Чӑваш Ен ертӳҫисем «Мускав – Чулхула – Хусан» автоҫул валли ултӑ районта ҫӗр уйӑрма палӑртаҫҫӗ. Объекта «Европа – Хӗвеланӑҫ Китай» транспорт коридорӗ проекта пурнӑҫланӑ май тӑвасшӑн.

Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ТАСС хыпарланине ӗненсен, Китайпа Чӑваш Ене ҫыхӑнтаракан автомобиль ҫулӗ валли Ҫӗмӗрле, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Комсомольски, Канаш тата Тӑвай районӗсенче «Мускав – Чулхула – Хусан» ҫул валли ҫӗр уйӑрмалла.

Мускавран Хусана каякан автомагистраль тӑршшӗ 729 км пулмалла. Ӑна тума 550 млрд тенкӗ уйӑрмалла. Ҫула 2024 ҫул тӗлне туса пӗтересшӗн.

Правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлусенчен пӗринче ку проекта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев «аслӑ стройка» тесе хакланӑ.

«Татнефть-АЗС Центр» автозаправкисенче АИ-92 тата АИ-95 бензинсен хакӗ ӳсни водительсене пӑшӑрхантарма тытӑннӑ. Ҫавӑнпах вӗсем монополипе кӗрешекен федераци службин Чваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсене кун пирки систернӗ.

Юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ведомство «Татнефть-АЗС Центр» конкуренцие хӳтӗлекен саккуна пӑхӑнмасть тесе ун тӗлӗшпе ӗҫ пуҫарнӑ. Монополипе кӗрешекен служба ӗҫченӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, республикӑри автозаправка станцийӗсенче бензин хакӗ сӑлтавсӑр ӳснӗ.

Ӗҫе чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче пӑхса тухма палӑртнӑ.

Чӑваш Ене хурлантарнӑ тискер авари хыҫҫӑн Патшалӑх автоинспекцийӗн ӗҫченӗсем пассажирсене илсе ҫӳрекен автобуссене тӗплӗн тӗрӗслеме тытӑннӑ. Эрнекунран пуҫласа вырсарникунччен инспекторсем «Д» категориллӗ водительсем ҫул-йӗр правилисене пӑснӑ 197 тӗслӗхе тупса палӑртнӑ.

Палӑртмалла: кӑҫал тӑхӑр уйӑхра Чӑваш Енре автобуссемпе ҫыхӑннӑ 86 авари пулнӑ. Вӗсенче 7 ҫын вилнӗ, 139-ӑн суранланнӑ. Водительсен айӑпӗпе 66 авари пулнӑ.

Ытларах чухне автобуссемпе ҫыхӑннӑ аварисем ҫак сӑлтавсене пула пулаҫҫӗ: хӑвӑртлӑха пӑхӑнманни, водительсен йӗркесӗрлӗхӗ, ҫуран каҫмалли вырӑнсем патӗнче правилӑсене пӑхӑнманни, пассажирсене илсе ҫӳремелли правилӑсене уяманни, светофор патӗнче йӗркене пӑсни, дистанцие пӑхӑнманни.

Паян ирхине полицие арӑмӗпе упӑшкине вӗлерни пирки хыпар ҫитнӗ. 51 ҫулти арҫыннӑн тата унӑн 47-ри арӑмӗн виллисене килӗнче тупнӑ. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Ку Патӑрьел районӗнче Кӗҫӗн Арапуҫ ялӗнче пулнӑ. Ҫак тискер ӗҫе вӗсен 49-ти кӳрши тума пултарнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ, ӑна тытса чарнӑ.

Следстви версийӗ тӑрӑх, юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ҫӗрле 49 ҫулти арҫын вӗсем патне кӗнӗ. Унччен тем пайлайман вӑл кӳршисемпе, хайхискер шӑв-шав илтсе вӑраннӑ кил хуҫине кӑкӑрӗнчен ҫӗҫӗпе чикнӗ. Унтан вӑл ҫывӑракан арӑмне ҫапла майпах вӗлернӗ. Ҫакна веҫех 9 ҫулти хӗрӗ, диван хыҫне пытаннӑскер, курнӑ.

Кӳршӗ арҫынӗ тискер ӗҫне тусан тухса утнӑ. Ирхине хӗрача аппӑшӗ патне шӑнкӑравласа мӗн пулса иртни пирки пӗлтернӗ.

Карачурапа Ҫӗнӗ Лапсар хушшинче пулнӑ авари хыҫҫӑн Росавтодор ҫав вырӑнта ҫула мӗнле майпа хӑрушсӑртарах тӑвасси пирки шухӑшлӗ. Пӗтӗмлетӳ халех пулмӗ, малтан следстви вӗҫленмелле.

Халех паллӑ: аварире ҫул-йӗр ӗҫченӗсен айӑпӗ ҫук. Ҫапах Росавтодор ҫав вырӑна хӑрушсӑртарах тӑвасси пирки шухӑшлӗ. «Эпир икӗ ҫул хушшине тимӗр карта тытсан транспорт ҫӳремелли вырӑн хӗсӗкрех пулӗ. Унта урӑх плансем хатӗрлеҫҫӗ. Мӗн тума май пурри пирки шухӑшлӑпӑр. Ҫул сарлакӑшне, тӑршшӗне виҫмелле. Следстви пӗтсен пӑхӑпӑр. Хальлӗхе унта ҫул-йӗр ӗҫченӗсем патне ыйтусем ҫук», - тенӗ Волго-Вятскуправтодор тӗп инженерӗ Валерий Тимашов.

Аса илтерер: юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче самосвал микроавтобус ҫине пырса кӗнӗ. Тискер аварире 11 ҫын вилнӗ, 9-ӑн аманнӑ.

Пушкӑртстанри Пелепей районӗнчи Слакпуҫ чӑваш ялӗ асӑннӑ тӑрӑхра чи хитре ял ятне илессишӗн тупӑшать. «Самое красивое село Республики Башкортостан» (чӑв. Пушкӑртстанри чи хитре ял) конкурса кӑҫал пуҫласа ирттерме йышӑннӑ. Ӳлӗмрен ӑна ҫулсерен йӗркелесшӗн. Ӑмӑрту ирттерме кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Пушкӑртстанри муниципалитет пӗрлешӗвӗсен канашӗн правленийӗ йышӑннӑ.

Ял пурнӑҫне хисепе хуракан, тӑван тавралӑха хаклама вӗрентекен, вырӑнти хӑй тытӑмлӑха аталантарма пулӑшакан конкурса 47 заявка ҫитнӗ. Конкурс комиссийӗ вӗсенчен 20-шне иккӗмӗш тура хутшӑнтарма йышӑннӑ. Халӗ bash.news/bst/konkurs/best_of_the_best_selo сайтра интерактивлӑ сасӑлав пырать. Вӑл юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗччен тӑсӑлӗ. Ун хыҫҫӑн 5 финалиста суйласа илӗҫ.

Iz.ru сайтри сӑнӳкерчӗк

Улатимӗр облаҫӗнче Чӑваш Енри ҫынсем аманнӑ. Вӗсем ӑҫтан ӑҫта кайма тухни хальлӗхе паллӑ мар.

Iz.ru сайтра пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫул-йӗр ҫинчи инкек Ковров районӗнче сиксе тухнӑ. Ҫурҫӗр иртни икӗ сехет тӗлӗнче паян, юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, ытлари кун, ҫӑмӑл машинӑпа ГАЗель ҫапӑннӑ. «Атӑл» М-7 автоҫулӑн 248-мӗш километрӗнчи аварире тӑватӑ ҫын аманнӑ. Вӗсене пульницӑна сипленме илсе кайнӑ. Шар курнисем хушшинче ачасем пулман.

Аса илтерер, юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Карачура ялӗ патӗнчи М-7 федераци ҫулӗ ҫинче пысӑк инкек пулнӑччӗ. Усал ҫав хыпар федераци каналӗсем тӑрӑх ҫиҫӗмле хӑвӑртлӑхпа саланннӑччӗ. Аварире 11 ҫын пурнӑҫӗ (вӗсем Канашран Мускава ӗҫлеме кайма тухнӑччӗ) татӑлнӑччӗ.

Ҫак уйӑхӑн 11-мӗшӗнче Шупашкар районӗнч Карачура ялӗ патӗнчи М-7 федераци ҫулӗ ҫинче шар курнисене Чӑваш Ен хысни шучӗпе укҫа уйӑрнӑ. Юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗ тӗлне ӑна пурне те парса пӗтернӗ. Ӗнер ӑна Тольяттинчен пиччӗшне пытарма килнӗ аппӑшне панӑ.

Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн резерв фондӗнчен 3,2 миллион тенкӗ уйӑрма йышӑннӑччӗ. Вилнисен ҫемйисене ҫав укҫаран 250-шар пин тенкӗ тӳлеме, инкекре аманнисене 50-шар пин тенкӗ парас тенӗ.

Чӑваш Енӗн Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Социаллӑ старховани фончӗ урлӑ та укҫа илес шанчӑк пур. Анчах вӑл «кӗмӗл» официаллӑ майпа ӗҫленисене ҫеҫ лекӗ. Хальхи вӑхӑтра Чӑваш Енӗн Патшалӑхӑн ӗҫ инспекцийӗпе Роструд ҫавсен списокне палӑртать.

Хальхи вӑхӑтра В.И. Чапаев ячӗллӗ музей комплексне юсаҫҫӗ. Аса илтеретпӗр, патшалӑх саккасӗсен сайтӗнчи информаци тӑрӑх кун валли 12 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Чӑваш наци музейӗ ҫавӑн пекех музейпа юнашар ларакан ҫурта та тӗпрен юсаса ҫӗнетме шут тытнӑ. Вал ҫуртра Василий Иванович Чапаевӑн ачалӑхӗ иртнӗ. Патшалӑх саккасӗсен сайтӗнчи информаципе килӗшӳллӗн ӑна юсаса ҫӗнетме 3 миллиона яхӑн укҫа уйӑрнӑ пулать. Ку ӗҫе кӑҫалхи раштавӑн 10-мӗшӗччен туса пӗтермелле.

Музей ҫуртӗнче ӗҫ тахҫанах хӗрӳ пырать. Ҫак кунсенче вара В.И. Чапаев ҫуралнӑ ҫурта та картапа картланӑ. Чӑваш халӑх сайчӗн корреспонденчӗ асӑрханӑ тӑрӑх хӳме тума рабочисем хӗрлӗ эрех тӗслӗ профнастилпа усӑ курнӑ. Карта валли унччен маларах усӑ курнӑ листасем кайни лайӑх курӑнать. Юсав ӗҫне тума ку, паллах, нихӑш енчен те чӑрмантармасть, анчах та хула ҫыннисемпе хӑнасен уйӑх хушши музей-ҫуртӑн ҫакнашкал сӑнне пӑхма тивни пӑшӑрхантарать.

Атнер Хусанкай. Ru.sputnik.md сӑнӳкерчӗкӗ

Молдави радиоэфирӗнче чӑваш филологӗ, литература критикӗ Атнер Хусанкай пулнӑ. Ru.sputnik.md пӗлтернӗ тӑрӑх, Атнер Петрович чӑваш халӑхӗн хӑйне евӗрлӗхӗпе паллаштарнӑ.

«Чӑвашсем — тӗрӗксенчен пуҫланса кайнӑ халӑх. Эпир Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ, пирӗнпе юнашар мӑкшӑсем, ҫармӑссем пурӑннӑран чӗлхемӗрте финпа угор сӑмахӗсем йышлӑ. Пӗр вӑхӑтра чӑвашсене ту ҫинчи черемиссем тесе каланӑ. 18-19-мӗш ӗмӗрӗсенче пирӗн пирки темле ӑнланмалла мар халӑх тесе шухӑшланӑ. Чӑн та, ытти тӗрӗк халӑхӗпе, калӑпӑр, тутарсемпе, казахсемпе, турккӑсемпе танлаштарсан чӑваш чӗлхи вӑйлӑ уйрӑлса тӑрать», — каласа кӑтартнӑ чӑваш филологӗ.

Тӑван халӑхӑмӑра 16-мӗш ӗмӗрте православи тӗнне йышӑнтарма пуҫланине, 19-мӗш ӗмӗрте православи кӗнекисене чӑвашла куҫарма, чиркӳре кӗлле чӑвашла ирттерме, шкулсенче чӑвашла вӗрентме тытӑнсан православи енӗпе ҫутта кӑларасси вӑй илнине пӗлтернӗ. Пирӗн хушӑмӑрта вырӑс хушамачӗллисем нумаййи ҫинчен те асӑнса хӑварнӑ.