Чӑваш Енре «Нарспи» поэма акӑлчанла кун ҫути курнӑ. Унччен хайлавӑн уйрӑм пайӗсем кӑна ҫак чӗлхепе пичетленнӗ.

ЧР Цифра аталанӑвӗн тата информаци политикин министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Константин Ивановӑн вилӗмсӗр поэмине Питер Франс куҫарнӑ. Вӑл – Эдинбург университечӗн профессорӗ. Палӑртмалла: Питер Франс Геннадий Айхин сӑввисене те акӑлчанла куҫарнӑ. «Нарспи» поэмӑна куҫармашкӑн ӑна Атнер Хусанкай пулӑшнӑ.

Ҫӗнӗ кӗнекере Константин Ивановӑн хайлавне тӳрех виҫӗ чӗлхепе вулама пулать: чӑвашла, вырӑсла тата акӑлчанла. Кӑларӑма ӳкерчӗксемпе илемлетнӗ. Вӗсен йышӗнче Анатолий Миттовӑн репродукцийӗ те пур.

Кӑҫалтан пирӗн ҫӗршывра пуйӑс валли илнӗ билетсене каялла йышӑнмӗҫ. Ун пек йӗркене 2018 ҫулхи ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче йышӑннӑ федераци саккунӗнче пӑхса хӑварнӑ. Ҫав ӗҫлӗ хутра палӑртнӑ тӑрӑх, «Раҫҫей Федерацийӗнчи чукун ҫул транспорчӗн уставӗ» саккунӑн 83-мӗш статйине улшӑну кӗртнӗ.

Тавӑрса памалла мар билетсем ахальлисенчен йӳнӗрех тӑраҫҫӗ. Анчах ӑна купе, ларса пымалли вакунсем, люкс тата СВ вакунсем валли ҫеҫ сутаҫҫӗ.

Шута илме тивӗҫ сӑлтав пулсан билета ҫапах та пассажир тавӑрса парайӗ. Кун пек сӑлтав тӑваттӑ. Пӗрремӗшӗнчен, пассажир ӑнсӑртран чирлесе ӳксен. Иккӗмӗшӗ — пассажирӑн ҫемьенчи ҫынсенчен кам та пулин вилсен. Виҫҫӗмӗшӗ — пассажир амансан-суранлансан. Тӑваттӑмӗшӗ — пуйӑс ҫула тухмасан.

«Ҫӑлкуҫ» кафере чӑвашлӑхшӑн тӑрӑшакансем кашни ҫул Сурхури уявне уявлама пухӑнаҫҫӗ. Кӑҫал та ҫак йӑлана пӗтересшӗн мар — Чӑваш наци конгресӗн ҫуртӗнче вырнаҫнӑ кафене вӗсем тунтикун, кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче, пухӑнӗҫ. Сурхури уявне уявлама пурне те 13 сехетелле чӗнеҫҫӗ.

Ҫитрӗ, ҫитрӗ сурхури!

Сурхури, сурхури терӗмӗр,

Сурхури ҫитрӗ курӑнать.

Атьӑр тухӑр, ачасем,

Урам тӑрӑх кайӑпӑр,

Килӗрен киле ҫӳрӗпӗр,

Килӗрен кукӑль чӳклӗпӗр.

Чӑваш халӑх сайчӗ те, Сурхурие йӗркелекен «Сӑвар» фонд та сире пурте ҫитсе пыракан Сурхури уявӗ ячӗпе саламлать!

Япунири Токио хулинче паян кӑҫалхи пӗрремӗш пулӑ аукционӗ иртнӗ. Унта пӗр тем пысӑкӑш тунец пуллине — скумбри йӑхӗнчи пысӑк тинӗс пуллине — 336,6 миллион йенӑпа сутса янӑ. Доллара куҫарсан ку вӑл 3,1 миллион пулать, тенкӗне куҫарсан — 206,5 миллион тенкӗ. Чи пысӑк хак парса туянаканӗ Kiyomura Corporation компани хуҫи Киёси Кимура пулнӑ. Вӑл «Суси Дзаммай» ресторансене тытса тӑраканни шутланать.

