Шупашкарти Мир проспектӗнче тӗлӗнсе каймалла «У Петровича» кафе пурӑнать. Ӑна йӗрке хуралҫисем те тарӑхаҫҫӗ, хула ҫыннисем те. Вӑл пур, пӗр уҫӑлнӑскер, ҫаплипех ӗҫлет.
Республикӑн шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Неяскин Шупашкарти хӑш-пӗр кану учрежденийӗсем право йӗркине тата хӑрушсӑрлӑха пӑхӑнманнине Чӑваш Енӗн Элтеперӗ эрнесерен ирттерекен канашлура ҫӗртме уйӑхӗнчех палӑртнӑччӗ. Сӑмахне ҫирӗплетме пакунли тӗп хуламӑрти Мир проспектӗнче вырнаҫнӑ «У Петровича» кафене асӑннӑччӗ.
Хулара пурӑнакансемпе Шупашкарӑн сити-менеджерӗ Алексей Ладыков раштавӑн 8-мӗшӗнче тӗл пулсан та ҫынсем Петрович пирки аса илнӗ, кафене пула ӳсӗрсем ҫӳрени, шӑв-шав тӑнине пӗлтернӗ.
Тӗп хуламӑрӑн сити-менеджерӗ ку ыйтупа ӗҫлени пирки хуравланӑ. Хӑйӗн сӑмахӗнче вӑл раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа кунашкал кафесене ӗҫлемелли йӗркене ҫирӗплетни пирки каласа панӑ. Ҫӗнӗ саккунпа килӗшӳллӗн эрех ярса паракан хупахсенче пӗтӗмӗшле лаптӑкӗ 100 тӑваткал метртан сахалрах мар, лармалли сӗтелсен шучӗ саккӑртан кая мар пулмалла. Вӗсен 10-па 22 сехет хушшинче кӑна ӗҫлеме ирӗк пур.
Ӗнер, Раҫҫейӗн Конституци кунӗнче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ «Дружба народов» (чӑв. Халӑхсен туслӑхӗ) фестиваль-конкурс ирттернӗ. Тӗрлӗ наци ҫынни пулнине тата тӗрлӗ тӗне ӗненнине пӑхмасӑрах пӗрне-пӗри хисеплессине, ытти халӑх культурине, йӑли-йӗркине хисеплессине ӳстерес тӗллевпе йӗркеленӗ. Кӑҫалхипе мероприяти пиллӗкмӗш хут иртет.
Этнофестивале ҫамрӑксем хӑйсен вӑйӗпе ирттернӗ. Кашни факультет тӗнчери пӗр-пӗр халӑх культури ҫинчен вунӑ минутлӑх хӑтлав хатӗрленӗ. Кӑҫал ҫамрӑксем Туркменистан, Япони, Шотланди, Аргентина, Греци тата хамӑр ҫӗршывӑн регионсен: Чӑваш Енӗн, Мари Элӗн, Тутарстанӑн, ҫавӑн пекех Кубань казакӗсемпе чикансен культурипе паллаштарнӑ.
Шалу пӗчӗккишӗн пӑшӑрханакан Шупашкар ҫыннисене хула администрацийӗ пуҫлӑхӗ хӑйӗн патне ӗҫе илнӗ. Сити-менеджер каланӑ тӑрӑх, 20, 30, 40 пин тенкӗ шалу тӳлекен вырӑнсем те пур-мӗн, анчах ҫав вакансисенчен пӗрин валли специалиста ҫын ҫур ҫул тупайманнине пӗлтернӗ. «Пирӗн пата ӗҫлеме килӗр», — тенӗ Алексей Ладыков.
Аса илтерер, хулара пурӑнакансемпе Алексей Ладыков сити-менеджер раштавӑн 8-мӗшӗнче Агрегат савучӗн Культура ҫуртӗнче, «Открытый город» (чӑв. Уҫӑ хула) проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май курнӑҫнӑччӗ. Хула администрацийӗ пуҫлӑхӗпе тӗл пуласшӑннисем лӑк тулли пуҫтарӑннӑ, холлта полици хурал тӑнӑ.
Вӑтам шалу 28 пине яхӑн тесен халӑх шавласа кайнине те эпир пӗлтернӗччӗ. Курнӑҫӑва хутшӑннӑ REGNUM информаци агентствин корреспонденчӗ хыпарланӑ тӑрӑх, сити-менеджер халӑхӑн самай пайӗ 20 пинтен сахалтарах илнипе килӗшнӗ. Ахаль хыснаҫӑсем хушшинче 20-шер, 30-шар пин илекенсем те, 13 пин тенкӗллисем те пуррине вӑл тунман. «Пӗчӗк шалуллисене, 7 пин тенкӗ илекенсене, хӗрхенетӗп. Ҫавӑнпа та кам пуласси пирки шкултанах, университетранах шухӑшламалла», — тесе хунӑ Алексей Ладыков.
