Ҫак кунсенче ачасене хула тулашӗнчи лагере канма ямашкӑн черете ҫырӑнтарас кампани пырать. Республика шайӗнче ку ыйтӑва темиҫе хутчен те сӳтсе явнӑччӗ. Республикӑн вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев ку енӗпе лару-тӑру лӑпкине Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ирттернӗ канашлусенчен пӗринче нумаях пулмасть пӗлтернӗччӗ.
Путевка илес кампание кӑҫал тӑватӑ тапхӑрпа йӗркелерӗҫ. Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен заявленисене ЧР Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерствин центрӗсенче йышӑнма пуҫларӗҫ. Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗ хыҫҫӑн Шупашкарти шкулсенчисем валли уйӑрма тытӑнчӗҫ. Ака уйӑхӗн 15-мӗшӗ хыҫҫӑн — Ҫӗнӗ Шупашкарта. Ытти муниципалитетра ҫак кампани паян, ирхи тӑхӑр сехетре, пуҫланать.
Канаш район хаҫачӗн редакторӗ Людмила Шурекова Фейсбукра паян ирпе ҫырнӑ тӑрӑх, унти шкулсенчен пӗринче ҫӗркаҫах, сакӑр сехет тӗлӗнче, ҫынсем черете тӑрса тухнӑ. Унтан та ытларах — канма каяс текенсен заявленийӗсене ӗнерех ятарлӑ тетрадь урлӑ йышӑнма пуҫлассине пӗлтернӗ иккен. Хаҫатҫӑ вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗпе калаҫса илнӗ хыҫҫӑн саккунлӑ мар ҫак процедурӑна пӑрахӑҫланӑ.
Кӑҫал Шупашкар районӗнчи хӑш-пӗр автоҫула юсама палӑртнӑ. Шупашкар район администрацийӗ юсав ирттерекен подряд организацине шыраса пӗлтерӳ вырнаҫтарни тӑрӑх хакласан, асӑннӑ муниципалитетра «Янӑш—Кӗҫӗн Турхан» тата «Шупашкар—Ҫӗньял» ҫулсене ҫӗнетесшӗн.
Малтан каланин тӑршшӗ — 1 километр та 830 метр, теприн — 3 километр та 614 метр. Иккӗшне юсама район 28 миллион тенкӗ тӳлеме хатӗр, ҫав шутран Янӑшран Кӗҫӗн Турхана каякан ҫула юсама 10,9 млн тенкӗ кирлӗ, Ҫӗньяла ҫитекеннине — 17,4 млн. «Кӗмӗле» харӑсах виҫӗ ҫӑлкуҫ шучӗпе: федераци, республика тата вырӑнти хысна — шучӗпе саплаштармалла.
«Янӑш—Ҫӗньял» ҫула кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗччен юсаса пӗтермелле, «Шупашкар—Ҫӗньял» трассӑна — утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗччен.
Шупашкар арҫынни тунӑ экспоната Питӗрти «Русский левша» музейре вырӑн тупнӑ. Ӑна Сергей Казначеев хатӗрленӗ.
Шупашкар ҫынни Христос ҫуралнипе хисепленекен храмӑн копине тунӑ. Ку ӗҫпе вӑл 26 ҫул аппаланнӑ. Ҫак арҫын профессипе – музыка инструменчӗсен настройщикӗ.
Пӗррехинче унӑн аллине «Зодчий» журнал лекнӗ. Вӑл унта шӑпах ҫак храмӑн литографиллӗ стнаницине курнӑ. Ҫапла арҫын ку храма тимӗртен тума шухӑшланӑ.
Арҫын хӑйӗн хваттерӗнчи шкап хыҫӗнче мастерской йӗркеленӗ. Вӑл храма хӑйӗн чертежӗ тӑрӑх хатӗрленӗ. Сергей Казначеев тахҫан кӗмӗл укҫа пухнӑ. Шӑпах вӗсенчен вӑл храм ӑсталанӑ.
Шупашкарти гайд-парка Мӑнкунта ҫӑмарта илсе пынӑ тата валеҫнӗ хӗрарӑма суд штрафланӑ. Ҫӑмарта тытса сӑн ӳкерӗннӗ арҫынсене вара айӑпламан.
