«Язык для успеха» (чӑв. Ӑнӑҫу чӗлхи) ют чӗлхесен клубӗнче (вӑл Шупашкарти Ленин урамӗнчи 7-мӗш ҫуртри виҫҫӗмӗш хутра вырнаҫнӑ) чӑваш чӗлхи вӗрентнине маларах эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, вӗренӳре «Хавал» чӑваш халӑх пӗрлешӗвӗн хастарӗн Александр Блиновӑн «Кала-ха» пособийӗпе усӑ кураҫҫӗ. «Хавал» вырӑс шкулӗнче чӑваш чӗлхи вӗренекен пӗрремӗш класс ачисем валли диск кӑларнине те эпир пӗлтернӗччӗ.
«Контактра» ушкӑнра «Кала-ха» ушкӑн ҫырни тӑрӑх халӗ тепӗр хыпар пӗлтӗмӗр. 1-мӗш классен хатӗрленӳ вӗренӳ пособийӗ валли Word текст формачӗпе чӑвашла-вырӑсла словарь хатӗрленӗ. Унта кӗнекере тӗл пулакан мӗн пур сӑмаха кӗртнӗ. Чӑвашла-вырӑсла словарье 1-мӗш гимназири чӑваш чӗлхи вӗрентекен Нина Леонтьева хатӗрленӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра вырӑсла-чӑвашла словарь те тухмалла.
Чӑваш Енре ОБЖ (вырӑсла аббревиатурӑна чӑвашла куҫарсан пурнӑҫ хӑрушсӑрлӑхӗн никӗсӗ тенине пӗлтерет) учителӗсен квалификацине ӳстерттересшӗн. Кун пирки ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи — Элтепер Администрацийӗн Ертӳҫи Владимир Васильев сӗннӗ.
Вӑл Раҫҫейӗн Хӳтӗлев министерствин пайташӗсемпе иртнӗ канашлӑва хутшӑннӑ. Унта ҫарпа патриотизм воспитанийӗ парассипе тата ҫынсене ҫар службине хатӗрлессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ.
Юрий Васильев пирӗн республикӑра юнармеецсен юхӑмӗсен «Зарница» тата «Орленок» вӑййисене ирттересси ҫур ӗмӗре яхӑн татӑлманнине палӑртнӑ. Республикӑри пысӑк тӳре-шара пулнӑ май вӑл Республикӑри вӗренӳ институтӗнче ОБЖ учителӗсем валли курс уҫма хушса каланӑ. «Ӗҫе кӑҫалах тытӑнмалла», — тенӗ вӑл.
Тӑлӑхсене тата вӗреннӗ вӑхӑтра ашшӗ-амӑшне ҫухатнисене Чӑваш Енре ӗҫ профессине тӳлевсӗр вӗрентӗҫ. Унсӑр пуҫне вӗсене йывӑр ҫын пулсан тата ачапа декрет отпускӗнче ларнӑ чухне социаллӑ стипенди парӗҫ. REGNUM корреспонденчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал пирӗн республика хыснинче кун валли 32 миллион ытла тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Йышӑнӑва Чӑваш Енӗн Правительствин паянхи ларӑвӗнче ырланӑ.
Йышӑнӑва Раҫҫей саккунӗсем ыйтнине кура тунӑ. Ҫапла вара тӑлӑхсем рабочи профессине хысна шучӗпе пӗрре мар,иккӗ те тӳлевсӗр илейӗҫ.
Вӗренӳ министерстви кӑсӑклӑ статистика та илсе кӑтартнӑ. Республикӑри техникумсемпе колледжсенче вӗренекен тӑлӑхсенчен 72 проценчӗ, е 543 ҫын, хушма рабочи специальноҫне алла илме хатӗр.
Енчен те эсир кунта, ҫак статьяра эп сире шкулта мӗнле ачасем вӗренни пирки ҫырса парӑп тесе шутлатӑр пулсан — йӑнӑшатӑр. Паллах, пуян ачасем е чухӑнраххисем, ӑслӑ ачасем е айвансем вӗреннине тишкерме пулӗччӗ, тӗпчев те ирттерме май пур, анчах калаҫӑвӗ урӑххи пирки. Хушма ыйтӑвӗ ҫакнашкал: ачисем хӑйсем е вӗсен ашшӗ-амӑшӗ?
Ман пуҫра ку ыйту ӗнер ҫуралчӗ. Кӳршӗри пӗр амӑшӗ килчӗ те унӑн шкула ҫӳрекен ачи валли тӗпчев ӗҫне хатӗрлесе пама ыйтрӗ. Шкулта ыйтаҫҫӗ имӗш. Класс ертӳҫи хушнӑ тет-и... Юрӗ, тейӗпӗр, шкул ыйтма пултарать — вӗрентнине тӗрӗслемелле-ҫке, пӗлӳ ача ӑсне мӗнле вырнаҫнине пӗлмелле-ҫке. Анчах ҫак тӗпчев ӗҫне... пӗлетӗр-и, хӑш класс ачи валли туса памалла? 1-мӗш класа ҫӳрекенскер валли! Тӗпчев ӗҫӗ те ахаль пулмалла мар, презентаци таврашӗпе хатӗрленӗскер кирлӗ. Тепӗр хут калатӑп: ҫакна 1-мӗш класс ачинчен ыйтаҫҫӗ.
Эпир вӗреннӗ чухне те рефератсем ҫыркалаттӑмӑр. Хам та ҫырнӑ. Пӗрре ҫапла реферат хатӗрлес тесе Наци вулавӑшнех (вӑл вӑхӑтра ун ячӗ урӑхлаччӗ-ха) ҫитнӗччӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче ача-пӑча музыка шкулӗсемпе ӳнер шкулӗсем валли «Чувашская музыкальная литература. Часть 1. «Традиционная музыкальная литература» ятпа вӗренӳ кӗнеки кун ҫути кӑтартнӑ. Унӑн авторӗ — Л.И. Бушуева.
Кӗнекере чӑвашсен музыка культурин хӑйне евӗрлӗхне уҫса паракан темӑсене ҫутатнӑ. Автор чӑваш халӑх юррисен жанрне кӗскен тишкернӗ. Тӗслӗхрен, вӑйӑ юррисене, хӑна юррисене, туй юррисене тата ыттисене те.
Кӗнекере чӑваш халӑхӗн музыка инструменчӗсемпе: хӑма купӑспа, кӗслепе, сӑрнайпа, кавалпа, хӳпхӳпе тата ыттипе — паллаштарнӑ.
Ҫӗнӗ кӑларӑмри материал ҫителӗксӗр тесе шухӑшлакансем хушма литературӑна шӗкӗлчеме пултараҫҫӗ. Унӑн списокне автор вӗренӳ пособийӗн вӗҫӗнче кӑтартнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Шупашкарти Ача-пӑча пултарулӑх керменӗнче пӗрремӗш технопарк уҫӑлнӑ. «Кванториум» технопарка шкул ачисем ҫӳрӗҫ.
Шӑпӑрлансене мӗн пӗчӗкрен инженерсем, ӑсчахсем пулма вӗрентӗҫ. «Кванториум» ача-пӑча технопарк ертӳҫи каланӑ тӑрӑх, ачасене ултӑ енпе вӗрентӗҫ: аэроквантум, робоквантум, ИТ-квантум, наноквантум, энерджиквантум, биоквантум. Ачасене ӑс памашкӑн икӗ пин ятарлӑ хатӗр-хӗтӗр туянӗҫ.
Технопарка уҫнӑ ҫӗре РФ вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Вениамин Каганов, РФ Хӑрушсӑрлӑх канашӗ секретарӗн ҫумӗ Рашид Нургалиев, РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Леонид Черкесов та хутшӑннӑ. Пухӑннӑ хӑнасене апат-ҫимӗҫ тасалӑхне лабораторире тӗпчесе кӑтартнӑ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев кунашкал технопарк нумай ачан ӗмӗтне пурнӑҫлама пулӑшнине палӑртнӑ.
Юлашки ҫулсенче республикӑра ҫӗнӗ шкулсем хута ячӗҫ. Ӗҫ кунпа чарӑнса лармасть-ха. Шкулсемпе ача пахчисене кӑҫал та тӑвӗҫ.
Кӑҫал республикӑра ачасен пилӗк вӗренӳ учрежденийӗ хута каймалла. Иртнӗ ҫулта Радужнӑй, Садовӑй, Ҫӗнӗ хула, Алькеш микрорайонсенче тӑватӑ ача пахчи тума тытӑннӑ. Вӗсене 2017 ҫулӑн пӗрремӗш ҫурринче уҫма палӑртнӑ.
Шупашкарти Гладков урамӗнчи шкула та туса пӗтерӗҫ. Ӑна ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче уҫма палӑртнӑ. Унта 1100 ача вӗренӗ.
2020 ҫулччен республикӑра 11 ача пахчине ҫӗнетме тата тума палӑртнӑ. Вӗсенче пӗтӗмпе 2000 шӑпӑрлан валли вырӑн пулӗ. 2015 ҫулччен хуласемпе районсенчи 33 шкул хута яма тата ҫӗнетме палӑртнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев урокра ҫемье этикине вӗрентме сӗннӗ. Михаил Васильевич шухӑшланӑ тӑрӑх, шкулсем ача-пӑчашӑн тата ҫамрӑксемшӗн культура, ӑс-хакӑл центрӗ пулнӑ, халӗ те ҫаплах. Апла тӑк республика Вӗренӳ министерствин урокра ҫемье этикине ачасене ӑша хывтармалла.
«Чӑн-чӑн вӗрентӳ — ӑс-тӑна кӑна мар, чӗрене те пулса тӑртараканни пулнине эпир пурте пӗлетпӗр. Кӑҫал республикӑра йышӑннӑ Ашшӗпе Амӑшӗн ҫулталӑкӗнче вӗренӳ учрежденийӗсенче ҫемьери тата ӑс-тӑн тата нравственность хутшӑнӑвӗсене уйрӑмах тимлӗх кӳрессе шанатӑп. Вӗренӳ министерствине экспертсемпе пӗрле пулса ҫемье этикин чи лайӑх программине хатӗрлеме хушатӑп», — тенӗ Элтепер ЧР Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура.
«Радуга» (чӑв. Асамат кӗперӗ) культурӑпа кану центрӗнче Шупашкарти 4-мӗш лицейра вӗренекенсем Праски Витти ӳнерҫӗпе тӗл пулнӑ.
Сакӑр теҫеткери ӑста ачасемпе чунне уҫса калаҫнӑ. Вӑл вӑрҫӑ ҫулӗсене лекнӗ йывӑр ачалӑхне аса илнӗ. Кирек епле кӑткӑслӑха пӑхмасӑрах вӑл художник пулма ӗмӗтленнӗ. Пултарулӑх ҫулӗпе 40 ҫул утнӑ вӑхӑт пирки те каласа кӑтартнӑ. Ленинградри В.И. Мухина ячӗллӗ ӳнерпе промышленноҫӗн аслӑ училищинче вӗреннӗ самант унӑн асӗнче уйрӑмах ҫырӑнса юлнӑ.
Художник-монументалист сӑнлӑхлав (роспись), сграффито, мозаика, витраж, керамика енӗпе те пӗр пек пултаруллӑ. Унӑн ӗҫӗсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ хулинче пуррине мӑнаҫланса палӑртмалла. Праски Витти вӗри эмальпе ӗҫленӗ. Ӑна тӗнчери чи пултаруллӑ 100 эмальер шутне кӗртнӗ.
Шупашкарти ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗ Раҫҫейре хушма пӗлӳ паракан чи лайӑх 100 организаци йышне кӗнӗ.
Пӗтӗм Раҫҫей конкурсне пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн вӗҫӗнче Питӗрте пӗтӗмлетнӗ. «Пуласлӑх шкулӗ» Пӗтӗм Раҫҫейри канашлура «Раҫҫейре ачасене хушма пӗлӳ паракан чи лайӑх организаци» конкурс лауреачӗсене палӑртнӑ. Ҫакна калама кӑмӑллӑ: Шупашкарти ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗ ҫӗнтерӳҫӗсен йышне иккӗмӗш ҫул кӗнӗ.
Кунсӑр пуҫне ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗн директорне Елена Воробьевӑна «Ҫулталӑкри директор – 2016» хисеп паллипе чысланӑ.
+21.3 °C