Хаклӑ вулаканӑм! Ҫак статьяна тимлӗн вуласа пыратӑн пулсан эп саншӑн савӑнмаллипех савӑнатӑп!
Ҫӗршывра укҫа-тенкӗ ҫитменнине пула пирӗн пуҫлӑхсем тӗрлӗ майпа перекетлеме тӑрӑшаҫҫӗ. Мӗн тӗлӗнмелли пур? Эсӗ те, хаклӑ вулаканӑмӑр, перекетлетӗн пуль-ха. Санӑн ту тупӑшу ыттисен пекех чакса пырать пуль-ха. Эсӗ те ыттисем пекех йӳнӗрех таварсем ҫине куҫма тӑрӑшатӑн, лавккара йӳнӗреххине суйлатӑн. Ҫак сӑлтавпах ӗнтӗ пирӗн тӳре-шара та чӑваш сӑмахӗсене перекетлет, вӗсемпе сайра хутра усӑ курать. Чӑваш сӑмахӗ ытла та «хаклӑ» мар-и?
Ҫавӑнпа та, хаклӑ вулаканӑмӑр, эпӗ саншӑн хӗпӗртетӗп! Савӑн, ҫак текста эпӗ ҫав тери «хаклӑ» чӑваш сӑмахӗсемпе ҫырса паратӑп, вӗсене вуласа сан чӑваш чуну килентӗр, канлӗх туптӑр! Эпӗ тӳре-шара мар, пуҫлӑх мар. Чӑваш сӑмахӗ «хаклӑ» тесе ӑна перекетлесе тӑмӑп!
Ку тӑрӑхлани пулчӗ ӗнтӗ, сӑмахӗ вара ман Ҫӗнӗ ҫул уявӗ тата чӑваш чӗлхипе усӑ курасси пирки. Ҫак уява илемлетнӗ чухне чӑваш чӗлхипе сахал хутра ҫеҫ усӑ курни пирки кашни ҫул ҫыраҫҫӗ, анчах ӗҫӗ вырӑнтан ниепле те тапранасшӑн мар.
Паян Правительствӑра планеркӑра чиновниксем планетари хута ярасси пирки калаҫнӑ. Ӑна ҫитес ҫул тума тытӑнасшӑн. Ӑҫта пулӗ вӑл?
Ку ыйту тавра чиновниксем нумай калаҫнӑ. Ахӑртнех, вӑл Шупашкарти А.Г.Николаев ячӗллӗ паркра пулӗ. Планетарие Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлта тума сӗнекенсем те пулнӑ. Анчах вӑл Шупашкартан тата Ҫӗнӗ Шупашкартан инҫе.
«Кунта сӑмах ҫӗр-ҫӗр миллион пирки пырать. Комплекса кунне темиҫе экскурси ирттерессишӗн ӗҫлеттермелле мар. Шуршӑлта ку ыйтӑва татса пама йывӑртарах пулӗ», — тенӗ Элтепер Администрацийӗн ертӳҫи Юрий Васильев.
Проектпа смета документацийӗ кӑрлач варринче хатӗр пулӗ. Унтан укҫа-тенкӗ уйӑрасси пирки шухӑшлӗҫ. Планетарий нумай функциллӗ комплекс пулӗ.
Шупашкар хулин депутатсен пухӑвӗн депутачӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл — вырӑнти пӗр фирмӑн директорӗ. Хайхискер налук тӳлемен тата ултав ӗҫӗпе аппаланнӑшӑн йӗрке хуралҫисен куҫӗ тӗлне пулнӑ.
Депутат декларацие суя кӑтартусем кӗртсе 9 миллион та 900 пин тенкӗ налук тӳлемен. Ҫавӑн пекех вӑл налук службине ытлашши тӳленӗ налука, 2 миллион тенкӗ ытла тенке, тавӑрса пама ыйтнӑ.
Ку пуҫиле ӗҫпе 21 том ӗҫ хатӗрленӗ, 60 ытла кӳнтеленрен ыйтса пӗлнӗ. Суд унӑн иномаркине арестленӗ. Ку пуҫиле ӗҫе Шупашкарти Калинин районӗн сучӗ пӑхса тухӗ.
ОРВИпе тата гриппа чирлекенсен йышӗ ӳссех пырать. 15 ҫултан аслӑраххисен йышӗнче уйрӑмах нумаййӑн чирлеҫҫӗ.
Паянхи кун тӗлне республикӑра 6 251 ҫын чирлӗ пулнине тупса палӑртнӑ. Кун пирки Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗн специалисчӗсем пӗлтереҫҫӗ.
Юлашки 4 эрнере 15 ҫултан аслӑраххисем ытларах тертленнине тупса палӑртнӑ: 29,5 процент ытларах. Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Ҫӗмӗрлере пурӑнакансем уйрӑмах нумаййӑн чирлеҫҫӗ.
Лаборатори тӗпчевӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, 4 ҫыннӑн — сысна грипӗ. Пӗрин — В ушкӑнри вирус тата парагрипп, виҫҫӗшӗн — парагрипп вирусӗ.
Шупашкарта пурӑнакансем хӑйсем мӗн тери лайӑх пурӑннине, уйӑхсерен 28 пине яхӑн шалу илнине хула администрацийӗн пуҫлӑхӗпе тӗл пулсан пӗлнӗ. Ырӑ хыпаршӑн хавасланас вырӑнне ҫынсем кӑмӑлсӑрланнӑ, ыйту ҫине ыйту панӑ.
Халӑха тем те пӗр кӑсӑклантарнӑ: вӑтам ӗҫ укҫин виҫине илтни тӗлӗнтернипе пӗрлех вӗсем эрех ярса сутакансем пирки те тарӑхса калаҫнӑ, ҫурт-йӗр строительствипе ҫыхӑннӑ самантсене хускатнӑ, хулана хӑтлӑх кӗртесси пирки те чуна ыраттарнӑ. Шупашкарсем мӗншӗн пӑшӑрханни пирки REGNUM информаци агентстви хыпарлать.
Хулара пурӑнакансемпе Алексей Ладыков сити-менеджер раштавӑн 8-мӗшӗнче Агрегат савучӗн Культура ҫуртӗнче курнӑҫнӑ. «Открытый город» (чӑв. Уҫӑ хула) проекта пурнӑҫа кӗртнӗ майӑн йӗркелекен тӗлпулӑва халӑх лӑк тулли пуҫтарӑннӑ, балкон ҫинче те пушӑ вырӑн пулман. Холлта полици хурал тӑнӑ.
Сити-менеджер Шупашкарти вӑтам шалу 27,5 пин тенкӗпе танлашать тесен халӑх шавласа кайнине кура доклада самантлӑха чарма тивнӗ. Хысна тытӑмӗнчисен шалӑвӗ пирки сӑмах пуҫарсан та халӑх кӗр! кӗрлесе кайнӑ. Алексей Ладыков пур ыйтӑва та тивӗҫлипе хуравлама тӑрӑшнӑ май хӑй кӑна яваплӑ мар ыйтусене те урӑххисем ҫине сирмен.
Шупашкарти Октябрьски поселокра ӗҫмелли шыв хатӗрлекен ҫӗнӗ тытӑм хута янӑ. Ӑна «Водоканал» акционерсен обществи 2014–2017 ҫулсенчи инвестици программине пурнӑҫа кӗртнӗ май пурнӑҫланӑ. Ҫапла вара Октябрьски поселокра ӗҫмелли шыва сехетре 7,2 кубла метр хатӗрлекен тытӑм ӗҫлеме тытӑннӑ.
Ҫӗнӗлӗх артезиан шывне ӗҫмелли пахалӑха лартма май парать. Шывӑн та санитарипе эпидемиологи нормисене тивӗҫтермелле-ҫке. Тытӑм шыва автоматизациленӗ майпа тасатать. Ҫав самантра ятарлӑ ҫын пӑхса тӑмасан та ӗҫ пахалӑхӗ пысӑк шайра. Тата ҫакна та палӑртмалла: шыва пахалама «Водоканал» ӗҫченӗсем вӗҫӗмех илсе тӑраҫҫӗ, тӗрӗслеме яраҫҫӗ.
Хальтерех хута янӑ тытӑм тасатакан шывпа Октябрьски поселокри мӗнпур ҫынна тивӗҫтернӗ.
Чӑваш Енре Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалласа республикӑри медиафестиваль-конкурс ирттернӗ. Унта вӗренӳ учрежденийӗсем кӑларса тӑракан массӑллӑ информаци хатӗрӗсем тупӑшнӑ. Медиафестивале пӗтӗмлетнӗ те И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ маттурри палӑрнӑ.
«Лучший видеоматериал» (чӑв. Чи лайӑх видеоматериал) номинацире ЧПУн журналистика уйрӑмӗн студенчӗсем мӗнпур вырӑна йышӑннӑ. Пӗрремӗшне виҫҫӗмӗш курс студентки Ольга Василик тухнӑ. II степеньлӗ диплом хуҫи те виҫҫӗмӗш курс студенткиех — Кристина Емельянова. III степеньлӗ диплома иккӗмӗш курсра вӗренекен Рифат Фаткуллин тивӗҫнӗ.
«Ульяновец» хаҫат корреспонденчӗ Надежда Артамонова харӑсах икӗ номинацире: «Лучшее освещение деятельности студенческого трудового движения республики» (чӑв. Студентсен республикӑри ӗҫ юхӑмне чи лайӑх ҫутатни) тата «Лучший материал печатного или интернет-СМИ» (чӑв. Пичет е Интернет-МИХри чи лайӑх материал) — мала тухнӑ. «Ульяновец» редакторӗ Олеся Герасимова студентсен юхӑмне ҫутатассипе тата «Лучшее студенческое СМИ» (чӑв. Студентсен чи лайӑх МИХӗ) номинацире иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
-3.7 °C