М.В. Ломоносов ячӗллӗ Мускаври патшалӑх университечӗн ректорӗ Виктор Садовничий «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ. Наградӑпа ректора пирӗн республика ертӳҫи Михаил Игнатьев ӗнер чысланӑ.
Наградӑна ректора «И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн Ӑсчахсен канашӗн, Чӑваш Республики Пуҫлӑхӗ ҫумӗнчи Ваттисен канашӗн, вӗрентекенсен, ашшӗ-амӑшӗсен сӗнӗвӗсене шута илсе» «пирӗн регионти вӗренӳпе наукӑна аталантарас ӗҫе пысӑк витӗм кӳнӗшӗн» панӑ. Ҫав аслӑ шкулта юлашки ҫулсенче Чӑваш Енри самай ача пӗлӳ пухать.
ЧР патшалӑхӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, М.В. Ломоносов ячӗллӗ МПУ ректорӗ Виктор Садовничий тата ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев аслӑ шкулпа Чӑваш Ен килӗштерсе ӗҫлесси ҫинчен те ӗнер алӑ пуснӑ.
Чӑваш Енри Ашшӗпе амӑшӗн ҫулталӑкне тата Чӑваш чӗлхи кунне халалласа «Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ – 2017» акци ирттерессине Чӑваш халӑх сайчӗ унчченех пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, вӑл 2017 ҫулхи ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче чӑвашсем пурӑнакан тӗрлӗ вырӑнти ял-хулара иртмелле. Диктант 13 сехетре пуҫланмалла.
Кӑҫалхи диктант тексчӗсен конкурсӗ ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, 15 сехетре, иртмелле. Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн чӗлхе филологийӗ енӗпе ертсе пыракан ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ Александр Кузнецов диктант йӗркелӳҫисенчен пӗрне, «Хыпар» издательство ҫуртне, паян пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи конкурса икӗ ӗҫ ҫеҫ пынӑ. Иккӗшне те Геннадий Волков этнопедагог хайлавне тӑратнӑ. Текста кам вулассине те (ӑна Наци радиовӗпе тата Тӑван радиопа та итлесе ҫырма май килӗ) кӗҫнерникун палӑртӗҫ.
Ҫӗрпӳ хулинчи Кӑнтӑр микрорайонта шкул тӑвакан генподрядчика палӑртмалли конкурс документацине вырӑнти тӳре-шара саккуна пӑсса йӗркеленине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, хутсем йӗркеллех маррине Монополипе кӗрешекен федераци службин республикӑри управленине тулли мар яваплӑ икӗ общество: «Перспектива» тата «СтройКонсалтинг» — ҫӑхав шӑрҫаланӑ хыҫҫӑнхи тӗрӗслев кӑлтӑка палӑртнӑччӗ.
Асӑннӑ вӗренӳ учрежденине хӑпартакан подряд организацине ҫак кунсенче палӑртнӑ. Ӗҫе унти «8-мӗш ПМК» акционерсен обществине шанӗҫ. Шкул 1000 ача вӗренмелӗх пулӗ. Ӗҫе строительсен хула администрацийӗпе алӑ пусса ҫирӗплетнӗ хыҫҫӑн пуҫӑнмалла та кӑҫалхи раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗччен пурнӑҫламалла.
| АКА | 09 |
Ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче пирӗн сайт ҫак хыпарсемпе паллаштарчӗ (малтанхи пекех чи нумай пӑхни тӑрӑх вырнаҫтарнӑ):
• Альбина Юратуна министерство мӗнле хурав панине каласа патӑмӑр;
• Чӑваш Енри журналистсем хӑйсене ирӗклӗ е ирӗксӗр туйнине пӗлтертӗмӗр;
• Ачасене воспитани паракан хӗрарӑм митинга тухсан мӗн ҫухатма пултарни ҫинчен систертӗмӗр;
• «ЮТВ» телеканала «Роскомнадзор»-тан мӗншӗн сӑмах лекнине уҫса патӑмӑр;
• Дмитрий Медведев чӑваш тӑрахне мӑн валли укҫа уйӑрманни ҫинчен каласа патӑмӑр;
• Федераци театрӗсем пирӗн тӑрӑха мӗнле сӑлтава пула айккинчен иртсе кайнине пӗлме пултартӑр;
• Тӗмен облаҫӗнче мӗнле семинар чӑвашла иртни пирки пӗлейрӗр;
• Константин Яковлев министр мӗнле ҫӗнӗ картина туянни пирки хыпарларӑмӑр;
• «Раҫҫей мисӗ» конкурса миҫе чӑваш хӗрӗ каясси пирки каласа патӑмӑр;
Тӳре-шара шкулсенче ачасене хускану тума сӗнеҫҫӗ. Ку ыйтӑва ЧР Министрсен Кабинечӗн черетлӗ ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ.