Пулӑ 278 килограмм тайнӑ, тытма вара ӑна Аомори префектурӑри Ома порт патӗнче сӗтӗрсе кӑларнӑ. Киёси Кимура пӗлтернӗ тӑрӑх ҫак тунец ӑна ҫакӑн пек пысӑк хака ларасса шутламан та. Пулӑ, паллах, ахаль выртмӗ — паянах ӑна кашни ҫын тутанса пӑхма пултарӗ. «Суси Дзаммай» ресторансене ҫитсен кашни пӗр татӑк пулӑ та пулин тутанса пӑхаятех.

Сӑмах май, унччен те чи хаклӑ пулӑ тунец пулнӑ. 2013 ҫулта 200 килоллине 155 миллион иенӑлла сутнӑ (96 миллион тенкӗ). Ҫав вӑхӑтрах пӗлтӗр 405 килограмлӑ тунеца пурӗ те 323 пин долларпа ҫеҫ сутма май тивнӗ (21,7 млн тенкӗ).

Лауреат медалӗ

Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх 2018 ҫулшӑн литературӑпа ӳнерте тата культура аталанӑвӗнче палӑрнӑ пултаруллӑ ҫынсене Нестер Янкас ячӗллӗ Преми памашкӑн кандидатсем тӑратмашкӑн халӑх умне сӗнӳпе тухать. Кандидат ҫинчен калакан автобиографипе характеристикӑна тата ӑна тӑратакан организацин ыйтса ҫырнине Преми паракан комиссине 2019 ҫулхи нарӑсӑн 20-мӗшӗччен ҫитермелле.

Нестер Янкас ячӗпе хисепленекен преми тӗллевӗ ҫакӑн пек: чӑваш культурипе искусствине, литературипе чӗлхине аталантарас, культурӑпа истори палӑкӗсене упрас, халӑхсен туслӑхне ҫирӗплетес, ӳссе ҫитӗнекен ӑрӑва тӗрӗс-тӗкел воспитани парас, уйрӑм ҫынсен пултарулӑхне аталантарас, наци культурин ҫитӗнӗвӗсене халӑх хушшинче сарас енӗпе тунӑ ӗҫсемшӗн хавхалантарасси.

Премие чӑваш культурине, литературипе искусствине малалла аталантарас ӗҫре уйрӑмах палӑрнӑшӑн, республикӑмӑрти тата районти ял ҫыннисен тӗрлӗ социаллӑ сийӗн культура аталанӑвӗнчи халӑх пултарулӑхӗн хастарлӑхне ӳстернӗшӗн параҫҫӗ.

Премие уйрӑм пултаруллӑ ҫынсене, пултарулӑх коллективӗсене, шкулсемпе ача сачӗсене, патшалӑх предприятийӗсемпе учрежденийӗсене, коммерциллӗ фирмӑсене тата ӗҫ коллективӗсене пама пултараҫҫӗ.

Малалла...

Ваттисен канашӗнчи самант. Сайт архивӗнчи сӑн

Ҫитес кӗҫнерникун, кӑрлачӑн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче Чӑваш ваттисен тӗп канашӗн черетлӗ ларӑвӗ иртӗ. Пуҫламӑшӗ 15 сехетре.

Ваттисем пӑхса тухакан ыйтусем хушшинче хӑйсен йышне ҫӗнетесси, 2019 ҫулхи плана ҫирӗплетесси пулӗ. Унсӑр пуҫне пухӑннисем умӗнче Олег Цыпленков паллӑ ҫынсен палӑкӗсене лартасси, асӑну хӑмисене уҫасси тата фильмсем ӳкересси ҫинчен каласа парӗ. А.О.Бойков, Н.М.Адер тата В.Д.Эльмень ваттисен тӗп канашӗ ял-хулари шурсухал-утамансемпе тата халӑх йӗркеленӗвӗсемпе тытакан ҫыхӑнусем ҫинчен сӑмах хускатӗҫ.

Етӗрне тӑрӑхӗнче Алексей Ятрушев ачасене юрӑ-кӗвве юратма вӗрентет. Ун патне тӗрлӗ ялта пурӑнакан шӑпӑрлансем килеҫҫӗ. Вӗсене пурне те кӗвве юратни пӗрлештерет.

Алексей Степанович ҫамрӑк чухне музыка шкулӗнче вӗреннӗ, ӗмӗр тӑршшӗпех купӑс калать. Хӑй вара пушарнӑйра тӑрӑшнӑ, халӗ – тивӗҫлӗ канура.

