Шупашкарта 48 вӑйӑ автоматне тӗп тунӑ. Автоматсене таптаса лапчӑтнӑ, сӗтелсене вакласа ҫунтарнӑ.
Ку хатӗр-хӗтӗре Шупашкарти 8 заведенирен туртса илнӗ. Хулара пурӑнакан 10 ҫынна саккунсӑр вӑйӑ ҫаврӑнӑшӗшӗн явап тыттарнӑ. Вӗсем саккуна пӑсса 9 миллион тенкӗ ытла ӗҫлесе илнӗ.
Ултӑ ҫынна ирӗкрен 1-3 ҫуллӑха хӑтарнӑ. Ыттисене тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ. Пурне те штраф тӳлеттернӗ. Халӗ судра тепӗр пуҫиле ӗҫ выртать. Унпа 10 ҫын ҫыхӑннӑ. Вӗсем пӗтӗмпе 338 миллион тенкӗ тупӑш тунӑ.
Хӗл Мучи ачасен ҫырӑвӗсене йышӑнма тытӑннӑ. Ун патне 7–16 ҫулсенчи ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Хӗрлӗ тӳремре чыслӗҫ.
Пултарулӑх конкурсӗ чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Шӑпӑрлансем Хӗл Мучие хӑйсен ӗмӗчӗ пирки пӗлтерме, ҫулталӑкра тунӑ ырӑ ӗҫсем ҫинчен пултараҫҫӗ. Конкурс икӗ номинаципе иртӗ: литература хайлавӗ (сӑвӑ, калав, юмах, эссе) тата Ҫӗнӗ ҫулхи открытка. Чи лайӑх ӗҫсене Шупашкар хулин музейне парӗҫ.
Чи лайӑх ӳкерчӗк салам открытки ҫинче пулӗ. Ӑна Шупашкарти почтӑсенче туянма май пулӗ. Ӗҫсене ҫак адреспа ямалла: Шупашкар, Ленин проспекчӗ, 2-мӗш ҫурт, Хӗл Мучие. Е Маяковский ячӗллӗ вулавӑша илсе килмелле.
Шупашкар мэрне суйласси пирки сайтра нумаях пулмасть пӗлтернӗччӗ. Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Шупашкар пуҫлӑхне палӑртнӑ. Ку должноҫе кам йышӑннӑ-ха? Хӗрарӑм.
Чӳкӗн 29-мӗшӗнче пуҫлӑха депутатсен ятарлӑ комиссийӗ суйланӑ. Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, ку тивӗҫе Ирина Клементьевӑна шаннӑ. Сӑмах май, Леонид Черкесов хыҫҫӑн вӑл ку тивӗҫе вӑхӑтлӑх пурнӑҫланӑ.
Ирина Клементьева Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх институтне пӗтернӗ, патшалӑх службин Атӑл-Вятка академийӗнче вӗреннӗ. Малтан вӑл экономистра вӑй хунӑ. Ирина Всеволодовна «Чуваши-Мед» тӗп директорӗ вырӑнӗнче те ӗҫленӗ.
Кӳкеҫре пурӑнакан, Шупашкарти 19-мӗш шкулта тӑрӑшакан Роза Мазикова хулари шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине ҫӗнӗлле меслетсемпе вӗрентмелли ҫинчен каласа кӑтартнӑ. «Инновационные подходы в изучении чувашского языка и литературы в школах с русским языком обучения» (чӑв. Вырӑс чӗлхиллӗ шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентессинчи ҫӗнӗлӗхсем) семинара ӗнер республикӑн тӗп хулинчи шкулсенчи директорсен наципе регион компоненчӗ енӗпе ӗҫлекен ҫумӗсем валли йӗркеленӗ. Мероприяти маларах асӑннӑ 19-мӗш шкулта иртнӗ.
