваш халӑхӗ ҫӗр пичӗ ҫинчен пачах ҫухалать, вӑл вырӑс халӑхӗ пулса каять. Анчах Иван Яковлевич Яковлевӑн сӑмахӗсене урӑхларах та калама пулать: «Халӑх пӗтсен — чӗлхе те пӗтет». 2010 ҫулхи ҫырав Раҫҫейри чӑвашсен шучӗ 200 пин ҫын чакнине кӑтартса пачӗ. Хальхи вӑхӑтра пирӗн ҫӗршывра пӗр миллион ҫурӑ чӑваша яхӑн пурӑнать. Ҫын шучӗпе пирӗн халӑх Раҫҫейре пиллӗкмӗш вырӑн йышӑнать (вырӑссемпе украинецсем тата тутарсемпе пушкӑртсем хыҫҫӑн). Вунӑ ҫул каялла ҫеҫ тӑваттӑмӗш пыраттӑмӑр. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
 Сирӗн куҫ умӗнче юханшыв юхса выртать тесессӗн ӗненместӗр. Ҫапла мар-и? Анчах та ку чӑнах та юханшыв. Вӑл Каньо Кристалес ятлӑ Колумби ҫӗрӗнчи Макарена тӑвӑсен хушшипе юхать. Чӑвашла ҫак самах «Пилӗк тӗс» тесе куҫарӑнать. Каньо Кристалес тӑршипех сарӑ, кӑвак, симӗс, хура тата хӗрлӗ тӗссем пӗрне пӗри ылмаштарса куҫа-куҫа пыраҫӗ. Ҫак тӗлӗнтермӗшӗн вӑртӑнлӑхӗ шыври усен-тӑрансенче иккен. Ҫаксем ҫулталӑк хушшипех ҫурӑлса чечеке лараҫҫӗ имӗш. Кашни чечекӗ хӑй тӗслӗ хӑй вӑхӑтӗнче ҫурӑлать. Ҫапла вара Каньо Кристалес пин ҫухрӑм майлӑ Гуайаберо ятлӑ юхан шыва юхса кӗричченех тӗнчене тӗлӗнтерет. Тӗлӗнмелли юнашарах! Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
 Йӗкӗрвар шкулӗ Ял тӑрӑхӗсенче ҫурт-йӗре комплекслӑ, пӗр вырӑнарах тӑвас тата вӗсене хӑтлӑлатас тӗлӗшпе пурнӑҫа кӗртекен пилот проект малалла тӑсӑлать. Нарӑс пуҫламӑшӗнче программӑна хутшӑнакан ял тӑрӑхӗсем тӑратнӑ хутсен пуххине Чӑваш Республикин ял хуҫалӑх министерствин комиссийӗ тишкернӗ, конкурс ҫӗнтерӳҫисене палӑртнӑ. Вӗсем камсем-ха? Министерствӑн инвестици тата ялӑн социаллӑ аталанӑвӗн пайӗн ертӳҫи Светлана Александрова хуравлать. — Ял администрацийӗсен пуҫлӑхӗсем, культура ҫурчӗпе шкул директорӗсем комисси йышӑнӑвне чӑтӑмсӑр кӗтрӗҫ. Мӗн пӗлтеретӗр? — Кӑҫал конкурса мӗн пур районти 70 ял тӑрӑхӗ проект тӑратрӗ, — терӗ Светлана Михайловна. — Иртнӗ ҫулсенче комисси ӗҫне Экономика тата Ҫурт тӑвӑм министерствисене явӑҫтарнӑ. Хальхинче Ял хуҫалӑх министерстви кӑна йӗркелерӗ, мӗншӗн тесен малашне ялсенче ҫул тӑвасси ҫак проект картинче пулса пымӗ. Ӑна пурнӑҫламашкӑн Чӑваш Ен хыснинчен 55 млн тенкӗ уйӑрма пӑхнӑ. 35-шне вӗренӳ учрежденийӗсем, 20-шне культура ҫурчӗсем илӗҫ. — Хӑш муниципалитетсен проекчӗ социаллӑ пурнӑҫпа экономика тӗллевӗсене тивӗҫтерет тесе пӗтӗмлетнӗ? Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
 Гена Петров чыс парать Нарӑсӑн 22-мӗшӗнче Ҫӗршыв хӳтӗлевҫисен кунне халалласа стройпа юрӑ смотрӗ иртрӗ. Каласа хӑварас пулать — ку мероприятие Шупашкар районӗнчи Ҫатра-Лапсар шкулӗнче кашни ҫулах ирттереҫҫӗ, ҫулран ҫул ачасем хӑйсене лайӑхрах та лайӑхрах кӑтартма тӑрӑшаҫҫӗ. Тумӗсене те хӑйсемех хатӗрлеҫҫӗ — кам кӑна ҫук пулӗ вӗсен хушшинче. Маряк та, ахаль салтак та, тата ытти хӗсмет тумлисем те. Ачасем кӑҫал та стройпа юрӑ смотрне тӗплӗ хатӗрленни, хӑйсене ыттисенчен лайӑхрах кӑтартма тӑрӑшни сисӗнчӗ. Паллах, класс ертӳҫисем пулашнисӗр пулман ӗнтӗ. Хаклавҫӑсем пӗтӗмлетнӗ май ҫак классем вырӑнсем йышӑнчӗҫ: 1–4 классем хушшинче: • 1-мӗш вырӑн: 1-мӗшпе 4-мӗш классен ушкӑнӗ; • 2-мӗш вырӑн: 2-мӗшпе 3-мӗш классен ушкӑнӗ. 5–9 классем хушшиче: • 1-мӗш вырӑн: 9-мӗшсем; • 2-мӗш вырӑн: 8-мӗшсем; • 3-мӗш вырӑн: 7-мӗшсем. Чи маттур командир ятне кӑҫал 2-мӗш класра ӑс пухакан Гена Петров тивӗҫрӗ. Сӑнсем (73) Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Юрлакан поэт Уявра Хӗрлӗ Чутайри тӗп вулавӑшра Хӗрлӗ Чутай районӗн хисеплӗ гражданинӗ Петӗр Ялкир сӑвӑҫ 90 ҫул тултарнине халалласа «Юрлакан поэт» ятлӑ уяв ирттерчӗҫ. Елена Чубайкина вулавӑшҫӑ уява поэтӑн «Салам!» сӑввипе пуҫларӗ. Чи малтанах Хӗрлӗ Чутай шкулӗнче вӗренекен ачасен пӗр ушкӑнӗ П. Ялгир кун-ҫулӗпе, унӑн хайлавӗсемпе паллашрӗ, ачасем вӑл хайланӑ сӑвӑсене пӑхмасӑр каларӗҫ, «Сунарта» тата «Шӑшисем» ятлӑ интермедисем лартса пачӗҫ. Уявӑн иккӗмӗш пайӗнче районти культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем поэт сӑмахӗсемпе кӗвӗленӗ «Хӗрлӗ Чутай гимнӗ», «Хӑмла пахчи», «Хӗрлӗ Чутай хӗрӗсем» юрӑсене шӑрантарчӗҫ. Черепан клубӗн работникӗсем Нина Чуракова тата Варвара Колокольчикова юрланӑ «Мана ҫеҫ парнеле» юрӑ та куракансен кӑмӑлне кайрӗ. Петӗр Ялкир ҫырнӑ кӗнекесен куравӗ, электронлӑ хӑтлав, буклетсем уява илем кӳчӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
 Нарӑсӑн 18-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Пучинкери пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулта пневматикӑллӑ пӑшалтан тӗл перекенсен районти IX уҫӑ турнирӗ иртрӗ. Кӑҫал ӑна Совет салтакӗсене Афганистан ҫӗрӗнчен илсе тухнӑранпа 23 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ҫак ӑмӑртӑва пуҫласа йӗркелесе яраканӗ — 1987–89 ҫулсенче салтак-интернационалист тивӗҫне Афганистанра чыслӑн пурнӑҫланӑ Пучинкере ҫуралса ӳснӗ Валерий Михайлович Иванов. Ку ӑмартӑва кӑҫалхипе 9-мӗш хут ирттерчӗҫ. Уяв пӗлтерӗшӗ ӳссех пырать¸ ӑмӑртӑва хушӑнакансем те кашни ҫулах ытларах та ытларах килеҫҫӗ. Кӑҫалхи ӑмӑртӑва 12 шкултан 15 ушкӑн хутшӑнчӗ¸ вӗсем хушшинче — Канаш районӗнчи Раҫҫей Геройӗ Николай Гаврилов ячӗллӗ Янкӑлч шкулӗнчен килнӗ команда. Ҫак кун уява отставкӑри генерал-лейтенант, Раҫҫей Геройӗ Николай Гаврилов¸ унӑн шӑллӗ Александр Гаврилов подполковник¸ «Тӑван ҫӗршыв ывӑлӗсем» офицерсен юлташлӑхӗ» регионти общество организацийӗн¸ Афганистан ветеранӗсен Союзӗн республикӑри тата районти уйрӑмӗсен представителӗсем килнӗ. | ||
