Персона
![]() Константин Ишутов блогер Чӑваш Енри паллӑ блогера, ӑна хӑшӗсем журналист тесе те калаҫҫӗ, психиатрсем тӗрӗсленӗ. Ҫакӑн пирки «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат блогерӑн ваккачӗ Юрий Иванов Фейсбукра пӗлтерни тӑрӑх хыпарланӑ. Константин Ишутова нацизма реабилитацилет тесе айӑпласшӑн. Тӗнче тетелӗнче блогер ҫивӗч перкелешнипе унчченех палӑрнӑ. Унта вӑл тӗрлӗ вырӑнта ӗҫлекен ҫынсен ячӗсене асӑнкаланӑ. Вӗсене сӗтев илеҫҫӗ тесе те, тата ытти тӗлӗшпе те вӑл сахал мар ӳпкеленӗ. Пуҫиле ӗҫе вара, палӑртрӑмӑр ӗнтӗ, нацизма реабилитацилет тесе пуҫарнӑ. Блогер сывлӑхне, тӗрӗсрех каласан, ӑс-тӑнне, психитрсене тӗрӗслеттерме ӗнер, юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Республикӑн психитари пульницине ӑсатнӑ. Экспертиза пӗтӗмлетӗвӗ хальлӗхе паллӑ мар. Ӑна Юрий Иванов вакката тӗпчевҫӗсем пӗлтерӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() Альбина Егорова. Cap. ru порталти сӑнӳкерчӗк Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗнчи кадр улшӑнӑвӗсем пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Валерий Филимонов спикер ыйтса ҫырнине юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнчи сессире пӑхса тухрӗҫ, парламент ертӳҫинчен те, депутатран та хӑтарчӗҫ. Ҫав кунах ӑна республика ертӳҫи Михаил Игнатьев Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫин ҫумӗ пулма шанчӗ. Спикер пуканне йышӑнма пултаракан кандидатсем хушшинче Вӑрнарти аш-какай комбиначӗн пуҫлӑхне Юрий Попова, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн пуҫлӑхне Петр Краснова тата чӑваш парламенчӗн экономика политикин комитечӗн ертӳҫине Сергей Павлова асӑнаҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫи Юрий Васильев пушаннӑ суйлав округӗпе депутата суйланса спикер пулма хирӗҫ маррине «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫата пӗлтернӗ иккен. Спикер тивӗҫне хальлӗхе Альбина Егорова пурнӑҫлать. Вӑл — ЧР Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫин ҫумӗ, хысна енӗпе ӗҫлекен комитет ертӳҫи. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Чӑваш Енӗн строительство тата транспорт министрӗ Владимир Иванов «Мегафон» компанийӗнче 15 ҫул каялла ӗҫленине аса илнӗ. Министр Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, унта вӑл 15 ҫул каялла коммерци директорӗнче тимлеме тытӑннӑ. Ҫав пукана вӑл ертсе пырас опыта федерацин пысӑк компанийӗнче пухас тӗллевпе кӳлӗннӗ. Коммерци директорӗн пуканне йышӑнас текенсем уҫҫӑн тура 35-ӗн пухӑннӑ. «Мана ӗҫе илнӗ вӑхӑтра Чӑваш Енре 5-6 ҫын ҫеҫчӗ — Чӑваш Енри офис директорӗ Александр Свечников, тӗп йӗркелӳҫӗ Александр Родионов (вӑл кайран Чӑваш Енри МТСа чылай ҫул ертсе пычӗ), техника директорӗ Анатолий Жижко, айти Николай....., сете планлакан Саша Алякин пулнӑ», — аса илнӗ министр 15 ҫул каяллахине. Компани ӗҫченӗсем хӑйсенчен ҫирӗп ыйтнӑ, клиентсене вара хӑвӑрт пулӑшма тӑрӑшнӑ 2004 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 17-мӗшӗ тӗлне, 10 уйӑхра, республикӑра вӑйлӑ сеть йӗркеленӗ, 130 дилер центрӗ уҫнӑ. Коммерци директорӗнче ӗҫленӗ пирвайхи кунне 5 пин абонент «Мегафон» компани пулӑшӑвӗпе усӑ курма пуҫланӑ. «Мегафонти опыт халӗ мана Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствине ертсе пыма пулӑшать», — тесе ҫырнӑ министр. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() Шупашкарта приставра ӗҫленӗ арҫын должноҫӗпе хӑйне кирлӗ пек усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӑл ют ҫын пурлӑхне, парӑмҫӑнне арестленӗскере, хӑйӗн валли илнӗ-мӗн. Следовательсем палӑртнӑ тӑрӑх, 2014 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче пристав хӑйӗн ӗҫне пурнӑҫланӑ: парӑма кӗнӗ ҫыннӑн музыка центрне, ноутбукне, ытти пурлӑха арестленӗ. Анчах вӑл вӗсене учет кӗнекине кӗртмен, пурлӑхпа хӑй пӗлнӗ пек усӑ курнӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ ку пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ. Ҫын пурлӑхне хапсӑннӑ пристава вара 2016 ҫултах ӗҫрен кӑларнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял хуҫалӑхӗ
![]() Вӑрнарти аш-какай комбинатӗнче инвестици проектне кӑҫал ака уйӑхӗнче пурнӑҫлама тытӑннӑ. Ӗнер, юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, унта выльӑх-чӗрлӗх комплексӗнче пӑру вити уҫӑлнӑ. Унта 2400 пуҫ вырнаҫать. Витене тумашкӑн 171,4 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫӗнӗ комплекса хута яни агрохолдинга мӑйракаллӑ шултра выльӑх шутне 6 пине ҫитерме май парӗ. Вӗсенчен 2 пинӗшӗ сумалли ӗнесем пулӗҫ. Пӗлтӗр комбинатра сӗт суса илесси вӑтамран 6000 литрпа танлашнӑ. Ҫӗнӗ вите хута яни ку кӑтартӑва 10 пин тонна таран ҫитерме пулӑшӗ. Аш-какай туса илесси те ӳсӗ – ҫулталӑкне 1,3 пин тонна туса илесшӗн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() ЧР спорт министрӗн пӗрремӗш экс-ҫумне саккуна пӑсса йывӑҫ каснӑшӑн айӑпланӑ. Ӑна колоние ӑсатнӑ. Кун пирки ЧР прокуратури пӗлтерет. Следстви тата суд палӑртнӑ тӑрӑх, 2015 ҫулхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 2016 ҫулхи раштавччен должноҫӗпе усӑ курнӑ, хӑй лайӑх ӗҫленине кӑтартас тенӗ. Олимп резервӗсен ачасемпе ҫамрӑксен спорт шкулне вӑхӑтра юсаса пӗтермелле пулнӑ-ҫке-ха. Ҫавна май экс-ҫум подряд организацийӗсен ертӳҫисене биатлон центрӗ тумалли вырӑнта йывӑҫсене касма ирӗк панӑ. Ҫапла майпа пӗтӗмпе 20 ытла гектар ҫинчи йывӑҫсене каснӑ. Министрӑн экс-ҫумӗ саккуна пӑснине палӑртнӑ. Вӑл 10 миллион тенке яхӑн тӑкак кӳнӗ. Куншӑн ӑна пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 4 ҫуллӑха ӑсатнӑ. Унсӑр пуҫне унӑн патшалӑх службинче 2 ҫул та 6 уйӑх ӗҫлеме юрамӗ Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Паян, чӑваш алфавичӗ йӗркеленӗ, чӑваш ялӗсенче шкулсем уҫнӑ Иван Яковлев вилнӗ кун, унӑн Шупашкарти Наци вулавӑшӗ умӗнче вырнаҫнӑ палӑкӗ умӗнче Асӑну кунӗ иртрэнӗ. Мероприятие чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай ертсе пынӑ. Вӑл чӑваш ывӑл-хӗрӗ Иван Яковлев, Константин Иванов, Ҫеҫпӗл Мишши, Петӗр Хусанкай палӑкӗсем патне вӗсен ҫуралнӑ тата ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ кунӗсенче чечек ҫыххисем пырса хурсан ҫав халӑх — вилӗмсӗр тесе каланӑ. Чечек хума республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев, Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов, Сӗнтӗрвӑрри епископӗ, Шупашкар епархийӗн викарийӗ Игнатий, ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ректорӗ Владимир Иванов, Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи Олег Мустаев, ЧР Профессионал писательсен союзӗн ертӳҫи, «Хыпар» хаҫат редакторӗн ҫумӗ Геннадий Максимов хутшӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() «Про Город» сайтран илнӗ сӑн Шупашкарта пурӑнакан Сергей Алексеевич Александров ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗнчех ҫухалнӑ. «Лиза Алерт» отряд ӑна халӗ те шырать. Сергей Александров – строитель. Ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗнченпе ӑна никам та курман, тӑванӗсем нимӗн те пӗлмеҫҫӗ. Ҫамрӑк строитель 180 сантиметр ҫӳллӗш, хыткан кӗлеткеллӗ, ҫӳҫӗ ҫутӑрах, куҫӗ симӗс. Ҫухалнӑ чухне хура ветровка, Париж сӑнланӑ шурӑ футболка, хура шӑлавар, хура пушмак тӑхӑннӑ пулнӑ. Сергей Александров пирки мӗн те пулин пӗлетӗр тӗк полицие 02 номерпе шӑнкӑравласа пӗлтерӗр. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн ертӳҫи Александр Полтинин республикӑра тин ҫуралнӑ ачасен пурнӑҫне ҫӑлас тӗллевпе бэби-бокссем вырнаҫтарма сӗннӗ. Тӳрех палӑртмалла: кунашкал бокссем чылай регионта пур, ҫав шутра – Тутарстанра та. Бэби-бокссем чӑннипех те кирлӗ. Кӑҫал ав республикӑра амӑшӗсем тин ҫуралнӑ виҫӗ ачана вӗлернӗ. Кунашкал тӗслӗх Шупашкарта иккӗ пулнӑ, Ҫӗнӗ Шупашкарта – пӗрре. Пӗлтӗр вара пӗр амӑшӗ ачана вӗлернӗ. Аса илтерер: авӑнӑн 16-мӗшӗнче Шупашкарти Б.Хмельницкий урамӗнчи пӗр ҫуртра ҫӳп-ҫап проводӗнче ача виллине тупнӑ. Амӑшне, 17-ри студенткӑна, тӳрех тупнӑ. Вӑл хӗр пӗрчине ҫуратнӑ та тухса пенӗ. Бэби-бокса амӑшӗ тин ҫуралнӑ ачине анонимлӑ майпа килсе хума пултарать. Вӑл – ачана ҫӑлмалли вырӑн. Килсе хунӑ пепкене тухтӑрсем илӗҫ, сывлӑхне тӗрӗслӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Харпӑр шухӑш
Персона
ХИСЕПЛӖМӖРСЕМ!
Ку таранччен нихӑҫан та никамӑн юбилейӗпе ҫыхӑннӑ мероприятиӗнче те пит сӑмах хушсах курманччӗ пулмалла-ха эп. Ҫавӑнпа та эп теме пула мана ҫак хам сӑмаххӑма сирӗн умӑрта тухса калама май туса паракансене тав сӑмахне каласшӑн. Паян кун республикӑмӑрта хам чи хисеплекен ҫынсенчен пӗри пирки калаҫма лекни мана пӗр ним хумхантармасӑр тӑма пултармастех. Ҫапах та пӗр темиҫе сӑмах хушма хӑю ҫитерем-ха. Атнер пиччепе ун пурнӑҫӗнчи чи йывӑр кунӗнче куҫа куҫӑн курса паллашмалла пулса тухрӗ те ман, ҫав вӑхӑтранпа ку таранчченех пӗр татӑлмасӑр ҫумма ҫуммӑн пӗрле юлташла килӗштерсе пурӑнатпӑр темелле. Унӑн хӑйӗн профессилле ӗҫӗпе ҫыхлансах кайманнине пула эп кунта Атнер Петровичӑн тепӗр енӗпе ҫыхӑннӑ япала пирки кӗскен, хам мӗн пӗлнӗ, мӗн пултарнӑ таран темиҫе сӑмах тухса каласшӑн. Тӑван халӑхӑн тем чухлӗ вӑрӑм саманинче иртнӗ юлашки ҫак ҫирӗммӗш ӗмӗрти пек уншӑн пысӑк пӗлтерӗшлӗ событисем нумаях та пулман пулӗ. Ҫирӗммӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗпе вӗҫлемӗшӗ пирӗн халӑха, пирӗн нацине хӑйӗн пурнӑҫне хӑй пӗлнӗ пек, хӑй пултарнӑ пек йӗркелесе майлаштарса пыма историлле питӗ пысӑк шанӑҫ туса пачӗ. |
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (10.07.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 19 - 21 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Думилин Илья Петрович, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Игнатьев Сидор Игнатьевич, «Хыпар» хаҫат редакторӗ, пултаруллӑ журналист тата публицист вилнӗ. | ||
| Ефимов Георгий Андреевич, — чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |