Пушар хыҫҫӑн шыв кирлӗ мар

Паянтанпа пирӗн республикӑра пушара хирӗҫле ятарлӑ режим вӑя кӗнӗ. Кун пек йышӑнӑва республикӑн Министрсен Кабинечӗн хушӑвӗпе палӑртнӑ. Документа алӑ пусма типӗ ҫанталӑк тӑни хистенӗ.

Пушартан сыхланмалли режим вӑхӑтӗнче пушара хирӗҫле хушма мерӑсем вӑйра пулӗҫ: вӑрмана ӗҫпе кӑна кӗме юрать, пӗтӗмӗшле усӑ курмалли ҫулсем тӑрӑх иртекеннисемсӗр пуҫне машинӑсемпе кӗртмӗҫ. Тата, паллах, вӑрман хуҫалӑхне сыхлама кӗрес текенсене чармӗҫ. Вӑрманта кӑвайт, ҫӳп-ҫап чӗртме юраманнине каламасӑрах ӑнланмалла пек. Вӑрман хуҫалӑхӗсемпе юнашар ҫӗр ҫинче те кӑвайтпа аппаланма юрамасть.

Ятарласа йӗркеленӗ мобильлӗ ушкӑнсем пушар енчен уйрӑмах асӑрханмалли вырӑнсене ҫитсе тӗрӗслесе ҫӳрӗҫ.

Республикӑн ҫутҫанталӑк министерстви вӑрманта ҫулӑм тавраш асӑрхасанах 8 (8352) 40-24-00 е 8-800-100-94-00 номерпе шӑнкӑравлама ыйтать.

Николай Терентьев

Канаш районӗнчи Кӑшнаруй ялӗнче Николай Терентьевич Терентьева асӑнса К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ П.Осиповӑн «Икӗ каччӑн пӗр шухӑш» пьеси тӑрӑх спектакль лартнӑ.

Спектакль пуҫланиччен халӑх умне ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ С.П.Иванов тухса калаҫнӑ, вӑл Николай Терентьев Чӑваш Ен культурин аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнине палӑртнӑ. Унӑн пьесинчи чӑваш халӑх сӑнарӗсем темиҫе ӑрӑва воспитани пама пулӑшнӑ. Николай Терентьевич пултаруллӑ артист, драматург пулнӑ.

Артистсем спектакльти сӑнарсене чун витӗр кӑларнӑ. Уйрӑмах Ваҫҫа рольне вылянӑ С.П.Иванов, Санюк рольне калӑпланӑ С.Н.Лукиянова халӑх кӑмӑлне кайнӑ.

Аса илтерер: Николай Терентьев Канаш районӗнчи Кӑшнаруй ялӗнче 1925 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл — ЧР халӑх писателӗ, ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, куҫаруҫӑ. К.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх премине тивӗҫнӗ. Чылай пьеса авторӗ кӑҫал ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ.

Уявра

Ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Ыхраҫырми ял тӑрӑхӗн халӑхӗ ҫурхи ӗҫсене вӗҫлесен йӑлана кӗнӗ «Акатуй — Сабантуй» уявне паллӑ тунӑ. Ыхраҫырми тата Чӑваш Ишекӗ ҫыннисем, хӑнасем лапама пухӑннӑ.

Малтанах уява пухӑннисене Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Валерий Краснов, Ыхраҫырми ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Альфрит Айбетов, Патӑрьел районӗнчи депутатсен пухӑвӗн депутачӗ, тутар ялӗсен Пӗтӗм Раҫҫейри ассоциацийӗн председателӗ Решит Санзяпов тата ыттисем саламланӑ.

Яланхи пекех ҫак уявра ӗҫре пысӑк ҫитӗнӳсемпе палӑрнӑ ҫынсене чысланӑ. Ял хуҫалӑх производствин ӗҫченӗсем, ял тӑрӑхӗнчи ытти тытӑмра вӑй хуракансем, хастар ҫынсем Хисеп хутне, Дипломсене, Тав ҫырӑвӗсене, парнесене тивӗҫнӗ.

Вырӑнти пултарулӑх ушкӑнӗ, Ыхраҫырми шкулӗн ташӗ ушкӑнӗ, Хусантан килнӗ артистсем «Акатуй — Сабантуй» уявне пухӑннисене юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ.

Уявра кашниех тӗрлӗ конкурса, вӑййа хутшӑнма, вӑй виҫме пултарнӑ. Кире пуканне йӑтасси, наци тата ирӗклӗ кӗрешӳсем каҫченех пынӑ.

Малалла...

Атӑлта ҫынсем шыва кӗме тытӑннӑ та ӗнтӗ

Пӗчӗк кимӗ-карапсен патшалӑх инспекцийӗ шыва кӗме васкамалла маррине аса илтерет.