Ҫавӑн пекех ларура шкул ачисене вӗри апат ҫитересси пирки те калаҫнӑ. Пуҫлӑхсем ачасене каллех хускану тутарма тытӑнассине ырланӑ. Тӳре-шара шӑпарлансене сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнма хӑнӑхтарасшӑн.
Паллӑ ӗнтӗ: шкул ачисем вӑхӑта ытларах ларса ирттереҫҫӗ. Тухтӑрсен шухӑшӗпе, шӑпах ҫакна пула хускану ачасемшӗн питӗ усӑллӑ пулӗ. Ку шӑпӑрлансен сывлӑхне ҫирӗплетӗ, нерв, юн тымарӗсемпе чӗре ӗҫ-хӗлне лайӑхлатӗ.
Ҫапла ларура чиновниксем пӗр шухӑш патне килсе тухнӑ: шкулта ачасене хускану тутармаллах. Правительство председателӗ Иван Моторин ҫулталӑк вӗҫӗнче ку хушӑва епле пурнӑҫланине тӗрӗслемеллине каланӑ.
Шупашкарти педагогика ӗҫченӗсен «XXI ӗмӗр» ассоциацийӗн «Вӗрентӳри ҫӗнӗ технологисем» ушкӑнне кӗрекен чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗсем пуш уйӑхӗн вӗҫӗнче професси конкурсне хутшӑннӑ. Ку сумлӑ ӗҫе йӗркелесе ертсе пырассине 54-мӗш вӑтам шкул хастарӗсем хӑйсем ҫине илнӗ.
«Чӗлхе уҫҫи — сӑмах тӗшши» конкурсра «вӑй виҫме» тӗп хуламӑрти 1, 2, 4-мӗш гимназисен, 49, 54, 55, 41-мӗш вӑтам шкулсен 15 педагогӗ кӑмӑл тунӑ. Тӑхӑр тапхӑрта тӗрлӗ ӗҫ экран ҫине пӗрин хыҫҫӑн тепри тухса пынӑ. Паллах, кунта фольклор, литература, чӗлхе енӗпе хӑш-пӗр ыйтусене аса илме ансатах пулман. Апла пулин те вӗрентекенсем пуҫа усман, пур ӗҫе те тулли кӑмӑлпа пурнӑҫланӑ.
Жюрин кӑсӑклӑ ӗҫне Владимир Иванов профессор, «Асамат&Шевле» ача-пӑча журналӗн тӗп редакторӗ Владислав Николаев, 3-мӗш лицей вӗрентӳҫи Александра Васильевна Ласточкина туса пычӗҫ.
Нумай ҫул И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче ют чӗлхесен кафедринче вӑй хуракан В.А. Иванов ӑсчах хӑйӗн савӑнӑҫне пытармарӗ — учительсене пурне те тав турӗ, канаш-сӗнӳсемпе, салам сӑмахӗсемпе малашне те ӑнӑҫусем пиллерӗ.
Чи хумхануллӑ вӑхӑт вӑл — пӗтӗмлетӳсем туни.
Патӑрьел районӗнчи усламҫӑ-агроном вырӑнти влаҫпа тӗл пулнӑ. Унта ҫитӗнекен ӑрӑва воспитани, пӗлӳ парасси пирки калаҫнӑ.
Усламҫӑ Патӑрьелте культура хутшӑнӑвӗн тата этика шкулне уҫма сӗннӗ. Вӑл 12-16 ҫулсенчи ҫамрӑксем валли пулӗ. Шкул проектне вырӑнти тӳре-шарапа сӳтсе явнӑ.
Усламҫӑн шухӑшӗпе, шкулти предметсемсӗр пуҫне ачасене культура хутшӑнӑвӗ, этика кирлӗ. Вӗсен хӑйсене обществӑра мӗнле тытмаллине те пӗлмелле.
