Тӗменре пурӑнакан чӑваш Алексей Павлов хӑйӗн тимӗр урапи ҫине чӑвашла ҫырса хунӑ. Ҫак кунсенче вӑл Шупашкара килнӗ. Машинӑн хыҫалти чӳречи ҫинче кашни «Чӑваш халӑх йӑли-йӗркине хисеплесе упрасси, ҫӗнетсе аталантарасси пирӗнтен кашнинчен килет» тенине вулама пултарать.
Павлов Алексей Викторович Тӗменте тата Тӗмен облаҫӗнче пурӑнакан чӑвашсене пулӑшакан ыркӑмӑллӑх фончӗн директорӗ. Вӑлах тӗрлӗ электротехника тата ҫутӑ хатӗрӗсемпе тивӗҫтерекен «Неосвет» предприяти ертӳҫи те. Алексей Викторович пулӑшнипе Тӗменре нумай-нумай культура мероприятисем иртеҫҫӗ.
43 ҫулхи Тӗмен чӑвашӗн ашшӗ-амӑшӗ — Чӑвашран. Ашшӗ Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тухтамӑш ялӗнчен, амӑшӗ — Елчӗк районӗнчи Шуршуран. Арӑмӗ те унӑн чӑваш — Шӑмӑршӑ районӗнчи Карапай Шӑмӑршӑран. Сӑмах май, чӑвашла текста шӑп та лӑп арӑмӗ хатӗрленӗ. Алексей Викторовичӑн хӗрӗ Шупашкарти культура институтӗнче пӗлӳ пухать, ывӑлӗ хӗсметре, Хабаровск енӗнче.
32-мӗш маршрутпа ҫӳрекен водительсен машинине такамсем «Лента», «Бауман урамӗ», «Газопровод» чарӑнура кирпӗчпе пенӗ, «Форд Транзитсен» малти чӳречисене ҫӗмӗрнӗ. Пуҫтахсем маскӑпа пулнӑ.
Ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче 35 ҫулти усламҫӑ, маршруткӑсене тытса тӑраканскер, полицие пырса заявлени ҫырнӑ. Оперативлӑ шырав мероприятийӗсем ирттернӗ хыҫҫӑн полицейскисем ҫак хурахла ӗҫ пуҫаруҫине тата ӗҫе пурнӑҫлакансене тупса палӑртнӑ. Вӗсем – 18-33 ҫулсенчи ҫамрӑксем. Унччен хайхискерсем йӗрке хуралҫисен аллине лекмен.
Вӗсем тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Прокурор ыйтнипе виҫҫӗшне арестленӗ. Пуҫтахсене пысӑк штраф тӳлеттерме е ирӗксӗр 7 ҫул таран хӑварма пултарӗҫ.
«Кӑмӑлсӑрланмалли ҫинчен. Пӗи икӗ кун каялла 5-мӗш гимнази патӗнчи чарӑнура хӗрача тӑратчӗ. Троллейбус рулӗ умӗнчи каччӑ чарӑнура ашшӗ-амӑшӗн виҫӗ машини ларнине кура сурчӗ те чарӑнмасӑрах иртсе кайрӗ. Хӗрача троллейбус енне алӑ тӑсса тӑрса юлчӗ. Паян вара ҫул-йӗр инспекторӗсен патрулӗ чарӑнура ларакан икӗ джип патӗнчен иртсе кайрӗ. @gibdd121-па пӗрле эпӗ ку ыйту вӗҫне тухӑпах. Анчах ашшӗ-амӑшӗпе мӗн тумалла? Вӑл шкулта пирӗн пуласлӑх вӗренет вӗт...», — тесе ҫырнӑ Инстаграмра Альберт Ильин журналист.
Кунта сӑмах Шупашкарти 5-мӗш гимнази умӗнчи общество транспорчӗн чарӑнӑвӗ пирки пырать. Ачи-пӑчине шкула ӑсатма тата илме пыракан ашшӗ-амӑшӗ хӑйсен машинине чарӑнура лартса хӑвараҫҫӗ-мӗн. Транспорт вырӑн йышӑнса тухнине пула троллейбуссене чарма хӗсӗнсе юлать иккен.
Шупашкар хула администрацийӗ хальхи йышши пилӗк троллейбус туянасшӑн. Кун пирки ӗнер, ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Транспорт министерстви ирттернӗ пресс-конференцире тӗп хула администрацийӗн пай пуҫлӑхӗ Андрей Васильев каланӑ.
