Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи «Варкӑш» литература клубӗн ҫитес эрнери ларӑвӗнче Александр Трофимов пултарулӑхӗпе ҫывӑхрах паллашма палӑртнӑ. Лару вулавӑшра кӑрлач уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 18 сехетре пуҫланӗ.
Ҫыравҫӑ Хӗрлӗ Чутай районӗнчи (халӗ – муниципаллӑ округ) Турхан ялӗнче кӑрлач уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ҫуралнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ пединститутран вӗренсе тухса Архангельск облаҫне хут комбинатне хӑпартма тухса кайнӑ. Хӗрлӗ Чутай районӗнчи шкулсенче учитель, завуч, директор пулса тӑрӑшнӑ. Унӑн хайлавӗсем район тата республика хаҫачӗсенче паян та пичетленеҫҫӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чун вӗҫевӗ. Полет души» нотӑланӑ юрӑ пуххи пичетленсе тухнӑ.
Издательствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑларӑм авторӗ – Валентина Тарават (Валентина Николаевна Игнатьева), Раҫҫей Федерацийӗн Ҫыравҫӑсен союзӗн членӗ (1995), Раҫҫей Федерацийӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ (1996), Чӑваш Республикинчи Композиторсен ассоциацийӗн членӗ (1996), Чӗмпӗр облаҫӗн хисеплӗ гражданинӗ (2007), «Браво, Маэстро!» преми лауреачӗ (2023). Ҫӗнӗ кӑларӑмӑн музыка редакторӗ – Александр Васильев, издательство редакторӗ – Ольга Иванова, художникӗ – Дмитрий Литаврин. Тиражӗ – 800 экземпляр.
Нотӑланӑ юрӑ пуххине Валентина Тарават кӗвӗленӗ хайлавсем кӗнӗ. Сӑввисен авторӗсем – Валентина Тарават, Анатолий Ырьят, Николай Ларионов, Раиса Сарпи, Олег Прокопьев, Анатолий Чебанов, Галина Матвеева, Надежда Силпи, Любовь Мартьянова, Светлана Матлина. Ачасем валли ҫырнӑ произведенисем те пур.
Геннадий Айхин «Стихотворения» кӗнеки Мускаври «Эксмо» издательствӑра 10 пин тиражпа пичетленсе тухнӑ. Кӗнекене сӑвӑсем ҫеҫ мар, эссесем те кӗнӗ. Унсӑр пуҫне Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑх юррисем евӗрлӗ «Поклон – пению» тата «Мир Сильвии» сӑвӑсем кӗнӗ.
Кӗнекене пухса хатӗрленӗ Арсен Мирзаев кӑларӑма малтанласа «День присутствия всех и всего» ят пама шухӑшланине, анчах кӗнеке кӑларакансем ят ытла та вӑрӑм тесе каланине пӗлтернӗ.
Пичет ҫурчӗн акт залӗнче «Петр Егоров – наш современник» ҫӗнӗ кӗнекен хӑтлавӗ иртнӗ.
Асӑннӑ кӑларӑм Чӑваш кӗнеке издательствинче кун ҫути курнӑ. Издательствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна П.Е. Егоров зодчий ячӗллӗ «Ӑрусен астӑвӑмӗ» культурӑпа истори еткерлӗхӗн фончӗн учредителӗ тата директорӗ Евгений Дмитриев пухса хатӗрленӗ. Яваплӑ редакторӗ – Атнер Хусанкай, издательство редакторӗ – Владимир Степанов.
«Ку кӑларӑм – монографи мар, ӑна историлле тата публицистикӑлла кӑларӑм тесен тӗрӗсрех пулӗ. Унта историксен, ӳнер, тӑван ен тӗпчевҫисен, Шупашкар, Мускав, Питӗр тата Таллин хулисенчи чиркӳсенче тӑрӑшкансен статйисем кӗнӗ. Вӗсем архитектор мӗнле ҫемьре ҫуралса ӳснине, ӑҫта вӗреннине, пултарулӑх ҫулӗ ҫине еплерех тухнине каласа параҫҫӗ, унӑн еткерлӗхӗпе туллин паллаштараҫҫӗ», – тесе палӑртнӑ кӑларӑма пухса хатӗрленӗ Евгений Дмитриев.
Чӑваш кӗнеке издательстви 2023 ҫулта 81 тӗрлӗ кӗнеке кун ҫути кӑтартнӑ. Вӗсен пӗтӗмӗшле тиражӗ — 155 пин экземпляр. Асӑннӑ 81 кӗнекерен 35-шӗ — чӑвашла, 31 – чӑвашла тата вырӑсла, 15-шӗ – вырӑсла.
Хӑш-пӗр кӑларӑм кӗнеке кӗнеке конкурсӗсенче дипломсене тивӗҫнӗ. Сӑмахран, чӑваш халӑх юмахӗсен «Ула курак тӗнче курма кайни. Как ворона хотела мир повидать» юмахсен пуххи, Владимир Трофимовпа Алексей Кировӑн «Чебоксары: виды города за последние 150 лет» кӗнеке-альбомӗ. «Ҫул кайӑкӗ» кӗнеке, Юрий Васильевӑн «Энциклопедия музыкально-театрального искусства Чувашии» кӗнеки, «Иван Яковлевич Яковлев – великий просветитель» кӗнеке-альбом (автор-составителӗсем – Федор Козлов тата Евгений Касимов).
Юрий Васильевӑн «Энциклопедия музыкально-театрального искусства Чувашии» тата Владимир Трофимовпа Алексей Кировӑн «Чебоксары: виды города за последние 150 лет» кӗнеки-альбомӗ Раҫҫейӗн регионӗсенчи чи лайӑх 50 кӗнеке шуне кӗнӗ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче нумаях пулмасть Любовь Фёдорова сӑвӑҫӑн ҫӗнӗ кӗнекине хӑталнӑ.
Чӑваш Енри профессионал писательсен союзӗн халӑх тетелӗнче Марина Карягинӑпа Екатерина Янгалакова телесюжечӗ тӑрӑх пӗлтернӗ тӑрӑх, «Ӑшӑх вырӑн ҫук тинӗсре» сӑвӑ пуххи — Любовь Фёдорован 9-мӗш кӗнеки.
Автор чӑваш литературинче иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенчех палӑрма пуҫланӑ иккен. Елчӗк районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Энтепе хӗрӗ малтан тӑван тӑрӑхӗнче, унтан Шупашкарти шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентнӗ. Виталий Родионов, Любовь Мартьянова, Раиса Сарпи, Юлия Силэм пек пултаруллӑ тантӑшӗсемпе, «ҫилҫунатҫӑсемпе» литература тӗнчине кӗнӗ.
Тӑхӑрьял тӑрӑхӗн вӑтӑр виҫӗ паллӑ ҫыннине пӗлет чӑваш тӗнчи. Акӑ халӗ тепӗр писатель ячӗ хушӑнчӗ. Вӑл тахҫанах палӑрнӑ ҫыравҫӑ ӗнтӗ. Хусанти «Сувар» хаҫат редакторӗ пулнӑ журналист, ҫивӗч статьясен блогерӗ Константин Малышев.
Костя Малышев мана паянхи чӑваш литературин Пуҫламӑш тапхӑрне ҫаврӑнса пӑхтарать. Аса илнинчен, ачалӑха сӑнланинчен пуҫланӑ нумайӑшӗ литература ӗҫне. Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ, Трубина Мархви, Хумма Ҫеменӗ, Карачӑм Харлампьев, Мария Ухсай ҫырнисем ӗмӗрлӗх палӑкӗсем пулса юлчӗҫ. Чалтан вӑрҫин хӑйӗн синкерлӗ ӑрӑвӗ пулчӗ. Ун ҫинчен те ачалӑх куҫӗ витӗр сахал мар ҫырӑнчӗ. Эпӗ чӑвашла вуланисенче вӑл вӑхӑтӑн тӗрӗсне ӑнланманнине мухтани кӳрентерчӗ. Вӑхӑт урапи пурне те пӗр касмасть ҫав! Халӗ чӑнлав (документлӑх) никӗсӗ вӑйланчӗ, илемлӗ хайлавсем тепӗр хут чӑн пуррипе никӗсленсе тухма пуҫларӗҫ. Вӗсенче самана сӑн-сӑпачӗ витӗмлӗрех палӑрать. Константин Малышев кӗнекинче ХХ ӗмӗрӗн 80-90-мӗш ҫулӗсем ытарлӑн та, тӳррӗн те тӗрӗс ӳкерӗнсе пичетленнӗ.
Унӑн «Ачалӑхӑм» калав кӗнеки Чӑваш кӗнеке кӑларӑшӗнче кӑҫал селӗм пахалӑхпа, хытӑ хуплашкапа, фотосӑнсемпе, 800 экземплярпа пичетленсе тухнӑ.
Раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче Зинаида Осипован «Любимая кукла. Юратнӑ пукане» ача-пӑча кӗнекине хӑтлама пуҫарӑннӑ. Унта ачасем тата ваттисем пухӑннӑ.
Хӑтав тӗлне музей «Поэтесса Зинаида Осипова» курав хатӗрленӗ. Унта ҫыравҫӑ мӑшӑрӗпе — паллӑ чӑваш ҫыравҫипе тата драматургӗпе, врачпа, Петр Осиповпа — сӑнланнӑ ӳкерчӗксем йышлӑ. Вӗсенче Оисповсен ачисем, мӑнукӗсем. Мӑнукӗсенчен пӗри, Ирина Иваницкая, – пианист.
«Любимая кукла. Юратнӑ пукане» – поэтӑн иккӗмӗш кӗнеки. Пӗрремӗшне автор пурӑннӑ вӑхӑтра, 1967 ҫулта, «Золотое детство» ятпа кун ҫути кӑтартнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти шӑл тухтӑрӗсем «Айболит тухтӑрӑн стоматологийӗ» ачасене ҫӗнӗ кӗнекепе паллаштарнӑ.
Кӑларӑма Людмила Исаева поэт пулӑшнипе хатӗрленӗ. Унра Ҫӗнӗ Шупашкарти ӳнер шкулӗн вӗренекенӗсен ӳкерчӗкӗсемпе илемлетнӗ. Кӗнекене «Шӑла пӗчӗкрен упра» проектпа килӗшӳллӗн кун ҫути кӑтартнӑ.
«Айболит тухтӑрӑн стоматологийӗ» кӗнекепе паллашсан ачасем шӑл тухтӑрӗсенчен хӑрама пӑрахӗҫ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
«Хайлавсем ҫырма Арсений Тарасовпа Владимир Степанов писательсем хавхалантараҫҫӗ мана», — тенӗ Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Варкӑш» литература клубӗнче Юрий Исаев. Аса илтерер: раштав уйӑхӗн 12-мӗшӗнче унта авторӑн «Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем» кӗнекине хӑтланӑ.
«Хайлавсем ҫырма Арсений Тарасовпа Владимир Степанов писательсем хавхалантараҫҫӗ мана. Хамшӑн кӑсӑклӑ пулӑмсене сӑнарлатса пама тӑрӑшрӑм. Атте сӑнарӗ тӗпре. Вӑл, сӑмахран, «Пан улми», «Пиҫен тӑшманӗ» калавсенче тӗл пулать. Шӳтлӗ япаласем те пур. «Шӑртлӑ сысна хӳри» – хампа пулса иртнӗ истори. Ман геройсем ытларах чухне – арҫынсем. Вӗсен шӑпи, кулянӑвӗ мала тухать. Юрату ҫинчен ҫырма пӗлместӗп эпӗ», – тенӗ Юрий Исаев.
-1.7 °C