Олег Бирюков (сылтӑмри)

Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Олег Бирюков хальччен йышӑннӑ пукана пӑрахассине пӗлтернӗ.

Сӑнавҫӑсем палӑртнӑ тӑрӑх, кун пек пуласса сити-менеджер хӑй те кӗтмен пулать. Маларах асӑннӑ хулара тухса тӑракан «Грани» хаҫатра темиҫе кун маларах кӑна-ха Олег Бирюковпа «хӗрӳ лини» ирттерме палӑртса хунӑччӗ, ун пирки журналистсем анонсласа та ӗлкӗрнӗччӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкар хулине Олег Бирюков 2014 ҫултанпа ертсе пычӗ. Ку должноҫе шанса париччен унӑн конкурс комиссийӗн али витӗр тухма тивнӗччӗ. Хулана ертсе пырас шухӑша республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Владимир Михайлов (ун чухне вӑл «Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей» парти пайташӗччӗ) тата тепӗр икӗ кандидат та палӑртнӑччӗ.

Юхма Мишши 80 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ӑна акан 14-мӗшӗнче ЧР Наци вулавӑшӗнче йышпа пӗрле уявланӑ. Уява Альбина Юрату сӑвӑҫ тата ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ Геннадий Кириллов ертсе пынӑ.

Малтанах Михаил Николаевича тӗрлӗ ҫӗртен килнӗ саламлӑ ҫырусемпе паллаштарнӑ. Юхма Мишшин юбилейне ҫыравҫӑсем, культура ӗҫченӗсем, журналистсем, ӑсчахсем, шкул ачисем, студентсем пухӑннӑ.

ЧР информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Александр Иванов Михаил Никлаевич тӑван халӑхшӑн пысӑк ӗҫ тунине палӑртнӑ. ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Олег Князькин Юхма Мишшине вырӑс писателӗпе Михаил Булгаковпа танлаштарнӑ.

Михаил Николаевич — Шупашкар хулин хисеплӗ ҫынни, ӑна саламлама хула администрацийӗнчен те килнӗ. Уяв, паллах, юрӑ-ташӑсӑр иртмест. Юбиляра чӑваш юрӑҫисем, фольклор ушкӑнӗсем пултарулӑхӗпе савӑнтарнӑ.

Чӑваш Енри пӗр ҫамрӑк автостоп мелӗпе ҫӗршыв курса ҫӳрет. Чипер-йӗркеллӗ ҫӳрекенскер, никама та чӑрмантарманскер йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан 22 ҫулти каччӑ ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Ленинград облаҫӗнче пулнӑ. Ҫурҫӗр ҫитеспе йӗрке хуралне шӑнкӑравланӑ вӑл.

Пакунлисене тӗпӗ-йӗрӗпе каласа кӑтартнӑ. Вӑл Тверь облаҫӗнчен килнӗ-мӗн. Унта вӑл ҫула май каякан пӗр урапана чарнӑ. Пӗр заправкӑра каччӑ «нушапа» тухнӑ. Водитель вара меллӗ лару-тӑрупа усӑ курнӑ — вырӑнтан тапраннӑ та кайнӑ. Салонра лешӗн япаласем чикнӗ рюкзакӗ, 10 пин тенкӗ ытла тӑракан телефонӗ юлнӑ.

Халӗ ку тӗлӗшпе тӗрӗслев ирттереҫҫӗ.

Куславкка Атӑл ҫыранӗнче вырнаҫнӑ хуласенчен пӗри пулнӑ май ҫулла унти пристане теплоходсем вӗҫӗмех чарӑнаҫҫӗ. Унпа ҫула тухнисем хулапа паллашнӑ май вырӑнти хыснана кӗмӗл хӑвараҫҫӗ. Ҫавӑнпа та туристсене ҫухатасшӑн мар вырӑнтисем. Ун валли вара вӗсене пристань кирлӗ. Ӑна кашни ҫуркунне Шупашкарти юханшыв порчӗ вырнаҫтарать. Тӑкакӑн пӗр пайне порт хӑй ҫине илет, теприне — хула. Пӗлтӗр 2,6 миллионне Куславкка район хыснинчен уйӑрнӑ пулсан, кӑҫал Шупашкар юханшыв порчӗ 4,5 миллион ыйтнӑ. Ку суммӑна карапсене ҫыранпа ҫыхӑнтарни те, дебаркадер (пристане ҫапла калаҫҫӗ) та кӗрет.

Район администрацийӗн экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн, суту-илӗвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен пайӗн пуҫлӑхӗ Геннадий Пушков пӗлтернӗ тӑрӑх, район хыснинчен 2,8 миллион тенкӗ уйӑрма йышӑннӑ. Ку укҫапа Шупашкар юханшыв порчӗ килӗшессипе килӗшмессине куславккасем хальлӗхе пӗлмеҫҫӗ-ха.

