Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн улттӑмӗш пухӑмри Патшалӑх Канашне депутат суйлассипе Етӗрнери пӗр мандатлӑ 9-мӗш суйлав округӗнче сасӑлав иртмелле. Ҫапла тума Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ларӑвӗнче йышӑннӑ.

Аса илтерер, пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Николай Малов депутат чӑваш парламентӗнче «халӑх тарҫи» пулма пӑрахнӑччӗ. Тӗрӗссипе, вӑл халь те депутатах-ха, анчах РФ Патшалӑх Думин. Шӑпах ҫавӑн хыҫҫӑн Николай Малов ЧР Патшалӑх Канашӗнчи должноҫӗпе те, депутат мандачӗпе те сывпуллашрӗ. Чӑваш парламентне вӑл Етӗрнери пӗр мандатлӑ 9-мӗш суйлав округӗпе 2016 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче суйланнӑччӗ.

Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ларӑвӗнче хушма суйлав кунне ҫеҫ мар, ӑна хатӗрленсе ирттермелли ӗҫ планне те ҫирӗплетнӗ.

Влаҫ тытӑмне ӗҫе вырнаҫнӑ чухне документсене тӗплӗн тӗрӗслеҫҫӗ, судпа айӑпланнипе айӑпламаннине пӑхаҫҫӗ. Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пӗрремӗш ҫумӗ вара ӗҫе кӗнӗ чухне унччен суд сакки ҫине ларнине темӗнле майпа пытарнӑ.

Район администрацийӗн экономика, строительство тата ЖКХ управленийӗн пуҫлӑхӗ судпа айӑпланнине прокуратура тупса палӑртнӑ. Арҫын ӗҫӗ кӗнӗ чухне ҫакна никама та пӗлтермен, пытарма шухӑшланӑ. Унччен вӑл йывӑрах мар преступленишӗн айӑпланнӑ-мӗн.

Халӗ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе представлени ҫырнӑ. ЧР прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫлӑхӑн пӗрремӗш ҫумӗпе тунӑ ӗҫ килӗшӗвне пӑрахӑҫланӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкар хулинче Борис Немцова асӑнса акци ирттересшӗн. Ҫав утӑма тӑвас шухӑшлисем мероприятие йӗркелеме хула администрацийӗнче ирӗк илнине пӗлтернӗ.

Борис Немцова хисеплекенсем йышпа пухӑнса Шупашкар урамӗпе утса тухасшӑн, кайран митинг ирттересшӗн. Ӑна йӗркелеме политика репрессийӗнче шар курнисене асра тытса лартнӑ палӑк умне пуҫтарӑнӗҫ. Шупашкарти мероприятие 150 ҫын патне хутшӑнмалла.

Шупашкарти акци пирки темиҫе кун маларах «Интерфакс-Поволжье» интернет-хаҫатра пӗлтернӗччӗ. Борис Немцова халалланӑ Чӑваш Енри мероприятие йӗркелекенсенчен пӗри Семён Кочкин пулни паллӑ.

Ирина Клементьева сӑнӳкерчӗкӗ

Кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче иртекен РФ Президенчӗн суйлавӗнче Шупашкарти 125 суйлав участокӗнче суйлав бюллетенӗсене тишкерекен ятарлӑ комплекссем вырнаҫтарӗҫ. Хальхинче ҫӗнӗ йышши «КОИБ-2017» комплекспа усӑ курӗҫ. Кун пирки «Хыпар» хаҫат журналисчӗ Ирина Клементьева «Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.

Ятарлӑ комплекссем бюллетеньсене сканерласа сасса шутлама кирлӗ. Хальхи «КОИБ» унчченхисенчен лайӑхрах-мӗн.

Суйлавпа ҫыхӑннӑ самантсемпе Раҫҫей Тӗп суйлав комиссийӗн пайташӗ Антон Лопатин тата Чӑваш Республикин Тӗп суйлав комиссийӗн председателӗ Александр Цветков паян каласа кӑтартнӑ. Вӗсем Шупашкарта пӗрлехи пресс-конференци ирттернӗ.

