Культура
![]() Чӑваш кӗнеке издательствинче чӑваш пуканине ӑсталакан Терентий Дверенина халалланӑ кӗнеке-альбом пичетленӗ. «Чувашский мир Терентия Дверенина» ятлӑ ӗҫӗн авторӗ — Геннадий Иванов-Орков ӳнерҫӗ. Апла кӗнеке унччен пулманччӗ-и вара тесе пуҫ ватма кирлӗ мар. Пулнӑ. 2009 ҫулта. Халӗ, ав, вунӑ ҫул иртсен, ӳркенмен Геннадий Иванов-Орков ӗҫе ҫӗнетнӗ, пуянлатнӑ, тарӑнлатнӑ, туллилетнӗ. Кӗнеке-альбома алла илсен хӑй тӗллӗн вӗреннӗ алӑ ӑстин пултарулӑхӗпе ҫеҫ мар, Дверенин шурсухал ҫинчен те тӗплӗнрех пӗлме май килӗ. Терентий Парамонович пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичӗпӳрт ялӗнче ҫуралнӑ. Рационализаторла сӗнӳсен авторӗ те вӑл, пахчаҫӑ та. 85-е ҫитсен чӑваш пуканине ӑсталама тытӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ҫутҫанталӑк
![]() forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк Ҫитес кунсенче Чӑваш Енре ҫанталӑк савӑнтармӗ. Раштавӑн 19-20-мӗшӗсенче юрпа ҫумӑр хутӑш ҫӑвӗ, ҫавна май хӑш-пӗр вырӑнта пӑрлӑ ҫумӑр ҫӑвас хӑрушлӑх пур. Ҫил вӑйланӗ: ҫеккунтра 17 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Шупашкарта сывлӑш температури 1-3 градус ӑшӑ пулӗ. Ҫӗнӗ рекорд пулас шанчӑк пур: 1956 ҫулта ҫак кунсенче 2,3 градус ӑшӑ пулнӑ. Раштавӑн 20-мӗшӗнче сывлӑш температури 3-4 градус таран анӗ, ҫавна май ҫулсем пӑрлакланӗҫ. Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче ҫанталӑк мӗнлерех пулӗ-ха? Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, раштавӑн 20-28-мӗшӗсенче 8-12 градус сивӗ пулӗ. Раштавӑн 24-27-мӗшӗсенче хӗвеллӗ кунсем пулас шанчӑк пур. Ҫӗнӗ ҫул умӗн юр ҫума пултарӗ. Раштавӑн 31-мӗшӗнче, кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче термометр 5-10 градус сивӗ кӑтартӗ. Хӗллехи каникулта кашни кун тенӗ пекех юр ҫӑвӗ, юр хулӑнӑшӗ 15 сантиметра ҫитӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() pg21.ru сӑнӳкерчӗкӗ Шупашкар хулинчи Калинин рйаонӗнче пурӑнакан хӗр полицейскисемпе ҫапӑҫнӑ. Ҫул-йӗр инспекторӗсене вӑл ҫыртнӑ, вӗсенчен пӗрне тапнӑ. Урапа пите лектернӗ. Пӑтӑрмахӗ кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн 22-мӗш каҫхине пулса иртнӗ. Общество транспорчӗн чарӑнӑвӗнче хӗр-тусӗпе сӑра ӗҫсе тӑнине патруле тухнӑ ҫул-йӗр инспекторӗсем асӑрханӑ. Обществӑри йӗркелӗхе пӑснине кура пикене автомашинӑна кӗртсе лартнӑ. Протокол ҫырас тенӗ ахӑртнех. Хӗр пакунлисен аллине ҫыртнӑ. Вӗсенчен пӗрне, руль умӗнчине, питрен урапа тапнӑ. Йӗрке хуралҫисемпе ҫапӑҫакан хӗр тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Суд ҫуд ҫитмен пикене тӗрмене хупмасӑр 6 уйӑхлӑха ирӗкрен хӑтарма, тӗрӗслев вӑхӑтне ҫулталӑклӑха палӑртса йышӑну кӑларнӑ. Хӗр вӗренекен учреждение, вӑл пурӑнакан вырӑнти яваплӑ органсене ҫул ҫитменнисемпе ҫителӗксӗр ӗҫленӗшӗн асӑрхаттару хучӗсем ярса панӑ. Урамра сӑра ӗҫнӗшӗн хӗрсене административлӑ майпа явап тыттарса 500-шер тенкӗлӗх штрафланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑваш чӗлхи