Пенсие тухсан та алӑ усса лармасть вӑл – ачасене музыка тӗнчипе тӳлевсӗрех паллаштарать. Хӑйне вӑл нимеҫӗ тет. Алексей Степанович хӑйӗн хыҫҫӑн ырӑ йӗр хӑварасшӑн. Вӑл ачасене тӑваттӑмӗш ҫул вӗрентет. Вӗсем Янӑм шкулӗнче (халӗ унта ачасем вӗренме ҫӳремеҫҫӗ ӗнтӗ, ӑна хупнӑ) пуҫтарӑнаҫҫӗ.

Алексей Степановичӑн планӗсем пысӑк: вӑл 100 ҫула ҫитиччен пурӑнасшӑн.

Кӑрлачӑн 4-7-мӗшӗсенче республикӑра «Чӑваш Енри Ҫӗнӗ ҫул ҫулҫӳревӗ» иртет. Кӑҫал мероприятисем виҫӗ хулара тата тӑватӑ районта иртӗҫ.

Кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче, паян, ҫулҫӳрев Ҫӗнӗ Шупашкарта, Шупашкар районӗнче, Муркаш районӗнче иртнӗ. Ыран мероприятисене Сӗнтервӑрри хулинче, Улатӑр хулинче, Етӗрне районӗнче йӗркелӗҫ. Ыран ҫулҫӳревҫӗсем Етӗрне районне, Ҫӗрпӳ районне ҫитӗҫ.

Кам ытларах район-хулана ҫитет – ҫавна хаклӑ парне парӗҫ. Анчах условисем пур: мероприяти иртнӗ вӑхӑтра селфи тумалла, сӑнӳкерчӗксене «Контактра» е «Инстаграм» халӑх тетелӗсене кӑларса хумалла, хэштег ҫырмалла: #НовогоднееПутешествиеПоЧувашии. Пӗтӗмлетӗве кӑрлачӑн 14-мӗшӗнче тӑвӗҫ.

Кӑҫал «Советская Чувашия» тата «Грани» хаҫатсем 7,8 миллион тенкӗ субсиди илӗҫ. Ку постановление ЧР Правительствин председателӗ Иван Моторин 2018 ҫулхи раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.

Кӑҫал «Советская Чувашия» хаҫат – 6,24 миллион тенкӗ, «Грани» 1,55 миллион тенкӗ субсидие тивӗҫӗҫ. Палӑртмалла: ҫак икӗ акционерсен обществи кашни ҫулах республикӑран пулӑшу илнӗ. 2016 тата 2017 ҫулсенче «Советская Чувашия» хаҫата 6,2 миллионшар тенкӗ панӑ, «Грани» хаҫата – 1,3 миллионшар тенкӗ. Пӗлтӗр вара вӗсем кӑштах ытларах субсиди илнӗ.

"Контактра" халӑх тетелӗнчен илнӗ сӑн

«Ҫӳп-ҫап реформи» пурнӑҫа кӗнӗ-ха, анчах ҫӳп-ҫапа ялсенчен илсе тухас ӗҫ пур ҫӗрте те йӗркеленсе ҫитеймен. «Контактра» халӑх тетелӗнчи «Кавал – манӑн пӗчӗк Тӑван ҫӗршыв» ушкӑнра ялта ҫӳп-ҫап сапаланса выртнине сӑн ӳкерсе лартнӑ. Вӑрмар районӗнчи Кавал ялӗнче ӑпӑр-тапӑра пухма контейнер ҫук.

Вырӑнти администраци ҫӳп-ҫап пухмалли вырӑна палӑртнӑ, анчах контейнер лартман. Ҫынсем ӑпӑр-тапӑра ҫав вырӑна ҫӗр ҫине купаласа хунӑ. Анчах ҫиллӗ ҫанталӑкра ял тӑрӑх ҫӳп-ҫап вӗҫет.

Етӗрне хулинче вара урӑхла лару-тӑру – администраци контейнерсем илсе килнӗ, анчах вӗсене кутӑн май лартнӑ.

Аса илтерер: юпа уйӑхӗнчен пуҫласа «Экоцентр» ҫӳп-ҫап илсе тухнӑшӑн ҫын пуҫне 74,44 пус тӳлемелле. Кӑҫалтан ку хак ӳснӗ: 75 тенкӗ те 70 пус.