Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Шупашкарта тискер ӗҫ пулнӑ. Каҫхи 6 сехет тӗлӗнче Эгер бульварӗнчи пӗр общежитире 3 ҫулти ачана вӗлернӗ.

Инкек пулнӑ вырӑна йӗрке хуралҫисем ҫийӗнчех ҫитнӗ. Ачана ашшӗ вӗлернӗ тесе шутлаҫҫӗ. Арҫын киле ӳсӗр килнӗ. Ача макӑрнӑ сасӑ ӑна питӗ тарӑхтарнӑ ахӑртнех. Ҫавӑнпа вӑл пӗчӗкскере чышкипе ҫапнӑ. Ача сурана пула ҫавӑнтах вилнӗ.

Ӑнӑҫсӑр ҫемьен тусӗ каланӑ тӑрӑх, аслӑ хӗрӗ шӑматкунах кӑвак ҫӳренӗ. Вӗсен тата пӗчӗкки пур. Вилни шӑпах асли.

Кӳршисем каланӑ тӑрӑх, ашшӗне тӑтӑшах ӳсӗр курнӑ. Амӑшӗ те эрех ӗҫкеленине палӑртнӑ вӗсем.

Ачана ҫапнӑ хыҫҫӑн ашшӗ-амӑшӗ васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Анчах медиксем килнӗ те пӗчӗкскер вилнине палӑртнӑ. Унтан шурӑ халатлисем полицейскисене чӗннӗ.

Чӑваш Енре коррупципе кӗрешекен комисси йӗркеленӗ. Унӑн йышне камсем кӗнине те палӑртнӑ. Документа ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пичетленӗ.

Коррупципе кӗрешекен комиссие ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пырӗ. Хушӑва Михаил Васильевич чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Комисси ертӳҫин ҫумӗн тивӗҫне ЧР Администрацийӗн пуҫлӑхӗ пурнӑҫлӗ.

Комисси йышне 27 ҫын кӗнӗ. Вӗсен йышӗнче администраци пуҫлӑхӗсем, чиновниксен ҫумӗсем тата ыттисем пур.

Чӑваш кӗнеке издательстви черетлӗ кӗнеке кӑларнӑ. Вӑл — ачасем валли. Маларах проза, поэзи, драматурги антологийӗсем тухнӑ. Хальхинче вара «Чӑваш литературин антологийӗ: ача-пӑча валли ҫырнӑ хайлавсем» ятли кун ҫути курнӑ.

Кӗнекене филологи кандидачӗ Ирина Софронова литературовед пухса хатӗрленӗ. Галина Антонова вара редакциленӗ. Антологи кӗнекинче — 496 страница. Пӗтӗмпе 184 автор кӗнӗ унта.

Малтанах 1741 ҫулта ҫуралнӑ Ермей Рожанский хайлавӗсемпе паллаштарнӑ. Вӗсем темиҫе предложенирен ҫеҫ тӑраҫҫӗ. Тӗпчевҫӗсен шухӑшӗпе, чӑваш ача-пӑча литератури Спиридон Михайлов (Янтуш) халӑхран ҫырса илнӗ юрӑсемпе юмахсенчен тата хӑй хайланӑ «Пугачев ҫинчен», «Чее кушак» илемлӗ калавсенчен, «Телейсӗр ывӑл» очеркран, «Ятлаҫу» сценкӑран пуҫланать.

Кӗнекере авторсене ҫуралнӑ ҫулӗсем тӑрӑх вырнаҫтарнӑ. Унтах вӗсен сӑнӳкерчӗкӗсене, биографийӗсене лартнӑ. Антологие повеҫ сыпӑкӗсем, сӑвӑсем, калавсем, кӗске пьесӑсем, сӑпка юррисем, тупмалли юмахсем, шӳтсем кӗнӗ.

Чӑваш Енри икӗ патшалӑх чӗлхипе те ирӗклӗн те пӗртанлӑ усӑ курма майсем туса пама «Ирӗклӗх» пӗрлӗх ҫӗнӗ проект пуҫарнӑ — ӑна «Васкавлӑ чӗлхе пулӑшӑвӗ» ят панӑ.

Тӗп тӗллевӗсем: Чӑваш Енре икӗ патшалӑх чӗлхипе те пӗр тан усӑ курма майсем туса парасси; чӑваш чӗлхи халӑх культурин никӗсӗ пулнӑ май ӑна упрасси тата аталантарасси; чӑваш чӗлхи урлӑ халӑха пӗтӗҫтересси; чӗлхе тӗлӗшӗпе ҫураҫулӑха тата калаҫу культурин шайне ҫӗклесси.

