Чӑваш Енре ҫак кунсенче тепӗр икӗ ҫын шӑнса вилнӗ. Кун пирки РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтерет.
Улатӑр районӗнчи Первомайски поселокӗнче кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче ирхине 76 ҫулти хӗрарӑмӑн виллине тупнӑ. Йӗрке хуралҫисем пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм ывӑлӗ патӗнче хӑнара пулнӑ. Вӑл ҫав поселокрах пурӑннӑ. Каҫхине хӗрарӑм киле кайнӑ, анчах, ахӑртнех, ҫухалса кайнӑ.
Кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче 21 сехет ҫурӑра Шупашкарта Лакрей вӑрманӗнчен инҫех мар 30-ти арҫын виллине асӑрханӑ. Гаража вӑл юлташӗпе тара илнӗ. Гараж алӑкӗ шалтан питӗрӗнчӗк пулнӑ.
Халӗ ку ӗҫсене уҫӑмлатаҫҫӗ. Вӗсене пусмӑрласа вӗлерменни паллӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак икӗ ҫын шӑнса вилнӗ.
Шупашкарти аэропорта ҫӗнетсе тӗнче шайӗнчи евер тӑвасшӑн. Ку ӗҫе пурнӑҫламашкӑн ҫур миллиард тенкӗ кирлӗ.
Аэропорта 2021 ҫулччен юсаса пӗтересшӗн. Аэропортра ҫӗнӗ рейссем уҫасси тата ҫурта ҫӗнетесси пирки нумаях пулмасть иртнӗ ларура калаҫнӑ. РФ транспорт министрӗ Михаил Резников аэропорта аталантармалли план хатӗрленӗ. Унпа килӗшӳллӗн, аэровокзал комплексне ҫӗнетмелле, ҫурта икӗ хутлӑ тумалла.
Багаж тӗрӗслемелли пункта та ҫӗнетесшӗн. Регистраци вырӑнне, хурал тытӑмне тата ытти вырӑна юсӗҫ. Ҫӑлав станцине, техникӑна ҫӗнетесси пирки те калаҫнӑ. Кӑҫал Мускава самолетсем нумайрах вӗҫессине сӳтсе явнӑ. Ҫавӑн пекех Симферополе, Анапӑна, Анталие рейссем уҫӑласси пирки пӗлтернӗ.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев вара ҫак ӗҫсене планра палӑртнинчен кая юлмасӑр пурнӑҫламаллине каланӑ.
Шупашкарти строительство материалӗсен савучӗ Шупашкарти Ишлей проездӗнчи, М-7 федераци пӗлтерӗшлӗ автоҫул ҫывӑхӗнчи ҫӗре куҫ хывнӑ. Тӗллевне пурнӑҫа кӗртес тесе вӑл Чӑваш Енӗн инвестици климачӗн канашне сӗнӳпе тухнӑ.
Ыйтупа тухаканни — «Рециклинг» текен тулли мар яваплӑ общество. Ӗҫлӗ хутсенче вӑл ӑнлантарнӑ тӑрӑх, строительство хуҫалӑхӗсенче юлакан чул ванчӑкӗсене тирпейлесшӗн имӗш. Пӗлтӗрхи ҫу уйӑхӗнче регистрациленнӗ общество маларах асӑннӑ савутпа хӑш енчен ҫыхӑннӑ тесе тӗлӗнекенсене пӗлтерер: «Рециклинг» пурлӑхӗн 83 проценчӗ — «Чувашская топливная компания» предприятин. Юлашкинчен асӑнни вара эпир маларах асӑннӑ савутӑн иккен. Тулли мар яваплӑ обществӑн 17 процент пурлӑхне Герасимовсем (ку вӑл савут директорӗн ҫемйи пулать) тытса тӑнине Александр Иванов журналист «Правда ПФО» интернет-хаҫатра хыпарланӑ.
М-7 ҫул ҫывӑхӗнчи лаптӑка «Рециклинг» общество ҫав трассӑна юсаса ҫӗнетме тытӑнсан хаклӑ хакпа ярӑнтарассишӗн илме шутланӑ тесе тӗшмӗртеҫҫӗ. Шупашкарти Константин Иванов урамӗнче вырнаҫнӑ савут вырӑнӗнче вара ҫурт-йӗр хӑпартасшӑн, ун валли вырӑн пушатасшӑн.
Этем правине хӳтӗлекен Европӑри тӳресем суд ларӑвӗ вӑхӑтӗнче ҫынсене тимӗр читлӗхре тытнине ырламан. Уншӑн вӗсене кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен шар курнӑ тесе йышӑннӑ май хыснаран укҫан саплаштармалла тесе палӑртнӑ.