Асӑннӑ вӗренӳ заведенийӗнче чӑваш чӗлхине вӗрентме усӑ куракан мелсем ҫинчен Роза Анатольевна «Системно-деятельностный подход в обучении чувашскому языку и литературе» (чӑв. Чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентессине системӑлла тата пуҫаруллӑ йӗркелесси) ятпа хӑтлав та хатӗрленӗ. Унта вӑл хӑй тӗпе хуракан Диамант тата Венна диаграммин меслечӗсемпе паллаштарнӑ. Уҫӑ урокра вара Роза Мазикова чӑваш литературин урокӗсенче колуз-тестсемпе усӑ курнине кӑтартса панӑ.
Мускав ҫул-йӗр патшалӑх институчӗн студенчӗсем Шупашкарти чарӑнусене юртан тасатма тухнӑ.
44 студент ӗҫе кӳленнӗ. Вӗсем 3 ушкӑна пайланнӑ та общество транспорчӗ чарӑнакан вырӑнсене юртан тасатнӑ. Хастарсем Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ ҫинче, Трактор тӑвакансен проспектӗнче, Мир проспектӗнче ӗҫленӗ.
Студентсене ертӳлӗх тав тунӑ. «Дорекс» компани вара хӑйсене пулӑшнӑшӑн аслӑ шкул директорне Наталья Евсюковӑна тав тунӑ.
Паян Чӑваш Енри хальхи вӑхӑтри паллӑ скульпторсенчен пӗри Владимир Нагорнов (Тутимӗр Сувар) 60 ҫул тултарнӑ. Ӑна чылайӑшӗ пысӑк монументсен авторӗ пулнипе пӗлет-тӗр. Портретсен галерейи те унӑн пуян. Атӑл кӳлмекӗ хӗрринчи Амӑш палӑкӗн авторӗ те — Владимир Нагорновах. 2003 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче уҫнӑскере хӑшӗсем халӗ Шупашкарӑн элемӗ кӑна мар, Чӑваш Енӗн те тесе хаклаҫҫӗ.
Скульпторӑн ытти паллӑ ӗҫӗ шутӗнче, тӗслӗхрен, Пушкӑртстанри Слакпуҫӗнче (1991 ҫулта) тата Шупашкарта (1995 ҫулта), Шупашкарта Петӗр Хусанкая, Чӗмпӗрте Иван Яковлева, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракассинчи шкулта ҫунса вилнисене чысласа лартнӑ палӑксене асӑнма пулать.
Владимир Нагорнов Чӗмпӗр облаҫӗнчи Чӑнлӑ районӗнче ҫуралнӑ.
Чӑваш Енре Шупашкарти аэропорта Андриян Николаев летчик-космонавт ятне парас шухӑшлӑ. Ыйтӑва татса париччен халӑх кӑмӑлне пӗлесшӗн. Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр министерствин сайтӗнче ятарлӑ ыйтӑм вырнаҫтарнӑ.
Интернет-сасӑлав ыйтӑвӗ ансат: «Шупашкар аэропорт» Чӑваш Республикин хысна предприятине Совет Союзӗн икӗ хут Паттӑрӗн, авиацин генерал-майорӗн, СССР летчик-космонавчӗн А.Г. Николаевӑн ятне памалла тесе шухӑшлатӑр-и?» — тенӗ унта. Ӑна виҫӗ тӗрлӗ хуравлама пулать: «Ҫапла, пӗтӗмӗшле кирлӗ, «Кирлӗ мар», «Шухӑш ҫук». Ыйтӑвӗсем те, хурав варианчӗсем те вырӑсла, эпир чӑвашлатса ҫыртӑмӑр.
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче пуҫарнӑ сасӑлав раштавӑн 30-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Ӗнерхи 23 сехет тӗлне 238-ӑн сасӑланӑччӗ, ҫав йышран 137-шӗ кирлӗ тесе каланӑччӗ.
Шупашкарти патрульпе пост службин ӗҫченӗсем ҫемьене пушартан ҫӑлнӑ. Чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнче ҫурҫӗр иртни 1 сехетре полицейскисем дежурствӑра пулнӑ чухне пӗр ҫуртӑн тӑрринчен тӗтӗм тухнине асӑрханӑ.
