Кӑҫал Максим Григорьев поэт ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитет. Халӑх ӑна Максим Ястран ятпа пӗлет. Ҫавна май Элӗк районӗнче ӑна халалласа ирттермелли мероприятисен планне хатӗрленӗ. Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Вутланри культура ҫуртӗнче пултарулӑх каҫӗ иртӗ.

Шӑпах ҫак кун 100 ҫул каялла Максим Григорьев Вӑрманкас ялӗнче кун ҫути курнӑ. 1936–1939 ҫулсенче вӑл «Пионер сасси», «Ҫамрӑк большевик», «Чӑваш коммуни» хаҫатсенче, Халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче ӗҫленӗ. Ястран «Садра калаҫни» сӑвӑпа чапа тухнӑ. Унӑн хӑш-пӗр поэми чӑваш поэзийӗн ылтӑн фондне кӗнӗ.

Максим Ястран Г.Гейнен, А.Пушкинӑн, М.Лермонтовӑн, Т.Шевченкӑн, В.Маяковскин, К.Симоновӑн, С.Михалковӑн тата ыттисен хайлавӗсене чӑвашла куҫарнӑ.

Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пуҫлансан Ястран «Чӑваш коммуни» хаҫатра корреспондентра ӗҫленӗ. 1942 ҫулта ӑна Хӗрлӗ Ҫара илнӗ. Вӑл Сталинград хулине хӳтӗленӗ. Ястран 1942 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ҫак хула ҫывӑхӗнче паттӑрла вилнӗ. 1962 ҫулта ӑна СССР ҫыравҫисен пӗрлӗхне кӗртнӗ.

Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртамри тӗп стадионта ӗнер Республикӑри ача-пӑча сабантуйӗ иртнӗ. Ӑна Чӑваш Енри мӑсӑльмансен тӗн управленийӗ йӗркеленӗ.

Уяв ячӗпе саламлакансен хушшинче Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Рудольф Селиванов, Альбир хазрат Крганов муфти тата ыттисем пулнӑ. Уява республикӑри культура министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов та ҫитнӗ.

Республика кунне тата Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалласа Шупашкарта «Ача-пӑча Акатуйӗ» фестиваль-конкурс иртессине эпир пӗлтернӗччӗ. Ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкарти А.Г. Николаев ячӗллӗ паркра йӗркеленӗччӗ. Уяв программине чӑваш юррин тата ташшин конкурсне, «Ӗҫ ҫыннине мухтатпӑр» ӳкерчӗксен конкурссене, «Шупашкар хула паттӑрӗ» ятпа 9–10 ҫулти арҫын ачасем хушшинче вӑй виҫмелли ӑмӑртӑва тата ыттине кӗртнӗччӗ.

«По следам Пушкина» (чӑв. Пушкин ҫулӗпе) блог-тур ирттерни пирки ҫырнӑ май Андрей Федоров блогер пӗр ӑнланманлӑхпа куҫа-куҫӑн тӑма тивнине пӗлтерет. Республикӑн тӗрлӗ районне ҫитсе ҫаврӑнма палӑртнӑ чух ҫула тухиччен вӑл вырӑнти кану базисемпе калаҫса татӑлма пӑхнӑ. Ҫӗр каҫма ӗнтӗ. Тав сӑмахӗлле те мар. Укҫаллах. Анчах Чӑваш Енри кану базисемпе пӗр чӗлхе тупма йывӑр-мӗн.

«Пӗринпе эрне ӗнтӗ калаҫатӑп. Электрон ҫыру та ҫыратӑп. Вӗсен «Контактра» страници урлӑ та ҫыхӑнса пӑхрӑм, анчах хуравне илеймерӗм», — тенӗ хайхи тӗлӗнсе.

Е тата вӑл Улатӑрти хӑна ҫуртне шӑнкӑравланине пӗлтерет. Банк картти урлӑ тӳлеме пулать-и тесе ыйтнӑ. Ҫук иккен. Wi-fi ҫыхӑнӑвӗ унта пуррипе ҫукки пирки каламасӑрах тавҫӑрма пулать-тӗр.

Блогер ӑнланнӑ тӑрӑх, туристсем никама та питех кирлӗ мар. Хӑна ҫурчӗсене тата кану базисене хайсем патне вӗҫӗм пырса ҫӳрекен клиентсем пурри те тивӗҫтерет.

Евгений Боткин

Республикӑри психиатри пульницинче II Николайӑн тата унӑн ҫемйин лейб-тухтӑрне Евгений Боткина халалланӑ курав уҫӑлнӑ. Унта кашниех ҫитме пултарать.

Курав утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнч уҫӑлнӑ. Картинӑсем патша ҫемйи пирки, вӗсен ратнинче Евгений Боткин мӗнле вырӑн йышӑнни ҫинчен каласа кӑтартаҫҫӗ. Куравра пульница ӗҫченӗсем пухнӑ материалсемпе усӑ курнӑ. Психиатри пульницинче сипленекен пациентсене кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен пуянлатма тӑрӑшаҫҫӗ. Ку вӗсене лайӑх витӗм кӳрет.

Курав уҫӑлнӑ ҫӗре Православи тухтӑрӗсен тата ыркӑмӑллӑх сестрисен обществин председателӗ Михаил Павлов атте хутшӑннӑ. Вӑл Евгений Боткин пирки каласа кӑтартнӑ.

Валентина Шибаева тухтӑр терапевт вара экскурси ирттернӗ, Евгений Боткинӑн ҫӑмӑл мар шӑпи пирки каласа кӑтартнӑ.

Республикӑри халӑх пултарулӑхӗн центрӗ тата Ҫӗрпӳ районӗнчи Чиркӳллӗ Ямаш ял тӑрӑхӗ тата вӑл тӑрӑхри «Ямаш» фольклор ансамблӗ Вӑрманкас Ямаш ялӗ ҫывӑхӗнче «Туслӑх кӑшӑлӗ» республикӑри фестиваль-конкурс ирттернӗ.

Унта Элӗк, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Ҫӗмӗрле, Тӑвай районӗсенчи 13 фольклор ушкӑнӗ пырса ҫитнӗ. Конкурса темиҫе номинаципе ирттернӗ. Чӑваш Ен историне чи лайӑх пӗлекенсем тесе «Сӗнтӗр», «Кунер» (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), «Шурӑмпуҫ» (Комсомольски районӗ) ансамбльсене палӑртнӑ.

Хӑйсем пирки аван каласа кӑтартнипе «Сӗнтӗр» (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), «Сурпан» (Тӑвай районӗ), «Еник» (Вӑрмар районӗ) тӗлӗнтернӗ.

Ытти номинацире те ҫӗнтерӳҫӗсене хавхалантарнӑ. Гран-при Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Сӗнтӗр» ансамбле лекнӗ.

Нумаях пулмасть, пӗрлехи информаци кунӗнче, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Кукашни ял тӑрӑхӗнче министерство ӗҫченӗсем, вырӑнти хӑйтытӑмлӑх халӑхпа курнӑҫнӑ.

ЧР культура министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Константин Яковлев Кукашние пушӑ алӑпа килмен. Вӑл кунти культура ҫуртне 460 пин те 260 тенкӗлӗх сертификат парнеленӗ. Ку укҫапа культура тытӑмне аталантарӗҫ.

Ку укҫапа Кукашни клубӗ валли ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗр туянӗҫ. Константин Геннадьевич правительство культура тытӑмне тимлӗх нумай уйӑрнине ҫирӗплетнӗ. Сӗнтӗрвӑрри районӗ хальхи пурнӑҫпа килӗшсе тӑракан кинозал туянмашкӑн 5 миллион тенкӗ тивӗҫнӗ ултӑ район йышне те кӗнӗ. Ҫитес вӑхӑтра Шуршӑлти А.Николаевӑн асӑну комплексне ҫӗнетӗҫ. Унта ҫӗнӗ курав залӗсем уҫӑлӗҫ.

Елчӗк районӗнчи Кӗҫӗн Таяпа ял тӑрӑхӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Каркалар ялӗнчи Николай Краснов композитора халалласа уяв ирттернӗ. Районта пурӑнакансем ӑна чи малтанах такмак ӑсти пулнипе пӗлеҫҫӗ. Куракансем унӑн пултарулӑхне кӑмӑлласа йышӑннӑ. Юрӑсем те ҫырнӑ Николай Иванович. Пӗрремӗш юррине Совет Ҫарӗнче службӑра тӑнӑ вӑхӑтра ҫырнӑ. Купӑспа калама вара шкула кайичченех вӗреннӗ. Хӑй ӗмӗрӗнче мӗн чухлӗ сӑвӑ ҫырса юрра хывнине, такмак ҫырнине ас туман та Николай Иванович. «Шел пулин те, ытла та ир уйрӑлса кайрӗ пиртен Николай Иванович», — теҫҫӗ вырӑнтисем.