Аса илтерер, ҫав ушкӑн чӑх ҫӑмарти тытса сӑн ӳкерӗннӗ, кашни ҫӑмарта ҫине пӗрер саспалли ҫырса хунине вуласан «Свободу Мальцеву» тени курӑннӑ. (Вячеслав Мальцев ятлӑ оппозиционера Мускаври Тверь сучӗ 15 талӑклӑха хупнӑ. Ҫав ҫын пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче коррупцие хирӗҫ акцие хутшӑннӑ чух полицие пӑхӑнман имӗш). Йышра Елена (Алена) Блинова ятлӑ хӗрарӑм та пулнӑ. Митинга хутшӑннӑ тесе маларах ӑна ача пахчинчи ӗҫрен кӑларса янине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Мӑнкунта хӗрарӑм ҫӑмартана ҫынсене валеҫнӗ-мӗн. Шупашкарти Ленин район сучӗ ӑна 20 пин тенкӗ штраф хурса панӑ. Суд гайд-парка шӑпах Блинова ҫӑмарта илсе пынине, ун ҫине «Свободу Мальцеву» тесе вӑлах ҫырса хунине шута илнӗ-мӗн.
Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницинче тӗп тухтӑрсем юлашки ҫур ҫулта виҫӗ хутчен ылмашни пирки «Ҫыхӑнура» форумра ӗнер пӗлтернӗ.
Хулан Ҫӗнӗ Кӑнтӑр районӗнчи 97 пин ҫынна пӑхса тӑракан пульницӑра 2100 ҫын ытла ӗҫлет. Халӗ сиплев учрежденине Антонина Иванова тухтӑр ертсе пыма тытӑннӑ. Медицинӑра вӑл 1993 ҫултанпа тимленӗ. Юлашки икӗ ҫулта Хулари клиника центрне ертсе пынӑ.
1-мӗш клиника пульницин тӗп врачӗнче 2007 ҫултанпа Лидия Воропаева тӑрӑшнӑ. 2015 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче ӑна Республикӑри онкологи пульницин тӗп тухтӑрне лартнӑ. Тӗп врачсӑр юлнӑ пульницӑн тилхепине тепӗр 11 уйӑхран ЧР сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗнче тӑрӑшнӑ Наиля Зинетуллинӑна тыттарнӑ. Ҫур ҫултан ӑна пуҫлӑх пуканӗсӗр хӑварнӑ.
Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ пулнӑ Татьяна Богданована тӗп врачӑн тивӗҫне пурнӑҫлама шаннӑ. Нумаях пулмасть иртнӗ конкурсра пульницӑри тӗп пукан Богдановӑна мар, Антонина Ивановӑна лекнӗ.
Ака уйӑхӗн вӗҫӗнчи кӗтмен-туман ҫӗртен йӑтӑнса аннӑ асар-писер ҫил-тӑман ҫуллахи шинӑсем ҫине куҫнӑ водительсемшӗн уйрӑмах кӗтменлӗх пулчӗ. Шупашкарта паян ирпе кӑна 30 ытла автомобиль пысӑках мар инкеке лекнӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекцийӗн управленийӗ пӗлтерет. Ҫуллахи резинӑллӑ автомобилистсене ҫавна кура ҫула тухассинчен тытӑнса тӑма чӗнсе калаҫҫӗ.
Шупашкар урамӗнче юр ӑшне путнӑ машинӑсене ҫул-йӗр инспекторӗсем те тӗксе пулӑшнӑ. Йывӑрлӑха кӗрсе ӳкнисене вӗсем ӳркенмесӗрех пулӑшнӑ. Пакунлисене ырӑ кӑмӑллӑхшӑн водительсем те, иртен-ҫӳрен те тав тӑвать.
Сӑмах май, паян Шупашкар урамӗпе пӗри Хӗл Мучи тумне тӑхӑнса утнӑ. «Раштавӑн 20-мӗшӗ пуль терӗм те», — шӳтлесе калаҫнӑ вӑл хӑйӗнпе сӑмахлакан ҫынпа.
Кӑҫал Хула кунӗнче тӗрӗк халӑхӗсен «Раҫҫей тӗрӗкӗсем» Пӗтӗм Раҫҫейри фестивале ирттерме палӑртнӑ. Унта фольклор, хореографи, инструмент ушкӑнӗсем килӗҫ, юрӑпа ташӑ ансамблӗсем, алӗҫ ӑстисем хутшӑнӗҫ.
Алӑстисем «Тӗрӗксен чӗрӗлнӗ алӗҫӗсем» ярмӑркка ирттерӗҫ. Ҫавӑн пекех наци костюмӗсен «Тӗрӗксен тупри» уяне, пиҫҫиххи ҫыхас енӗпе ӑсталӑх класӗсем йӗркелӗҫ.
Ярмӑрккӑра кавирсем, кӑкшӑмсем, эрешлӗ пушмаксем, йывӑҫран касса кӑларнӑ япаласем, тӗрӗсем пулӗҫ. Кунсӑр пуҫне ухӑран пенине, сӑнӑ ывӑтнине, артистсен театрланӑ парадне курма май пулӗ. Концерт та иртӗ.