«Мой город Чебоксары» (чӑв. «Ман хула Шупашкар») портал пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал хула хыснинче Шупашкарти троллейбус управленийӗ валли ҫӗнӗ троллейбуссем туянма укҫа пӑхса хӑварнӑ. Шӑпах ҫавӑнпа тӳре-шара мӑйракасӑрах ҫӳрекен пилӗк транспорт туянма палӑртнӑ.
Аса илтерни вырӑнлӑ пулмалла, пӗлтӗр Хула кунӗ умӗн кун йышши троллейбуса Шупашкара тӗрӗслеме тесе илсе килнӗччӗ, ун чухне мӑйракасӑр троллейбус Шупашкар урамӗсемпе ҫаврӑнса Ҫӗнӗ хулана, унтан Ҫӗнӗ Шупашкара ҫитнӗччӗ.
Ҫул-йӗр инспекторӗсем пассажирсене илсе ҫӳрекен микроавтобус водительне тытса чарнӑ, хайхискер руль умне ӳсӗрле ларнӑ.
«Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑларӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ӗҫ-пуҫ Атӑл М7 автоҫул ҫинче пулнӑ. Пакунлисем Шупашкар районӗнчи «Кӳкеҫ — Ҫӗктер» маршрутпа ҫӳрекен 273-мӗш номерлӗ микроавтобуса чарнӑ, шоферне тӗрӗсленӗ. Хайхискер урӑ мар иккен. Каярахпа наркологи уйрӑмне илсе кайса пӑхнӑ. Унта та прибор «0,350 мг/л» кӑтартнӑ.
Арҫын ун чухне пӗрремӗш рейсра пулнӑ, халӑх транспортӗнче сакӑр пассажир ларнӑ. Палӑртса хӑвармалла, Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн патшалӑх инспекцийӗ ҫул ҫӳрекенсене тимлӗрех пулмалли пирки асӑрхаттарать, водитель руле ҫирӗп тытса пымасан, правилӑсене пӑссан чӗмсӗр лармалла марри ҫинчен калать.
Чӑваш Енре ырантанпа, ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнченпе, Канашпа Шупашкара хула ҫум пуйӑссем хутлама тытӑнӗҫ. Чӑваш Енӗн Транспорт министерствинче чукун ҫул транспорчӗ шӑмат кунсерен ҫеҫ хутлать тесе хыпарланӑччӗ малтанласа. Анчах нумаях пулмасть ҫӗнӗ хыпар пӗлтерчӗҫ: пуйӑссене кашни кунсерен ҫӳретме пуҫлӗҫ.
Ака уйӑхӗн 15-мӗшнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗччен 6502-мӗш номерлӗ «Канаш – Шупашкар» тата 6505-мӗш номерлӗ «Шупашкар – Канаш» пуйӑс ҫӳрессине хула ҫум пассажирсене турттаракан «Содружество» компанийӗ пӗлтернӗ.
Канашран Шупашкара пуйӑс ирхи 3 сехет те 51 минутра хускалӗ, Шупашкара 6 сехет те 15 минута ҫитӗ; Шупашкартан 18 сехет 40 минутра тапранса Канашра 21 сехет те 5 минутра пулӗ.
Чӑваш Енри таксистсен ҫынсене ҫул ҫӳревшӗн терминал урлӑ тӳлеме майсем туса памалла. Унсӑр пуҫне ҫӑмӑл машинӑна ахаль транспортран уйӑрмашкӑн сӑрлама, ятарлӑ паллӑсемпе, хатӗрсемпе тивӗҫтерме тивӗ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Транспорт министерстви ҫӗнӗ саккун проектӗнче ҫырнӑ.
«Мой город Чебоксары» (чӑв. «Ман хула Шупашкар») портал хыпарланӑ тӑрӑх, ҫынсене таксипе илсе ҫӳрекенсен машина салонӗнче ҫул ҫӳревшӗн электронлӑ майпа тӳлеме май паракан терминала саккунра палӑртнипе килӗшӳллӗн вырнаҫтармалла. Ку транспотӑн сарӑ тӗслӗ пулмалла, машинӑн айккинче таксие палӑртакан ӳкерчӗклӗ йӗр (сӑнӳкерчӗкри пек), ҫийӗнче хӗрлӗ сарӑ тӗслӗ хунар пулмалла, ҫав хунарӑн ҫула тухнӑ чухне ҫутӑлмалла.
Палӑртса хӑвармалла, саккун проектне йышӑнсан малашне республикӑра такси шутне те тӗрӗслесе тӑрӗҫ. Енчен те вӗсен хисепӗ 3 пин те 500 машинӑран иртсен ыттисен пассажирсене илсе ҫӳрес тесен аукцион витӗр тухса ирӗк илме тивӗ.
Кӑҫал ҫулла Шупашкарта транспорт шутне чакарасшӑн. Ку ыйту пирки Шупашкар хула администрацийӗнче ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнче иртнӗ ҫавра сӗтелте калаҫнӑ.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тӗп хулара 532 транспорт таран чакарӗҫ. Вӗсен йышӗнче 128-шӗ – маршрутка. Вӗсем вырӑнне вӑтам тата пысӑк класлӑ автобуссем ҫынсене илсе ҫӳреме тытӑнӗҫ.
Маршрутсен схемине, номерӗсене те улӑштарӗҫ. Пӗр ҫулпа ҫӳрекен маршрутсене те пӗтерӗҫ.
Палӑртмалла: хулара кунсерен 756 транспорт ҫӳрет. Куллен ҫӳрекен 488 маршрутка «пик» сехетсенче лӑк туллиех.
Шупашкар районӗн «Тӑван Ен» хаҫачӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Явӑш ялӗн ҫыннисем Ҫул-йӗр федераци агентствин Атӑл-Вятка регионӗнчи автомобиль ҫулӗсен федераци управленине ҫырупа тухнӑ. Вӗсем хӑйсен ялӗпе Вознесенское поселокӗ патӗнчи хӗресленнӗ ҫул тӗлӗнче светофор лартса пама ыйтнӑ. Унсӑр пуҫне ҫыру авторӗсем ҫак вырӑнти ҫула ҫутатмалла тутарасшӑн.
Анчах нумаях пулмасть килнӗ хурав явӑшсене пачах савӑнтарман. Ҫырура каланӑ тӑрӑх, ял ҫыннисен ыйтӑвне 2019 ҫулччен татса пама ҫук иккен. Ку кӑна та мар, хурав панӑ ҫырура ҫулӑн асӑннӑ тӗлӗнчен ҫын палӑртнинчен самай сахалрах каҫнине, ку шут светофор вырнаҫтарма, ҫула ҫутатмалла тума ҫителӗксӗррине асӑннӑ. Апла пулин те ял-йыша лӑплантарнӑ: ҫын мӗн чухлӗ каҫса ҫӳренине тепӗр хут тӗрӗслӗҫ.
Палӑртса хӑвармалла, ку ҫулпа транспорт нумай ҫӳрет. Ҫул урлӑ каҫнӑ чухне ачасем кӑна мар, аслисем те шикленеҫҫӗ, мӗншӗн тесен йывӑр тиев турттаракан машинӑсем ҫил хӑвӑртлӑхӗпе вӗҫсе иртеҫҫӗ.
Шупашкарти «Ҫӗнӗ хула» микрорайона троллейбус ярасси пирки унччен сайтра пӗлтернӗччӗ. Ҫак кунсенче ҫав ӗҫе кам тӑвассине палӑртнӑ. Аукционра «ТУС» акционерсен пӗрлӗхӗ ҫӗнтернӗ.
Аукциона икӗ заявка килнӗ: «ТУС» акционерсен пӗрлӗхӗнчен тата ҫак микрорайона хӑпартакан «ИСКО-Ч» акционерсен пӗрлӗхӗнчен. «ИСКО-Ч» ҫак ӗҫе 223,6 миллион тенкӗпе тума шантарнӑ, «ТУС» вара — 200,9 миллион тенкӗпе. Ҫапла майпа иккӗмӗшӗ аукциона выляса илнӗ.
Подрядчик ӗҫе виҫӗ тапхӑрпа пурнӑҫлӗ. Пӗрремӗшӗнче районти ҫула ҫӗнетесшӗн. Иккӗмӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗпе Трактор Тӑвакансен проспектӗнчи ҫула лайӑхлатӗҫ. Виҫҫӗмӗшӗнче троллейбус линийӗсене карӗҫ. Ӗҫе ҫитес ҫулхи ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗччен вӗҫлемелле.
-0.7 °C