Уяв вӑхӑтӗнче Елчӗкри культурӑпа кану центрӗ ҫумӗнчи «Туслӑх» фольклор ушкӑнӗ, Кӗҫӗн Таяпа ял тӑрӑхӗнчи «Салампи», Аслӑ Пӑла Тимеш ял тӑрӑхӗнчен килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем ял халӑхне тата пуҫтарӑннӑ хӑнасене Николай Красновӑн юррисемпе, такмакӗсемпе савӑнтарнӑ. Уяв малалла тӑсӑлнӑ май ытти композитор хывнӑ тӗрлӗ юрӑ шӑраннӑ.

Хаҫат редакторӗ Татьяна Вашуркина (сулахайри) Вера Антонова ҫӗнтерӳҫӗпе

Шупашкар районӗнчи «Тӑван Ен» хаҫат кашни ҫырӑнтару кампанийӗ хыҫҫӑн лотерея ирттерет. Кашнинчех хаҫатҫӑсем хӑйсен вулаканӗсене сумлӑ парне выляса илме май туса параҫҫӗ. Паллах, пӗчӗкрех парнесем те тыттараҫҫӗ-ха, анчах уйрӑмах ӑнӑҫуллисене самай паха япалапах хавхалантараҫҫӗ.

Шупашкар район хаҫачӗ пирки каласан, пӗр пилӗк ҫул каялла унӑн сӑн-сӑпачӗ тӗпрен улшӑнчӗ. «Чӑваш хаҫачӗсене урӑхла кӑларма май килнине кӑтартас килчӗ манӑн», — тенӗччӗ кун пирки вӑл вӑхӑтра хаҫатра дизайнер-верстальщикра тӑрӑшнӑ Виктор Бычков. Ҫак пултаруллӑ каччӑна Борис Чиндыков тӗп редактор ӗҫе чӗнсе илнӗччӗ. Паян вӗсенчен пӗри те «Тӑван Енре» ҫук. Анчах пултаруллӑ ҫынсем акса хӑварнӑ ырӑ ҫимӗҫе паянхи коллектив Татьяна Вашуркина редактор ертсе пынипе тивӗҫлипе тытса пырать.

Хаҫат ҫырӑнакансем хушшинче ирттернӗ эрнекунхи лотерейӑра Кӳкеҫре пурӑнакан Вера Антонова пӗр урапа вутӑ илме сертификата тивӗҫнӗ.

Наци вулавӑшӗнчи поэтсемпе спортсменсен тӗлпулӑвӗ

Ӗнер Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче поэтсемпе спортсменсем пухӑннӑ. Мероприяти пирки республикӑн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министерствинче «тӗлӗнмелле кӑмӑллӑ» тесе пӗлтереҫҫӗ.

Вулавӑшра поэтсемпе спортсменсем курнӑҫнин сӑлтавӗ икӗ Владимир туслӑхӗпе ҫыхӑннӑ. Пӗр Владимирӗ — Мускаври патшалӑх университечӗн профессорӗ, Раҫҫейӗн Писательсен союзӗн Мускаври организацийӗн пайташӗ Владимир Ежов теннисист. Тепри — Чӑваш Енӗн федерацийӗн вице-президенчӗ, Бокс енӗпе 1983 ҫулта Европа чемпионӗ пулса тӑнӑ Владимир Ельник. Ӑш пиллӗ курнӑҫӑвӑн тӗп сӑлтавӗ Владимир Ежовӑн «Мне нужна в турнире Муза» ҫӗнӗ кӗнеки кун ҫути курни темелле.

Литература каҫне Чӑваш Республикин Писательсен союзӗн пайташӗсем, поэзие юратакансем, спортсменсем пуҫтарӑннӑ.

Республикӑн Наци вулавӑшне Владимир Ежов хӑйӗн кӗнекине парнеленӗ.

Чӑваш Енри кӗнеке издательстви Хакас Республикинчи семинара хутшӑннӑ.

Сӑнанӑ тӑрӑх, ку издательство республика тулашӗнчи тӗрлӗ мероприятие вӗҫӗмех хутшӑнать. Аталанас, ӗҫре ҫӗннине мӗн те пулин тупас, ӑна усӑ курас шухӑшлӑ кирек епле организаци те ун пек семинар-канашлусене хаваспах хутшӑнма кӑмӑл туни пирки иккӗленмелле мар ӗнтӗ.

Абаканти семинара хамӑр патри кӗнеке кӑларакансем кӑна мар, чикӗ леш енчисем те пуҫтарӑннӑ. Унта пухӑннисем электрон учебниксем кӑларассине, вӗренӳ литературин пахалӑхне ӳстерессине, стандартсене тата ытти саманта пӑхӑнса ӗҫлессине сӳтсе явнӑ. Кирек епле ӗҫри ӑнӑҫу та ҫынсенчен килнине кура издательствӑра ӗҫлекенсен квалификаци шайне ӳстересси пирки те сӑмах хускатнӑ.