Полицейскисем малтан ҫӑлавҫӑсене чӗннӗ. Кайран хӑйсем ҫунакан ҫурт патне ыткӑннӑ, ҫывӑракан ҫемьене вӑратнӑ. Вӗсем карта урлӑ сиксе чӳречерен шаккама тытӑннӑ, хунарпа ҫутатнӑ. Кӑштахран ватӑ хӗрарӑм алӑка уҫнӑ. Иккӗмӗш хутра ачисемпе мӑнукӗсем ҫывӑрнине пӗлтернӗ.
Полицейскисем шарфпа чӗркенсе лешсене вӑратнӑ, документсене пуҫтарма, ҫуртран тухма пулӑшнӑ. Тепӗр сехетрен ҫулӑма сӳнтернӗ. Ҫуртӑн тӑрри кӑштах ҫуннӑ.
Шупашкар хыснине 100 миллион тенкӗ укҫа кӗнӗ. Нумаях пулмасть Дегтярев урамӗнчи пурлӑх комплексне сутнӑ.
Паян 100 миллион тенкӗ хыснана хывнӑ. Пурлӑх комплексне аукционра сутнӑ. Унта 4 гектар ҫӗре кӑларнӑ. Халӗ туянаканпа тата Шупашкар хула комитечӗпе суту-илӳ пирки килӗшӳ алӑ пуснӑ. Ахӑртнех, унта пурӑнмалли ҫуртсем пулӗҫ.
Аукцион чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче иртнӗ. Туянакан 30 кунра пурлӑхшӑн укҫа тӳлесе татма тивӗ. Укҫа шӑпах паян хыснана куҫнӑ ӗнтӗ.
Чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкарти 4-мӗш гимназире хулари 5-6 классенче вӗренкенсем хушшинче «Маттур ачасем» ятлӑ чӑвашла квест-вӑйӑ иртнӗ. Ку вӑййа Шупашкарти чӑваш чӗлхипе литература вӗренекенӗсен ассоциаци пӗрлешӗвӗн «Вӗренӳри ҫӗнӗлӗхшӗн» ушкӑнӗ тата пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан 4-мӗш гимназире ӗҫлекен чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗсем йӗркеленӗ.
Тӗрлӗ шкулсенче вӗренекенсем пӗр-пӗринпе тупӑшса ҫӑмӑл мар, кӑсӑклӑ ӗҫсем пурнӑҫланӑ. Квест-вӑйӑ «Килти ӗҫ» пайран пуҫланнӑ. Кунта шкулсем хӑйсен ушкӑнӗсемпе паллаштарнӑ: команда ятне, девизне каланӑ, кашни ача хӑй мӗн ятлине, мӗнпе кӑсӑкланнине, мӗн юратнине пӗлтернӗ. Ҫавӑн пекех командӑсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ. Пӗрисем ташласа, теприсем юрласа, виҫҫӗмӗшӗсем сӑвӑ каласа панӑ. Вӑйӑра хутшӑнакан ушкӑнсем «Ваттисен сӑмахӗсен, тупмалли юмахсен тӗнчи» станцире пулнӑ, «Пултаруллӑ ачасем» станцире чӑвашла сӑвӑсем каланӑ, юрӑсен йӗркисене аса илнӗ. «Чӑваш ҫӑлтӑрӗсем» станцире Чӑваш Республикин паллӑ ҫыннисене, «Вӑрманта ҫырлара...» станцире чӑваш вӑрманӗсенчи йывӑҫ-курӑксене, кайӑксене, чӗр-чунсене аса илнӗ, «Пулӑра» станцире «пулӑ тытса» тӗрлӗ ӗҫсем пурнӑҫланӑ, «Ман тӑван хулам» станцире юратнӑ хула ҫинчен панӑ ыйтусем ҫине хуравланӑ.
-2.7 °C