 Университетра нарӑсӑн 22-мӗшӗнче иртнӗ «Сывлӑх кунне» пирӗн факультет студенчӗсемпе преподавателӗсем те хутшӑнчӗҫ. Уйрӑмах студентсен спорторгӗ 1-мӗш курс студенчӗ Денис Афанасьев тӑрӑшуллӑ пулнине палӑртса хӑвармалла. Студентсем (Мулюкова Галина 11-10, Григорьева Алина 11-10, Федорова Лариса 11-10, Гаврилова Инна 11-11) йӗлтӗрҫӗсен командинче ӑмӑртрӗҫ. Армспортпа Васильева Надежда 11-09, Романова Сарра 11-09, Макаров Валерий 11-08 вӑй виҫрӗҫ, Макаров Валера иккӗмӗш вырӑн ҫӗнсе илчӗ. Преподавательсенчен йӗлтӗрпе чупассипе В.Г. Родионов, А.Н. Лукина тупӑшрӗҫ, вӗсенчен Анна Лукина иккӗмӗш вырӑна тухрӗ. Ҫавӑн пекех хӑш-пӗр студентсем (Бычкова Елена, Ухтеева Ксения) хаклав ушкӑнӗнче пулчӗҫ. Ҫӗршывра кӗлеткепе те, чунпа та ҫирӗп сывлӑхлӑ ҫамрӑк ӑру ҫитӗнтерессине тимлеме чӗнет пире Раҫҫей президенчӗ. Университетра «Сывлӑх кунӗ» йӗркелени шӑпах ҫавӑнпа ҫыхӑннӑ та ӗнтӗ. Спортпа туслӑ яш-кӗрӗм пурнӑҫра та пысӑк ҫитӗнӳсем тӑвасса шанас килет. | ||
 Шупашкарта вырнаҫнӑ Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн спорт керменӗнче кире пуканӗ йӑтакансен ӑмӑртӑвӗ иртрӗ. Ӑмӑртӑва пуҫарса яраканӗ — Патшалӑх канашӗн ертӳҫи, спорт ӑсти Юрий Попов пулать. Йӑлана кӗнӗ тапӑҫӑва чӑваш яш-кӗрӗмӗ йышлӑ пуҫтарӑннӑ. «Шкул ҫулӗнчи ачасем нумай пулни савӑнтарать», — тенӗ Юрий Алексеевич ӑмӑртусене уҫнӑ май. Ҫӳлти вырӑнсенче кӑҫал та йӗпреҫсем пулчӗҫ. Тӗслӗхрен, 8-мӗш класра вӗренекен Ольга Пашкова, 11-мӗш класри Андрей Кузьминпа Владимир Иванов иккӗшӗ те 1-мӗш вырӑнсем йышаннӑ, Алексей Алексеев вара 2-мӗшне хӑпарнӑ. Ку ачасем пурте Пучинке шкулӗнчен иккен. Андрей Кузьмин ҫак кун 1-мӗш разрядлӑ пуканҫӑ пулчӗ. Анастасия Федорова, «чи ҫамрӑк пуканҫӑ» ята тивӗҫнӗскер те ҫак шкултах вӗренент иккен, 6-мӗш класа ҫӳрет. Маттур ҫамрӑксене Михаил Петров хатӗрлет имӗш. Ачасен вӗрентекенӗ те ӑмӑртӑва хутшӑнса хӑй ушкӑнӗнче мала тухма пултарнӑ. Юрий Попов кашни ҫӗнтерӳҫе хӑй ятӗнчен асӑнмаллӑх парнесемпе хавхалантарчӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
 Оксана Драгунова Паллашӑр: «Чӗнтӗрлӗ чаршав» ӑмӑртун ҫӗнтерӳҫи, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн актиси Оксана Драгунова («Пӗртен-пӗррескерӗм» спектакльти Анюта ролӗшӗн «Чи лайӑх хӗрарӑм сӑнарӗ» ята тивӗҫнӗ) Оксана Драгунова 1989 ҫулхи раштавӑн 19-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗн Асанкассинче ҫуралнӑ. Пӗлтӗр, 2011 ҫулта, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтне вӗренсе пӗтернӗ. Студент вӑхӑтӗнче «Заветная мечта» конкурса хутшӑнса 1-мӗш премие тивӗҫнӗ, Ольга Ырсем ячӗллӗ сӑвӑ вулакансен ӑмартӑвӗнче 2-мӗш вырӑна тухнӑ. Тӗп сӑнарсене те сахал мар вылянӑ: «Ромеопа Джульеттӑри» Джульетта, В. Шекспирӑн «Двенадцатая ночь» спектакльте — Виола, И.С. Тургеневӑн «Месяц в деревне» спектакльте — Вера, А. Островскийӗн «Гроза» спектакльте — Катерина, А.К. Толстойӑн «Власть тьмы» спектакльте — Анютка, М. Достоевскийӗн «Идиот» спектакльте — Аглая. Театрти пӗрремӗш пысӑк сӑнарӗ — Людмила Сачковӑн «Пӗртен-пӗрескерӗм» пьеси тӑрӑх лартнӑ спектакльти Анюта — ӑна тӳрех тенӗ пек чапа кӑларнӑ. Сцена ҫинче вӑл юратма пултаракан сӑнара калӑплама пултарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
-1.7 °C