Ria сӑн ӳкерчӗкӗ

Раҫҫей Федерацийӗн Тӗп суйлав комиссийӗ Чӑваш Енри суйлавҫӑсен списокне епле йӗркеленине тӗрӗслӗ. Аса илтерер, кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Раҫҫей Президентне суйлӑпӑр. Суйлав кампанийӗ пуҫланчӗ ӗнтӗ. Ҫакӑ республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче те, федераци шайӗнчи МИХсенче те сисӗнет.

«РИА-Новости» пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ене РФ Тӗп суйлав комиссийӗн ревизорӗсем килмелле. Ҫакӑн пирки комисси ертӳҫин ҫумӗ Николай Булаев пӗлтернӗ иккен.

Аса илтерер, Чӑваш Енре пурӑнакансем кӑҫалхи Президент суйлавӗн кунӗнче Мускавра тата Мускав облаҫӗнче пулассине йышлӑн пӗлтернине эпир хыпарланӑччӗ. Федераци МИХӗсенчен пӗри хыпарланӑ тӑрӑх, Мускав облаҫӗнче Чӑваш Енри 652 ҫын сасӑласшӑн. Ҫакна Николай Булаев шанмасӑртарах йышӑннӑ. «Лару-тӑру хӑмпӑлчӑланса тӑрать, ӑна тӗрӗслеме тивет», – тенӗ вӑл.

Анатолий Кузнецов. Cap.ru порталти сӑн ӳкерчӗк

Паян, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Красноармейски районӗнче Депутатсен пухӑвӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта район администрацине ҫывӑх вӑхӑтра кам ертсе пырассине палӑртнӑ.

Аса илтерер, пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн юлашки кунӗнче Красноармейски район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Молотков контрактпа пӑхса хӑварнӑ вӑхӑт ҫитичченех хӑйне ӗҫрен хӑтарма ыйтнӑччӗ. Вӑл кайнӑ хыҫҫӑн район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне Яков Григорьев пурнӑҫланӑччӗ.

Красноармейски район администрацине Александр Кузнецов ертсе пырӗ. Ҫӗнӗ ӗҫе куҫиччен вӑл 2004 ҫултанпа хӑйӗн тӑван Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнар ял тӑрӑхне ертсе пынӑ.

Ял администрацийӗн сайтӗнче вырнаҫтарнӑ унӑн биографийӗпе паллашсан Александр Кузнецов Ҫӗрпӳри ял хуҫалӑх техрикумӗнче вӗренни курӑнать. Автомеханикра та, ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫинче те ӗҫленӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкар администрацийӗн экс-пуҫлӑхӗ Олег Бирюков тӗлӗшпе йышӑннӑ айӑплава Чӑваш Ен Аслӑ сучӗ ҫемҫетнӗ. Суд приговорӗ вӑя кӗнӗ.

Аса илтерер: 2015-2016 ҫулсенче экс-пуҫлӑх пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен пай пуҫлӑхӗнчен 2,7 миллион ытла тенке (вӑл кӳнӗ тӑкака) шыраса илтермен. Пай пуҫлӑхне вара унччен должноҫпа ытлашши усӑ курнӑшӑн айӑпланӑ пулнӑ, анчах вӑл Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнӗ ятпа амнистие лекнӗ. Хайхискер пурлӑха, 686 пин тенкӗ ытла тӑраканскере, арестран кӑларнӑ.

2016 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче Олег Бирюков отставкӑна кайсан ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Приговора вара пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче вуланӑ. Ун чухне ӑна влаҫ органӗсенче 2 ҫул ӗҫлемелле мар тунӑччӗ. Халӗ вара приговор ҫемҫелнӗ: унӑн ҫакнашкал должноҫсенче пӗр ҫул ҫурӑ ӗҫлеме юрамасть.