Атӑлӑн Шупашкар ҫывӑхӗнчи акваторийӗ патӗнче асӑннӑ тытӑм ӗҫченӗсем тӗрӗслев ирттернӗ те ҫынсем шыва кӗме пуҫланине асӑрханӑ. Вӗсене тӗрӗслевҫӗсем шыв кӗмелли тапхӑр ҫӗртмен 1-мӗшӗнчен кӑна уҫӑлассине асӑрхаттарнӑ. Вӑл вӑхӑта ҫӑлавҫӑсем те ӗҫе кӳлӗнӗҫ.

Кӑҫал республикӑра официаллӑ майпа 15 пляж ӗҫлемелле. Хальлӗхе юханшывсенчи тата кӳлӗсенчи шыв температури 13 градуса яхӑн иккен. Сивве пула мышца хутлатса лартас хӑрушлӑх пысӑк. Ун пек чухне ҫыннӑн алли-ури хускалайманнипе путас хӑрушлӑх пысӑк. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа шывра 8 пӑтӑрмах пулнӑ та ӗнтӗ. Пилӗк ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ.

Ӑмӑрту саманчӗ

Республикӑра тӗрлӗ ӑмӑрту яланах иртет. Анчах хусканупа тӗрев енчен сусӑррисен хушшинчи тупӑшу хальччен пулманччӗ-ха. Нумаях пулмасть иртнӗ вӑл.

Ҫакна Инвалидсен Вӑрнар районӗнчи уйрӑмӗ пуҫарнипе йӗркеленӗ. Общество организацийӗн ертӳҫи пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак районта кӳмепе ҫурекен 26 сусӑр пурӑнать. Вӗсенчен ытларахӑшӗ — аслӑ ӳсӗмри ҫынсем, тыл ӗҫченӗсем, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсем. Нумайӑшӗ урама питех тухмасть, ҫынсемпе курнӑҫмасть.

ЧР Спорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑртӑва сакӑр ҫын хутшӑннӑ. Вӗсене куракансем, тӑванӗсем, юлташӗсем хавхалантарнӑ. Спортсменсем малтан дистанцие хӑвӑртрах парӑнтарма тӑрӑшнӑ, унтан кӳмесемпе эрешлесе ярӑннӑ.

Ӑмӑртӑва хутшӑннисене пурне те парнесемпе, дипломсемпе хавхалантарнӑ. Сусӑрсем тупӑшнине кура курма килекенсем те кӳмесене ларса ӑмӑртса пӑхнӑ. Малашне кунашкал тупӑшусем час-часах иртӗҫ.

Кӑҫал ака-сума тумашкӑн ҫанталӑкӗ те лайӑх тӑрать. Ҫумӑрӗ те кирлӗ паллах. Республикӑри районсенче ӗҫ хӗрӳ пырать.

Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗ тӗлне республикӑра ҫурхи тата пӑрҫа йышши культурӑсене пӗтӗмпе 206,7 гектар акнӑ. Плана илес тӗк ку — 99,1 процент. Плана республикӑри пӗр районта ҫеҫ — Улатӑр районӗнче — тултарман. Унта ҫурхи культурӑсене 86,9 процент ҫеҫ акнӑ.

21 районтан 6-шӗнче плана ытлашшипе тултарнӑ. Ку енӗпе ытларах Етӗрне районӗ палӑрнӑ — 101,1 процент.

«Иккӗмӗш ҫакӑра», ҫӗрулмине, 8 гектар лартнӑ. Ку планланин 62,1 проценчӗ. Ку енӗпе плана тӑватӑ район ҫеҫ тултарнӑ: Улатӑр, Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Пӑрачкав районӗсем. Етӗрне тата Красноармейски районӗсенче ку ӗҫ начартарах пырать.

Кӑҫал Патӑрьел, Вӑрнар, Комсомольски, Елчӗк, Вӑрмар районӗсенче ҫӗрулми ытларах лартма палӑртнӑ. ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов ҫӗрулми лартас ӗҫе ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче вӗҫлеме палӑртнӑччӗ те…

Муниципалитетсенче 652 гектар пахча ҫимӗҫ, 642 гектар сахӑр кӑшманӗ, 2 422 гектар рапса, 3 098 гектар горчица, 7,4 гектар куккурус, 17 пин гектар — пӗр ҫул ӳсекен, 5,8 пин гектар нумай ҫул ӳсекен курӑк акнӑ.

Малалла...

Шупашкар хула пухӑвӗн депутачӗсен ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче иртнӗ черетлӗ 40-мӗш ларӑвӗнче пӗр ыйтӑва пӑхса тухман. Вӑл — шкул медалӗсем пирки (Шупашкарта «Вӗренӳре тунӑ ҫитӗнӳсемшӗн» медальпе чыслани пирки йышӑну проект). Ку Патшалӑх Думи «Вӗренӳ пирки» саккуна улшӑнусем кӗртнипе ҫыхӑннӑ-мӗн, ҫавна май Шупашкар шайӗнче ӑна татса пани усӑсӑр.

