«Ирӗклӗх» пӗрлӗх Чӑваш Республикин информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министерствине ҫӗнӗ ҫыру шӑрҫаланӑ. Хальхинче вӗсен куҫӗ умне «Хыпар» хаҫатра пӗлтерӳсене вырӑсла ҫеҫ вырнаҫтарни лекнӗ. Ку пулӑма вӗсем республикӑра тухса тӑракан ытти чӑвашла хаҫатсенче те асӑрханӑ.

«Ирӗклӗх» хастарӗсем чӑваш чӗлхипе вырӑс чӗлхи пирӗн республикӑра патшалӑх чӗлхисем пулни пирки, вӗсем пӗртан праваллӑ пулнине Конституцире ҫирӗплетнине аса илтернӗ. «Хыпар» хаҫатӑн тӗп тӗллевӗнче те чӑваш чӗлхине упраса аталантарасси пысӑк вырӑнта пулнине пӗлтернӗ.

Чӑвашла тухакан хаҫатсенче пӗлтерӳсене вырӑсла пичетлени «Ирӗклӗх» пӗрлӗх шучӗпе чӑваш чӗлхине хӗсни пулать. Тем тесен те «Хыпара», «Тӑван Ене» тата ытти хаҫатсене чӑвашла пӗлекен вулакансем ҫырӑнса илеҫҫӗ, ҫавна май пӗлтерӳсене чӑвашла вырнаҫтарни вырӑсла ҫеҫ пӗлекенсен прависене нимӗн енчен те пӑсманнине палӑртаҫҫӗ хастарсем.

«Ирӗклӗх» министерствӑна пӑхӑнакан чӑвашла хаҫатсен ертӳҫисем патне ҫак информацие ҫитерме ыйтать, пӗлтерӳсене чӑвашла куҫарса вырнаҫтармалли ӗҫе йӗркелеме сӗнет.

Италири Римини хулинче Пӗтӗм тӗнчери каратэ федерацийӗн Кубокӗ тата 11-мӗш чемпионат вӗҫленнӗ. Унта Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ команди чылай медаль ҫӗнсе илнӗ.

Пирӗн ҫӗршывӑн команди 29 ылтӑн, 22 кӗмӗл, 19 бронза медаль ҫӗнсе илнӗ. Пирӗн республикӑри Ве-Ка-Це каратэ федерацийӗн воспитанникӗсем те пухмача медальсемпе пуянлатнӑ.

78 килограмран ытларах таякан виҫе категорийӗнче Сергей Павлов кӗмӗл медале тивӗҫнӗ. Вӑрнар районӗнче ҫуралса ӳснӗскер медале Республика кунӗн уявне халалланӑ. Иван Ивановпа Адабай Тимофеев та маттурлӑхӗпе палӑрнӑ. Вӗсем виҫӗ бронза медаль ҫӗнсе илнӗ.

ЧР Министрсен Кабинечӗ тата карап строительствин пӗрлештернӗ корпорацийӗ килӗшӳ алӑ пуснӑ. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енри савутсем ҫар тата граждан карапӗсем валли хатӗр-хӗтӗр кӑларӗҫ.

Килӗшӗве 2 миллиард тенкӗлӗх тума палӑртнӑ. Корпорацин тӗп партнерӗсем Шупашкарти В.Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗ, ВНИИР-Прогресс тата Шупашкарти электроаппарат савучӗ пулӗҫ.

Предприятисем электротехника хатӗр-хӗтӗрӗпе тивӗҫтерӗҫ. Палӑртмалла: Чӑваш Енри предприятисем пысӑк карапсене хатӗр-хӗтӗрпе унччен те тивӗҫтернӗ. Тӗслӗхрен, пӑр катакан ЛК-60 карап валли электродвижени тытӑмӗ кӑларнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти 40-мӗш ача пахчинче шӑпӑрлансем наркӑмӑшланни пирки республикпех калаҫрӗҫ. Халӗ учреждение юсамашкӑн хупнӑ, ачасем унта ҫӳремеҫҫӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ача пахчинче 140 шӑпӑрлан пулнӑ. Тепӗр кунхине пульницӑна 16 ачана илсе ҫитернӗ. Аслӑ ҫын та тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Анчах чирлисен йышӗ ӳссех пынӑ. Пӗтӗмпе 85 ҫын тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсенчен 58-шӗ – ачасем, 27-шӗ аслӑ ӳсӗмрисем.

Роспотребнадзор малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑх какайӗнчен пӗҫернӗ суфлере тата хӗрлӗ кӑшман салатӗнче микроб тупнӑ. Лабораторире 35 сальмонеллез тупса палӑртнӑ. Чашӑк-тирӗк ҫинче пыршӑлӑх патакне тупнӑ. Ку чашӑксене йӗркеллӗ ҫуманнине, апат-ҫимӗҫе тивӗҫлипе хатӗрлеменнине ҫирӗплетет.

Ку лару-тӑрӑва ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви сӑнасах тӑрать. Халӗ наркӑмӑшланнӑ ачасем хӑйсене йӗркеллӗ туйма тытӑннӑ.

Чӑваш Енре, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, шывра путса вилнӗ ҫынсен хисепӗ ӳснӗ. Нумаях пулмасть 6 ҫулти арҫын ача пӗвере путнӑ.

Ку инкек Шупашкар районӗнчи Мӑн Кивпулӑх ялӗнче пулнӑ. Арҫын ача амӑшӗпе пӗрле яла ҫуллахи каникула килнӗ. Ҫак арҫын ача тата тепӗр ача, 5-рискер, велосипедпа ярӑнма кайнӑ. Анчах кун пирки вӗсем никама та систермен.

Пӗве урлӑ каҫма тӑрсан арҫын ача кӗпер ҫине тӑнӑ. Унӑн уринче тапочка тухса ӳкнӗ. Ача ӑна илес тесе пӗшкӗннӗ те тытӑнса тӑрайман — шыва чӑмнӑ. Тусӗ ҫакна курсан киле чупнӑ, тӑванӗсене каласа кӑтартнӑ.

Ачан виллине икӗ сехетрен тупнӑ. Халӗ экспертиза ирттереҫҫӗ. Кун хыҫҫӑн пӗтӗмлетӳ тӑвӗҫ.

Демьян Семенов (варринче, сылӑм енче). 2010 ҫул, Наци вулавӑшӗ

Чӑваш Енре паян «Коммунизм ялавӗ» (халӗ вӑл «Хыпар» ятпа тухса тӑнине нумайӑшӗ пӗлет) хаҫат редакторӗнче ӗҫленӗ Демьян Семеновпа сывпуллашаҫҫӗ.

Демьян Филипповича пӗлнисем асӑннӑ ҫын республика шайӗнче тухса тӑракан ҫак хаҫатӑн чи лайӑх редакторӗсенчен пӗри тесе хаклаҫҫӗ. Демьян Семенов пирки чӑтӑмлӑ, чӑн ӗҫшӗн ҫине тӑракан, интеллигентлӑ, ӑста ертӳҫӗ тата вӗрентекен пулнине палӑртаҫҫӗ.

Демьян Филиппович ҫӗртмен 25-мӗшӗнче куҫне хупнӑ. Вӑл 1938 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Мӑн Явӑшра ҫуралнӑ. Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче тата КПСС Тӗп комитечӗн Партин аслӑ шкулӗнче вӗреннӗ. 1985—1990 ҫулсенче ЧАССР Верховнӑй Совечӗн председателӗ пулма шаннӑ. 1995—2006 ҫулсенче республикӑн Патшалӑх Канашӗн Аппаратӗнче редакципе издательство пайне ертсе пынӑ.

Демьян Филипповичпа паян 14 сехетре «Ритуаллӑ пулӑшу» предприятире сывпуллашӗҫ.

Республикӑри конкурсра мала тухнисем

Коми Республикинчи Сыктывкар хулинче «Лесоруб—2016» (чӑв. Вӑрман касакан—2016) конкурс иртнӗ. Унта Чӑваш Енри ҫавӑн йышши конкурса хутшӑнса ҫӗнтернисем те тухса кайнӑ.

Аса илтеретпӗр, ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче «Шупашкар-арена» пӑр керменӗн лаптӑкӗнче «Лучший вальщик леса – 2016» (чӑв. Чи лайӑх вӑрман касаканӗ) республика шайӗнчи IХ конкурс иртнӗччӗ. Професси ӑсталӑхне палӑртмалли конкурса республикӑн Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн министерствипе Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви йӗркеленӗ. Кӑҫалхи ӑмӑртӑва Чӑваш Енри, Чулхулапа Киров облаҫӗсенчи вӑрман касакан 14 ҫын хутшӑннӑ. Тупӑшас шухӑшлисен икӗ ҫултан кая мар ӗҫлени кирлӗ пулнӑ. Вӑрман касма ирӗк паракан свидетельство пуррипе ҫуккине те пӑхнӑ.

