Оксана Драгунова

Паллашӑр: «Чӗнтӗрлӗ чаршав» ӑмӑртун ҫӗнтерӳҫи, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн актиси Оксана Драгунова («Пӗртен-пӗррескерӗм» спектакльти Анюта ролӗшӗн «Чи лайӑх хӗрарӑм сӑнарӗ» ята тивӗҫнӗ)

Оксана Драгунова 1989 ҫулхи раштавӑн 19-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗн Асанкассинче ҫуралнӑ. Пӗлтӗр, 2011 ҫулта, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтне вӗренсе пӗтернӗ.

Студент вӑхӑтӗнче «Заветная мечта» конкурса хутшӑнса 1-мӗш премие тивӗҫнӗ, Ольга Ырсем ячӗллӗ сӑвӑ вулакансен ӑмартӑвӗнче 2-мӗш вырӑна тухнӑ. Тӗп сӑнарсене те сахал мар вылянӑ: «Ромеопа Джульеттӑри» Джульетта, В. Шекспирӑн «Двенадцатая ночь» спектакльте — Виола, И.С. Тургеневӑн «Месяц в деревне» спектакльте — Вера, А. Островскийӗн «Гроза» спектакльте — Катерина, А.К. Толстойӑн «Власть тьмы» спектакльте — Анютка, М. Достоевскийӗн «Идиот» спектакльте — Аглая.

Театрти пӗрремӗш пысӑк сӑнарӗ — Людмила Сачковӑн «Пӗртен-пӗрескерӗм» пьеси тӑрӑх лартнӑ спектакльти Анюта — ӑна тӳрех тенӗ пек чапа кӑларнӑ. Сцена ҫинче вӑл юратма пултаракан сӑнара калӑплама пултарнӑ.

Малалла...

Нарӑсӑн 19-мӗшӗнче Вӑрнарта Чӑваш Енри 1-мӗш «Кӗрешӳ» ӑмӑртӑвӗсем иртрӗҫ. Маттур та ҫамрӑк каччӑсемпе патвар арҫынсем кунта мӗнпур чӑвашран килсе ҫитнӗччӗ. Тапӑҫакансене виҫӗ ушкӑна уйӑрнӑччӗ: ачасем, ҫамрӑсем тата аслисем.

Кӗрешӗве уҫма Вӑрнар тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев, Раҫҫейри «Кӗрешӳ» юхӑмӗн ертӳҫи Виталий Васильев, ҫар тухтӑрӗ, полковник Юрий Михайлов тата Вӑрнар тӑрӑхӗн депутачӗсем — Рифкат Киметовпа Владимир Тимофеев ҫитнӗччӗ. Кӗрешӳсем ӑшӑ та хӑтлӑ «Вурнар» спорт керменӗнче иртрӗҫ. Халӑх та лӑк тулли пуҫтарӑнчӗ вӑл кун.

Куҫ енне ҫӗнтерӳҫӗсем те палӑра пуҫларӗҫ ӗнтӗ. Кӗтнӗ пекех, пӗрремӗш вырӑна вӑрнар паттӑрӗсем тухрӗҫ, иккӗмӗшсем — канашсем, виҫҫӗмӗшне вара ж.ри тӑвайсене пама йышӑннӑ.

Мала тухнисене «Кӗрешӳ» юхӑмӗн йӗркелекенӗ тата ертӳҫи Виталий Васильев хӑй аллинчен ятарласа хаклӑ парнесем валеҫнӗ, ӑшӑ сӑмах каласа хавхалантарнӑ.

Нарӑсӑн 21-мӗшӗнче Ҫӗмӗрлӗ тӑрӑхӗнчи Юманай шкулӗнче 4–5 ҫулхи шкула кайман ачасем валли класс-ушкӑн уҫӑлчӗ. Пурӗ 50 ача ҫакӑнта пуҫтарӑннӑ. Хаклӑ хӑнасем кермене уҫма килессе пӗлсе ача пӑхакансем ятарласа савӑнӑслӑ хӑтлав хатӗрленӗ.