Проекта пурнӑҫланӑ май чӗлхе тӗлӗшӗпе пулӑшу парӗҫ — уйрӑм ҫынсене те организацисене те. Ҫав шутра чӑваш чӗлхине право тӗлӗшӗпе мӗнле хӳтӗлеме пулассине ӑнлантарса парӗҫ: кӑтартмӑшсене мӗнле ҫырмалла, суту-илӳре е ытти сферӑра мӗнле усӑ курмалла тата ытти те. «Васкавлӑ чӗлхе пулӑшӑвӗ» проект чӗлхе сакунне пӑснисене палӑртсан патшалӑх органӗсене ҫӑхавсем яма та пулӑшасса шантарать. Унсӑр пуҫне вӗсем тӗрлӗ информацие ыйтни тӑрӑх чӑвашла куҫарма пулӑшасшӑн: хутсене (сӑмахран, бланксене), информаци кӑтартмӑшӗсене, организацисен ячӗсене тата ытти те.

Каласа хӑварас пулать: «Ирӗклӗх» пӗрлӗхӗн «Контактра» халӑх тетелӗнчи ушкӑнӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх нумай пулмасть вӗсем йӗркеленипе «Чувашия-Мед» страхлакан организацире информацие вырӑслисӗр пуҫне чӑвашла та вырнаҫтарнӑ.

Малалла...

Чӳкӗн 12-мӗшӗнче Чӑваш кӗнеке издательстви 95 ҫул тултарнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Издательство кӗнеке хыҫҫӑн кӗнеке кӑларать. Кӑшт маларах кӑна «Пӗчӗк чӳречеллӗ пӳрт» (редакторӗ — Галина Антонова, ӳнерҫи — Иван Алексеев) кӗнеке кун ҫути курнӑ.

1000 экземплярлӑ тиражпа тухнӑскерӗн авторӗ — Александр Миллин (1927–1978). Издательствӑра тӑрӑшакан Ольга Австрийская ун пирки «журналист, писатель, куҫаруҫӑ» тесе хыпарлать.

Александр Миллин Елчӗк районӗнчи Патреккел ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Тӗрлӗ жанрпа ҫырнӑ хайлавӗсене республикӑра тухса тӑракан хаҫат-журналта пичетленӗ. «Пӗчӗк чӳречеллӗ пӳрт» — А.Миллинӑн ачасем валли кӑларнӑ виҫҫӗмӗш кӗнеки. Малтанхисем «Вӑлта» (1979) тата «Мухтанчӑк» (2014) ятсемпе кун ҫути курнӑ.

Юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнчен пуҫласа паянччен Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхальти вӑтам шкулта право пӗлӗвӗн уйӑхлӑхӗ пынӑ.

Ачасемпе класс ертӳҫисем класс сехечӗсенче, Н.Т. Васильева вӗрентекен общество предмечӗн урокӗсенче «Шкул ачин правилисем», «Манӑн право тата яваплӑх», «Право патшалӑхӗ», «Раҫҫей Конституцийӗ» темӑсене сӳтсе яваҫҫӗ.

Л.П. Егорова полици ӗҫченӗ вӑтам классенче вӗренекенсемпе шкулти тата обществӑлла вырӑнти йӗркелӗх пирки тӗл пулса калаҫнӑ.

Кӗҫӗн класра вӗренекенсемпе О.Н. Мясникова социаллӑ педагог «Кӗҫӗн ҫулхи ачан пысӑк прависем» темӑпа калаҫу ирттернӗ.

Паянхи кӗҫӗн ҫулхи ачасенчен «Ӳссен эсӗ кам пуласшӑн?» — тесе ыйтсан нумайӑшӗ: «Полици ӗҫченӗ», — тесе хуравланӑ.

Кӗрхи каникул кунӗсенче 1–4 классем «Паянхи полици ӗҫченӗ» ятпа ӳкерчӗксем хатӗрленӗ. Г.В. Чернова вӗрентекен вӗсене пухса курав йӗркеленӗ.

Патӑрьел районӗнчи ҫамрӑксем нумаях пулмасть культурӑпа кану центрне КВН вӑййине пуҫтарӑннӑ. Ҫак конкурса Патӑрьел район администрацийӗн вӗренӳ пайӗн ҫамрӑксемпе ӗҫлекен центрӗ йӗркеленӗ.

Вӑййа 5 команда: Пӑлапуҫ Пашьелӗнчи «Борщ», Пикшикри «Аврал», Патӑрьелӗнчи 1-мӗш вӑтам шкулӑн «Люди Б», 2-мӗш вӑтам шкулӑн «Дети юмора», Тутар Сӑкӑтри «Экстрим» — хутшӑннӑ. КВНа «Культура ҫулталӑкӗнчен — литература ҫулталӑкне» темӑпа ирттернӗ.

«Командӑсем пӗринчен тепри маттур, жюрисене те ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртма ҫӑмӑл пулмарӗ», — тесе пӗлтерет вӗренӳ пайӗн ҫамрӑксемпе ӗҫлекен методисчӗ А. Антонова. Ҫӗнтерӳҫӗ вара Патӑрьелӗнчи 2-мӗш вӑтам шкулӑн «Дети юмора» ушкӑнӗ пулса тӑнӑ. Ытти команда «КВН призерӗ» ята тивӗҫнӗ.