Ҫӗршыв шайӗнчи конкурсра пирӗн тӑрӑхри вӑрман касакансен ушкӑнӗ иккӗмӗш вырӑна тухнӑ. Йышра Андрей Епифанов, Сергей Субботин, Артем Шашков пулнӑ. Сӑмах май ҫакна та палӑртмалла: республикӑри ӑмӑртура Артем Шашков (вӑл — «Стройавтохозяйство» пуҫлӑхӗ) пӗрремӗш вырӑна йышӑннӑччӗ, «Лесной двор» обществӑра ӗҫлекен Андрей Епифанов иккӗмӗш пулнӑччӗ, виҫҫӗмӗшне маларах асӑннӑ «Стройавтохозяйствӑри» Андрей Веселицкий тухнӑччӗ.

Малалла...

«Чӑваш ахах-мерченӗ» концерт

Республика кунӗнче, ҫӗртмен 24-мӗшӗнче, Чӑваш Енри фольклор ушкӑнӗсен «Чӑваш ахах-мерченӗ» гала-концерчӗ иртнӗ. Конкурса Шупашкарти тӗп сцена ҫинче, ӑна яланхиллех Хӗрлӗ лапамра, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ умӗнче, йӗркеленӗ.

Хӗрлӗ лапама пынисем чӑваш халӑх юрри-ташшипе 15 сехетрен пуҫласа 16 сехет те 30 минутчен киленнӗ. Сцена ҫине 18 районтан пырса ҫитнӗ тата Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенчи 32 фольклор ушкӑнӗ хӑпарнӑ.

Репертуарта хӑна, кӗреке, туй тата пӗр-пӗр ӗҫ пурнӑҫланӑ чух янӑратакан юрӑсем пулнӑ. Ташӑ такмакӗсене те пӗри тепринчен хитре каланӑ. Сцена ӑстисем концерта хӑйен тӑрӑхӗнчи наиц тумӗпе хӑпарнӑ. Концерт вӗҫленсен вӗсене тӗрлӗ дипломпа чысланӑ.

Элӗк районӗнчи Йӑлкӑшри ФАП

Республика кунне Шупашкарта кӑна мар, пӗр-пӗр районта та йӗркелесси тахҫанах ырӑ йӑлана кӗчӗ. Кӑҫал вӑл Элӗк районӗнче пулчӗ.

Уява хатӗрленнӗ май элӗксем самай тӑрӑшнӑ. Ҫав шутра района пыракан ҫула ҫине тӑрса юсанине те палӑртмалла. Унта ҫав кун пулса курнисем пӗлтернӗ тӑрӑх, тӳре-шара, ҫав шутра Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та, вӑл тӑрӑха пырса ҫитнӗ ҫӗре асфальт хытса илеймен имӗш. Юрӗ, ку вӑл тем мар тейӗпӗр: чи пахи — ҫулӗ вырӑнтисем валли юлать.

Уявсенче тӗрлӗ объект хута ярасси пирки сӑмах пуҫартӑмӑр та, Республика кунӗнче Элӗк районӗнчи Йӑлкӑш ялӗнче фельдшерпа акушер пункчӗ те уҫнӑ. Ку пулӑма республикӑн Патшалӑх Канашӗн вице-спикерӗ Николай Малов пысӑка хурса хакланӑ май ФАП ял ҫыннисемшӗн тивӗҫлӗ парне тесе палӑртнӑ.

Пӑхаттир пуҫлӑх Яков Мульдияров

Муниципалитетсене ертсе пыракансен тата муниципалитет служащийӗсен Республика кунӗ тӗлӗнче канма вӑхӑт пулман. Ҫӗртмен 25-мӗшӗнче, сӑмахран, вӗсем асӑннӑ ӗҫре тӑрмашакансен IX кунне хутшӑннӑ. Кӑҫал ӑна Куславкка районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ирттернӗ.

Мероприятине хутшӑннӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Ен пуянсене укҫа-тенкӗ хывма илӗртӳллӗ регион пулнине, влаҫра ларакансем халӑх пурнӑҫне лайӑхлатассишӗн ҫине тӑрса ӗҫленине палӑртса хӑварнӑ.

Тӗрлӗ тупӑшӑва тухнисен утӑ ҫулма та, мечӗк хӑвалама та тивнӗ. «Пӑхаттир пуҫлӑх» номинацире ку ята Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш ял тӑрӑхне ертсе пыракан Сергей Мульдияров ҫӗнсе илнӗ, иккӗмӗш вырӑнта — Тӑвай районӗнчи Йӑнтӑрччӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Семенов, виҫҫӗмӗшӗнче — Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Андрей Васильев.

Хутӑш эстафетӑра Шупашкар районӗ мала тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — куславккасем, виҫҫӗмӗшӗнче — сӗнтӗрвӑррисем.

Малалла...