Чӑваш Енӗн тӗп хулинче транспорт реформи пуҫланать. Хула влаҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакӑ раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн пулса иртӗ.

Шупашкар хула администрацийӗнче ларакан тӳре-шара транспорт сетье оптимизацилеме тата ҫул ҫине пысӑкрах автобуссене ытларах кӑларма палӑртса хунӑ.

Раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн 7, 12, 20, 22, 26, 30, 32, 33, 35, 41, 44, 46, 47, 52, 54-мӗш автобуссен ҫулӗ ылмашӗ. 1, 10, 14, 16, 18, 21, 23, 48, 49, 50, 51, 56, 59, 60, 60к, 61, 63, 65-мӗш номерлӗ автобуссем ҫӳреме пӑрахӗҫ.

Тепӗр ҫӗнӗлӗх те пулӗ. Пӗрлехи транспорт карттисӗр пуҫне ҫул укҫине банк карттисем урлӑ тӳлеме май туса парасшӑн. Ҫул укҫипе смартфон, ҫавӑн пекех Apple Pay, Samsung Pay тата Google Pay технологиллӗ урӑх гаджет урлӑ татӑлма ирӗк парӗҫ. Ҫӗнӗлӗх малтанласа сӑнав мелӗпе ӗҫлӗ.

Шупашкарта ҫитес ҫул ҫур ӗмӗр каяллахи троллейбус ҫула тухӗ. Ҫакӑн пирки республика тӗп хулине Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи регионсен мэрӗсем пуҫтарӑнсан Шупашкарти троллейбус управленийӗн ертӳҫисем пӗлтернӗ.

Килес ҫул Шупашкар 550 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвӗ. Ҫавна май хула урамне «Чукун ҫул вокзалӗ – Хӗрлӗ лапам» маршуртпа 1964 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче пуҫласа ҫула тухнӑ 1-мӗш номерлӗ троллейбуса кӑларӗҫ.

Хулари пӗрремӗш троллейбус халӗ юсавра ларать. Ӑна юсаса пӗтерсен ӑна унӑн хӑнӑхнӑ маршручӗпе ҫула кӑлареҫ. Ҫавӑн пирки Шупашкар хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх, энергетика, транспорт тата ҫыхӑну управленийӗнче пӗлтернӗ.

Аса илтерер, юпа уйӑхӗн 4-7-мӗшӗсенче Шупашкара Раҫҫейри хуласенчи 100 ытла мэр килӗ.

Ҫул-йӗр полицийӗ лайӑх енне улшӑнать-ши? Ҫак ыйту тавра пуҫ ватса «Язык успеха» (чӑв. Ӑнӑҫу чӗлхи) ертӳҫи Алпарух (Александр) Блинов халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче паян ҫырнӑ.

Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, иртнӗ эрнере вӑл хӑйӗн кил-йышӗпе «Атӑл хӗррине хулари хӑйӑрлӑх патне» чупма кайнӑ. Ҫав кун пур парковкӑна Наци кросӗ иртнӗ май хупнӑ. Ӑна пӗлмен енне Алпарух пӗр вырӑнта машшинӑна хӑварнӑ. Ҫур сехетрен килӗп тесе шухӑшланӑ та чупса кайнӑ. Тепӗр 7-8 минутран телефонпа такам шӑнкӑравланӑ. «Ирхине 7.00-ре! Малтан тытас темерӗм, анчах пиллӗкмӗш хут шӑнкӑравланипе чӗнес терӗм», — ҫырса кӑтартнӑ вӑл. Унти сасӑ машинӑна тепӗр пилӗк минутран куҫармасан эвакуатор чӗнессине систернӗ. «Сире пула мана пуҫлӑхсем асӑрхаттарчӗҫ», — тенӗ ҫул-йӗр инспекторӗ. Унтан вӑл машинӑна хӑвӑртрах илсе кайма хушнӑ.

«Европӑра кӑна малтан асӑрхаттарма пултараҫҫӗ, Раҫҫейре яланах штраф ҫырса параҫҫӗ. Мӗн тӑвас, план... Хальхинче эп чӑнах та тӗлӗнсе кайрӑм. Ҫул полицийӗ улшӑнать-ши?», — тӗлӗннӗ Александр Блинов.

Шупашкарти «Садовӑй» микрорайона Шупашкартан Ҫӗнӗ Шупашкара хутлакан 232-мӗш номерлӗ автобуса ҫӳретме тытӑннӑ. 60 ҫын вырнаҫаканскер асӑннӑ тӑрӑхӑн транспорт ыйтӑвне кӑштах та пулин тататех-тӗр. Пӗр автобуспа теприн хушши 15 минутпа танлашмалла. Вӑл ирхи пиллӗкрен пуҫласа 20 сехетчен хутлӗ. Апла пулсан ӗҫ умӗнхи тата ӗҫ хыҫҫӑн халӑх йышлӑ вӑхӑтра ҫынсем чарӑнура чыхӑнса нушаланмалла мар.

Автобусӑн маршручӗ ҫапларах: Улма-ҫырла (Садовӑй) тӑкӑрлӑкӗ – Фучик урамӗ – Колхоз пасарӗ – «Мир Луксор» кинотеатр – Суту-илӳ ҫурчӗ – Мега Молл – Энергозапчасть, унтан Ҫӗнӗ Шупашкара Совет урамӗпе кайӗ, «Сокол» чарӑнӑва ҫитӗ.

Чӑваш Енӗн Транспорт министерствинче ку маршрут вӑхӑтлӑх тесе пӗлтереҫҫӗ — раштавӑн 1-мӗшӗнчен хулара транспорт реформи пулмалла.

Шупашкарти «Новый город» (чӑв. Ҫӗнӗ хула) микрорайона троллейбуссем ҫӳрӗҫ. Анчах паян-ыранах мар.

Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, Шупашкарти 20-мӗш шкулта республикӑн тӗп хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ — аппарат ертӳҫи Алексей Маклыгин хула ҫыннисемпе тӗл пулнӑ. Унта тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Ҫав шутра — троллейбус управленийӗпе ҫыхӑннине те. Предприятин тӑкакӗ, Алексей Маклыгин пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗрхи ҫур ҫултинчен 40 миллион тенкӗ чакнӑ. Апла пулин те ыйту татӑлсах пӗтмен — упарвлени энергетиксен умӗнче 140 миллион тенке яхӑн парӑмлӑ.

Шупашкарта кӑҫал 200-е яхӑн ҫӗнӗ автобус туянма палӑртнӑ. Вӗсем 18 маршрутпа ҫӳрӗҫ. «Садовӑй» микрораойнта пурӑнакансене турттарма автономлӑ майпа ҫӳрекен 5 троллейбус туянмалла. 2019 ҫулта «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта троллейбус линийӗ кармалла.

Паян Шупашкарта троллейбуспа трактор ҫапӑннӑ. Инкек хулари Гагарин урамӗнче пулса иртнӗ.

«Ҫыхӑнура» форумри сӑнӳкерчӗксем тӑрӑх хакласан, инкеке лекнӗ трактор ҫул-йӗр ҫинче ӗҫленӗскер пулнине тӗшмӗртме йывӑр мар.

Патшалӑхӑн ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекцийӗн республикӑри управленийӗн сайтӗнче инкек пирки ҫырнине хальлӗхе вырнаҫтарман. Маларах эпир асӑннӑ форумра ҫырни тӑрӑх вара тракторист тимсӗрлӗхне пула общество транспорчӗпе тӑрӑнни палӑрать.

Шупашкарти ҫак автоинкекре чи лайӑххи — троллейбусри ҫынсем те, водитель те, тракторист та, иртен-ҫӳрен ытти машинӑрисем те аманманни. Трактор та троллейбуса хытах пырса тӑрӑнман — ӳкерчӗксене тишкерсен троллейбус лапчӑнни-пусӑрӑнни курӑнмасть.

Чӑваш Енӗн тӗп хулинче, Шупашкарти, кӑҫал «мӑйракасӑр» троллейбус ҫула тухӗ. Автономилле майпа ҫӳрекенсер 10-мӗш номерпе хутлӗ. Вӑл Шупашкарти чукун ҫул вокзалӗ патӗнчен пуҫӑнса «Садовӑй» микрорайона ҫитӗ.

Хулари тӳре-шара ҫӗнӗ маршрута йӗркелессине сӳтсе явнӑ-тишкернӗ май малтанласа икӗ ҫула тишкернӗ. Кайран ҫак маршрута суйласа илнӗ: «Чукун ҫул вокзалӗ» — «Николаев урамӗ» — «Колхоз пасарӗ» — «Ю. Фучик урамӗ» — «Б. Хмельницкий урамӗ» — «9-мӗш шкул» — «Кошкино» — «Айхи проспекчӗ» — «Дементьев урамӗ». Унтан «Садовӑй» микрорайонтан ҫаврӑнса хӑй унччен килнӗ ҫулпа каялла кайӗ.

Автономи мелӗпе ҫӳрекен троллейбус Б. Хмельницкий урамне ҫитсен ҫутӑ линийӗсӗрех кайӗ.

Маршрутӑн тӑршшӗ — 5,3 км.

Ялсенчи ачасене шкула автобуспа турттарнине пӗлетпӗр-ха. 2018/2019-мӗш вӗренӳ ҫулӗсенче Шупашкарти «Соляное» микрорайонти ачасем валли те автобус уйӑрӗҫ.

Ҫӗнӗ районта пурӑнакансем пӗлтернӗ тарӑх, вӑл тӑрӑха общество транспорчӗ сайра ҫӳрет, ачасене ҫывӑхра шкула яма вӗренӳ учрежденийӗ ҫук. Ҫавна май вӗсем хулари тӗрлӗ шкулта пӗлӳ илӗҫ: 23, 30, 33, 35-мӗшӗсенче.

Нина Васильева ятлӑ хастар хӗрарӑм ачасене шкула ҫӳретес ыйтупа Чӑваш Ен Элтеперӗ патне йышӑнӑва кайнӑ. Михаил Игнатьев, сӑмах май, граждансене ӗнер хӑйсен ыйтӑвӗсемпе йышӑннӑ.

Хӗрарӑма республика ертӳҫи 1-3-мӗш классенче вӗренекенсем валли 21 вырӑнлӑх автобус уйӑрассине пӗлтернӗ. «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта шкул туса пӗтерсен «Соляное» микрорайонтисем унта ҫӳреме пуҫлӗҫ.

Чӑваш Енри ҫул-йӗр инспекторӗсем ӗнер машинӑсем икӗ хутчен килти выльӑх-чӗрлӗх ҫине пырса кӗнине пӗлтернӗ. Ҫул ҫинчи йӗркелӗхшӗн яваплисем Инстаграмра ҫырнӑ тӑрӑх, пӗр ҫын аманнӑ.

«Пуринчен ытла эсир выльӑха, унӑн хуҫине е инкеке лекнӗ машинӑна шеллетӗр-и?» — ҫырса хунӑ сӑнӳкерчӗк айне.

Tailhead13 никпа ҫыраканни ӗнене те, машина хуҫине те хӗрхенет. Вӑл хӑй те килти выльӑх-чӗрлӗх ҫул ҫинче утнипе шар курнине аса илнӗ. Ӗне хуҫине вара воспитани памалла тесе шухӑшлать. Тата унтан вӑл машина юсаса тӑкакланма тивнине шыраса илесшӗн.

Килти выльӑх килех таврӑнать теҫҫӗ-ха. Анчах ҫурҫӗр иртни икӗ сехетре килте мӑйракаллӑ шултра выльӑх ҫуккине унӑн хуҫи епле асӑрхаманни чӑннипех те тӗлӗнтерет-ҫке.

Шупашкарта пурӑнакан пӗр арҫын кредитпа парӑма кӗрсе кайнӑ. Хайхин пурӗ 250 пин тенкӗ тӳлемелле пулнӑ. Унран укҫа шыраса илес тесе кредитор судах ҫитнӗ. Тӳре йышӑну кӑларнӑ хыҫҫӑн ӗҫе Куславкка районӗнчи суд приставӗсене ярса панӑ.

Суд приставӗсем арҫыннӑн пурлӑхне шырама пуҫланӑ. Унӑн «Renault Sandero» машини асӑннӑ районти Мӗниҫырминче пулни ҫиеле тухнӑ. Суд приставӗсем автомобиле ҫийӗнчех арестленӗ. Унсӑр пуҫне арҫыннӑн суд приставӗсене 18 пин те 755 тенкӗ тӳлемелле. Ку вӑл — исполнительнӑй ӗҫ пуҫарнӑшӑн. Парӑмлӑ этеме чикӗ леш енне кайма та чарнӑ.

Федерацин суд приставӗсен управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, парӑма вунӑ кунта татмалла. Унсӑрӑн машинӑна сутса ярӗҫ, ҫав укҫапа кредитшӑн татӑлӗҫ, суд приставӗсем те хӑйсен тӳпине илсе юлӗҫ.