Алла Салаева

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумне Алла Салаевӑна должноҫран кӑларса урӑх ӗҫе куҫарасси пирки пӗлтернӗччӗ. Анчах Алла Леонидовнӑна ӑҫта куҫарасси пирки каламанччӗ ун чухне.

Алла Салаева, ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗнче ҫур ҫул ӗҫленӗскер, хӑйӗн унчченхи ӗҫ вырӑнне таврӑннӑ-мӗн. Малашне вӑл Шупашкар хула администрацийӗнче тӑрӑшӗ.

Администрацире вӑл социаллӑ ыйтусеме ӗҫлекен пай пуҫлӑхӗн ҫумӗ пулнӑ. Халӗ Алла Леонидовна культурӑпа туризм аталанӑвӗн управленине, вӑй-хал культурипе спорт управленине, социаллӑ ыйтусен пайне ертсе пырӗ.

Шупашкар хулинчи ТЭЦ-2 патӗнчи транспорт чарӑнӑвӗн вырӑнӗ ҫуккишӗн асӑннӑ предприятире ӗҫлекенсем чунтан пӑшӑрханаҫҫӗ-мӗн. Кун пирки Ирина Романова ятлӑ ҫын тӗнче тетелӗсенчен пӗринче ҫырса хунӑ.

ТЭЦ-2 тӗлӗнчи чарӑну павильонне сӳтнӗ хыҫҫӑн ҫӗнӗрен вырнаҫтарманнишӗн Шупашкарти энергетиксен кӑмӑлсӑрланӑвӗн вӑйне амперметрпа виҫсе пӗтереймӗн тенӗ ҫав ҫын.

Чарӑнӑва ҫулталӑк каялла сӳтнӗ иккен те паян кун та туса лартман. «Светофор, ҫул урлӑ каҫмалли вырӑн, юр ҫине хунӑ асфальт пирки эпӗ шарламастӑп та», — тарӑхса ҫырать хайхи.

«Паян — ҫапла, хӗвел пӑхать. Ҫак кунсенче кӑна ҫумӑр самай ҫурӗ. Хӗл сасартӑк ҫӑва ҫаврӑннине кӗтмен ҫынсем сунчӑксӑрах тӑратчӗҫ. Вӗсене ҫумӑр витӗр йӗпетрӗ», — ӑнлантарать чарӑну мӗншӗн кирлине Ирина Романова.

Шупашкар пуҫлӑхӗсем патне ку ыйтупа сахал мар ҫырнине ӗнентерет, анчах чарӑнӑва хальлӗхе кӗтсе илеймен иккен-ха.

«Нумай та ыйтмастпӑр вӗт», — тет вӑл унтан. «Ҫав вӑхӑтрах савута агитаци материалне хутаҫӗ-хутаҫӗпе йӑтаҫҫӗ. Сӑнӗсем пӗрин тепринчен чипер. Ман обой илсе те тӑкакланмалла мар — ӗҫ пӳлӗмне ҫыпӑҫтарса тухма ҫитет», — чунтан тарӑхса шӑрҫаланӑ хула ҫынни.

Малалла...

Чӑваш чӗлхин патшалӑх статусне ҫирӗплетес тесе сахал мар кӗрешекен Пил Тымарлан нумай пулмасть Раҫҫей Федерацийӗн пенси фончӗн Чӑваш Республикин Шупашкар хулинчи управлени пуҫлӑхне чӑвашла евит янӑ. Вӑл «Эпӗ ку таранччен Раҫҫей Федерацийӗн пенси страхлав хутне илейместӗп. Пенси страхлав хучӗ ҫӳккипе эпӗ ӗҫлӗ пулаймастӑп, сывлӑха тӳрлетейместӗп», — тесе пуҫланӑ вӑл хӑйӗн ҫырӑвӗнче.

Пенси страхлав хучӗсӗр ҫӳренин сӑлтавӗ — Пил Тымарлан халӗ те Раҫҫей Федерацийӗн паспортне илменнинче. Ӑна вара вӑл патшалӑхӑн ҫӗнӗ паспортӗнче чӑвашла ҫырманнине пула алла илмен, халӗ те СССР вӑхӑтӗнчипе ҫӳрет. «Эпӗ хальхи РФ тата ЧР влаҫӗ ҫакӑн пек майпа этемӗн гражданла пӗрланлӑх правине чакаракан хӗсӳллӗ, вышкайсӑр политикине чунтан-чӗререн сивлетӗп», — тесе ҫырать ваккат пирӗн алла лекнӗ ҫырура. Паспортра чӑвашла ҫырмасӑр вӑл ӑна алла илме пултарайманни пирки пӗлтерет: «Ӑна алла илни мана кӗлмӗҫе кӑларать, манӑн кӑмӑл-сипет пуянлӑхне сиен кӳрет, чыса пӑсать, ырӑ ята ярать».

