Вандалсен черетлӗ ӗҫе. Шупашкарти пӗр картишре ача-пӑча вылямалли лапама вӗсем ирсӗрлетнӗ. Ку Трактор тӑвакансен проспектӗнчи 73-мӗш ҫурт тӗлӗнсе пулнӑ.

Тренажерсене, ытти пурлӑха вандалсем ҫӗмӗрни, сӑнсӑрлатни, шел те, час-часах тӗл пулать. Асӑннӑ лапама нумаях пулмасть йӗркеленӗ. Халӗ унта ачасемшӗн выляма хӑрушӑ: аманма пултараҫҫӗ.

Ҫынсем ҫакӑншӑн 8-мӗш класра ӑс пухакан ачасене айӑплаҫҫӗ. Инҫех мар пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Халӗ ярӑнса анмалли тӑвайккие гарантипе юсама май килмӗ.

Халӗ коммуналлӑ тӑкаксемшӗн тӳленӗ чухне ача-пӑча лапамне тытса тӑнӑшӑн та укҫа кӑларса хума тивет. Ҫапла ҫынсем ют пурлӑха ытларах хаклама тытӑнаҫҫӗ тесе шухӑшланӑ. Анчах ку тӗслӗхре ав мӗнле килсе тухнӑ…

Иртнӗ канмалли кун Патӑрьел районӗн кунӗнче Ксыл-Камыш ялӗнче ҫӗнӗ ҫула савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Унта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.

Ҫӗнӗ урамра пурӑнакансем халӗ ҫӗнӗ ҫулшӑн савӑнаҫҫӗ. Ҫула тумашкӑн 11,25 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. «Стройреммост» фирма директорӗ каланӑ тӑрӑх, ҫул ҫирӗп, кирек мӗнле ҫанталӑк та уншӑн хӑрушӑ мар.

Ҫул тӑршшӗ 1 ҫухрӑм. Малтанах ӑна ҫӗртмен 1-мӗшӗ тӗлне туса пӗтермелле пулнӑ. Контракта 10 миллион та 781 тенкӗлӗх алӑ пуснӑ.

Ялта пурӑнакан Фердания Ахмадеева кунашкал ҫул пуласса ӗненмен те. Вӑл куншӑн питӗ савӑнать.

«Автҫулсене тӑвасси республикӑра аталанать, ҫавна май хулапа ял хушшинчи уйрӑмлӑх пӗтсе пырать», — тенӗ Михаил Игнатьев сӑмах илсен.

Ҫӗрле Шупашкарта ҫурт ҫунма тытӑннӑ. Ку Хӗвелтухӑҫ поселокӗнче пулнӑ. Пушара сӳнтерме 4 техника, 16 ҫын ҫитнӗ. Ҫур ҫӗр иртни 35 минутра ҫулӑма алхасма чарнӑ. 2 сехет те 20 минутра вара тӗппипех парӑнтарнӑ.

Пушар ҫурҫӗр тӗлнелле тухнӑ. Пушарнӑйсене, ахӑртнех, кӳршисем чӗннӗ. Йывӑҫ ҫурта ҫулӑм часах хыпса илнӗ. Ҫемье пуҫӗ урама тухса чупма ӗлкӗрнӗ. Вӑл чӗрӗ-и — паллӑ мар-ха. Ӑна васкавлӑ медпулӑшупа илсе кайнӑ.

Ҫулӑм кӳршӗри ҫурт ҫине те каҫнӑ. Пушарта, шел те, кил вучахӗн управҫи Любовь тата унӑн пӗчӗк ачи Дарья вилнӗ. Ҫурт тӗппипех ҫунса кайнӑ. Ҫӑлавҫӑсем верандӑра арҫынна тупнӑ. Унӑн ӳчӗ самаях ҫуннӑ (3-мӗш степень). Халӗ пушар мӗнрен тухнине уҫӑмлатаҫҫӗ.

Ҫӑмӑл атлетикӑсен пӗтӗм тӗнчери ассоциацийӗ Раҫҫей спортсменӗсене Рио-де-Жанейрӑра иртекен Олимп вӑййисене хутшӑнмашкӑн ирӗк паман. Кун пирки «Раҫҫей хаҫачӗ» ҫырнӑ.

Паян ҫакӑ паллӑ: Олимп вӑййисене Раҫҫейри пӗр ҫӑмӑл атлетка ҫеҫ хутшӑнма пултарать. Вӑл — Дарья Клишина. Ассоциаци ыттисен заявкисене пӑрахӑҫланӑ. Вӗсен йышӗнче — Чӑваш Ен спортсменӗсем те.