Ҫапла майпа тӗлпулура 2018 ҫул тӗлне культура хутшӑнӑвӗн тата этика шкулне уҫма палӑртнӑ. Кунашкал ятарлӑ шкул республикӑра пӗрремӗш пулӗ. Усламҫӑ тӑкакӑн пысӑк пайне хӑйӗн ҫине илме хатӗр.
Халӗ шкула хӑш ҫуртра уҫмаллине палӑртаҫҫӗ. Тӑвай районӗнче те кунашкал шкул уҫма хирӗҫ мар-мӗн. Вӗсем те ку шухӑшпа кӑсӑкланнӑ.
Ыран, пушӑн 31-мӗшӗнче, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ректорӗн должноҫне йышӑнма тӑратнӑ кандидатсене ҫирӗплетӗҫ. Ку должноҫе йышӑнма 4 ҫын кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ.
Халӗ ӑна ЧР вӗренӳ министрӗ пулнӑ Владимир Иванов вӑхӑтлӑх ертсе пырать. Унсӑр пуҫне кандидатсен йышӗнче ЧППУн ӳнер тата музыка вӗренӗвӗн факультечӗн деканӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Светлана Ильина, воспитани тата социаллӑ ыйтусем енӗпе ӗҫлекен проректор Марина Кожанова, Мускав гуманитарипе экономика институчӗн (Чӑваш Енри филиал) экономика тата управлени факультечӗн деканӗ Юрий Никифоров пур.
Акан 6-мӗшӗнче кандидатурӑсене РФ Вӗренӳ министерствине пӗлтерӗҫ. Кун хыҫҫӑн вӗсенчен пӗрне суйламашкӑн конференци ирттермелли куна палӑртӗҫ.
Шупашкарта чи лайӑх вӗрентекене суйланӑ. Ҫак ята тӗп хулари 46-мӗш гимназире ачасене вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентекен Диана Харченко тивӗҫнӗ.
Конкурс финалӗ пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 45-мӗш шкулта иртнӗ. Кӑҫал унта 27 вӗрентекен хутшӑннӑ. Анчах вӗсенчен 12-шӗ ҫеҫ финала ҫитнӗ.
46-мӗш гимназири педагога ҫитекенни пулман. Икӗ конкурс витӗр тухса вӑл «Ҫулталӑкри вӗрентекен» ята тивӗҫнӗ. Иккӗмӗш вырӑна 20-мӗш шкулти биологипе хими вӗрентекенӗ Марина Николаева тухнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта — 29-мӗш шкулти Вера Морушкина. Вӑл математика предметне ертсе пырать.
Диана Харченко Шупашкар чысне республика шайӗнче иртекен конкурсра хӳтӗлӗ.
Культурӑпа наци чӗрӗлӗвӗн «Ирӗклӗх» обществи, «Хавал» юхӑм хастарӗсем тата ытти чӗрӗ ҫын пӗр шухӑшлӑ пулса ҫак кунсенче Раҫҫейӗн вӗренӳ министрӗ Ольга Васильева патне ҫыру янӑ. Вӗсем хӑйсен пӑшӑрханӑвне 4-мӗш класс хыҫҫӑн Пӗтӗм Раҫҫейри тӗрӗслев ӗҫне ирттерессипе сӑлтавланӑ. Тата тӗрӗсрех каласан, тӗрӗслеве математикӑпа, тӑван тавралӑха вӗрентекен предметпа тата вырӑс чӗлхипе ҫеҫ тыттарни вӗсене тӗлӗнтернӗ.
Ҫыру авторӗсем Чӑваш Енри 455 шкултан ҫурринчен ытларахӑшӗнче пуҫламӑш классенче чӑвашла, 16-шӗнче тутарла, 3-шӗнче ирҫелле вӗрентнине палӑртнӑ. Апла пулин те тӗрӗслеве пурин те вырӑсла пурнӑҫламалла. Кӑҫал тӗрӗслев ӗҫне 5, 10 тата 11-мӗш классенче те чылай предметпа ирттермелле.
Хастарсем шухӑшланӑ тӑрӑх, тӗрӗслев заданийӗсене наци чӗлхи ҫине куҫармалла.
+17.3 °C