interfax.ru тунӑ сӑн

Кӑрлачӑн 10-мӗшӗнче, паян, Раҫҫейре ҫӗнӗ саккун вӑя кӗнӗ. Унпа килӗшӳллӗн йӗркене пӑснӑ мигрантсен Раҫҫее килме юрамасть.

Саккунра палӑртнӑ тӑрӑх, мигрант пирӗн ҫӗршывра 120 кунран ытларах пурӑнсан ӑна кун хыҫҫӑн 3 ҫул кунта кӗртмеҫҫӗ. 270 кунран ытларах тӑк Раҫҫее 5 ҫул кӗреймӗ.

Ку кӑна мар. Раҫҫейре 360 кунран ытларах пурӑнакан мигранта 10 ҫул кӗртмӗҫ. Ҫапла майпа миллион ытла ют граждансем Раҫҫее 10 ҫултан кӑна килейӗҫ.

Халӗ пирӗн ҫӗршывра йӗркене пӑснӑ 3 миллиона яхӑн мигрант пурӑнать. Вӗсем 90 талӑк Раҫҫейре саккунсӑр майпа пурӑнаҫҫӗ. 734 мигрант 270 талӑкран ытларах кун кунлать.

Сурхури кунӗнче Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑтра асӑннӑ ялта ҫуралнӑ Алексей Казачкова асӑнса хоккейла выляссипе турнир ирттернӗ. Вырӑнтисем хыпарланӑ тӑрӑх, Алексей Петрович «пурте юратакан тата хисеплӗ» ача-пӑча тухтӑрӗ пулнӑ. Пурнӑҫран ир уйрӑлнӑ ҫыннӑн ятне асра тытса педиатрӑн шӑллӗ-пиччӗшӗсем тата тӑванӗсем кӑҫалхипе пиллӗкмӗш ҫул ӗнтӗ турнир ирттереҫҫӗ. Вӗсен пуҫарӑвне ял тӑрӑхӗпе район администрацийӗ те ырласа йышӑннӑ май йӗркелеме пулӑшать иккен.

Ырласа тенӗрен, турнира, чӑн та, район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Глухов, «Красное Знамя» ял хуҫалӑх кооперативӗн ертӳҫи, вӑл чӑваш парламенчӗн депутачӗ те, Петр Никифоров, Патӑрьел районӗнчи депутатсен пухӑвӗн депутачӗ Владимир Глухов, Сӑкӑт ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Сергей Толстов пырса ҫитнӗ.

Хоккейла Сӑкӑт тата Тутар Сӑкӑт ял тӑрӑхӗсен ушкӑнӗсем вылянӑ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Глухов хӑй те вылянӑ. Ӑна «Чи лайӑх хӳтӗлевҫӗ» номинацире палӑртнӑ.

Сӑнсем (27)

Шкул ачисен хӗллехи каникул пулсан та вӗсем хӑйсем валли ӗҫ тупаҫҫӗ. Ав Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар шкулӗнче каникулта та пултарулӑх кружокӗсем, спорт секцийӗсем, хушма занятисем ӗҫлеҫҫӗ.

11-мӗш класра вӗренекенсем 2-мӗш чӗрӗк пуҫланичченех ППЭне мӗнле предметсемпе тытмаллине палӑртнӑ-мӗн. Ҫапла майпа вӗсем харпӑр расписанипе кун валли хатӗрленеҫҫӗ.

Хутар шкулӗнче чылайӑшӗ обществознанипе физика предмечӗсене суйланӑ-мӗн. Ҫавӑнпа ҫак предметсене вӗрентекенсем ҫанӑ тавӑрса ӗҫлеҫҫӗ. Каникула та пӑхса тӑмаҫҫӗ — ачасемпе пӗрле хатӗрленеҫҫӗ. Ара, вӗсем яш-хӗр экзамена ӑнӑҫлӑ тытассишӗн тӑрӑшаҫҫӗ-ҫке-ха.

«Чӑваш Енӗн муниципалитет районӗсемпе хула округӗсен пуҫлӑхӗсем хӗллехи каникула май пур таран усӑллӑ ирттереҫҫӗ», — тесе хыпарлать республикӑн Информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министерстви. Ҫакна ведомство тӳре-шара валли ӗнерпе паян «Чӑваш Ен» санаторире ятарлӑ семинар йӗркеленипе ҫирӗплетет.

Семинар вӑхӑтӗнче пуҫлӑхсем республикӑри ертсе пыракан аслӑ шкулсен лекцийӗсене тӑнланӑ, вӗсем валли тренингсемпе ҫавра сӗтелсем йӗркеленӗ. Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн историпе географи факультечӗн деканӗ Олег Широков, сӑмахран, кӑҫал пирӗн ҫӗршыв геополитика тата геоэкономика тӗлӗшӗнчен епле хӑрушлӑхпа тӗл пуласси пирки чарӑнса тӑнӑ.

Тӳресен семинарне ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хутшӑннӑ. Вӑл иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетсе кӑҫалхи тӗллевсене палӑртса хӑварнӑ.

(5)

Чӑваш халӑх сайчӗ ятарлӑ ыйтӑм пуҫлать: 2014 ҫулта Чӑваш Енри, чӑвашсемпе ҫыхӑннӑ хӑш мероприяти, хӑш пулӑм сирӗн асра юлчӗ?

Ҫак пулӑмсем хушшинче суйлама ыйтатпӑр:

- 2014–15 вӗренӳ ҫулӗнче хӑш-пӗр шкулсенче чӑваш чӗлхи урокӗсене чакарни (авӑн–юпа уйӑхӗсем);

- «Ирӗклӗх» чӑвашла стикерсем ҫыпӑҫтарма пуҫлани (ҫулталӑкӗпех);

- Кинофестиваль иртни (ҫу, 19);

- Наци телерадиокуравне Александр Магарин ертсе пыма пуҫлани (кӑрлач, 16);

- Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ (пуш–ака уйӑхӗ);

- Правительство ҫуртӗнче сауна тупни (авӑн, 2);

- «Раҫҫей — спорт ҫӗршывӗ» канашлу иртни (юпа, 9);

- «Салам» хаҫат тухма пуҫлани (утӑ, 4);

- Сӑмахсарсен сайтне смартфонсемпе усӑ курма меллӗ туни (пуш, 25);

- Ҫӗрпӳри этнокультура паркӗнчи юпана кӑларса пуҫтарса хуни (кӑрлач, 6-16);

- «Хыпар» ИҪ тӗп директорне Валери Туркая лартни (юпа, 23);

- Чӑваш Енӗн чӑвашла схеми тухни (чӳк, 11);

- Чӑваш пики конкурсӗсем (ҫулталӑкӗпех);

- Чӑваш чӗлхин ӑнлантаруллӑ сӑмах кӗнекин иккӗмӗш томӗ тухни (пуш, 3);

- ЧНК ҫумӗнчи Ваттисен канашӗ тепӗр хут орфографи ыйтӑвне ҫӗклени (нарӑс, 4);

- Чунҫӳрев-2014 Тобольска ҫитсе юпа лартни (утӑ, 10);

- Электронлӑ вулавӑшри хайлавсене epub форматпа уҫласа илме май туса пани (нарӑс, 7).

Малалла...

Кӑҫалхи хӗллехи каникулсем вӑрӑм. Пахчара ӗҫ ҫук, килте телевизор пӑхса канлӗ лар кӑна… Ҫук ҫав. Ҫынсем вӑхӑта усӑллӑ ирттермелли мелсем тупаҫҫӗ.

Сӑмах Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпа ялӗ пирки-ха. Кунта пурӑнакан Леонид Петрович Кондратьев хӑйӗн килӗ умӗнче каток тунӑ. Ку кӑна мар. Уяв ячӗпе вӑл ҫемйинчи кашни ҫынна коньки парнеленӗ.

Леонид Петровичӑн ҫемйи пӗчӗк мар. Вӑл арӑмӗпе пӗрле виҫӗ ывӑла тата пӗр хӗре ура ҫине тӑратаҫҫӗ.

Кондратьевсем ял халӑхне Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн каток ҫинче ярӑнма чӗннӗ. Ара, кунта пурне те вырӑн ҫитет-ҫке-ха — лаптӑк пысӑк. Халӗ каток ҫинче ача-пӑча сасси куллен янӑрать.

Шкул ачисем каникулта ахаль ларасшӑн мар. Аслисем те вӗсен пурнӑҫне кӑсӑклӑх кӗртме тӑрӑшаҫҫӗ.

Шупашкар районӗнчи Чурачӑк шкулӗ ҫумӗнчи Ача-пӑча пултарулӑх центрӗнчи «Ҫамрӑк натуралист» вӗренӳ пӗрлешӗвне ҫӳрекенсем хӗллехи вӑрмана экскурсие каясшӑн.

Ачасем кӗртсем тӑрӑх ҫӳрӗҫ, хӗллехи вӑрманпа киленӗҫ. Вӗсем йывӑҫсемпе тӗмӗсене паллӗҫ, чӗрчунсен йӗрӗсене сӑнӗҫ, вӗсем мӗнпе апатланнипе кӑсӑкланӗҫ.

Ачасен вӑрманта чылай япалапа паллашма май пулӗ. Йывӑҫсем хӗлле ҫывӑраҫҫӗ-и? Чӗрчунсем хӗле мӗнле хатӗрленеҫҫӗ? Ҫак ыйтусен хуравӗсене те пӗлӗҫ.

Вӑрмар районӗнчи Тикаш ялӗнче пурӑнакан Зоя Павловна Кудрова ҫулсерен юртан кӳлепесем тӑвать. Вӑл — ӗҫ ветеранӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче трактористра ӗҫленӗ. Кӑҫал та вӑл хӑйӗн йӑлине пӑрахӑҫламан — килӗ умне юр кӳлепесем туса лартнӑ.

Тикаш ялӗнче хӑйсен килӗ умӗсене илем кӳрекен ытти ҫынсем те пур. Акӑ Александр Петрович Исаев ҫемйипе пӗрле Хӗл Мучи тата Юп Пике туса лартнӑ.

Людмила Александровна Филиппова та килӗ умне илем кӳнӗ. Ӗҫ ветеранӗ Михаил Алексеевич Сафронов та хӑй тӗллӗн Хӗл Мучипе Юр Пикене ӑсталанӑ.

Олег Иванович Иванов, унччен ялти культура ҫуртӗнче ӳнер ертӳҫинче вӑй хунӑскер, Мускавран вахта мелӗпе ӗҫлесе таврӑнсан ҫулсерен урамра чӑрӑш лартма тӑрӑшать. Унта ҫемйи, ял халӑхӗ савӑнать.

Николай Николаевичпа Галина Александровна Тимушкинсем те ачисемпе пӗрле юр кӳлепесем ӑсталанӑ.

Сӑнсем (40)

«Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин Чӑвашри уйрӑмӗ Чӑвашпотребсоюзпа пӗрле «Шӑккалат — ачасене» акцие 10 ҫул ытла ирттерет. Кӑҫал вӑл чӳкӗн 20-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 10-мӗшӗччен иртнӗ.

Анчах Элӗк районӗнчи Чӑваш Сурӑмӗнчи ачасем акцие тӑсма шухӑшланӑ. Вӗсем ӑна ыран ҫеҫ вӗҫлӗҫ. Кивӗ ҫӗнӗ ҫул умӗн шкул ачисем пухнӑ шӑккалатсене ача ҫурчӗсемпе интернатсене валеҫӗҫ.

Шкулта фойере контейнер вырнаҫтарнӑ. Ачасем акципе пӗрремӗш кунранах кӑсӑкланма пуҫланӑ. Контейнер тепӗр кунхинех парнесемпе тулма пуҫланӑ. Ав 8-мӗш классем вӑл хӑвӑртрах тултӑр тесе 3-шер шӑккалат та янӑ. Чи кӗҫӗннисем те акцие хастар хутшӑннӑ.

Шкултан вӗренсе тухнӑ, канмалли кунсенче шкулти спортзала килнӗ ҫынсем те айккинче юлман. Пурне те талӑхсен шӑпи пӑшӑрхантарнӑ, пурте вӗсене савӑнтарасшӑн ҫуннӑ.

Чӑваш Сурӑмӗсем мӗн чухлӗ шӑккалат пухнине ыран пӗлӗҫ.

Кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче Раҫҫейре пӗрремӗш хут Юр кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Ӑна уявлама йӗлтӗр спорчӗн пӗтӗм тӗнчери федерацийӗ сӗннӗ. Ҫапла ӑна ҫулсерен паллӑ тӑвасшӑн. Хӑҫан? Кӑрлач уйӑхӗнчи юлашки умӗнхи вырсарникун.

Ҫак куна ятарласа йышӑннӑ. Кӑрлачра уявсем нумай. Сӗтел хушшинче тӑтӑшах апатланнӑ хыҫҫӑн юр ҫинче йӑваланни те вырӑнлӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ йӗркелӳҫӗсем. Вӗсем ҫак кун ачасемпе аслисене спортӑн хӗллехи тӗсӗсемпе явӑҫтарасшӑн.

Юр кунӗнче йӗлтӗрпе конькипе, ҫунашкапа, сноубордпа ярӑнма, тӗрлӗ ӑмӑртусемпе фестивальсем ирттерме пулать.

Халӗ Чӑваш Ен те ҫак мероприятие тӗплӗн хатӗрленет. Шупашкарта вӑл «Шупашкар: 500 ҫул» паркра иртӗ.