Аса илтерер: Олимп вӑййисене Чӑваш Енри ултӑ спортсмен хутшӑнма пултарнӑ. Вӗсем — Татьяна Архипова тата Алина Прокопьева марафонкӑсем, хӑвӑрт утакан Светлана Васильева тата Марина Пандакова, сӑнӑ ывӑтакан Вера Ребрик, шӑчӑпа сикекен Анжелика Сидорова. Вӗсем Раҫҫейри ытти спортсменпа пӗрле Ҫӑмӑл атлетикӑсен пӗтӗм тӗнчери ассоциацине заявка янӑ пулнӑ.

Спортсменсем парӑнасшӑн мар. Халӗ вӗсем Лозаннӑри Спорт арбитраж судне тавӑҫ тӑратма хатӗрленеҫҫӗ. Аппеляцие утӑн 19-мӗшӗнче ҫеҫ пӑхса тухӗҫ. Хурав вара утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче килӗ.

Иртнӗ вырсарникун, утӑн 3-мӗшӗнче, «Сӑр шурӑмпуҫӗ» кану базинче «Хавал» уйлӑх (лагерь) ӗҫлеме пуҫларӗ. Чӑваш халӑх сайчӗ те унта ҫитсе курчӗ, уйлӑха йӗркелекен Александр Блиновпа калаҫу йӗркелерӗ.

— Кӑҫал «Хавал» уйлӑх ҫиччӗмӗш хут пухӑнчӗ, ҫапла-и?

— Ҫапла.

— Ытти ҫулхисемпе танлаштарсан мӗнле ҫӗнӗлӗхсем тата уйрӑмлӑхсем пур?

— Пӗтӗмӗшле илсен ҫавах ӗнтӗ. Анчах ман шутпа лекцисем пахалӑх енчен илсен лайӑхрах. Кӑҫал чӑн та кунта хӑйне евӗрлӗ университет пулса иртет. Ҫавӑнпа эпир кӑҫал футболкӑсем те турӑмӑр — вӗсем ҫине «Хавал — чӑвашлӑх университечӗ» ҫыртӑмӑр. Чӑнах та эпир нумай вӗренетпӗр, кунта интереслӗ хӑнасем пыраҫҫӗ. Сӑмах май, енчен те пирӗн хӑна чӑвашла пӗлет пулсан унӑн лекцийӗ чӑвашла иртет. Ыттисем валли эпир ӑна вырӑсла куҫарса паратпӑр. Пурте кунта вырӑсла ӑнлансан та лекцие чӑвашла ирттерни пирӗншӗн пӗлтерӗшлӗ — эпир хӑнасене те чӑвашла интереслӗ темӑсемпе калаҫма хӑнӑхтаратпӑр (хӑйсен специальноҫӗсемпе калаҫма), ҫав вӑхӑтрах эпир хамӑра та ҫӗнӗ терминологине хӑнӑхтаратпӑр.

Малалла...

Кӑҫал «Тӑван Атӑл» литература журналӗ тухма пуҫланӑранпа 85 ҫул ҫитет. Ҫавна май Йӗпреҫри тӗп вулавӑшра «Тӑван Атӑл» журнал страницисем тӑрӑх» курав ӗҫлет.

Асӑннӑ вулавӑшра «Тӑван Атӑла» ҫынсем юратсах вулаҫҫӗ. Ӑна илес тесе черет те кӗтеҫҫӗ-мӗн. Чылайӑшӗ пӗр номерне те сиктермест, йӑлтах вулать. Курав утӑ уйӑхӗн 1-31-мӗшӗсенче ӗҫлӗ.

«Тӑван Атӑл» журнал, чӑваш писателӗсен кӑларӑмӗ, 1931 ҫултанпа тухса тӑрать. Халӗ ӑна «Хыпар» Издательство ҫурчӗ кӑларать. 1940-1944 ҫулсенче журнал «Илемлӗ литература» ятпа тухса тӑнӑ. 1965 ҫулччен литература альманахӗ пек тухнӑ. Журнала тӗрлӗ ҫулта Илья Тукташ, Аркадий Ӗҫхӗл, Ҫемен Элкер, Ухсай Яккӑвӗ, Александр Кӑлкан, Василий Алагер, Уйӑп Мишши, Василий Алентей, Владимир Абашев, Леонид Агаков, Пётр Львов, Александр Галкин, Георгий Краснов, Лаврентий Таллеров, Фёдор Агивер ертсе пынӑ. Халӗ унӑн редакторӗ — Василий Кервен (тӗп редактор — Михаил Арланов).

Ҫӗрпӳ районӗнче «Уй кунӗ» техника куравӗ вӗҫленнӗ. Ҫулсерен иртекен канашлура ҫӗршывра кӑларнӑ ҫӗнӗ ял хуҫалӑх техникипе паллашма май пулнӑ.