Пенси фончӗ мӗнлерех хурав пани хальлӗхе паллӑ мар-ха.

Малалла...

ЧР Наци вулавӑшӗнче йӑлана кӗнӗ «Библиокаҫ» Пӗтӗм Раҫҫейри акци иртет. Ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче иртекенскере Наци вулавашӗ 145 ҫул тултарнине тата Раҫҫейри Кино ҫулталӑкне халаллӗҫ.

Акци вӑхӑтӗнче 40 ытла лапам ӗҫлӗ. 18 сехетре «Чӑваш кӗнеки» центрта «Манӑн вулавӑш» асаилӳсен каҫӗ пулӗ. 19 сехетре «Литература сӑнарӗ» кастинг йӗркелӗҫ. Ӑна ЧР Кинематографистсен пӗрлӗхӗпе пӗрле ирттерӗҫ. Унта кашниех чӑваш режиссерӗсен умӗнче пултарулӑхне кӑтартма, кинора ӳкерӗнмешкӗн йыхрав илме май пулӗ. Кун валли сӑвӑ, юптару е проза хатӗрлемелле. Е текста кастинг вӑхӑтӗнчех парӗҫ. 16–25 ҫулсенчисене — 19–20 сехетсенче, 26-ран аслӑраххисене 20–22 сехетсенче итлӗҫ.

19 сехетре Александр Яковлев йӗркеленӗ каҫ пуҫланӗ. Вулавӑшра икӗ дискусси клубӗ ӗҫлӗ. 10 ҫултан аслӑрах ачасем валли сӑнавсем, экспериментсем, фокуссем ирттерӗҫ.

Ҫавӑн пекех ҫак каҫ вулавӑшра куравсем ӗҫлӗҫ.

Ҫуркунне аслати авӑтнине пӗрремӗш хут илтсен ҫерем ҫинче йӑваланма хушнӑ ваттисем. Ку мӗнпе ҫыхӑннӑ — пӗлместӗп. Анчах кӑҫал пӗрремӗш аслати сасси илтӗнчӗ ӗнтӗ.

Пӗрремӗш аслати тӳрех инкек кӳнӗ. Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Элӗкре пушар тухнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫиҫӗм кирпӗч сарая ҫапнӑ. Ҫулӑм мачча ҫинчи утта кӗле ҫавӑрнӑ.

Ҫулӑм тухнине хуҫисем курнӑ. Вӗсем тӳрех ҫӑлавҫӑсене чӗннӗ. Пушара 10 минутран сӳнтернӗ. Пӗтӗмпе 6 тонна утӑ ҫунса кайнӑ. Ҫулӑм ҫурт тата кӳршӗсен енне каҫман.

Ҫав кунах ҫулӑм Муркаш районӗнчи дача ҫуртне тата мунчана тӗп тунӑ. Пушарнӑйсем юнашар икӗ пӳрте ҫулӑмран ҫӑлнӑ.

Сӑмах май, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре 239 пушар тухнӑ. Пӗтӗмпе 20 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ. Пушарсенче 33 ҫын вилнӗ.

ЧР Патшалӑх Канашӗн профильлӗ комитечӗ ҫӗнӗ саккун проектне хатӗрлет. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, республикӑра чӗлхе саккунне пӑснӑшӑн административлӑ майпа явап тыттарӗҫ. Кун пирки ЧР Патшалӑх Канашӗ «Ирӗклӗхе» панӑ хуравра каланӑ.

Хурав айне ЧР Паташлӑх Канашӗн социаллӑ политика тата наци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен председателӗ Петр Краснов алӑ пуснӑ. Петр Краснов ку ыйтӑва 2014 ҫулхи юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнчех «ҫавра сӗтелре» калаҫнине палӑртнӑ. Ун чухне чӗлхе саккунне пӑснӑ тӗслӗхсемшӗн явап тыттармаллине сӳтсе явнӑ.

Республикӑри общество организацийӗсем, экспертсем республикӑри чӗлхе саккунне пӑхӑнманнине чылай ҫул каяллах асӑрханӑ. Саккунра ҫырнине пӑхӑнманнисене явап таттармалла тесе ҫырнӑ-ҫке-ха. Анчах текстра нимӗнле санкцие те палӑртман. Хастарсем ҫӗнӗ саккун ку ӑнланмалла мар лару-тӑрӑва уҫӑмлатасса шанаҫҫӗ.