Шупашкарти Ленин районӗнче «Картиш» муниципаллӑ программӑна тӗпе хурса пӗчӗк архитектура ӗскерӗсене хута ярас тӗлӗшпе тӑрмашса ӗҫлеҫҫӗ. Ҫӗртмен 27-мӗш тӗлне, сӑмахран, «Хӗвеллӗ айлӑм» ТМЯО подрядчик ача-пӑча вылямалли 15 ҫӗнӗ лаптӑк хута янӑ, «Романа» ТМЯО — 7 кӑна ӗлкӗрнӗ.

Районта вара кӑҫал ача-пӑча вылямалли 32 ҫӗнӗ лаптӑк йӗркелемелле, ун валли 3 330 пин тенкӗ тӑкакласшӑн. Лаптӑксен хакӗ тӗрлӗрен — 42 000 пуҫласа 126 000 тенкӗ таранах ларать.

Улатӑрти стеллӑн сӑнӗ

«Алатырь» ятлӑ суту-илӳпе ҫыханман православилле ыркӑмӑллӑх фончӗ пуҫарӑвӗпе Улатӑр хулине кӗнӗ вырӑнта ҫӗнӗ стеллӑна хута янӑ. Проектне хула администрацийӗн хула тӑвӑмӗ тата ҫутҫанталӑкпа усӑ курасси пайӗнче тунӑ пулнӑ. Ҫӗнӗ стелла ӗлӗкхи карман евӗр пулӗ. Ку Улатӑрӑн историлле вырӑнне кӑтартса парӗ.

Паянхи куна ҫак ӗҫре никӗсне хывнӑ, карманӑн хӳмисемпе турулӑн кладкине тунӑ, хайлавлӑ мар чулпа хӳмесене витсе тухнӑ, тӑррине вырнаҫтарнӑ, унсӑр пуҫне тата электромонтаж ӗҫӗсене тунӑ.

Ҫитес кунсенче ҫӗнӗ стелла таврашӗнчи лаптӑка илемлетӗҫ, урапасене лартса хӑвармалли ятарлӑ вырӑна хута ярӗҫ.

Ҫӗнӗ стеллӑпа киленме Улатӑр ҫыннисемпе хӑнисем хула 461-мӗш ҫулхи ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ чухне пултараҫҫӗ. Ӗҫсене ҫав кунччен — ҫурлан 3-мӗшччен — вӗҫлеме планланӑ.

Шупашкар хулинчи пӗр хваттерте кӑсӑклӑ пулӑм асӑрханӑ. Хулара пурӑнакан Ильнара (вӑл пурӑнакан ҫурт Чернышевский урамӗнче вырнаҫнӑ) пӗлтернӗ тӑрӑх вӗсен хваттерне икӗ кун хушши ҫара ҫерҫи хӑнана пырса кайнӑ иккен.

— Вырсарникун, ҫӗртмен 23-мӗшӗнче эпӗ варени вӗрететтӗм, каҫ кӳлӗм ӑна сивӗнме лартас терӗм. Ирхине вара тӗрӗслесе пӑхнӑ хыҫҫӑн сасартӑк тазра ҫара ҫерҫи ишнине асӑрхарӑм. Ку ҫеҫ те мар, тепӗр кунхине вӗсем виҫҫӗн пырса кӗчӗҫ. Ҫӳрҫӗр иртнӗ 2 сехетре эпир ҫунат ҫапнӑ сасӑран вӑранса кайрӑмӑр. Ҫара ҫерҫисене курсан вара кусем варени тутанма килнӗ ӗнтӗ тесе пуҫа хыҫкаларӑмӑр. Чӑн та тӗлӗнтермӗш япала. Ытти кун та хӑнана кӗтмелле пулӗ-ши, — пӗлтерет Ильнара Аушева.

Чӗрчун пурнӑҫне ӑҫта пӗлекенсем ҫак ӗҫ-пуҫ хутран-ситрен ҫеҫ тӗл пулма пултарни ҫинчен палӑртаҫҫӗ.

— 15 ҫул каярах ҫара ҫерҫи йышӗ республикӑра пысӑкрахччӗ, халь вара сахалрах вӗсем. Хӗрлӗ кӗнекене те кӗртнӗ пулнӑ, ҫавӑнпа та сайра хутра ҫеҫ тӗл пулайӑн, — ҫапла хакланӑ «Сӑрҫум» заповедникӑн директор ҫумӗ Александр Димитриев.

Чӑваш Енӗн Минтрансӗ пӗлтернӗ тӑрӑх утӑн 1-мӗшӗнчен пӗтӗм Раҫҫейӗпе пӗрлех республикӑра та «уйрӑм ҫын билечӗсем» пурнӑҫа кӗреҫҫӗ. Ку ҫӗнӗлӗх регионсем хушшинче ҫӳрекен маршрутсене ҫеҫ пырса тивет. Тунтикунтан, тӗслӗхрен, Йошкар-Олана, Ӗпхӳне е Хусана кайма шут тытсан ҫынна ӗнентерекен хута — паспорта, ҫар билетне е пенсионерӑн ӗнентерӳ хутне — кӑтартсан ҫеҫ билет туянма пулӗ. Вӑл хутсене малтан та хӑш чухне ыйтатчӗҫ ӗнтӗ, малалла вара — яланах. Ҫул ҫинче ларсан та ҫынна ҫирӗплетекен хут кӑатртма тивӗ.

Министерствӑра шантарнӑ тӑрӑх пухӑннӑ информаци ют ҫын аллине ан лекчӗр тесе ҫӗршыври кашни автовокзалпа автостанцинче ятарлӑ компьютер программине лартма палӑртнӑ. Ҫак ӗҫ вара харпӑр ҫын даннӑйӗсене ҫирӗп сыхлама пулӑшӗ тесе шутлаҫҫӗ.

Ҫӗнӗлӗхӗн тӗп тӗллевӗ — ҫынсене транспортра хӑрушлӑх сиксе тухассинчен упрасси. Пӗлӗм пухмачӗсене йӗркелеме вара укҫана Транспортри хӑрушсӑрлӑха тивӗҫтермелли пӗрлехи программӑпа килӗшӳллӗн уйӑрӗҫ — ҫак ӗҫ унпа килӗшӳллӗн пурнӑҫланать имӗш.

Бойко Коцев

Нумаях пулмасть республикӑна Пӑлхар Республикин вышкайсӑр та тивӗҫлӗ элчи Бойко Коцев килсе ҫитнӗ пулнӑ. Икӗ кунлӑха килнӗ элчӗ Шупашкар предприятийӗсемпе паллашнӑ, Республика Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа тата Шупашкар хулин пуҫлӑхӗпе Леонид Черкесовпа тӗл пулнӑ. Тӗлпулура вара фармакологи уйрӑмӗпе ӗҫлӗ ҫыхӑну аталанӑвӗ ҫинчен, пурӑнмалли ҫурт-йӗрсене хута ярасси ҫинчен, ял-хуҫалӑх техникине пӗрлӗ туса кӑларас ыйтусене татса панӑ. Унсӑр пуҫне тата республикӑсен тӗп хулисенче тӑван-хурӑнташла пӗрлешӳ тӑвасси ҫинчен сӑмахланӑ.

Ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пункчӗ

Эрнекун, ҫӗртмен 28-мӗшӗнче, Ҫӗрпӳ районӗнчи Патти ялӗнче пурӑнакансемшӗн савӑнӑҫлӑ хыпар ҫитнӗ — унта ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пунктне уҫӑлнӑ. Медицина пунктне хута ярас тесе укҫа-тенкӗ самаях тӑкаклама тивнӗ. Ку ыйтӑва «Сывлӑха сыхлакан ӗҫе ҫӗнӗтесси» ятарлӑ программӑпа килешӳллӗн татса панӑ. ФАПа Тавӑшкасси ял тӑрӑхӗнчи ҫынсем ҫӳреме пултараҫҫӗ.

Фельдшерпа акушер пунктне кӗске вӑхӑт хушшинче хӑпартнӑ. Ҫавӑнпа ял таврашӗ хӑйсен савӑнӑҫне пытарма пултарасть, уйрӑмах ват ҫынсем ҫӗнӗ медицина пукчӗшӗн хӗпӗртеҫҫӗ.

Паян, ҫӗртмен 29-мӗшӗнче, республикӑра та Олимп кунне уявлаҫҫӗ. Спорт уявне халаласа республика районӗсенче тӗрлӗрен мероприятисем ирттерме палӑртнӑ. Вӑрнар районӗ те хӑйӗн ҫыннисене сывлӑхлӑ пурнӑҫ ҫулӗ ҫине тӑма пропагандӑлать. Ҫавӑнпа та паян Вӑрнарти «Химик» стадионта 10:00 сехетре Олимп кунне уявлама пухӑнаҫҫӗ.

Ҫак кун валли районта ятарлӑ программа та хатӗрленӗ пулнӑ. Унта ҫак спорт тӗсӗсене кӗртнӗ: мини-футбол (арҫын командисем хушшинче, 8 ҫын), пляж волейболӗ (арҫынсемпе хӗрарӑмсен командисем хушшинче), стрит-бол (арҫынсен командисем хушшинче), дартс (кӑмӑл тӑвакансем).