Ял халӑх умӗнче Ҫӗмӗрлепе Юманай тӑрӗхӗн администрацийӗсен, «Раҫейялхуҫабанк» («Россельхозбанкӑн») ертӳҫисем тухса калаҫнӑ, саламланӑ. Владимир Мурашкин, Ҫӗмӗрлӗ пуҫлӑхӗ каланӑ тарӑх, хальхи вӑхӑтра ачана пурнӑҫра ҫирӗппӗн утма ҫӗнӗ йышши технологисемпе вӗрентни ҫеҫ усӑ пама пултарать. Ача хӑйне хӑй мӑнаҫлӑрах тытма вӗренет, пултаруллӑхне аталантарса ҫӗршыва усӑллӑ, ҫемьере юрӑхлӑ ҫын пулса ҫитӗнет. Ҫавӑнпа та, мӗнле пулсан та, укҫа тупса пирӗн ялсенче килте ларакан ача шутне чакарма тӑрӑшмалла, ашшӗ- амӗшӗн пурнӑҫне ҫӑмӑллатмалла, татах та нумай ача ҫуратма хистемелле, терӗ Владимир Алексеевич. Ун хыҫҫӑн шкул ертӳҫи Галина Федорова сӑмах илчӗ, ҫӗнӗ класс-ушкӑна уҫма Патшалӑх канашӗн депутачӗсем В.

Малалла...

Уява ертсе пыракан Диана Ятманова

Нарӑсӑн 23-мӗшӗнче пӗтӗм Раҫҫей Ҫӗршыв хӳтӗлевҫисен кунне паллӑ тӑвать. Ҫак пысӑк уява кашни хӑйне май кӗтсе илет. Пӗрисем тин ҫеҫ хӗсметре пулнӑ яшсемпе тӗлпулусем ирттереҫҫӗ, теприсем вӑрҫӑ ветеранӗсене хӑнана йыхравлаҫҫӗ, хӗсметере пӗрле пулнисем пӗр-пӗрне саламлаҫҫӗ, пӗрле пуҫтарӑнса иртнӗ кунсене аса илеҫҫӗ.

Хырхӗрри тӗп шкулӗнче уяв ячӗпе савӑнӑҫлӑ концерт пулса иртрӗ. Ӑна шкул ачисем вӗрентекенсем ертсе пынипе хатӗрленӗ. Шкулта хӑйне май йӑлана кӗнӗ: ҫулталӑкри кашни уява черетлӗн пӗр класс хатӗрлесе ертсе пырать. Хальхинче ҫак хисепе саккӑрмӗшсем тивӗҫрӗҫ. Вӗсем Н.К. Иванова класс ертӳҫипе килӗшсе сӑвӑсем хатӗрлерӗҫ, уяв сценарине сӳтсе яврӗҫ. Палӑртнӑ кун уроксем иртсенех пӗрремӗш-тӑххӑрмӗш классенче вӗренекенсем тата вӗрентекенсем савӑк кӑмӑлпа истори кабинетне пуҫтарӑнчӗҫ. Уява уҫса салтак тумне тӑхӑнна саккӑрмӗш класс ачисем тухса тӑчӗҫ. Ҫар тумтирӗ вӗсене ҫӳллӗрех те, кӗрнеклӗрех те кӑтартрӗ. Салам сӑмахӗсем хыҫҫӑн хӑйсен пултарулӑхӗпе кӗҫӗн классенче вӗренекенсем паллаштарчӗҫ. Ҫиҫсе тӑракан куҫсемпе вӗсем авалхи тата хальхи салтак юррисене шӑрантарчӗҫ, ҫав хушӑрах вӗсене инсценировкӑсемпе илемлетрӗҫ.

Малалла...

Ӑшӑ пӳртре, пӗр-пӗринпе шӑкӑл-шӑкӑл ларса калаҫнине мӗн ҫиттӗр-ши? Телейлӗн, пӗрне-пӗри ӑнланса пурӑннине мӗн ҫиттӗр ӗнтӗ. Ҫакӑн пек ҫемьесем Чӑваш Енре йышлӑрах пулсассӑн мӗнле паха пулӗччӗ, ҫапла мар-и, тӑванӑмӑрсем?

Ҫемье — этемлӗх тытӑмӗ, ҫынлӑх сӑпки, шанчӑклӑх тата тымарлӑх. Кашни ҫыншӑн ҫемье ҫавӑрни, ачан пӗремӗш утӑмӗ, халӑх ҫинче ӗретлӗ пулни мӗн тери пысӑк савӑнӑҫ пулнине пурте ӑнланатпӑр. Пӗрле алла-аллӑн 50 ҫул пурӑнса ирттерекеннисем вара ҫӗр ҫинче чӑн-чӑн телейлисемех ӗнтӗ. Ку пулӑма чӑваш яланах ӗлӗкренех халӑх ҫинче палӑртнӑ, халӗ те вӑл йӑлана пӑрахӑҫӑ кӑлармаҫҫӗ.

Акӑ кӑҫал та нарӑсӑн 17-мӗшӗнче Ҫӗмӗрлӗ тӑрӑхинчи Тӑванкас халӑхӗ икӗ ҫемьен «ылтӑн туйне» уявларӗ. Лидия Николаевнӑпа Александр Михайлович Горбуновсен тата Ольга Ивановнӑпа Михаил Иванович Губановсен кил-йышӗсем вӑл кун мӗн чухлӗ чӗререн тухакан ӑшӑ сӑмах илтмерӗҫ пулӗ.

Ялти кану керменӗнче сӗтелсем кученеҫсемпе, хаклӑ парнесемпе йӑтӑнса анас евӗр сарӑлса ларчӗҫ. Ывӑлӗсемпе кинӗсем, хӗрӗсемпе кӗрӳшӗсем, йышлӑ мӑнукӗсем, ял халӑхӗ: пурте ҫирӗп сывлӑх, канлӗ те шанчӑклӑ ватлӑх сунчӗҫ.

Малалла...

Нарӑсӑн 17-мӗшӗнче Лаш Таяпари (Елчӗк районӗ) Аслӑ урамра пурӑнакан Кондратьевсен уяв пулчӗ. Кил хуҫи Серафима Захаровна 100 ҫулхи юбилейне палӑртрӗ.

Пӳрт тулли тӑван-пӗлӗш пуҫтарӑнчӗ кунта. Ҫерем аппан тӑватӑ ывӑлӗ тата икӗ хӗрӗ ачисемпе мӑнукӗсемпе килсен ларма та вырӑн пулмарӗ. Пурӗ 52 мӑнук — ҫав шутра мӑнукӗсен ачисем те! Чӑннипе те пуян Ҫерем аппа. Вӑл хӑй те нумай ачаллӑ ҫемьере ҫурлса ӳснӗ: тӑххӑрӑн пӗр тӑван пулнӑ. Ял ачипе Николай Ивановичпа вӑл ҫемье ҫавӑрнӑ. Упӑшки салтака кайсан 3 ачипе тӑрса юлнӑ. 1944 ҫулта Миккуль вӑрҫӑ хирӗнчен аманса килнӗ, суранӗсем тӳрленейменнипе урине кастарнӑ. Миккуль колхозра аслӑ конюхра ӗҫленӗ. Вӑл виҫ урапаллӑ велосипедпа, машинпа ҫӳренӗ. Кондратьевсен ҫемье йышӗ те пысӑкланнӑ: тепӗр 5 ача ҫуралнӑ, шел те, вӗсенчен иккӗшӗ каярах вилнӗ.

Мӑшӑрӗ 1958 ҫулта ҫӗре кӗнӗ. Ҫерем аппа кӗҫӗн ывӑлӗн Валерийӗн ҫемйипе пӗрле пурӑнать. Паянхи кун тӗлне вӑл пульницара выртса курман тесен те юрать. Пӗрре ҫеҫ, ун чухне те урине хуҫсан анчах. Хӗлле урама тухсах каймасть, ҫулла хапха умӗнче ларма кӑмӑллать.

Малалла...

Ҫӗмӗрлӗ тӑрӑхӗнчи Тӑванкас шкулӗнчи аслӑ классенче «Ҫамрӑк суйлавҫӑ» эрни пырать. Паллах ӗнтӗ, 18 ҫула ҫитмен ачасене суйлава хутшӑнма саккун хушмасть. Анчах, ирӗклӗ тата ӑнаҫлӑ пулма вӗренме чармасть, хистет тесен тӗрӗсрех пулӗ. Ачасем суйлав урлӑ хӑйсен пуласлӑхне суйланине ӑнкарни ку «эрнелӗхсен» чи кирлӗ енӗ. Вӗрентекен тӗллевӗ кашни ачан хӑйне кӑтартма вӗренмелле, ҫын ҫинче пулма хӑнӑхмалла. Политикӑра кусене «кандидат е претендент» теҫҫӗ. Ҫапла вара, кашни ача хӑйне хӑй кандидата кӑларса тӑратса, хӑй шухӑшне халӑха ӑнлантарса пама, тата ытти претендентсенчен иртсе кайма тӑрӑшмалла. Паллах ӗнтӗ, усал сӑмах е чышкӑ-маклашкӑ ку ӗҫре сана пулӑшма мар, усал кӳме ҫеҫ пултарнине те ачасен пӗлме тивет.

Чи малтан ачасен «чӗнӳ сӑмахӗ» тапӑҫура хутшӑнма тиврӗ. Вырӑссем ӑна «слоган» теҫҫӗ. Кунта ҫак «слогансем» ҫӗнтерчӗҫ: «Пӗрле пулсан тем тума пулать!», «Чӑн сӑмахран усал хӑрать!», «Упана ташлатараҫҫӗ пулсан, ҫынпа ҫын калаҫса татӑлаҫҫех!», «Пӗр ҫын сурать — типсе ларать, пин ҫын сурать — кӳлӗ пулать!», «Сӑмса тӑрӑх туса суйламастпӑр!

Малалла...

Ҫак кунсенче Хӗрлӗ Чутай районӗнчи чӑваш чӗлхи, музыка тата вӑй-хал культури вӗрентекенӗсем Чӑваш наци конгресӗн президенчӗпе Геннадий Архиповпа, ЧППУ-н этнопедагогика ӐТИ (НИИ) директорӗн ҫумӗпе Константин Портновпа, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗпе Валерием Тургайпа тӗл пулчӗҫ. Кунтах пичет тата культура ӗҫченӗсем те пуҫтарӑннӑччӗ. Калаҫу ытларах ҫамрӑксене тӑван ҫӗршыва, ҫуралнӑ тавралӑха хисеплеме-юратма вӗрентесси пирки пычӗ.

Вӑйӑ хыҫҫӑн.

Пирӗн ялта (Шӑмаршӑ районӗнчи Мишер Палтиелӗнче) ҫамрӑксем сывӑ пурнӑҫ йӗркине тытса пыччӗр тесе нумай тӑрӑшаҫҫӗ. Ял варринче, сӑмахран, каток туса хучӗҫ. Унта каҫ пуличчен ачасен сасси шӑпланмасть. Тата кашни ҫул ял поселенийӗпе Еремеев Вячеслав Петрович волейбол турнирӗ ирттереҫҫӗ. Районти нумай ялтан ҫамрӑксем вӑй виҫме пуҫтарӑнаҫҫӗ пирӗн пата.

Кӑҫал та ҫамрӑксем нумайӑн килчӗҫ. Куракан та сахал марччӗ шкул спортзалӗнче. Хӗрӳ кӗрешӳре Васан-1 командӑна ҫӗнекенни пулмарӗ. Хутшӑнакан ушкӑнсене Еремеев В.П. укҫа парса числарӗ, тепӗр ҫул та тӗл пуласса шантарчӗ.

Каҫ пулсан ҫеҫ ҫамрӑксем тулли кӑмӑлпа килӗсене саланчӗҫ.

Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнчи «Чӑваш кӗнеки» центрӗнче Чӑваш таврапӗлӳҫӗ пӗрлӗхӗн канашӗн ларӑвӗ иртрӗ. Кун йӗркипе килӗшӳллӗн унта темиҫе ыйту сӳтсе яврӗҫ: чӑваш таврапӗлӳҫисен Х съездне 2012 ҫулхи пушӑн 23-мӗшӗнче ирттересси; пухӑва хатӗрленмелли ӗҫсене палӑртасси; тӑван тавралӑх ҫинчен чи лайӑх кӗнекесене конкурса тӑратасси.

Чӑваш таврапӗлӳҫисен союзӗн хисеплӗ ертӳҫи, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн вӗрентекенӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ В.П. Станьял районсенче иртекен таврапӗлӳҫӗсен конференцийӗсенче ял, район тата хула шкулӗсенчен, Пултарулӑх ҫурчӗсенчен, музейсенчен, клубсенчен, вулавӑшсенчен съезда килме делегатсем суйлама сӗнчӗ. Ларура Чӑваш Енӗн ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗн Президиумӗн членӗ С.Г. Отрыванов тухса калаҫрӗ. Вӑл таврапӗлӳ ӗҫӗнчи йӑласене сыхласа хӑварас енӗпе халӑх академикӗсемпе таврапӗлӳҫӗсен пӗрле ӗҫлемелли ҫинчен каларӗ. Наци вулавӑшӗн «Чӑваш кӗнеки» центрӗн ертӳҫи Г.

Малалла...