Шупашкарта республикӑн Наци вулавӑшӗнче хурт-хӑмӑр ӑстисен пӗрремӗш съезчӗ иртнӗ.

Унта вӗлле хуртне пӑхмалли ӗҫ хатӗрӗсемпе, пылак ҫимӗҫ туса илмелли ӑсталӑх пикри каласа кӑтартакан кӗнекесемпе, хаҫат-журналпа паллаштарнӑ, тӗрлӗ пыл тутанса пӑхнӑ.

Форума 150 ытла ӑста хутшӑннӑ. Ҫав шутра Тутарстанран, Мари Элтен, Чӗмпӗрпе Чулхула облаҫӗсенчен те килсе ҫитнӗ.

Хурт-хӑмӑрҫӑсен пухӑвне республикӑн ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Н.П. Якимов уҫнӑ. Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн профессорӗ И.Н. Мадебейкин ҫанталӑк кӑҫал вӗлле хурчӗсене майлӑ пулман пирки утарҫӑсен умне йывӑрлӑх тухса тӑни ҫинчен асӑнса хӑварнӑ. ЧР хурт-хӑмӑр ӗрчетекенсен агентствин пуҫлӑхӗ Г.А. Максимов отрасль умӗнчи тӗллевсене тишкернӗ.

Паян ҫурҫӗр иртсен Пӗтӗм тӗнчери ҫӑмӑл атлетика федерацийӗсен ассоциацийӗ (IAAF) Раҫҫей спортсменӗсене дисквалификацилеме шутланӑ. Ҫав шутра ассоциаци 2016 ҫулта Раҫҫейре ирттерме палӑртнӑ пысӑк спорт мероприятисене чарса лартнӑ. Ку — Шупашкарта ирттермелли Хӑвӑр утас енӗпе тӗнче кубокӗ тата Хусанта иртмелли юниорсен ҫӑмӑл атлетика енӗпе тӗнче чемпионачӗ. Ҫавӑн пекех Раҫҫей спортсменӗсем 2016 ҫулта иртекен олимп вӑййисене хутшӑнасси те пысӑк ыйту кӑларса тӑратать.

Хӑварт утас енӗпе тӗнче кубокӗ Шупашкарта 2016 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 7-мӗшпе 8-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Ку йышӑнӑва 2013 ҫулхи чӳкӗн 15-мӗшӗнче IAAF Монакора пухӑнсан тунӑччӗ. Шупашкар та ҫак ӑмӑртӑва хатӗрленсе пыратчӗ.

Допинг пӑтӑрмахӗ никама пӑхӑнман WADA агентство тӗпчев ирттернӗ хыҫҫӑн пуҫланнӑ. Вӗсен доклачӗ тӑрӑх Раҫҫейри допинга тӗрӗслекен агентство хӑйӗн ӗҫне тивӗҫлӗ туса пыман, 1400 ытла илнӗ пробӑна ҫухатнӑ, ФСБ ҫыннисем допинг тӗрӗслевӗн ӗҫне хутшӑннӑ пулса тухать. Паян иртнӗ IAAF ларӑвӗнче Раҫҫей спортсменӗсене дисквалификацилес е каҫарас тӗлӗшпе самай хушӑ пуҫ ватнӑ. Виҫӗ сехет иртсен тин пӗтӗмлетӳпе паллаштарнӑ: сасӑлавра 22-шӗ Раҫҫей спортсменӗсене хирӗҫ, пӗри ҫеҫ майлӑ пулнӑ.

Малалла...

Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче республикӑра «Хунав» фестиваль иртнӗ. Унта ача пахчинчи шӑпӑрлансем хутшӑннӑ.

Фестивале ачасене чӑваш наци культурипе, йӑли-йӗркипе ҫывӑхрах паллаштарас, пултаруллӑ шӑпӑрлансене тупса палӑртас, хастар вӗрентекенсене пулӑшас тӗллевпе ирттернӗ.

Муркашсем унта хутшӑннӑшӑн савӑнаҫҫӗ. Районти 8-мӗш ача пахчинчи «Веселушки» театр кружокӗн ушкӑнӗ фестивальте пултарулӑхне кӑтартнӑ. Муркаш районӗн ачисем 2-мӗш вырӑнпа таврӑннӑ.

Театр кружокне Вера Макарова ертсе пырать. Унта ҫӳрекен ачасем фестивале тӑваттӑмӗш хут кӑмӑлпа хутшӑнаҫҫӗ. Ачасем вӗренӳ ҫулталӑкӗ пуҫланнӑранпа «Айван чӗрӗп», «Ҫулла ӑҫта кайнӑ-ши?», «Автанпа тилӗ» спектакльсем лартнӑ.