Вӑрамар районӗнче Олим кунне йӗркелекенсем спорт кунӗ сывлӑхлӑ, тулли кӑмӑлпа, тухӑҫлӑ иртессе шантараҫҫӗ.

Сывлӑха ҫирӗплетекен «Ылтӑн пучах» уйлӑх таврашӗнче пулса иртекен тискер ӗҫ-пуҫ пирки эпир иртнӗ кунсенчех пӗлтернӗччӗ. Хӗрӳ калаҫусем паянхи кун та лӑпланмаҫҫӗ-ха. Пулса иртнӗ пулӑма шута хурса Чӑваш Ен прокуратури ку ӗҫ-пуҫпа тӗрӗслев ирттернӗ пулнӑ. Вара лагерьте саккун йӗркине пӑсакан темиҫе пулӑмах асӑрханӑ. Тӗслӗхрен, канакан ачӑрсен шучӗ йышӑннӑ йӗркерен ытларах пулнӑ имӗш.

Раҫҫей Федерацийӗн прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх тӗрӗслев ӗҫен пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх ҫӗртмен 26-мӗшӗнче айӑпа кӗнӗ вожатӑйсене администраци яваплӑхне тытарнӑ, 700 тенкӗ штраф тӳлемелле тунӑ.

Паянхи кун прокуратура республикӑри сывлӑха ҫирӗплетекен ытти уйлахсене тӗрӗслет. «Ылтӑн пучах» таврашӗнче йӗркене пӑснӑ фактсене ҫута кӑларас ӗҫ вара ЧР прокуратурин уйрӑм тӗрӗслевӗнче.

Аса илтеретпӗр, «Ылтӑн пучах» уйлӑхра вожатӑйсем ухмахла ашкӑннӑ пулнӑ — ҫывӑракан ачасене матрасӗ-мӗнӗпе коридора йӑтса тухнӑ, ыйхӑран вӑратнӑ, хӑратнӑ. Пӗр арҫын ачана матрасӗ-утиялӗпе пӗрле ваннӑна хунӑ, душ кӗмелли шлангран шыв янӑ. Ҫак ӗҫ-пуҫа пула вожатӑйсемсӗр пуҫне уйлӑх ертӳҫи те явап тытнӑ — хӑйӗн ӗҫне тивӗҫлӗ туса пыманшӑн ӑна ӗҫрен хӑтарнӑ.

Малалла...

Василий Кондратьев хула администрацийӗн пуҫлӑхӗпе

Кӗҫнерникун, ҫӗртмен 27-мӗшӗнче, Канаш хулинче пурӑнакан Василий Кондратьев ҫемьинче пысӑк савӑнӑҫ ҫитнӗ. Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Людмила Иванова кил хуҫине Василий Илларионовича 1 миллион та 386 пин тенкӗллӗх ҫурт-йӗр туянмалли ятарлӑ Сертификата алла тытарнӑ. Ку сертификата Канаш ҫынни ятарлӑ «Кил-ҫурт» федераллӑ программипе килешӳллӗн тивӗҫнӗ иккен.

«Ку савӑнӑҫлӑ саманта эпир 15 ҫул кӗтсе пурӑннӑ!» — сертифика алла тытарнӑ хыҫҫӑн пӑлханса каланӑ кил хуҫи. Вӑл хула, республика ертӳҫисене хӑйӗн ӗмӗтне пурнӑҫа кӗртме майсем паннишӗн тав сӑмахӗ каланӑ.

Людмила Иванова ҫемьене саламланӑ, асӑнмаллӑх парне те панӑ, малашнехи пурнӑҫра та ӑнӑҫу суннӑ.

Юлашки вӑхӑтра таврана шӑрӑх та хӗвеллӗ кунсем ҫавӑрса илчӗҫ. Ҫакна пула вӑрмансенче пушар сиксе тухас хӑрушлӑх пысӑк. Инкек-синкекрен сыхланас тӗлӗшпе Чӑваш Республикин ҫутҫанталӑк пурлӑхӗпе экологи министерстви ятарлӑ хушу кӑларнӑ, унпа килӗшӳллӗн ҫӗртмен 28-мӗшӗпе утӑн 18-мӗшсенче вӑрмана ҫӳреме чараҫҫӗ.

Министерство ӗҫченӗсем вӑрмана ҫӳремешкӗн тӑхтама ыйтаҫҫӗ, уҫӑлма кайсан та кӑвайт чӗртме хушмаҫҫӗ, пирус таврашне сӳнтермесӗр пӑрахма юраманни пирки асӑрхаттараҫҫӗ.