Курава 6 регионти 29 пысӑк поставщик килнӗ. Ку вӗсене ҫӗнӗ техникӑна аграрие кӑтартма май парать. «Ростсельмаш» компанин композицийӗ ыттисенчен уйрӑлса тӑнӑ. Чӑваш Енри официаллӑ дилер компанийӗ курава 10 техника ытла илсе килнӗ.

Тыр-пул пуҫтармалли тата тракторсем импорта улӑштараҫҫӗ. Техника паркӗ ҫулсерен ҫӗнелет. Хӑш-пӗр техника куравра тӳрех хуҫине тупнӑ.

Акӑ «Воддорстройӑн» «Ростсельмашӑн» 6 комбайнӗ пур. Тыр-пул таса тухать, нӳррине те ҫапать.

ЧР Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев аграрисене Европа санкцисем йышӑннипе усӑ курса юлма сӗннӗ. Санкцисем ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 17-мӗшӗччен пулӗҫ. Унччен аграрисен вырӑнти продукцие Раҫҫейӗпе кӑна мар, ытти ҫӗршыва та ӑсатма тӑрӑшмалла. Ку вӗсене ытларах аталанма май туса парать.

Шупашкарта полицейскисен хушшинче КВНӑн ҫуллахи кубокӗ виҫҫӗмӗш хут иртнӗ. Конкурса 6 регионти ШӖМ ӗҫченӗсемпе курсанчӗсем килнӗ. Пакунлисем темӗн пирки те шӳтленӗ: спорт, экономика, политика.

Полицейскисем шӳтлӗ лару-тӑрӑва час-часах лекеҫҫӗ. Анчах яланах унтан тухма пӗлеҫҫӗ. Ӗҫри тӗрлӗ лару-тӑруран та тӑрӑхланӑ полицейскисем. Сцена ҫинче шӳтсем каласа Чулхула, Мускав, Рязань, Иркутск, Омск, Орел хулисенчи полицейскисем тупӑшнӑ. Пакунлисем хӑйсенчен тӑрӑхлама пӗлнине те кӑтартнӑ.

Жюрие чи маттуррисене суйлама ҫӑмал килмен. Ҫавӑнпа ҫуллахи кубока тӳрех икӗ командӑна панӑ. Ӑна Мускав тата Омск полицейскийӗсем тивӗҫнӗ. Орелти хӑнасем те парнесӗр кайман.

Шел те, кӑҫал Чӑвашри полицейскисем КВНа хутшӑнман. Унччен вӗсен «По барабану», «Динамо» командӑсем пулнӑ. Хальлӗхе вара ҫук. Анчах малашне вӗсем ӑна йӗркелесшӗн.

Патӑрьел районӗн кунне паллӑ тунӑ чухне Патӑрьел ялӗнче пурӑнакан Такмаковсен ҫемйине «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» орденпа чысланӑ. Сӑмах май, ку наградӑна каҫал республикӑри 10 ҫемье тивӗҫнӗ.

Ҫемье пуҫӗ Владимир Георгиевич Патӑрьел ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл трактористсен курсӗнче вӗреннӗ. Кайран вӑл тӗрлӗ ҫӗрте тӑрӑшнӑ. 1996 ҫулта тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ.

Елизавета Антоновна Ҫӗнӗ Ахпӳрт ялӗнче кун ҫути курнӑ. Пединститутран вӗренсе тухсан вӑл Тутарстана кайнӑ. Унтан шӑпа ӑна тӑван ялне илсе ҫитернӗ. Унта вӑл химипе биологи вӗрентнӗ.

Владимир Гергиевичпа Елизавета Антоновна пилӗк ачана воспитани панӑ. Халӗ ывӑлӗпе Сергепа пурӑнаҫҫӗ, мӑнукӗсемпе савӑнаҫҫӗ.

Такмаковсене Патӑрьел ялӗнче хисеплеҫҫӗ.

Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче 14 сехетре Чӑваш Ене пӗтӗм тӗнчери «Мускав-Владивосток» велочупӑва хутшӑнакан спортсменсем ҫитнӗ.

Етӗрне районӗпе Чулхула облаҫӗн чиккинче велочупуҫӑсене ЧР ҪҪХПИн ятарлӑ батальонӗ кӗтсе илнӗ. Спортсменсем Чӑваш Енре 161 ҫухрӑм кайнӑ. Маршрута 19 сехет тӗлне вӗҫленӗ.

Унтан велочупуҫӑсен ҫулӗ Тутар Республики урлӑ выртнӑ. Палӑртса хӑварар: пӗтӗм тӗнчери «Мускав-Владивосток» велочупу утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Мускавра старт илнӗ. Маршрут тӑршшӗ — 93 пин ҫухрӑм. Финиша спортсменсен утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Владивостокра вӗҫлемелле.