Шупашкар хулин экс-пуҫлӑхӗ Ирина Клементьева тӗлӗшпе тепӗр икӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Аса илтерер: унччен ун тӗлӗшпе ултӑ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӗсенчен виҫҫӗшне – должноҫпа ылашши усӑ курнӑшӑн, тепӗр виҫҫӗшне – укҫа-тенке тӑкакланӑшӑн. Ирина Клементьева халӗ килти арестра ларать. Ку срока ака уйӑхӗн 17-мӗшӗччен тӑснӑ.

Хальхинче мӗншӗн пуҫиле ӗҫсем пуҫарнӑ-ха? Следстви версийӗ тӑрӑх, 2012-2016 ҫулсенче Клементьева «Чӑваш Ен – Мед» страхлав компнийӗн сӗтел-пуканне, ытти хатӗр-хӗтӗре упӑшки ертсе пыракан фирмӑна тӳлевсӗр панӑ. Документра вара ку тӑкаксене страхлав команийӗ ҫине ҫыртарнӑ. Ҫапла майпа тӑкак 870 пин ытла тенкӗпе танлашнӑ.

2012 ҫулхи раштавра вӑл ҫав фирмӑпах килӗшӳ алӑ пуснӑ. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, страхлав компанийӗ медицина хатӗр-хӗтӗрне каярахпа туянма май туса парса йӳнӗпе тара панӑ. Тӑкак 1,3 ытла миллион тенкӗпе танлашнӑ.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Сочире иртекен инвестици канашлӑвне хутшӑнать. Вӑл унта Минскри трактор савучӗпе тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлеме килӗшӳ алӑ пуснӑ.

Михаил Васильевич РФ ял хуҫалӑх министрӗпе ӗҫлӗ апатланӑва хутшӑннӑ. Ун чухне «Регионти АПК аталанӑвӗн стратегийӗн экспорчӗ» темӑпа калаҫу иртнӗ. Аса илтерер: шӑпах ҫак ӗҫлӗ апатланура Михаил Васильевич «Чӑваш бройлерӗн» ҫивӗч ыйтӑвне ҫӗклеме палӑртнӑ. Кун пирки сайтра хыпарланӑччӗ. Анчах ЧР влаҫӗсен порталӗнче кун пирки хальлӗхе пӗр сӑмах та ҫук.

Инвестици канашлӑвӗнче Михаил Игнатьев Крымпа, Кабарда-Балкар Республикипе килӗшӳ алӑ пуснӑ. Кунсӑр пуҫне Чӑваш Республики Минскри «Беларуҫ» трактор савучӗпе тачӑ ҫыхӑнура пулӗ.

Алексей Лапин – Шупашкар хулин депутатсен пухӑвӗн КПРФ партин экс-депутачӗ. 35 ҫулти «халӑх тарҫи» тӗп хулари 4-мӗш гимнази ҫывӑхӗнче «Икӗ капитан» пурӑнмалли комплекс тума тытӑннипе «чапа» тухнӑ. Анчах ӗҫ котлован чавнинчен малалла каяйман.

2016 ҫулхи ака уйӑхӗнче экс-депутата пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 5 ҫуллӑха ӑсатнӑ. Халӗ вара ӑна ҫӗнӗ преступленисемшӗн те айӑпланӑ.

Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 2011 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен пуҫласа 2015 ҫулхи раштавччен Алексей Лапин 13 ҫынна Шупашкарта хута каякан ҫуртсенче хваттер пама шантарнӑ. Вӗсемпе займ тата пая кӗнине кӑтартакан килӗшӳсем туса пӗтӗмпе 16 миллион тенкӗ илнӗ. Анчах «халӑх тарҫи» шантарнӑ сӑмахне тытман, мӗншӗн тесен вӑл ертсе пыракан организацин пурӑнмалли ҫурт-йӗр тумашкӑн ирӗк пулман. Укҫа-тенке вара хӑй пӗлнӗ пек тӑкакланӑ.

Суд унчченхи айӑплава шута илсе Алексей Лапина пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 8 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ.