Паян шкул ачисем Пӗлӳ кунне паллӑ тунӑран эпир электронлӑ вулавӑша Марк Твенӑн «Том Сойер темтепӗр курса ҫӳрени» кӗнекине вырнаҫтартӑмӑр. Чӑвашла ӑна Феодосия Ишетер куҫарнӑ, 1979 ҫулта Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетленсе тухнӑ. Электронлатма «Хавал» пӗрлӗхӗн пайташӗсем пулӑшнӑ.
«Том Сойер темтепӗр курса ҫӳрени» хайлава Марк Твен пӗрремеш хут 1876 ҫулта пичетлесе кӑларнӑ. Унти ӗҫсем АПШ-ри граждан вӑрҫи вӑхӑтӗнче пулса иртеҫҫӗ. Ҫыравҫӑ ӑна ҫитӗннисем валли ҫырнӑ, анчах каярах хайлав ачасен кӑмӑлне кайнӑран вӑл ача-пӑча литератури пулса тӑнӑ. Чӑвашла Том Сойер пирки тепӗр кӗнекене те куҫарнӑ — 1985 ҫулта «Гекльберри Финн темтепӗр курса ҫӳрени» (1884) хайлав Асклиада Соколова куҫарӑвӗпе тухнӑ. Виҫҫӗмӗшпе тӑваттӑмӑш кӗнекисене — «Tom Sawyer Abroad» (1894, чӑв. Том Сойер чикӗ леш енче), «Tom Sawyer, Detective» (1896, чӑв. Том Сойер — детектив) — хальлӗхе чӑвашла кӑларман-ха.
«Том Сойер темтепӗр курса ҫӳрени» хайлава epub форматпа та уҫласа илме пулать — капла смартфонсенче вулама май пур.
Чӑваш Ен ҫитес ҫул Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулассине нумаях пулмасть пӗлчӗ. Апла пулин те ӑна тата Раҫҫейри литература ҫулталӑкне епле ирттересси пирки калаҫма тытӑннӑ.
Литературӑпа ӳнер ӗҫченӗсем, чиновниксем канашлу ирттернӗ. Константин Ивановӑн «Нарспи» поэмине парне евӗр акӑлчанла, вырӑсла, чӑвашла кӑларасшӑн. Ҫакна чылайашӗ ырланӑ. Чӑваш халӑх поэчӗ Валерий Туркай, ЧР Профессионал писательсен правленийӗн председателӗ Сергей Павлов, Чӑваш халӑх поэчӗ Юхма Мишши, ЧР Наци вулавӑшӗн директорӗн ҫумӗ Марина Андрюшина ҫитес ҫулталӑка ирттермелли шухӑшсемпе паллаштарнӑ.
Сӑмах май, Константин Иванов ҫулталӑкӗ республикӑра кӑна мар, регионсем шайӗнче те иртӗ. Пӗрлехи акцисем, куравсем, пултарулӑх каҫӗсем Пушкӑрт, Тутар республикисенче, Чӗмпӗр облаҫӗнче, Мускавра иртӗҫ.
2015 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑн авторӗ Константин Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитет. Константин Васильевич пултарулӑхӗ тӗнче культурин пуянлӑхӗ тесен те йӑнаш мар.
Поэт ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ чухне ЮНЕСКОн XXV сессинче 1990 ҫула Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнине палӑртнӑ. Ҫулсем иртнӗҫемӗн те Константин Васильевич пултарулӑхӗпе кӑсӑкланасси чакса пымасть.
Константин Васильевичӑн культура еткерлӗхӗ тӗнче шайӗнче пулнине кура, паллӑ поэта асра тытас, халӑха литературӑпа ытларах кӑсӑклантарас тӗллевпе Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев 2015 ҫул Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнине палӑртнӑ.
Утӑн 24-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Кӑмпал ялӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ, журналист, ҫыравҫӑ Антип Николаев-Шевле ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалласа асаилӳ каҫӗ иртнӗ.
Антип Николаевич публицист, ҫыравҫӑ пулнӑ. Вӑл Кӑмпал ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Вӑрҫӑ пуҫланнӑ чухне Антип Николаевич 17-ре пулнӑ. Темиҫе кун маларах ӑна ытти ачасемпе пӗрле — пӗтӗмпе 800 ытла ҫын — Инҫет Хӗвелтухӑҫне янӑ. Унта вӑл икӗ ҫул шахтӑра ӗҫленӗ. Ҫав вӑхатрах фронта хӑйӗн ирӗкӗпе каяссишӗн талпӑннӑ.
1943 ҫулта ӑна Хӗрлӗ Ҫара илнӗ, Япони миллитарисчӗсемпе ҫапӑҫнӑ. Совет Ҫарӗнче вӑл 1970 ҫулччен пулнӑ.
Пултарулӑхӗ ҫар журналистикине илсе ҫитернӗ. 1949–1970 ҫулсенче вӑл «Боевая вахта» (чӑв. Ҫар вахти) хаҫат корреспонденчӗ, Ҫӗпӗр ҫар округӗнчи «Советский воин» (чӑв. Совет салтакӗ) хаҫатӑн пай пуҫлӑхӗ пулнӑ. 1972–1988 ҫулсенче ЧАССР Журналистсен союзӗн правленийӗн яваплӑ секретарӗнче вӑй хунӑ. Унан статйисем «Красная звезда» хаҫатра, «Советский воин», «Советский моряк», «Гражданская авиация» журналсенче пичетленнӗ.
«Чӑваш Ен литератури» фестивальте ҫӗнтернӗ кӗнекесем кӗҫех «калаҫма» тытӑнӗҫ. Чӑваш наци вулавӑшӗнче аудиокӗнекесем хатӗрлеме тытӑннӑ. Ҫак ӗҫе ятарлӑ пӳлӗмре пурнӑҫлаҫҫӗ. Унта микрофон, компьютер вырнаҫтарнӑ. Юлашки ҫак эрнере унта 6 хайлава аудиокӗнеке валли вуланӑ.
Ку вулавӑш ӗҫченӗсемшӗн ҫӗнӗлӗх. Халӗччен унта кунашкалли пулман. Йӗркелӳҫӗсем хальхи авторсен хайлавӗсемпе вулакана паллаштарасшӑн. Ҫавӑнпа чылай кӗнекене чӑвашла та, вырӑсла та «калаҫтараҫҫӗ». Пӗрисене профессионал дикторсем вулаҫҫӗ, теприсене — авторсем хӑйсем. Ав Марина Карягина ҫыравҫӑ хӑйне ҫухатнӑ така пирки каласа кӑтартать.
Аудиокӗнекене пур ҫӗрте те вулама май пур. Ҫавӑнпа вӑл паха та. Апла пулин те вулавӑш ӗҫченӗсем библиотекӑна килекенсен йышӗ сахалланасран пачах хӑрамаҫҫӗ.
Ҫак ӗҫе юпа уйӑхӗ тӗлне вӗҫлеме палӑртнӑ. Компакт-диска кирлӗ чухлӗ тиражпа ҫеҫ кӑларӗҫ, вӗсене республикӑри вулавӑшсене салатӗҫ. Хальхи авторсен хайлавӗсене Чӑваш наци вулавӑшӗн сайтӗнче те итлеме май пулӗ.
Мускаври «Драматургипе режиссура центрӗ» театрта ҫӗртмен 5-мӗшӗнче «Поля входят в дверь» спектаклӗн премьери пулнӑ. Ӑна Геннадий Айхин «Все тоже прощание» хайлавӗ тӑрӑх хатӗрленӗ.
Паллӑ поэтӑн Геннадий Айхин сӑввисене халӑх юратса вулать. Унӑн хайлавӗсене «Поля входят в дверь» спектаклӗн илемлӗх ертӳҫи Клим асӑрханӑ. Клим — хальхи театрта паллӑ ят.
Ҫак спектакль чылай ҫул хатӗрленӗ проектӑн пӗр пайӗ. Унта виҫӗ моноспектакль кӗрет. Хальлӗхе иккӗшӗ ҫеҫ кун ҫути курнӑ: «Возмездие 12» тата «Поля входят в дверь». Пӗрремӗшӗнче Ксения Орлова 5 сехете яхӑн Блокӑн икӗ поэмине юрлать. Иккӗмӗшӗнче Наталья Гандзюк Геннадий Айхин сӑввисене вулать.
РФ Президенчӗ ҫумӗнчи Чӑваш Республикин полномочиллӗ представителӗ Леонид Волков ҫак премьера чӑваш культуришӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулнине палӑртнӑ. Вӑл театр режиссерӗсем чӑваш ҫыравҫисен тата поэчӗсен хайлавӗсене пӗрре мар асӑрхасса шанса каланӑ.
Чӑваш халӑх сайчӗ йӗркеленӗ электронлӑ вулавӑша Никифор Мранька ҫырнӑ «Ӗмӗр сакки сарлака» романӑн 3-мӗш кӗнеки вырнаҫрӗ. 1 миллион ытла саспаллирен тӑракан хайлава сайтра вуланисӗр пуҫне хӑвӑр кӗсье хатӗрӗсем валли те уҫласа илме пултаратӑр — ӑна epub форматпа та хатӗрленӗ.
Никифор Мранька ҫырнӑ «Ӗмӗр сакки сарлака» кӗнекесен пуххи Октябрьти пӑлхавӑр умӗнхи чӑваш халӑх пурнӑҫне сӑнласа кӑтартать. Чи пӗрремӗш хут виҫҫӗмӗш кӗнеки 1961 ҫулхи раштав уйӑхӗнче кун ҫут курнӑ. Унтанпа сахал мар ҫӗнӗрен пичетленсе тухнӑ. Сӑмах май, ӑна хӑй вӑхӑтӗнче М.Я. Сироткин критиклесе пӑрахнӑ — ниме юрӑхсӑр япала имӗш. Паллӑ литература тӗпчевҫине унта пӗр ырӑ сӑнар та курӑнман, хайлав та историлле чӑнлӑха хирӗҫле шухӑшлӑ иккен. Ҫапларах хак панӑ кӗнекене 1962 ҫулта. Эсир вара, сайт хӑнисем, кӗнекепе паллашайман пулсан ӑна вуласа тухса хаклама пултаратӑр: малтанхи икӗ кӗнекинчен хавшакрах е сумлӑрах.
Ҫитес шӑматкун, ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Ҫӑлтӑрпа ҫуралнӑ ӗмӗт» кӗнекен хӑтлавне ирттерӗпӗр. Вӑл 15:00 сехетре пуҫланмалла. Кӗнеке уявне кашни автора йыхравлатпӑр. Юрӑ-ташӑпа Чӑваш Енри сумлӑ ушкӑнсенчен пӗри — «Ҫавал» фольклор ансамблӗ — савӑнтарӗ.
Асаилтеретпӗр, «Ҫӑлтӑрпа ҫуралнӑ ӗмӗт» кӗнекене эпир ирттернӗ «Ӗмӗтсен ҫӑлкуҫӗ» (2011) тата «Ӑраскал ҫӑлтӑрӗ» (2012) литература ӑмӑртӑвӗсене ярса панӑ ачасен тата вӗрентекенсен хайлавӗсем кӗнӗ. Ӳкерчӗксемпе те ӑна ачасем илемлетнӗ. Пӗтӗмӗшле кӗнеке 302 страницӑллӑ пулса тухрӗ.
Авторсене кӗнеке тӳлевсӗр лекӗ, ыттисен, туянас шухӑшлисен, 200-шер тенкӗ хатӗрлемелле пулӗ.
Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхальти информаципе культура центрӗнче районти шкул ачисемпе вӗрентекенсем хушшинче «Поэзи ҫӑлтӑрӗсем — 2014» фестиваль иртнӗ. Ӑна поэзие юратакан, ӑнланакан, чунпа туякан пултаруллӑ ҫамрӑксене, вӗрентекенсене тупса палӑртас тата хавхалантарас тӗллевпе йӗркеленӗ. Фестивале райадминистрацин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин пайӗ, Ҫирӗклӗ Шӑхалӗнчи вӑтам шкул, вырӑнти информаципе культура центрӗ тата «Елчӗк ен» хаҫатӑн «Шӑнкӑрав» кӑларӑм. пӗрле ирттерме шут тытнӑ.
Илемлӗ вулакансен фестивальне 70-е яхӑн ачапа вӗрентекен хутшӑннӑ. Хутшӑнакансене ҫулне тӑватӑ ушкӑна пайланӑ. Номинацисенчен вара ҫаксем пулнӑ: «Чӑваш поэчӗсем чӑвашлӑх темипе ҫырнӑ сӑвӑсене илемлӗ вуласси», «Чӑвашла ҫырнӑ автор хайлавӗ», «Чӑваш юрри».
Конкурса Чӑваш Тӑрӑмӗнчи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан тӗп шкултан пурӗ улттӑн хутшӑннине пӗлтерет вырӑнти ял тӑрӑхӗ. Алина Краснова, Алина Галкина тата Светлана Фомкина иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Сӑнсем (18)
«Ӗмӗтсен ҫӑлкуҫӗ» (2011) тата «Ӑраскал ҫӑлтӑрӗ» (2012) литература ӑмӑртӑвне ярса панӑ хайлавсене пухса эпир пӗлтӗрех кӗнеке кӑларас шухӑшлӑччӗ. Ӑна илемлетме ятарлӑ конкурс та пуҫарнӑччӗ, анчах калӑплав ӗҫӗ вӑраха тӑсӑлнӑран иртнӗ уйӑхра кӑна хатӗрлесе ҫитерме пултартӑмӑр. «Ҫӑлтӑрпа ҫуралнӑ ӗмӗт» ят панӑ кӗнеке ҫак уйӑхӑн 20-мӗш кунӗсенче пичетленсе тухмалла.
Пӗтӗмӗшле кӗнеке 302 страницӑллӑ пулса тухрӗ. Маларах асӑннӑ конкурсри хайлавсем тӑрӑх ӳкерчӗксем те унта кӗнӗ. Кӗнекене Ҫырмапуҫӗнчи (Ҫӗрпӳ районӗ) пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан тӗп шкул, Мӑн Вылӑри (Элӗк районӗ) пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкул, Тикашри (Вӑрмар районӗ) пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан тӗп шкул, Штанашри (Хӗрлӗ Чутай районӗ) пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан тӗп шкул ачисем хатӗрленӗ ӳкерчӗксемпе илемлетнӗ.
Кӗнеке хӑтлавне 20–31-мӗш кунсенче, ачасем канма каиччен, ирттерме планланӑ.
+12.5 °C