Фестиваль «ҫавра сӗтелпе» вӗҫленӗ.
Чӑваш Ене хӗл таврӑнасси пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче хыпарланӑччӗ. Паян ав Шупашкар шурӑ юрпа витӗннӗ. Синоптиксем ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пӗр уйӑхри юр ҫуса лартасса маларах систернӗччӗ. Анчах ҫулсене хыракан машинӑсем ӗҫе ир-ирех тухман, ҫавна май общество транспорчӗ те, машинӑсем те шар курнӑ: юр ӑшне пута-пута ларнӑ, тӑвайккисенчен ара хӑпарнӑ.
Паян общество транспорчӗ чарӑнӑвӗсенче халӑх хӗвӗшнӗ, пурин те ӗҫе ҫитмелле-ҫке-ха. Маршруткӑсем те, троллейбуссем те лӑк тулли ҫӳренӗ.
ЧР Транспорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, паян 10 сехетрен пуҫласа аэродрома хупнӑ. Унта самолетсем вӗҫсе хӑпармалли полосана тасатаҫҫӗ. «Шупашкар – Мускав» ирхи рейс йӗркеллех кайнӑ. Анчах кӑнтӑрлахи, ахӑртнех, тытӑнса тӑрӗ.
Тӗп вокзалта та паян улшӑнусем пулнӑ. Унта ют хулана ҫӳрекен 117 маршрута яман. Тепӗр 52 рейс районсене кайман. Паянлӑха Хусана, Чулхулана, Чӗмпӗре, Саранска каякан рейссене хупнӑ.
Шупашкарти гайд-паркра пысӑках мар пӗр ушкӑн чӑх ҫӑмарти тытса сӑн ӳкерӗннӗ. Кашни ҫӑмарта ҫине пӗрер саспалли ҫырса хунине вуласан «Свободу Мальцеву» тени курӑнать. Вячеслав Мальцев ятлӑ оппозиционера Мускаври Тверь сучӗ 15 талӑклӑха хупнӑ. Ҫав ҫын пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче коррупцие хирӗҫ акцие хутшӑннӑ чух полицие пӑхӑнман имӗш. Мальцев кутӑнлашман, Тверь урамӗпе утнӑ ҫеҫ тесе ӗнентересшӗн иккен.
Шупашкарти гайд-паркра сӑн ӳкерӗннӗ ҫынсене пуху, митинг, демонстраци, пикет ирттерес йӗркене пӑснӑ тесе явап тыттарасшӑн-мӗн. Ун пирки Алексей Глухов право хӳтӗлевҫи «Idel.Реалии» сайта пӗлтернӗ. Хальлӗхе Вячеслав Рыбакова тата Елена (Алена) Блинована тытса чарни паллӑ. Яват тыттармаллисен списокӗнче 11 ҫын иккен.
Алексей Глухов ӗнентернӗ тӑрӑх, гайд-парксенче пухӑнас тесен влаҫрисене малтанласа пӗлтерсе хуни кирлӗ мар. Ҫавна РФ Конституци сучӗ ҫирӗплетнӗ-мӗн. Шупашкарти полицейскисем вырӑнти саккунпа сӑлтавлаҫҫӗ-мӗн.
Пушкӑртстанри Пелепейре Фатых Карим тутар поэчӗн литература премийӗн лауреачӗсене чысланӑ. 2017 ҫулта ку хисепе Чӑваш Енри поэт, композитор та тивӗҫнӗ. Ку вӑл — Шупашкарти Ҫар мухтавӗн музейӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Светлана Смирнова-Азамат. Премие ӑна литературӑри пултарулӑхсӑр пуҫне «Родники вдохновения» (чӑв. Хавхалану ҫӑлкуҫӗсем) регионсем хушшинчи фестивале пропагандӑланӑшӑн та панӑ.
Дипломпа ентешӗмӗре фестивальте Пушкӑртстанри Пелепей район администрацийӗн пуҫлӑхӗ А.А. Сахабиев чысланӑ.
Хавхаланнӑ Светлана Асамат чӑвашла тата вырӑсла сӑвӑсем вуланӑ, хӑйӗн ҫӗнӗ юррисенчен пӗрне шӑрантарнӑ.
Пушкӑрт ҫӗрӗ ҫинче пулнӑ май Светлана Асамат унти шкул ачисемпе тӗл пулнӑ. Шкулсене вӑл хӑйӗн «Чунтан, чунтан, чунтан…», «Малышня», «Урам вӑранчӗ — Улица проснулась», «Струят капели» кӗнекисене парнеленӗ.
+26.3 °C