Чӑваш Енре алимент парӑмӗ 1 миллиарда ҫывхарнӑ. Пӗлтӗр 350 миллион тенке шыраса илме май килнӗ-ха, ҫапах та парӑм виҫи ытла та пысӑк.

Алиментпа ҫыхӑннӑ парӑма паян иртнӗ республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче хускатрӗҫ. Кун йӗркинчи ыйту алиментпа тӳрремӗн ҫыхӑнманччӗ-ха, сӑмахӗ Чӑваш Енре тӳлевсӗр юридици пулӑшӑвне кӳресси ҫинчен калакан саккуна улшӑну кӗртесси пирки калаҫнӑ чух хускалчӗ. Тата тӗрӗсрех каласан, тӳлевсӗр пулӑшӑва тивӗҫ категорисене сӳтсе явнӑ май ачисене пӗччен ӳстерекен ашшӗ-амӑшӗ пирки сӑмах пулчӗ.

Чӑваш Енӗн юстици министрӗ Наталья Тимофеева пӗлтӗр 350 миллион тенкӗ алимент шыраса илме май килнине каларӗ. Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев парӑмӑн пӗтӗмӗшле виҫипе кӑсӑкланчӗ те министр 1 миллиарда яхӑннине пӗлтерчӗ. Михаил Игнатьев яваплисен алимент шыраса илессипе ҫине тӑмаллине палӑртса хӑварчӗ.

Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн администрацийӗн халӑх хӑрушсӑрлӑхӗпе тӗрӗслев управленийӗн пуҫлӑхне Алексей Метелкина ӗҫрен кӑларнине Чӑваш халӑх сайтӗнче ӗнер Никита Сурский пӗлтерсе ӗлкӗрнӗччӗ. Ӗнерхитепӗр хушупа, аса илтерер, Алексей Метелкина Чӑваш Республикин Хисеп хучӗпе чыслама йышӑннӑччӗ. Кунта ҫакна та пӗлтерер: маларах ҫак тӳре-шара Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче вӑй хунӑ.

Алексей Метелкин ӗҫсӗр юлмӗ, ӑна Чӑваш Енӗн патшалӑх ӗҫ инспекцине ертсе пыма шанӗҫ. Ҫӗнӗ хыпара Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн паян иртнӗ ларӑвӗнче Михаил Игнатьев Элтепер сӑмах май каланӑ.

Чӑваш Республикин патшалӑх ӗҫ инспекцийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне чылайранпа ӗнтӗ Раиса Павлова пурнӑҫлать.

Ҫӗнӗ Шупашкарти «Химпром» ҫитес вӑхӑтрах пысӑк пахалӑхлӑ сӳнтернӗ акшар кӑларма тытӑнӗ. Кун пирки ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн министерствинче иртнӗ канашлура пӗлтернӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта вырнаҫнӑ предприяти пысӑк пахалӑхлӑ сӳнтернӗ акшар туса кӑларма кирлӗ оборудование кӳрсе килнӗ те ӗнтӗ. «Химпром» ертӳлӗхӗ ӑна сутлӑх валли ҫулсерен 40-шер пин тонна янтӑласшӑн. Ҫӗнӗ производствӑна предприяти 2 миллиона яхӑн доллар хывма палӑртса хунӑ. Сӳнтернӗ акшарӑн пирвайхи партийӗ сутлӑха ҫак ҫулӑн пӗрремӗш ҫурринчех тухӗ.

Асӑнса хӑварар, сӳнтернӗ акшарпа ытларах чухне предприятисем строительство материалӗсем туса кӑларнӑ ҫӗрте усӑ кураҫҫӗ. «Химпромра» ӑна сӳнтермен паха акшартан хатӗрлӗҫ, ҫавӑнпа хапӑл туса туянакансем тӳрех тупӑнӗҫ.

Предприяти-организацисенче, халӑха пулӑшу кӳрекен ытти учрежденире иртнӗ ҫул вӗҫӗнче ҫаврӑнӑша кӗнӗ 200 тата 2000 тенкӗлӗх укҫана йышӑнассипе ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑха уҫӑмлатма ҫак кунсенче пирӗн республикӑра хӗрӳ лини ӗҫлет.

Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗнче шӑнкӑрава 58-25-95 номерпе йышӑнаҫҫӗ, Чӑваш Енӗн Гигиена тата эпидемиологи центрӗнче — 56-46-66, 56-29-01, 56-29-00 номерсемпе. Специалистсем патне хӗрӳ лини вӑхӑтӗнче ирхи 9-тан 12-ччен тата 13-рен 16-ччен кӑрлачӑн 25-мӗшӗ таран шӑнкӑравлама май пур. Хӗрӳ линие Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн районсемпе хуласенчи уйрӑмӗсенче те йӗркеленӗ.

Вак укҫа йышӑнман, киввине тиркенӗ тӗслӗхсемпе ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑхсем пирки те ыйтса пӗлме юрать.

Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ Шупашкарти агрегат савутне панкрута кӑларас ӗҫе пуҫӑннӑ. Предприятире хальхи вӑхӑтра сӑнав процедури йӗркеленӗ.

Трактор савучӗсен концерне кӗрекен Шупашкарти савута панкрута кӑларма Внешэкономбанк (чӑв. Тулашэкономбанк) тухнӑ.

Суд ларӑвӗнче савут налукҫӑсем умӗнче 60 миллион тенкӗ ытла парӑма кӗрсе кайнӑ. Суд ларӑвӗ иртнӗ кун тӗлне предприяти парӑма татманни палӑрнӑ.

Шупашкарти агрегат савучӗн вӑхӑтлӑх управляющийӗ пулма Владимир Соломатина шаннӑ. Вӑл — «Содействие» (чӑв. Пулӑшу) арбитраж управляющийӗсен хӑй тӗллӗн йӗркелекен организацийӗн пайташӗ.

Вӑхӑтлӑх управляющине сӑнав тапхӑрӗнче уйӑхсерен 30-шер пин тенкӗ шалу илсе тӑма ирӗк панӑ.

Алексей Метелкин. Сар.ru сӑнӗ

Чӑваш Енре ҫине-ҫинех темиҫе тӳрене ӗҫрен кӑларчӗҫ. Паян та республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев кадрпа ҫыхӑннӑ хушу алӑ пуснӑ. Хальхинче Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн администрацийӗн халӑх хӑрушсӑрлӑхӗпе тӗрӗслев управленийӗн пуҫлӑхне Алексей Метелкина ӗҫрен кӑларнӑ. Хушӑвне патшалӑх влаҫӗн официаллӑ органӗсен порталӗнче вырнаҫтарнӑ.

Тӳрене нимсӗр хӑварман — паянах, кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Михаил Васильевич Алексей Метелкина патшалӑх ӗҫне питӗ тӗплӗн тата чыслӑн пурнӑҫланӑшӑн Хисеп хучӗпе чыслама хушу кӑларнӑ.

Каласа хӑвармалла, Алексей Метелкин ку должноҫе 2015 ҫулта Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн администрацийӗн Тӗрӗслев управленине Тӗрӗслевпе халӑх хӑрушсӑрлӑхӗн управленийӗ туса хурсан йышӑннӑ. Унта пыриччен вӑл Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче вӑй хунӑ.

Шупашкарта «Салам» лавккана санитарипе эпидемиологи йӗркине пӑхӑнманшӑн хупса хунӑ. Мускав районӗн сучӗ хальлӗхе апат-ҫимӗҫ лавккине 30 кун уҫма чарнӑ.

Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче темиҫе ҫитменлӗх те тупса палӑртнӑ. Акӑ, сӑмахран, производство тата хушма пӳлӗмсенче механика вентиляцийӗ вырнаҫтарман, ҫурмафабрикатсемпе хатӗр продукци юнашарах выртнӑ. Вӗсене лавкка ӗҫченӗсем пӗр сӗтел ҫинчех хатӗрленӗ. Унсӑр пуҫне кунта аш-какай тата пахча ҫимӗҫ упрама уйрӑм пӳлӗмсем ҫук. Какая, пахча ҫимӗҫе, ешӗл ҫимӗҫе, кӑмпана, чӑх ҫӑмартине пӗр ҫӗртех ҫунӑ. Лавккаран кӗме-тухма та пӗр алӑк ҫеҫ. Туянакансем те, лавккара вӑй хуракансем те ҫавӑнтанах кӗрсе тухнӑ. Ку кӑна мар, тавара та ҫав алӑкранах пушатнӑ.

Пӗр уйӑхран Роспотребнадзор ӗҫченӗсем лавккана тепӗр хутчен тӗрӗслӗҫ. Ӑна уҫма ирӗк парӗҫ-и е ҫук-и — ҫавӑн чухне паллӑ пулӗ.

Чӑваш Енри шкулсенче хӑрушсӑрлӑх енӗпе тата ҫине тӑрсарах ӗҫлеме пуҫласшӑн. Ку ыйтӑва республикӑн Вӗренӳ министерствинче прокуратура тата Росгварди тытӑмӗнче ӗҫлекенсене пухса иртнӗ эрне вӗҫӗнче йӗркеленӗ канашлура та, ӗнер республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство ҫуртӗнче министрсене, ытти тӳре-шарана планеркӑна чӗнсен те сӳтсе явнӑ.

Михаил Васильевич Пермь тата Улан-Удэ хулисенче нумаях пулмасть сиксе тухнӑ пӑтӑрмахсем шкулсене кӗрсе тухас йӗркене ҫирӗплетме хистенине палӑртнӑ.