![]() forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк Республикӑра вырӑсларан чӑвашла, чӑвашларан вырӑсла автомат мелӗпе куҫаракан информаци технологийӗсемпе усӑ курмалли ӗҫе аталантаракан ӗҫ ушкӑнӗ йӗркеленӗ. Ӑна ЧР финанс министрӗ Светлана Енилина ертсе пырать. Чӑваш автономийӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ тӗле «Яндекс. Куҫаруҫӑра» чӑваш чӗлхи те пулмалла. Кун валли 1-ер миллиона яхӑн вырӑсла тата чӑвашла предложени суйламалла. Ку ӗҫпе ЧР Наци вулавӑшӗн ӗҫченӗсем аппаланӗҫ. Вулавӑш архивӗнче куҫару литератури ҫителӗклӗ. Хыснаран хушма укҫа кирлӗ пулмасть. Палӑртмалла: «Яндекс. Куҫаруҫӑра» халӗ пушкӑрт, мӑкшӑ, мари, тутар, удмурт чӗлхисем пур ӗнтӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Ҫак кунсенче Чӑваш Енри ҫул-йӗр инспекторӗсем инкексем пирки пӗлтерсех тӑраҫҫӗ. Ҫул пӑрлак, машинӑсем хӑвӑрт чарӑнаймаҫҫӗ. Кипкепе ҫуралнисем инкекре чӗрех юлаҫҫӗ пулсан, теприсен шӑпи кӑрарах-ши: вӗсем вырӑнтах вилеҫҫӗ. Паян Канаш районӗнче инкек пулса иртнӗ. Ирхи 7 сехет те 30 минут тӗлӗнче виҫӗ машина ҫапӑннӑ. Вӗсенчен пӗрин водителӗ, 39 ҫулти хӗрарӑм, вилнӗ. Ҫул-йӗр инспекторӗсем малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, «Лада Калина» рулӗ умӗнчи хӗрарӑм хӑй умӗнче пыракан «ГАЗель» автомобильтен иртсе каяс тенӗ. Ҫав вӑхӑтра хирӗҫ ҫулпа «Рено» килнӗ. Ӑна та хӗрарӑм-водитель тытса пынӑ. 45-ри водитель хӑйне хирӗҫ сиксе тухнӑ машинӑпа ҫапӑнас мар тесе чарӑнма хӑтланнӑ. Ҫавна май вӑл хирӗҫ ҫул ҫине тухса кайнӑ. Унта хайхи «Лада Калинӑпа» (хайхи малтан асӑннӑ машина. Вӑл хӑйӗн ҫулӗ ҫине кӗме ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ) ҫапӑннӑ, «Лада Калина» ҫине хыҫра пыракан «ГАЗель» пырса кӗнӗ. «Калина» рулӗ умӗнчи хӗрарӑм вырӑнтах вилнӗ. «Рено» салонӗнчи хӗрарӑма тата 8 ҫулхи хӗрачана тухтӑр пулӑшӑвӗ кирлӗ пулса тухнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
![]() https://www.orthoscheb.com сӑнӳкерчӗкӗ Федерацин травматологи, ортопеди тата эндопротезировани центрӗ (РФ Сывлӑх сыхлав министерствине пӑхӑнакан ҫак учреждени Шупашкарти Гладков урамӗнче вырнаҫнӑ) ҫӗнӗ корпус тума ӗмӗтленет. Ку центрта хамӑр республикӑрисем кӑна мар, тӗрлӗ регионти пациентсем сипленеҫҫӗ. Унта лекес тесен черет кӗтме тивет, мӗншӗн тесен шӑмӑ чирӗллисем йышлӑ. Сиплев организацийӗнче пысӑк квалификациллӗ тухтӑрсем ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсем ытти регионти, Мускавпа Питӗрти ӗҫтешӗсен ӗҫ опычӗпе кӑна мар, ют ҫӗршыврисеннипе те пӗрмай паллашаҫҫӗ. Аякрисем те Шупашкара вӗренме килеҫҫӗ. «Медицинӑра урӑхла пулма та пултараймасть», — тет центрӑн тӗп врачӗ Николай Николаев. Вӑл хӑй те, сӑмах май, ҫӗннине ялан ӑша илет, ыттисене те вӗрентет. Хушма корпуса тума федераци хыснинчен 295,4 млн тенкӗ уйӑрӗҫ. Ӗҫе 2021 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче вӗҫлемелле. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Пӑрачкав районӗнчи «Семеновский» ял хуҫалӑх кооперативӗн председательне 7 эпизодпа айӑпланӑ. 55 ҫулти пуҫлӑх предприяти укҫине тӑкакланӑшӑн явап тытнӑ. 2011-2018 ҫулсенче председателе тӗрӗслев органӗсем пӗрре мар штафланӑ. Анчах вӑл штрафсене тӳленӗ укҫана организацин бухгалтерийӗ урлӑ саплаштарнӑ е ӗҫтешӗсене штрафсене кооператив счечӗнчен тӳлеме хушнӑ. Пӗтӗмпе пуҫлӑх комиссие шута илсе 63 пин тенкӗ ытла тӑкакланӑ. Председатель айӑпне йышӑнман, вӑл каланӑ тӑрӑх, йӑлтах кооператив правленийӗпе калаҫса татӑлса тунӑ. Анчах прокуратура судра пуҫлӑх айӑплӑ пулнине ӗнентернӗ. Председателе судья тӗрмене хупмасӑр 1 ҫул та 6 уйӑхлӑха айӑплама йышӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() «Раҫҫей 24» телеканалтан илнӗ скриншот Чӑваш Енри влаҫ органӗсенче ӗҫлекенсемпе Правительство ҫуртӗнче тунтикунсерен ирттерекен ӗнерхи планеркӑра Чӑваш патшалӑх автономине туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнине уявланӑ чух усӑ курмалли логотипа тишкернӗ. Концепцие хатӗрлекенсем логотипра наци тӗсӗсемпе, тӗррисемпе тата ерешӗсемпе усӑ курнӑ. Ҫавракапа та пур. Татти-сыпписӗр йӗр вӑхӑтпа инҫӗше пӗрлештерет тесе шухӑшлаҫҫӗ. Логотипри ҫаврака хӗвеле палӑртать тесе ӑнлантарнӑ. Чӑваш автономине туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ май вӑл тата «ҫавра» датӑна пӗлтерет тенӗ. Логотипра Чӑваш Енри паллӑ вырӑнсене, сӑнсене, производствӑри кадрсене усӑ курнӑ. Логотиппа полиграфи продукцине кӑларнӑ, ытти ҫавӑн пек ҫӗрте усӑ курасшӑн. Логотип концепцине уява хатӗрленсе ирттерессипе ҫыхӑннӑ йӗркелӳ ушкӑнӗн ларӑвӗнче сӳтсе явӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
![]() kp.ru сайтри сӑн Иртнӗ эрнере пӗр кунхине ирхи 8 сехетре Шупашкарта пурӑнакан ача кӗтекен ҫамрӑк хӗрарӑм кӗҫех ҫӑмӑлланассине туйнӑ, вӑл часрах васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Фельдшерсем вырӑна 13 минутран ҫитнӗ. 2006 ҫултанпа васкавлӑ медпулӑшура ӗҫлекен Александр Терентьев хӗрарӑма пӑхнӑ хыҫҫӑн ачана килтех ҫураттарма йышӑннӑ. Кун валли фельдшерсен кирлӗ хатӗрсем пур. Ӑна ҫӑмӑл мар ку ӗҫре Отавия Соловьева фельдшер пулӑшнӑ. Тепӗр 10 минутран ҫут тӗнчене сывӑ хӗрача килнӗ, кун пирки пӗлтерсе кӑшкӑрса янӑ. Тухтӑрсем амӑшӗпе ачине пульницӑна илсе ҫитернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
![]() Max pixel сӑнӳкерчӗкӗ «Здоровая Чувашия» (чӑв. Сывӑ Чӑваш Ен) (www.med.cap.ru) медпорталта социологи ыйтӑмӗ ирттернӗ. Унта хутшӑнакансене иммунизацие епле хакланине уҫӑмлатма ыйтнӑ. Республикӑн медицина профилактикин, сиплев физкультурин тата спорт медицинин центрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ыйтӑма 236 ҫын хутшӑннӑ. Вӗсенчен 15,7% — арҫынсем, 84,3% — хӗрарӑмсем. Анкетӑна хуравланине ӗненсен, респондентсен 86,2% ачисене прививка тутараҫҫӗ, 8,2% хӑш-пӗр привкӑна ҫеҫ тутарать, 4,9% прививкӑна хирӗҫ. Ҫынсен 53,8% прививка сывӑ пулма кирлӗ тесе шухӑшланине пӗлтернӗ, 39,8% обществӑна эпидемирен сыхлать тесе хуравланӑ, 4,7% врачсене план тултарма кирлӗ тесе пӗтӗмлетнӗ, 1,7% прививка никама та кирлӗ мар тесе шухӑшлать. Ыйтӑма хутшӑннисенчен 66,9% иммунизаци хӑрушсӑр япала тесе хаклать, 21,2% хуравлама аптӑранӑ, 11,9% прививка хӑрушсӑрлӑхне шанмасть. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (13.07.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 755 - 757 мм, 16 - 18 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 0-2 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Александров Михаил Александрович, паллӑ авиаконструктор ҫуралнӑ. | ||
| Патман Николай Кириллович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Абужаров Анатолий Ильич, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ вӑрманҫи ҫуралнӑ. | ||
| Золотов Арсений Иванович, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |