«Канаш» – «Ямаш» маршрут ҫинче чӑвашла калаҫнӑшӑн ятлани пирки, ҫавӑншӑнах вырӑна ҫитермесӗр антарса хӑварнипе хӑратни пирки эпир унччен сире пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, ку пӑтӑрмах Ямаш хӗрӗпе Валентина Никитинӑпа утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче пулса иртнӗччӗ.
Фейсбукра ҫакӑн пирки пӗлтернӗ хыҫҫӑн чылайӑшӗ харкашу чӑваш чӗлхи пирки мар, ытла хытӑ калаҫнинчен пуҫланнӑ пуль тесе иккеленнӗ. Ӗнер вара Валентина ӗҫ-пуҫ мӗнле пулса иртни пирки хӑй каласа панӑ. Хӗрарӑма та, водителе те чӑвашла калаҫниех килӗшмен иккен. Руль умӗнче ларакан ҫын Ямаш хӗрӗ тӑван чӗлхепе ан пуплетӗр тесе автобуса та чарнӑ. Телефона сӳнтерсен кӑна транспорта хускатса малалла ҫула тухнӑ.
Лару-тӑрӑва уҫӑмлатнӑ май Валентина хӑй Мускавра нумай ҫул пурӑннине, Раҫҫей тӗп хулинче те, чикӗ леш енче те чӑвашла калаҫни пирки пӗлтернӗ. Ҫакӑншӑн ӑна ниӑҫта та никам та кӳрентермен, тӑван чӗлхепе калаҫма чарман. Хальхи вӑхӑтра Валентина ҫак пӑтӑрмаха пуҫарнӑ ҫынсене явап тыттарас енӗпе ӗҫлет.
Чӑваш халӑх сайчӗ лару-тӑрӑва сӑнаса тӑрӗ. Канаш автовокзалӗнчен эпир комментари ыйтса ярса, халлӗхе хурав ҫитеймен-ха.
Ку пӑтӑрмах пирки Олеся Руссакова журналист Фейсбукри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Тӗлӗнмелле истори Олесьӑн Мускавра вунӑ ҫул ытла пурӑнакан тусӗпе сиксе тухнӑ.
Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, хайхи вӑл Канашран тӑван ялне Чарпуҫа маршруткӑпа килнӗ. Ҫавӑн чухне вӑл тусӗпе телефонпа тӗлпулу вырӑнне чӑвашла калаҫса палӑртнӑ. Маршруткӑри пассажирсенчен пӗри вырӑсла калаҫмалла тесе сиксе ӳкнӗ, водитель те чӑвашла пуплекене юратман хӗрарӑм-пассажира майлӑ пулса вӑрҫнӑ.
Шупашкарта хулари 14 маршрутпа пассажирсене илсе ҫӳремешкӗн ирӗк илме усламҫӑсенчен ыйту йышӑнма пуҫланӑ. Паянхи кун ҫав 14 маршрутран 13-шӗнпе Чӑвашавтотранс автобусӗсем хутланӑ.
«Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарланӑ тӑрӑх, тӗп хула администрацийӗ хулари 2, 3, 5, 7, 10, 12, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 24 тата 26-мӗш маршрутсемпе уҫӑ конкурс ирттермесӗрех кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗччен ҫӳремешкӗн ирӗк пама документсем йышӑнма тытӑннӑ. Каласа хӑвармалла, 13 маршрутпа Чӑвашавтотранс усӑ курнӑ пулсан, тепринпе, 19-мӗшпе, Троллейбус упраленийӗ транспорт ҫӳретнӗ.
Асӑннӑ маршрутсемпе ҫӳрес кӑмӑллисен юрӑхлӑ транспорт пулмалла, вӗсене хуҫисен карттӑпа тӳлеме май паракан терминалпа, ГЛОНАСС е ГЛОНАСС/GPSпа тивӗҫтермелле.
Мускаври Печатники районта Чӑваш Енри арҫын тытса пыракан автомобиль темиҫе машинӑпа ҫапӑннӑ.
«Зарулем.рф» сайтра пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын цемент турттаракан машинӑпа пынӑ. Тахӑш самантра вӑл тӗлӗрсе кайнӑ. Ҫав самантра машина парковкӑра ларакан тӑхӑр автомобиль ҫине пырса кӗрсе ҫаврӑнса ӳкнӗ. Водитель аллине суранлатнӑ. Инкек утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ирхи 5 сехетсенче пулнӑ.
Цемент турттаракан машина автомобильсене хытах шар кӑтартнӑ, вӗсенчен хӑшне юсама та май килмест тесе пӗлтернӗ.
Бетон ҫӑракан КАМАЗ «Промасфальт» тулли мар яваплӑ обществӑн иккен. Шар курнӑ автомобильсен хуҫисем тӑкака саплаштарма ыйтса коллективлӑ тавӑҫа асӑннӑ организаци ячӗпе ҫырасшӑн-мӗн. Водитель яваплӑхран пӑрӑнаясси те иккӗленӳллӗ.
Паян, утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш Енри сакӑр районта «Чӑвашавтотранс» автобусӗсем ҫула тухмӗҫ. Кун пирки предприяти вокзалсен хуҫине — «АвтоВАС» акционерсен уҫӑ обществине — асӑрхаттарнӑ. Утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче шӑрҫаланӑ ҫырӑва вӑл Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствине те ӑсатнӑ.
«Чӑвашавтотрансӑн» автобусӗсем хӑш-пӗр хулара ҫӳреме пӑрахассине ведомство хӑйӗн сайтӗнче ӗнер пӗлтернине тӗпе хурса ку хыпара Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтернӗччӗ-ха.
Министерство асӑннӑ хуласенче (Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Куславкка, Ҫӗмӗрле) ҫеҫ мар, районсенче те предприяти автобусӗсем ҫӳремӗҫ иккен. Маларах асӑннӑ ҫырупа Александр Белов журналист паллаштарнӑ. Сакӑр районта пассажирсене пачах та турттарма пӑрахассине систернӗ вӑл. Унта сӑмах Улатӑр, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрле, Тӑвай районӗсем пирки пырать. Чи пысӑк йывӑрлӑх — вӗсенче урӑх перевозчиксем ҫукки.
Автобуссене ҫӳретме пӑрахнине «Чӑвашавтотранс» ҫунтармалли-сӗрмелли материалсем тата транспортра цифра тахографӗсем ҫуккипе сӑлтавланӑ.
«Чӑвашавтотранс» предприяти утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнчен тытӑнса хӑш-пӗр муниципалитетра пассажирсене турттарма пӑрахӗ. Предприятин транспорчӗ Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Куславкка, Ҫӗмӗрле хулисенче ҫӳремӗ.
Район-хулара пассажирсене турттарассипе муниципалитет саккасҫӑ шутланать. Хальхи вӑхӑтра пилӗк муниципалитетра ҫӗнӗ перевозчиксене кӗске вӑхӑтлӑх свидетельствӑсем парассипе ӗҫлеҫҫӗ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви пӗлтерет. «Чӑвашавтотранс» предприяти вырӑнне хӑш-пӗр районта пассажирсене уйрӑм ҫынсем халех турттараҫҫӗ. Ведомствӑра хыпарланӑ тӑрӑх, ҫавӑн пек тӗслӗх Вӑрмар, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне районӗсенче пур. Перевозчика ылмаштарнӑшӑн пассажирсем шар курмасса шанаҫҫӗ.
Утӑ уйӑхӗнчен Шупашкарта халӑх транспорчӗпе ҫӳремешкӗн хаксене татах хӑпартӗҫ. Кун пирки ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пӗлтерни тӑрӑх Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарланӑччӗ. Паян хула администрацийӗнче иртнӗ канашлура сити-менеджер хака пӗр эрне каярах ӳстерессине пӗлтернӗ.
Троллейбусра хак 1 тенкӗ, автобусра 2 тенкӗ ӳсӗ.