ЧР вӗренӳ министрӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Сергей Кудряшов ҫакна аван ӑнланнине пӗлтернӗ. Вӑл ӗнерхи планеркӑра каланӑ тӑрӑх, шкулсенче видеосӑнавсем, видеодомофонсем, тимӗртупкӑчсем (металлодетекторсем) вырнаҫтарассипе малалла ӗҫлӗҫ. Министр тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан укҫа-тенкӗпе ҫыхӑннӑ самантсене те тишкернине пӗлтернӗ.

Хӑрушсӑрлӑха тивӗҫтерессипе кашнин яваплӑ пулмаллине палӑртнӑ май Михаил Игнатьев Вӗренӳ министерствин те, муниципалитетсен ертӳҫисен те, класс ертӳҫисенчен пуҫласа педагогсем таран яваплӑ пулмалли пирки чӗнсе каланӑ.

Иртнӗ шӑматкун «Аталану» ассоциацийӗнче лекци иртнӗ. Ачасене чӑвашла ӳстерес тата вӗрентӳре чӑваш чӗлхипе усӑ курассине аталантарас тӗллевпе йӗркеленӗ пӗрлӗх пайташӗсен умӗнче Елена Суслова нейропсихолог доклад каланӑ. Хӑйӗн сӑмахӗнче вӑл ҫын хӑйӗн тымарӗсене пӗлнипе пӗлменни ун пурнӑҫӗ ҫине мӗнле витӗм кӳни пирки каласа панӑ. Хӑйсен чӑвашлӑхӗнчен тарман ҫынсем хӑйсене кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен лайӑхрах туйнине унӑн тӗпчевӗ палӑртнине пӗлтернӗ.

Елена Суслова хӑйӗн пурнӑҫӗнчи саманчӗсене те илсе кӑтартнӑ. 2011 ҫулччен, Мускав лекиччен, имӗш вӑл хӑйӗн чӑваш тымарӗсене палӑртма юратман, пытарма тӑрӑшнӑ. Ют тӑрӑха лексен ҫеҫ хӑйӗнче чӑваша тупма пултарнӑ, именме пӑрахнӑ. Енчен те малтан хӑйӗн ҫуралнӑ вырӑнне «Чулхулапа Хусан хушшинче» тесе палӑртнӑ пулсан, Мускавра тӑватӑ ҫул пурӑннӑ хыҫҫӑн кӑна ҫуралнӑ кӗтесӗ Шупашкар пулнине калама хӑват тупнӑ. Ачасене чӑвашла вӗрентсе ӳстерес кӑмӑл тупнисене Елена лекци-семинарта шӑп та лӑп хӑйсен тымарне пытарманни ачан кӑмӑл-сипетне лайӑхлатма пултарни пирки ӑнлантарса панӑ та.

Сӑмах май, «Аталану» пӗрлӗх пайташӗсем хӑйсен ачисемпе кашни шӑматкун пухӑнаҫҫӗ, ачисемпе чӑвашла вӑйӑсем ирттереҫҫӗ, вӗсенче чӑвашлӑх туйӑмне аталантарма тӗрлӗ майсем шыраҫҫӗ.

Малалла...

Владимир Милютин тунӑ сӑн

Ӗнер, чӑваш халӑх сӑвӑҫи Петӗр Хусанкай ҫуралнӑ кунӗнче, ҫулсеренхи йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, паллӑ поэтӑн вил тӑпри ҫине чечексем хучӗҫ. Яланхи пекех ку мероприятие чӑваш хастарӗсем пухӑнчӗҫ — Атнер Хусанкай, Владимир Степанов, Алексей Иванов–Сӗрмек, Владимир Милютин, Тимӗр Тяпкин тата ыттисем. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх Петӗр Хусанкайӑн сӑввисене вуларӗҫ, апат-ҫимӗҫпе асӑнчӗҫ.

Петӗр Хусанкай 1907 ҫулхи кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче Тутарстанти Сиктӗрме ялӗнче ҫуралнӑ. Хусанти Чӑваш педагогика техникумӗнче, Хӗвелтухӑҫ педагогика институтӗнче, Мускаври аслӑ литература курсӗсенче вӗреннӗ. Унӑн пурӗ 50 кӗнеке ытла тухнӑ, вӗсенчен 35-ӗшӗ — чӑвашла. Чи паллӑ хайлавӗ — «Аптраман тавраш» сӑвӑллӑ романӗ. Петр Петрович куҫару ӗҫӗпе чылай ӗҫленӗ, тӗслӗхрен вӑл Александр Пушкинӑн «Евгений Онегин» романне чӑвашла куҫарнӑ. Сӑмах май, унӑн сӑввисене те чылай чӗлхе ҫине куҫарнӑ.