Тимӗр читлӗхе хупса хунипе килӗшмесӗр Европӑри суда Раҫҫейри виҫӗ ҫын ҫитнӗ. Унти тӳресем ҫавсен тавӑҫне тӗплӗн тишкернӗ те пирӗн ҫӗршыври судсем Этем правин Европӑри конвенцийӗн 3-мӗш статйине пӑснине палӑртнӑ.
Хӑйне хӳтӗлеме ыйтнисем хушшинче Шупашкарти Александр Сусарин та пулнӑ. Александр Сусарина кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен шар курнӑшӑн 7,5 пин евро тӳлемелле йышӑннӑ. Вологдӑри Евгений Беляева та хыснаран ҫавӑн чухлӗ тенкӗлӗх саплаштармалла. Красноярскри Роман Воронцова 3 пин евро тӳлӗҫ.
Ку акцие Пӗтӗм Раҫҫейӗпех ирттерӗҫ. «Ашшӗ-амӑшӗн ППЭ тытмалли пӗрлехи кун» акци нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗнче пулӗ.
Мӗнле акци вӑл? Ахӑртнех, ку нумайӑшне кӑсӑклантарать. Унпа килӗшӳллӗн, шкултан вӗренсе тухакан ачасен ашшӗ-амӑшӗ вырӑс чӗлхипе пӗрлехи экзамен тытӗ. Анчах вӑл ытти чухнехи пек темиҫе сехете тӑсӑлмӗ. Экзамена ҫырмашкӑн ҫур сехет ҫеҫ парӗҫ.
ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, экзамен Олимп резервӗсен Шупашкарти училищинче иртӗ. Вӑл 11 сехетре пуҫланать. Экзамена хутшӑнас килет-и? Тархасшӑн. Унта кашни ашшӗ-амӑшӗ килеет. Унччен, нарӑс уйӑхӗн 6-мӗшӗччен, регистрациленмелле ҫеҫ. Ҫак ӗҫе 57-21-60 номерпе шӑнкӑравласа тума пулать.
Чӑваш Енре Ҫамрӑк моряксен XIV пуххи иртнӗ. Унта шкул ачисен 39 команди пуҫтарӑннӑ. Канаш, Ҫӗнӗ Шупашкар, Шупашкар хулисенчен, Йӗпреҫ, Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Пӑрачкав, Елчӗк районӗсенчен 100 ытла ҫамрӑк армеец пуҫтарӑннӑ. Вӗсем аслӑ тата кӗҫӗн ушкӑнсене пайланса малти вырӑнсене йышӑнассишӗн ӑмӑртнӑ. Хамӑр тӑрӑхри маттур ачасемпе пӗрлех Чикмери (Мари Эл) «Паллада» парус клубӗн пайташӗсем те хутшӑннӑ.
Ӑмӑртӑва ДОСААФӑн Шупашкарти пӗрлешӗвӗ тата ЧР Вӗренӳ министерствин «ЮНИТЭКС» центрӗ йӗркеленӗ. Пӗрремӗш вырӑна аслӑраххисенчен Шупашкарти 37-мӗш шкулти ачасем тухнӑ, иккӗмӗшне — республикӑн тӗп хулинчи 6-мӗш шкултисем, виҫҫӗмӗшне — хулари 3-мӗш тата Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗртисем. Кӗҫӗннисенчен мӑн сӗнтӗрсем мала тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — Шупашкарти 37-мӗш шкултисем, виҫҫӗмӗшӗнче — Йӗпреҫ районӗнчи Ҫӑкалӑхри ачасем.
«Чӑваш Ен» ПТРК тата «Русфонд» пӗрлехи акцие малалла тӑсать. Вӗсем чирлӗ ачасене операци тумашкӑн укҫа пухма пулӑшаҫҫӗ. 5542 номер ҫине «ДЕТИ» тесе ҫырса ямалла. Куншӑн 75 тенкӗ илеҫҫӗ. Ку укҫа чирлӗ ачасене сыватмашкӑн кайӗ.
3-ри Лерӑна пулӑшу кирлӗ. Вӑл ури ҫинче тӑраймасть. Амӑшӗ ӑна йывӑррӑн ҫуратнӑ. Ача тӳрех кӑшкӑрса яман. Унӑн чӗри аран тапнӑ. Лерӑна реанимацие вырнаҫтарнӑ, унта вал 3 эрне выртнӑ. Тухтӑрсем каланӑ тӑрӑх, унӑн пуҫ мимине юн нумай кайнӑ.
6 уйӑхчен вӑл йӗркеллех аталаннӑ. Кайран ҫаврӑнма, пуҫне ҫӗклеме пӑрахнӑ. Ашшӗ-амӑшӗ тӳрех тухтӑрсем патне чупнӑ. Диагноза тӳрех лартман. ДЦП… Ҫакна каярахпа ҫеҫ пӗлнӗ. Ачана Шупашкарта, Хусанта сипленӗ. Анчах витӗмӗ сахал. Лерӑна сиплев кирлӗ. Ку вара хаклӑ — 199620 тенкӗ. Ашшӗ-амӑшӗн кун пек укҫа ҫук. «Коммерсант» хаҫат тата «Русфонд» 168620 тенкӗ пухӗ. Тепӗр 31 пин тенкӗ ҫитмест. 5542 номер ҫине «ДЕТИ» тесе ҫырни Лерӑна сывалма пулӑшӗ.
Муркаш районӗнчи Юнкӑпуҫ ялӗнче пурӑнакансем хӗлле те кӑмпа ӳстереҫҫӗ. Ку ӗҫе вӗсем 1998 ҫултах тытӑннӑ. Ун чухне хӑйсем валли ҫеҫ ӳстернӗ. 2004 ҫултанпа вара кӑмпа сутса тупӑш тӑваҫҫӗ.
Цехра 15 градус ӑшӑ. Унран ытларах ӑшӑ пулмалла мар. Предприяти ӗҫченӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, Европӑра пурӑнакансем шултра кӑмпа юратаҫҫӗ. Кунта тӗпленнисем вара вӑтам шлепкеллӗ кӑмпа кӑмӑллаҫҫӗ.
Кашни камера ҫине ятарлӑ станци вырнаҫтарнӑ. Вӑл кӑмпа ӳстермелли сывлӑш кӑларать. Питӗ кӑткӑс ӗҫ вӑл — кӑмпа ӳстересси.
Ҫимӗҫ пулсан ӑна кунтӑксене тултараҫҫӗ те сивӗ пӳлӗмре 2-3 сехет лартаҫҫӗ. 2 градус ӑшӑра кӑмпа клеткисем пайланма пӑрахаҫҫӗ. Унтан ҫӳп-ҫапран тасатаҫҫӗ те сутма хатӗрлеҫҫӗ.
Юнкӑпуҫсем 2 уйӑхра 16 тонна кӑмпа пухаҫҫӗ. Тепӗр 4 камера хута ярсан тухӑҫа 2 хут ӳстерме пулать. Кӑмпана Хусана, Чӗмпӗре, Ижевска ӑсатаҫҫӗ. Ытларах пайне Мускава яраҫҫӗ. Паллах, ӑна Шупашкарта та туянма май пур.
Паян, кӑрлач уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, ирхи 9 сехет те 15 минутра «Вятка» ҫул ҫинче, Ҫӗнӗ Шупашкар хули ҫывӑхӗнче, маршрутка ҫунма тытӑннӑ.
Ку «Хусан – Шупашкар» маршрутпа ҫӳрекен микроавтобус пулнӑ. Транспорт ҫул ҫинче кайнӑ ҫӗртех ҫунма пуҫланӑ. Руль умӗнче 34 ҫулти арҫын ларнӑ. Вӑл маршруткӑран тӗтӗм тухнине асӑрханӑ та чарӑннӑ. Пассажирсене урама кӑларнӑ. Юрать, салонра ҫын нумай пулман — тӑваттӑн ҫеҫ. Вӗсене тепӗр автобуса лартса янӑ.
Пушарнӑйсем вырӑна хӑвӑрт ҫитнӗ. Вӗсем пушара часах сӳнтернӗ. Телее, ку инкекре никам та суранланман. Халӗ ҪҪХПИ ӗҫченӗсем ку тӗлӗшпе тӗрӗслев ирттереҫҫӗ.
Шупашкарти 5-мӗш гимнази 10 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприяти кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче иртнӗ. Унта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.
Гимнази ӗҫченӗсемпе вӗрентекенӗсене ЧР Патшалӑх Канашӗн председателӗ Валерий Филимонов, ЧР вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алесей Ладыков, Шупашкар мэрӗ Ирина Клементьева та саламланӑ.
Михаил Игнатьев ачасен вӗренӗвӗ пахалӑхлӑ пултӑр тесе йӑлтах тунине палӑртнӑ. Гимнази ачисем лайӑх енчен чылай конкурсра палӑрнӑ. 2016-207 ҫулсенче унта ӑс пухакансем Пӗтӗм Раҫҫейри олимпиадӑсенче малти вырӑнсене нумай йышӑннӑ. Чылайӑшӗ ГТО нормисене пурнӑҫласа ылтӑн паллӑна тивӗҫнӗ.
+18.3 °C