Митрополит Варнава

Пӗрремӗш хут Чӑваш тӑрӑхне лексен Вырӑс православи чиркӗвӗн митрополичӗ Варнава кунта ҫӑпаталлӑ чӑвашсене тӗл пулнӑ иккен. Кун пирки вӑл тӗнче тетелӗнчи «Православие и мир» (чӑв. Православипе тӗнче) портала интервью панӑ чухне каланӑ.

Корреспондент чӑвашсем пирки ыйтсан Варнава ҫапларах хуравланӑ пулать: «Вӗсем ырӑ та ӗҫчен. Эп килнӗ чухне чылайӑшӗ ҫӑпатапа ҫӳретчӗҫ. Йывӑҫ кашӑкпа пӗр хуранран ҫиетчӗҫ. Халь вара таса, кашӑкӗсем те вилкисем те пур вырӑнта та пур». Малалла ҫапларах сӑмах хушнӑ: «Ун чухне... Пӗррехинче пӗр ялти чиркӗве ҫитрӗм, ун чухне ҫамрӑкччӗ-ха. Унта вара нихҫан ҫуман ҫивиттине куртӑм, ӑна (тахҫан) ҫӗҫӗпе кӑна хырнӑ пек туйӑнчӗ. Выртрӑм (вырӑн ҫине) та шутларӑм: ҫук, малашне хампа пӗрле тасине илсе ҫӳрӗп». Ку хӑш ялта тата миҫемӗш ҫулта пулса иртнине митрополит асӑнман.

Варнава митрополит Кисан облаҫӗнчен пирӗн пата 1976 ҫулта килнӗ, ун чухне вӑл 45 ҫулта пулнӑ. Сакӑр ҫул вӑл епископ пулса ӗҫленӗ, 1984 ҫулта архиепископ таран хӑпарнӑ. 2001 ҫулта вӑл Шупашкар тата Чӑваш миторполичӗн вырӑнне йышӑннӑ.

Кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта пӗлтӗрхи кӑрлач-пуш уйӑхӗсенчипе танлаштарсан ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре ҫӗнӗ ҫурт-йӗр хакӗ 2,4 процент хакланнӑ; унччен усӑ курни — 0,1 процент. Ҫак хисепсене республикӑн Чӑвашстачӗ пӗлтернӗ иккен.

Ҫӗнӗ ҫурт-йӗре илсен, элитлӑ хваттерсем уйрӑмах хакланнӑ-мӗн. Вӗсене туянас тесен унчченхинчен 5,9 процент нумайрах кӑларса хума тивет. Лайӑхлатнӑ тата вӑтам пахалӑхлӑ хваттерсем 2,8 тата 2,1 процент хакланнӑ. Иккӗмӗш рынокри (ку вӑл маларах унта пурӑннӑ тенине пӗлтерет) ҫурт-йӗр хакне те тишкернӗ. Ун йышши элитлӑ тата лайӑхлатнӑ пахалӑхлӑ хваттер хакӗ чакнӑ. Пит нумаях та мар та, ҫапах та 0,6 тата 0,4 процент йӳнелнӗ. Вӑтам шайри ҫурт-йӗр 1,3 процент хакланнӑ.

Ҫӗнӗ ҫурт-йӗрӗн 1 тӑваткал метрӗ 41,6 пин тенкӗпе танлашнӑ, иккӗмӗш рынокра — 41,5 пин тенкӗ.

Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Александр Кузнецов

Нумаях пулмасть Пушкӑртстанри Стерлӗ хулинче тӗрӗк филологийӗн конференцийӗ иртнӗ. Мероприяти теми ҫапларах пулнӑ: «XXI ӗмӗрти тӗрӗк филологийӗ: ыйтусемпе малашлӑх». Унӑн пленарлӑ пайне Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Александр Кузнецов хутшӑннӑ. Стерлӗри конференцире вӑл «XX-XXI ӗмӗрсенчи чӑваш чӗлхин функцийӗ» тухса калаҫнӑ.