Аса илтерер, хулара автобуспа тата троллейбуспа ҫӳренӗшӗн хака нумаях пулмасть — нарӑс уйӑхӗнче — хӑпартнӑччӗ. Хальхи вӑхӑтра автобуспа, троллейбуспа пӗрре ларса кайнӑшӑн 18 тенкӗ, машруткӑсенче 22 тенкӗ тӳлемелле. Аллӑн укҫа тӳлемесен (сӑмах пӗрлехи транспорт картти пирки пырать) пассажирсемшӗн хак 4 тенкӗ йӳнӗрех ларать.
Чӑваш Енре «Вӗрентӳ аталанӑвӗ» республика программипе килӗшӳллӗн ялсенчи шкулсем валли сакӑр автобус туяннӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» (чӑв. Ман хула Шупашкар) портал хыпарлать.
Ҫӗнӗ автобуссем туянма регион хыснинчен 15,4 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Кӳрсе килнӗ транспорт хатӗрӗсене ГЛОНАССпа тата тахографпа тивӗҫтернӗ. Унсӑр пуҫне вӗсем ҫине ҫутӑлакан маячок вырнаҫтарнӑ.
Палӑртса хӑвармалла, туяннӑ автобуссенчен виҫҫӗшне кивелнӗ транспорт хатӗрӗсем вырӑнне панӑ, тепӗр пиллӗкӗшне ҫӗнӗ маршрутсем йӗркелеме уйӑрнӑ. Телейлисен шутне хальхинче Улатӑр районӗнчи Чуварлей, Канаш районӗнчи Янкӑлч, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьски, Шупашкар районӗнчи Атайкасси тата Елчӗк районӗнчи Шӑмалак шкулӗсем кӗнӗ.
Чӑваш Енӗн пушара хирӗҫ кӗрешекен тытӑмӗ ҫӗнӗ транспортпа пуянланнӑ. Унта тӗрлӗ ҫулпа ҫӳреме пултаракан 17 автомобиль автоцистерна тата картлашкаллӑ пӗр пушар цистерни килсе ҫитнӗ. Вӗсене туянма 77 миллион та 200 пин тенкӗ тухса кайнӑ.
Чӑваш Енӗн Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитетӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ транспорта маларах асӑннӑ учрежденин мӗнпур пушар пайне ӑсатӗҫ.
Автопарк ҫӗнӗ машинӑсемпе пуянланни инкек вырӑнне хӑвӑртрах ҫитме май парасса шанаҫҫӗ.
Машинӑсене Йӑлӑмри, Улатӑр районӗнчи Киря поселокӗнчи, Элӗкри, Патӑрьелти, Комсомольскинчи, Красноармейскинчи, Хӗрлӗ Чутайри, Муркашри, Пӑрачкаври, Шӑмӑршӑри, Елчӗкри, Тӑвайри уйрӑмсене парӗҫ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитетӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнчен Шупашкарта халӑх транспорчӗпе ҫӳремешкӗн хаксене татах хӑпартассине Чӑваш халӑх сайчӗ ҫу,уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчех пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, кун пирки паян ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков каланӑччӗ.
Утӑ уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчен троллейбусри хак тепӗр икӗ тенкӗ ӳсӗ. Ҫапла вара аллӑн укҫа тӳлекенсен хальхи 18 тенкӗ вырӑнне 20 тенкӗ кӑларса хума тивӗ.
Ҫакна та палӑртар, хулара автобуспа тата троллейбуспа ҫӳренӗшӗн хака кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче хӑпартнӑччӗ. Автобуспа, троллейбуспа пӗрре ларса кайнӑшӑн халӗ 18 тенкӗ, машруткӑсенче 22 тенкӗ тӳлеттереҫҫӗ.
Маршруткӑсем ҫитес уйӑхран хӑпартасси уҫӑмлӑ мар, вӗсем ҫакна хӑйсем татса парӗҫ. Вӗсен тарифне раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫеҫ йӗркелӗҫ.
-0.7 °C