Патшалӑх Думи «Вӗренӳ» саккуна улшӑнусем кӗртнипе килӗшӳллӗн, шкултан вӗренсе тухакансене малтанхи пекех ылтӑн тата кӗмӗл медальсем пама тытӑнӗҫ. Эппин, ку ыйтӑва Шупашкар шайӗнче пӑхса тухма та кирлӗ мар.

Аса илтерер: шкул аттестатне илекенсене пӗлтӗрхи авӑнӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа медальсем пама пӑрахнӑ. Ку ун чухне обществӑна самаях тавлаштарчӗ.

Саша Сапожникован кӗнеки

Чӑваш кӗнеке издетельствинче Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун умӗн ҫамрӑк автор кӗнеке кӑларнӑ. Вӑл — Шупашкарта пурӑнакан Александра Сапожникова. Саша 7 ҫулта, кӑҫал Шупашкарти 43-мӗш шкулта пӗрремӗш класс пӗтернӗ.

Александра кӑларнӑ кӗнеке «Канихветпа Печени приключенийӗсем» ятлӑ. Саша шкулта тӗрлӗ кружока ҫӳрет, хӑйне тӗрлӗ енлӗн аталантарать. Вӗрентекенсем унӑн пултарулӑхӗнчен тӗлӗнеҫҫӗ.

Пӗррехинче Саша Канихветпа Печени ҫинчен юмах шухӑшласа кӑларнӑ. Кружок ертӳҫисем хӗрача ашшӗ-амӑшне кӗнеке кӑларма сӗннӗ.

«Канихветпа Печени приключенийӗсем» юмаха пӗрремӗш асламӑшӗпе аслашшӗ вуланӑ. Паллах, кӗнеке вӗсене килӗшнӗ. Кӗнекери ӳкерчӗксем те ватӑсен кӑмӑлна кайнӑ. Вӗсене Бритвина ӳкернӗ.

Шкула ҫӳремен тата шкулта вӗренекенсем валли хатӗрленӗ кӗнеке 1000 экземплярпа тухнӑ.

Федоровсен чӑваш тӗрриллӗ картишӗ

Шупашкар районӗнчи Толик Хураскинче тӗлӗнмелле ӑста ҫынсем пурӑнаҫҫӗ. Леонид Федоровичпа Анна Федоровна Федоровсем пластик кӗленче хупӑлчисенчен таврара ҫук картиш ӑсталанӑ.

Ӗҫне пӗр кунта туса пӑрахман-ха вӗсем. Ун валли 5 ҫул иртнӗ. Ӗҫӗ валли мар. Пухма. Ара, пӗчӗк кӑна хупӑлчана карта тытмалӑх (е капӑрлатмалӑх тесен тӗрӗсрех-ши?) пуҫтар-ха! Тата чӑваш тӗррин вӑрттӑнлӑхне ӑша хывассишӗн те нумай вӑхӑт уйӑрнӑ кил хуҫи, вулавӑшри кӗнекесене шӗкӗлченӗ, тӗнче тетелӗнчи материалсене вуланӑ. Тӑрӑшни харама кайман. Паян Федровсен чӑваш тӗрриллӗ картишне пӑхса такам тӗлӗнӗ.

Сӑнсем (12)

Ӗнер, ҫӑвӑн 24-мӗшӗнче, Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Ҫӑлтӑрпа ҫуралнӑ ӗмӗт» кӗнекен хӑтлавӗ тата «Чӑваш ачи, сасуна пар!» видеосӑвӑсен конкурсӗнче ҫӗнтернисене чысласси пулчӗ.

Кӗнеке пирки ӑна пухса кӑлараканӗ Николай Плотников, редакторӗ Алина Сосаева тата ыттисем — шкул ачисем те, вӗрентекенсем те — тухса калаҫрӗҫ. Паллах, кашни автора эпир тин ҫеҫ тухнӑ кӗнекене парнелерӗмӗр.

«Чӑваш ачи, сассуна пар!» конкурсӑн ҫӗнтерӳҫисене темиҫе парне кӗтрӗ — паллӑ сӑвӑҫсен сӑнӗсем (вӗсене чӑваш чӗлхипе литературин класӗнче ҫакма меллӗ тесе шутларӑмӑр) тата Чӑваш халӑх сайчӗ пухса кӑларнӑ кӗнекесенчен пӗри. Паллах, Хисеп хучӗсемпе тивӗҫтермесӗр пултараймарӑмӑр. Уява уйрӑмах сӑвӑ калакансем илем кӳчӗҫ — пӗчӗккисем те аслӑрах класрисем те.

Юрӑ-ташӑпа вара Чӑваш патшалӑх филармонийӗ ҫумӗнчи «Ҫавал» эстрадӑпа фольклор ансамблӗ савӑнтарчӗ.