Нумаях пулмасть чӑваш халӑх ӑсти, этнографи композицийӗн йӗркелӳҫи, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ, Чӑваш Енри «ҫичӗ тӗлӗнтермӗшсенчен пӗри» Терентий Парамонович Дверенин 95 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Вӑл Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичӗпӳрт ялӗнче пурӑнать.

Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн пуҫлӑхӗ В.И.Григорьев, ЧР финанс министрӗн ҫумӗ В.Н.Иванова ӑна РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн саламлӑ ҫырӑвне панӑ. Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Терентий Парамоновича Сӗнтӗрвӑрри районӗн хисеплӗ гражданинӗн ятне панӑ. Владимир Григорьев ӑна Хисеп грамотипе, паллӑпа чысланӑ.

Терентий Дверенина республикӑра та, Раҫҫейре те пӗлеҫҫӗ. Ун патне Германирен, Эстонирен, Италирен, ытти ҫӗршывран туристсем килнӗ. Ҫак ҫулсенче унан ӗҫӗсем район, республика шайӗнчи куравсене хутшӑннӑ, Терентий Парамонович чылай парне, грамота, диплом ҫӗнсе илнӗ.

Терентий Дверенинӑн пуканисем чӑнни пекех. Унӑн алли ылтӑн. Вӑл ҫулсене пӑхмасть, пукане пухмачне халӗ те пуянлатать. Халӗ вӑл Ҫӗнтерӳ кунӗ валли экспозици хатӗрлет.

Малалла...

Ачасен сывлӑхне ҫирӗплетес, вӗсен пурнӑҫне тӗрӗс йӗркелес тӗллевпе Шупашкарта ҫӗнӗ проект хута кайнӑ.

Шупашкар хула администрацийӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак енпе ӗҫ пырать. Шупашкарти ача пахчисенче проекта пурнӑҫлас тӗллевпе фитнес енӗпе хушма занятисем пулӗҫ. Проекта чи пӗрремӗш пурнӑҫлаканни — 108-мӗш ача пахчи. Занятисенче вӑй-хал культурин инструкторӗ ачасем валли физкультурӑпа сывлӑха ҫирӗплетмелли занятисем ирттерӗ. Инструкторсем фитнес енӗпе ятарлӑ вӗренӳ витӗр тухӗҫ.

Культура ҫулталӑкӗпе килӗшӳллӗн Чӑваш Енре пушӑн 24–28-мӗшӗсенче Раҫҫей шайӗнчи «Раҫҫей юррисем» фестиваль иртет. Проект авторӗ тата ертӳҫи — РФ халӑх артистки Надежда Бабкина.

Чӑваш Ен марафона иккӗмӗш хут кӗтсе илет. 2008 ҫулта Елчӗк, Муркаш, Йӗпреҫ районӗсенче, Улатӑр, Ҫӗмӗрле, Шупашкар хулисенче пулнӑ. Кӑҫалхи фестиваль Ҫӗнӗ Шупашкарта пуҫланӗ. Унтан вӑл Куславкка, Элӗк районӗсене, Канаш хулине ҫитӗ. Пушӑн 28-мӗшӗнче Трактор тӑвакансен культура керменӗнче гала-концерт пулӗ.

Чӑваш Енре иртекен фестивале 120 ытла артист хутшӑнӗ: Надежда Бабкина тата «Вырӑс юрри» ансамбль, «Слаяне» ансамбль, «После 11» ушкӑн, «Живая планета» шоу-балет, Евгений Гор (Мускав), казак юррисен «Криница» ансамблӗ (Краснодар), фольклор юррипе ташшин «Айкай» театрӗ (Удмурт Республики), Б.Байрышев тата «Алас» ансамбль (Горно-Алтайск), «Ритмы гор» ансамбль (Владикавказ), «Владимирские рожечники» (Владимир).

Мероприяти программинче ЧР ушкӑнӗсем валли пресс-конференцисем, ӑсталах класӗсем пур. Ултӑ ҫул хушшинче фестиваль Мускавра, Воронеж, Калуга, Курск, Липецк, Ростов, Питӗр, Мускав, Орел, Кисан, Ярославль, Пенза, Смоленск облаҫӗсенче, Мари, Ҫурҫӗр Осети-Алани, Буряти, Карели республикисенче, Краснодар, Хабаровск, Алтай енӗсенче, Ханты-Манси автономи округӗнче иртнӗ.

Малалла...

Пушӑн 22-мӗшенче ЧР Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа ирттернӗ видеоконференцире ЧР ҫурт тӑвӑм министрӗ Олег Марков 2014–2015 ҫулсенче «Таса шыв» тӗллевлӗ программӑнпа килӗшӳллӗн 2 миллиард тенкӗлӗх тӗрлӗ проект пурнӑҫланассине пӗлтернӗ. Чи малтанах Шӑмӑршӑ, Патӑрьел, Комсомольски районӗсенчи ушкӑн водоводне туса пӗтерӗҫ. Ку 65,9 пин ҫынна, 102 ял-салана таса шывпа тивӗҫтерме май парӗ. Пӑрачкаври, Ҫӗмӗрле тата Канаш хулисенчи объектсене ҫӗнетесси те пӗрремӗш вырӑнта.

Министр каланӑ тӑрӑх, 2005–2013 ҫулсенче ҫынсене таса шывпа тивӗҫтермешкӗн 5 миллиард тенкӗ ытла тӑкакланӑ. Ҫак укҫапа 57 ялти объекта хута янӑ, Йӗпреҫ тата Вӑрнар районӗсенчи, Улатӑр районӗнчи Киря поселокӗнчи шывпа тивӗҫтерекен икӗ тытӑма тунӑ.

Михаил Игнатьев хула тата район администрацийӗсен пуҫлӑхӗсене шыв объекчӗсене юсамашкӑн бюджетри мар укҫана илӗртес ӗҫе вӑйлӑлатмаллине каланӑ.

Адольфо Суарес

Адольфо Суарес Испанишӗн пӗрремӗш демократ премьер-министр шутланать. Вӑл франкист диктатуринчен ҫӗршыва демократилле управлени ҫине куҫарнӑ. Реформӑра Испанин хальхи патши Хуан Карлос та хӑйӗн тӳпине самай хывнӑ. Ҫавах та историксем, сӑмахран, Хавьер Тусель Суарес тӳпине пысӑка хурса палӑртаҫҫӗ. Ҫитменнине, шӑпах Суарес нумай партиллӗ тытӑма йӗркеленӗ, Испанин коммунистсен партине легализациленӗ, ҫӗршывӑн Конституцине йышӑннӑ.

1981 ҫулта Суарес отставкӑна кайнӑ хыҫҫӑн ҫар ҫыннисем ҫӗршывра пӑлхав пуҫланӑ-ха. Гражданла гвардеецсем парламента кӗске вӑхӑтлӑха тытса та илнӗ. Пӑлхавҫӑсен аллине лекнӗ Суареса урайне выртма хушсан та вӑл хушнине итлемен иккен.

Премьер-министр пулнӑскер юлашки вӑхӑтра Альцгеймер чирӗпе асапланнӑ. Тунтикун ӑна Мадридри пульницӑна респиратор инфекцийӗпе хунӑ. Ӗнер, ав — ҫакӑн пек хыпар. Суарес 81 ҫулта пулнӑ.

Аэропорт // Н. Плотников тунӑ сӑн

«Шупашкар аэропорчӗ» республикӑн хысна пердприятийӗ «Чӑваш Енӗн авиалинийӗсем» акционерсен уҫӑ обществин пурлӑхне туяннӑ. Юлашкинчен асӑнни панкрута тухнӑскер пулнӑ. «Шупашкар аэропорчӗ» унта хальччен пурлӑхпа тара илсе пурӑннӑ.

Сутлӑха кӑларнӑ пурлӑха малтанласа 49 миллион та 313 пин тенкӗпе хакланӑ. Пӗтӗмешле 1 558 тӗрлӗ пурлӑха пӗр лотпа кӑларнӑ.

Ӳлӗмрен Шупашкар аэропорчӗ тата вӑйлӑрах ӗҫлесе, тен, кайӗ те… Хальлӗхе атту самолетпа Шупашкартан вӗҫекенсем питех йышлӑ тенине илтсех каймӑн. Унтан та ытларах — Шупашкара вӗҫекен рейссене куҫарни пирки кӑмӑлсӑрланни хӑлхана кӗнӗччӗ...

Шӑматкун, пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Шупашкарти наци вулавӑшӗнче таврапӗлӳҫӗсен ҫулталӑкри пухӑвӗ иртрӗ. Пуху пуҫламӑшӗнче иртнӗ ҫул суйланӑ таврапӗлӳҫӗ ертӳҫи хӑйне ку ӗҫрен хӑтарма ыйтрӗ: Д.В. Кузьмин Чӗмпӗр облаҫӗнче пурӑнать, ӗҫрен пушанса Шупашкара ытлашши часах килсе ҫӳреймест. Ку ыйтӑва итленӗ хыҫҫӑн пухӑннисем ҫак ҫулталӑк хушшинче ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ таврапӗлӳҫӗсене асӑнса пӗр минут шӑп тӑчӗҫ.

Пухура Виталий Петрович Станъял ҫулталӑк хушшинче туса ирттернӗ ӗҫсем пирки каласа пачӗ, вырӑнти таврапӗлӳҫӗсем хастар ӗҫленине палӑртрӗ. В.П. Станъялпа Чӑваш халӑх ӑс-хакӑлӗпе ӳнер академин президенчӗ Е.Е. Ерагин уйрӑмах хастаррисене чысларӗҫ.

Малалла таврапӗлӳҫӗсен секци ертӳҫисем иртнӗ ҫулта хӑйсем тунӑ ӗҫӗсемпе паллаштарчӗҫ. Юлашки вӑхӑтра энтузиастсем хӑйсен ял тӑрӑхӗсем пирки чылай кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ, юлашки вӑхӑтра кун ҫути курнӑ кӗнекесен куравӗнче вӗсемпе чылайӑшӗпе паллашма та май пулчӗ. «Ҫулталӑк кӗнеки — Чӑваш календарӗ 2014» кӗнекене вара кашниех туянма пултарчӗ. Библиотека ӗҫченӗ Аксакова Татьяна 2013-мӗш ҫулта пичетленнӗ кӗнекесемпе паллаштарчӗ.

Малалла...

Спортӑн ҫак енӗпе кӑсӑкланса тӑракансем хӗрарӑмсен Раҫҫей ушкӑнӗ тӗнче чемпионатӗнче кун пек ҫитӗнӳ туни пулманнине пӗлеҫҫӗ-ха. Ҫавӑнпа та куншӑн чӑннипех тивӗҫлӗ ҫитӗнӳ тесе хӑпӑртланма ирӗк пур.

Ӑмӑрту Канадӑри Сент-Джон хулинче иртет. Виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑнассишӗн Раҫҫей хӗрарӑмӗсем Кӑнтӑр Корейӑри спортсменкӑсемпе кӗрешӗве тухнӑ. Тӑххӑрмӗш энд умӗн пирӗннисем 4:3 шутпа пынӑ, анчах кайран виҫӗ чула выляса янӑ. Вуннӑмӗш эндра вӗсем пӳрте икӗ чул кӗртнӗ. Экстра-энд хыҫҫӑн Раҫҫей ушкӑнӗ 7:6 шутпа выляса илнӗ.

Республикӑн Патшалӑх Канашӗн ҫак кунсенче иртнӗ сессийӗнче нумай ачаллӑ ҫемьесене ҫӗрпе тивӗҫтересси ҫинчен калакан республика саккунне улшӑну кӗртессине пӑхса тухнӑ. Унта нумай ачаллисене республика тата муниципалитет харпӑрлӑхӗнчи ҫӗре кӑна мар, федераци пуянлӑхӗ шутланаканнине те виҫӗ е ытларах ачаллисене уйӑрса пама йышӑннӑ. Халӗ ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ алӑ пусасси кӑна юлать.

Сӑмах май каласан, пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗ тӗлне вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсенче нумай ачаллисене 4 259 ҫемьене шута илнӗ. Вӗсенчен 2 200-шӗ ҫӗрлӗ пулса тӑнӑ. Ҫак йышран 1 346-шӗ ҫӗре пӳрт тума тесе илнӗ, 809-шӗ — хушма хуҫалӑх валли, 45-шӗ — дача валли.

Эрнекун, пушӑн 21-мӗшӗнче, Хусанта тухса тӑракан Тутарстан чӑвашӗсен «Сувар» хаҫӑчӗ 20 ҫул тултарнине паллӑ турӗ.

Чи малтанах «Чӑвашла тухакан пичет МИХӗсен аталану йывӑрлӑхӗсем» ятлӑ ҫавра сӗтел тата Тутарстанри хуҫатҫӑсем валли ятарлӑ семинар иртрӗ. Хаҫатҫӑсене семинар вулама Шупашкартан ЧПУ преподавателӗсем килнӗччӗ.

Ҫавра сӗтеле Атӑлпа Урал тӑрӑхӗнчи чӑвашла тухакан МИХсен тӗп редакторӗсем хутшӑнчӗҫ: «Урал сассинчен» — Юрий Михайлов, «Сувар» хаҫатран — Константин Малышев, «Хыпар» издательство ҫуртӗнчен — Михаил Арланов, Чӗмпӗрти «Канаш» хаҫатӗнчен — Николай Ларионов, «Асамат & Шевле» издательствӑран — Владислав Николаев, Чӑваш халӑх сайтӗнчен — Николай (Аҫтахар) Плотников тата ытти хӑш-пӗр хӑнасем. Вӗсем халӑх тӗтелӗсене (выр. социальные сети) ытларах тухмалли пирки; чӑвашла тухакан хаҫатсем валли реклама таврашне епле пухмаллине; чӑвашла хаҫатсем валли пӗрлешӳллӗ материал кӑларас ыйтӑва тата ыттине сӳтсе яврӗҫ.

«Сувар» хаҫатра ӗҫленӗ тата хальхи вӑхӑтра тӑрӑшакансене парнесемпе чысланӑ тата ыр сӑмахсемпе аса илнӗ хыҫҫӑн тӗрлӗ тӑрӑхран килнӗ хӑнасем Хусанти Ар масарне ҫул тытрӗҫ, Николай Василевич Никольскийӗн вил тӑпри ҫине чечексем хучӗҫ.

Малалла...