Шухӑшланипе шур пӳрт лартаймӑн теҫҫӗ те, анчах выртан каска мӑкланни те паллӑ. Чӑваш Енри тӳре-шара хамӑр патра ҫӗлекен шкул формине республика тулашне те сарасшӑн. Кун пирки вӗсем паян ирттернӗ канашлура сӳтсе явнӑ. Унта республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та, экономика аталанӑвӗн тата вӗренӳ министрӗсем Владимир Аврелькин тата Владимир Иванов та хутшӑннӑ.

Владимир Аврелькин ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫӑмӑл промышленноҫӑн республикӑри предприятийӗсем (сӑмах кунта шкул форми ҫӗлекенсем пирки пырать) ют ҫӗршыври компанисемшӗн халех конкурент пулса тӑнӑ. Михаил Игнатьев Элтепер вӗсен республика тулашне те тухмаллине палӑртса хӑварнӑ.

Сӑмах май каласан, хальхи вӑхӑтра пирӗн тӑрӑхра шкул формине «Кайсаров», ОВАС, «Аврора», «Элита» предприятисем ҫӗлеҫҫӗ.

Нумаях пулмасть ҫӗршывӑн тӗп хулинче вырнаҫнӑ Раҫҫейӗн Суту-илӳпе промышленность палатинче «Citi» фондӑн пӗчӗк усламҫӑлӑхри Раҫҫей премийӗсем» вунпӗрмӗш конкурсне пӗтӗмлетнӗ.

Citi фонд пӗчӗк усламҫӑлӑха сарассипе ӑнӑҫлӑ ӗҫлекенсене тата пӗчӗк усламҫӑсене укҫа-тенкӗ парса пулӑшакансене чыслать.

2015 ҫулта микрофинансировани енӗпе инновацисене пурнӑҫа кӗртекен лидера Пӗчӗк бизнеса аталантаракан Чӑваш Енри агентство палӑрнӑ. Пӗлтӗр строительствӑра чи маттур предприниматель ятне Сӗнтӗрвӑрринчи «Посад» обществӑн пуҫлӑхӗ Александр Афанасьев тивӗҫсе преми илнӗ. «АПМБ» аналитика обществин Сӗнтӗрвӑрринчи уйрӑмӗн финанс аналитикӗ Ольга Шиверова «2015 ҫулхи чи лайӑх кредит эксперчӗ» пулса тӑнӑ.

2005 ҫулта йӗркелеме тытӑннӑ ӑмӑртӑва фонд тӗнчери 32 ҫӗршывра ирттерет. Раҫҫейре конкурса йӗркелеме РФ Экономика министерствипе Суту-илӳ палати те пулӑшать.

Илемлӗ пулас тесе хӑшӗ-пӗри укҫасӑр тӑрса юлать. Тӳлевсӗр косметика процедурине килеҫҫӗ те кредит илсе тухса каяҫҫӗ.

Хӗрарӑмсем 80 пин тенкӗлӗх косметика туянаҫҫӗ. Ку — серепе. Процедура тунӑ хыҫҫӑн хӗрарӑмсене уйрӑм пӳлӗме илсе каяҫҫӗ. Лешсем гипноз тунӑ евӗр хыҫран утаҫҫӗ. Калаҫсан хӗрарӑмсем хӑйсем те сисмеҫҫӗ — кредит килӗшӗвне алӑ пусаҫҫӗ.

Клиентсене телефонпа шӑнкӑравласа тупаҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗрне конкурсра выляса илнӗ, ҫавна май тӳлевсӗр процедура тума май пур тесе суяҫҫӗ. Кредичӗсене кайран темиҫе ҫул тӳлеҫҫӗ.

Кун пирки тӗнче тетелӗнчи канашлусенче те ҫыраҫҫӗ. Анчах, Роспотребнадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, косметикӑна каялла тавӑрса пама юрамасть. Кунашкаллисенчен шар курнисем Раҫҫейре — ҫӗр-ҫӗр. Экспертсем каланӑ тӑрӑх, ку ултав пулнине ӗнентерме йывӑр.

Йӗпреҫри 1-мӗш шкулта ӑс пухакан Диляра Вахитова пӗр ҫулта республика тата район пуҫлӑхӗсен стипендине тивӗҫнӗ. Хӗр вӗренӳре кӑна мар, пултарулӑхра маттур. Вӑл вокалпа интересленет.

Дилярӑна шкулта пурте пӗлеҫҫӗ. Унсӑр пӗр мероприяти те иртмест. Икӗ ҫул каялла ӑна «Шкул республикин» президентне суйланӑ. Диляра тӑрӑшнипе ачасен общество пӗрлешӗве аталанать. Ачасем унран тӗслӗх илме, ун пек пулма тӑрӑшаҫҫӗ.

Диляра пур ҫӗре те ӗлкӗрет: спортпа та туслӑ вӑл. Пур предметпа та лайӑх вӗренсе пырать вӑл. 1-мӗш класранпа ачасен ӳнер шкулӗн сукмакне такӑрлатать.

Дилярӑн ҫемйинче пурте вулаҫҫӗ: тутарла, чӑвашла, вырӑсла, акӑлчанла. Хӗр тӗрлӗ конкурса хутшӑнса малти вырӑнсене ҫӗнсе илнӗ. Диляра халӗ РФ Президенчӗн премине те илме тивӗҫ пулнӑ.

Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, юлашки эрнере Раҫҫейре ӗҫсӗррисен йышӗ ӳснӗ. Кун пирки lenta.ru портал пӗлтерет.

Ӗҫсӗрлӗх хӑвӑрт ӳснисен йышне пирӗн республика та кӗнӗ. Пӗтӗмӗшле илсен, юлашки эрнере Раҫҫейре ӗҫсӗр ҫынсен хисепӗ 3,4 процент ӳснӗ. Кӑтарту 1 миллиона ҫитнӗ. Ку 82 региона пырса тивет. Списока Коми Республики, Ингушети, Киров облаҫӗ ҫеҫ кӗмен.

Чӑваш Енре, шел те, ӗҫсӗррисен йышӗ чакмасть, пушшех те — ӳсет. Ку енӗпе Тува, Крым, Алтай, Буряти, Адыгей, Пушкӑрт, Мари, Мӑкшӑ республикисем, Магадан, Кустӑрма, Сахалин, Кисан, Омск облаҫӗсем «палӑрнӑ».

Константин Щедров тунӑ сӑн

Арҫынсене Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫисен кунне мӗн парнелемеллине пӗлместӗр-и? Шупашкарта Владимир Путин тата Барак Обама сӑнне ӳкернӗ нуски сутни пирки тӗнче тетелӗнче пӗлтерӳ пур.

Константин сутуҫӑ пӗлтернӗ тӑрӑх, кунашкал нуские ҫынсем хаваспах туянаҫҫӗ. Ӑна Раҫҫейре туса кӑларнӑ. Нуски, вӑл каланӑ тӑрӑх, урана сывлаттарать. Ӑна туянакансем каялла та таврӑнаҫҫӗ-мӗн — тепре илме.

Ярослав Макаров та нуски туяннӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ку ӑна питӗ килӗшнӗ. Нуские вӑл коллекцие хума шутланӑ. Вӑл унта 9-мӗш пулӗ.

Иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче Чӑваш Енри Бельман обществи 20 ҫулхине уявлама пухӑннӑ. Республикӑн Наци вулавӑшӗнчи тӗлпулӑва юхӑмӑн «шурсухалӗсем» те, унпа пӗр шухӑшлисем те пуҫтарӑннӑ.

Олег Улангин ятлӑ ҫын обществӑна епле йӗркелесе яни пирки аса илнӗ, Бельман обществи Чӑваш Енре, Мускавра тата Самарӑра туса ирттерекен ӗҫсем пирки каласа кӑтартнӑ.

Сӑмах май каласан, ку обществӑна пуҫарса ямашкӑн 2005 ҫулхи ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче пухӑннӑ чух Чӑваш Енӗн пӗрремӗш Элтеперӗ Николай Федоров, Швецин Раҫҫейри атташи Юхан Эберг тата шведсен делегацийӗ те пулнӑ.

Обществӑн 20 ҫулхи уявне хутшӑннӑ Атнер Хусанкай филолог, искусствовед шведсен поэзине чӑвашла куҫарни пирки каласа кӑтартнӑ. Ку ӗҫе малтанласа Геннадий Айхи поэт тата тӑлмачӑ пуҫарнӑ. К.М. Бельманӑн «Сывлӑха, тӑвансемӗр» кӗнекине 1995-мӗш тата 1999-мӗш ҫулсенче кун ҫути кӑтартнӑ. Харри Мартинсонӑн «Аниара» поэма-ревюне те чӑвашла пичетленӗ. Шведсен ӗҫӗсене чӑвашла куҫарма Ева Лисина тата Иосиф Дмитриев (Трер) та хутшӑннӑ. 2005 ҫултанпа Иосиф Дмитриев (Трер) Дмитрий Воробьевпа пӗрле пулса куҫарнӑ.

Малалла...

Сергей Щербаков историк

Нарӑс уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, кӗҫнерникун, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи «Чӑваш кӗнеки» центрта тӑван халӑхӑмӑрӑн тата тӑван тӑрӑхӑмӑрӑн историне тата культурине юратакансен клубӗн черетлӗ занятийӗ иртмелле.

Ку клуба вулавӑшра 2013 ҫулта пуҫарса янӑ. Унӑн тӗллевӗ пирки ӑнланма йывӑр мар: вӑл тӑван халӑхӑмӑрӑн кун-ҫулӗпе кӑсӑкланакансене — историксене, тӗпчевҫӗсене, таврапӗлӳҫӗсене, студентсене, шкул ачисене — пӗрлештерет.

Клуб занятийӗсем кӑсӑклӑ иртнине пӗлтернӗ май унӑн пайташӗсем ҫивӗч тӗрлӗ ыйтӑва хӗрсе сӳтсе явни пирки ӗнентерет республикӑн Культура министерстви.

Черетлӗ заняти ыран 18 сехетре пуҫланмалла. Унта истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, «Государственные символы Чувашской Республики: история создания, проекты, документы и материалы», «Национальное самоопределение чувашского народа в начале XX века: идеологический аспект» кӗнекесен авторӗ Сергей Щербаков 20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи наци юхӑмӗн аталанӑвӗ пирки калаҫу пуҫарӗ.

Вӗрентекенсем те ҫынах та ӗнтӗ, вӗсем те шӑнман пӑрпа ним лартса яма пултараҫҫӗ.

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Пантьӑк ялӗнче тулли мар вӑтам пӗлӳ паракан шкулта ӗҫленӗ пӗр учителе вырӑнти мировой суд укҫа тӳлевӗ илнӗ чухне улталанӑшӑн айӑпланӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 159.2 статйин 1-мӗш пайӗпе явап тыттармалла тунӑ.

Шкулта вӗрентекенте ӗҫленӗ вӑхӑтра ҫав арҫын 2006 ҫулта вырӑнти социаллӑ хӳтлӗх пайне ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ тӳлевшӗн укҫа илме хутсем тӑратнӑ. Ялти специалистсен ун пек ҫӑмӑллӑх пур-ҫке.

2009 ҫулта ӑна ӗҫрен хӑтарнӑ. Анчах ку факт пирки арҫын социаллӑ хӳтлӗх пайне пӗлтермен. Шучӗпе виҫӗ кунтах хыпарламалла пулнӑ тесе асӑрхаттарать республика прокуратури.

Ӗҫрен пӑрахнине пӑхмасӑрах арҫын пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗчченех уйӑхсерен укҫа илсе тӑнӑ. Пӗтӗмпе унӑн кӗсйине ҫапла майпа 57 пин тенкӗ кӗнӗ.

Улталанӑ тесе суд ун тӗлӗшпе 120 сехет ӗҫлеттермелле йышӑну кӑларнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта шкул хаҫачӗсен регионсен хушшинчи «Пресса шкулӗ – 2016» пултарулӑх конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Чыслава ЧР информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Александр Иванов хутшӑннӑ .

А. Иванов министр «Грани» издательство ҫурчӗн «Школа-пресс» проекчӗ ытти редакцисемшӗн тӗслӗх пулса тӑрать тесе шухӑшланине пӗлтернӗ.

Сӑмах май каласан, шкулсем кӑларса тӑракан хаҫатсен хушшинчи пултарулӑх ӑмӑртӑвӗ кӑҫалхипе вуннӑмӗш хут иртнӗ. Кӑҫалхине федерацин Атӑлҫи округӗнчи 10 регионтан 200 шкул хаҫачӗ тӑратнӑ. «Шкул хаҫачӗсене кӑларса тата конкурса хутшӑнса ачасем шкул саккинченех пулас профессие алла илме хатӗрленеҫҫӗ. Ку питӗ ырӑ тӗслӗх. Вӗсем журналистика тата филологи факультечӗсен студенчӗсем пулӗҫ. Журналистика анинче пӗрремӗш утӑмсене тунӑ ӗнтӗ, — цитатӑлать Александр Иванов сӑмахӗсене «Хыпар» хаҫат.

Конкурс тӳрисен шучӗпе «Хула шкулӗнчи чи лайӑх хаҫата» Шупашкарти 61-мӗш шкулта тата Волгоградри 8-мӗш лицейре кӑлараҫҫӗ. «Ял шкулӗнчи чи лайӑх хаҫат» номинацире Тӑвай шкулӗнчи ҫамрӑк журналистсем ҫӗнтернӗ.

Малалла...