Тӗрӗк филологийӗн конференцине Ӗпхӳри, Хусанти, Мускаври, Питӗрти, Якутскри, Тӗменри, Ханты-Мансийскри, ҫавӑн пекех Казахстанпа Турцири ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем пырса ҫитнӗ. Пӗтӗмпе 100 ытла тухса калаҫакан пулнӑ.

Аслӑ Пӑла Тимеш шкул сайчӗ

Нумаях пулмасть Шкул сайчӗсен пӗтӗм Раҫҫейри рейтингӗн пӗтӗмлетӗвӗ паллӑ пулнӑ. 2011-мӗш ҫултанпа йӗркелекенскер хальхи — 6-мӗш пӗтӗмлетӳ. Сайт танлашӑмне ку хутӗнче 2014 ҫулхи хӗллехи уйӑхсенче тишкерни тӑрӑх хатӗрленӗ.

Ҫурҫул каяллахипе танлаштарсан танлашӑма хутшӑнакансен йышӗ 69 процент нумайланнӑ иккен. Унта Раҫҫейӗн 80 субъектӗнчи 3 211 шкул хутшӑннӑ. Пысӑк пахалӑхлӑ сайтсен шутне 605-ӗн кӗнӗ.

Шкул сайчӗсен пӗтӗм Раҫҫейри танлашӑм координаторӗ Елена Королева пӗлтӗрхипе танлаштарсан рейтинга хутшӑнакансен йышӗ кӑна мар, сайтсен пахалӑхӗ те ӳснине палӑртнӑ.

Асӑннӑ рейтинга Елчӗк районӗнчи Аслӑ Пӑла Тимеш шкулӗ кӑҫалхипе тӑваттӑмӗш хут хутшӑнать иккен. Пӗрремӗш рейтингра вӑл «Чи лайӑх шкул сайчӗ — 2010» диплома тивӗҫнӗ. Хальхинче вӑл Чӑваш Енре пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ, Атӑлҫи Федераци округӗнче — 34-мӗш, Раҫҫейре — 492-мӗш. Аслӑ пӑла Тимеш шкул сайчӗн администраторӗ информатика учителӗ А.Г. Пласкин шутланать. Чи чӑвашла районтан пулин те сайта чӑвашла йӗркелемен ҫав.

«Асамат кӗперӗ» центрта

Паян, ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче «Чӑваш халӑхӗн ӑсӗпе илем тӗнчи» курав уҫӑлнӑ.

Экспозицире — ЧР халӑх ӳнерҫин, РСФСР тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗн Моисей Спиридоновӑн 60 ытла ӗҫӗ. Курава Культура ҫулталӑкне халалланӑ.

Моисей Спиридоновӑн 20 ҫулта (1920–1945 ҫулсенче) акварельпе ӳкернӗ ӗҫесенче чӑваш тӗррин орнаментне, эрешлесе тӗртнӗ пире, вӗтӗ шӑрҫаран ӑсталанӑ капӑрлӑха, йывӑҫран касса тунӑ хатӗр-хӗтӗре сӑнланӑ.

Уйрӑмах качча каякан хӗрӗн ҫитти, каччӑ тутӑрӗ, хӗрарӑм кӗпи, пуҫа тӑхӑнмалли хатӗр, пиҫиххи, арҫын халачӗ пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ. Тӗрлӗ эрешсене сурпансем ҫинче кӑтартнӑ. Вӗсене Моисей Спиридонов Чӑваш Енри районсене экспедицисене ҫӳренӗ вӑхӑтра пуҫтарнӑ.

Моисей Спиридонов — живописец, портретҫӑ, график, ӗлӗкхи тӗрӗсене пухаканӗ, чӑваш орнаменчӗн тӗпчевҫи.

Раиса Михайловӑн ӗҫӗсем

Куславкка районӗнчи Кунер ялӗнче пурӑнакан ҫынсем ал ӗҫне юратаҫҫӗ. Ҫакна курав та ҫирӗплетет. Кунерти информаципе культура центрӗнче Культура ҫулталӑкне халалласа чӑваш наци тӗррин «Хӗрарӑм аллин ӑшши» курав йӗркеленӗ.

Мӗн кӑна ҫук-ши кунта: тӗрленӗ тутӑрсем, сӗтел ҫиттисем, салфеткӑсем, ал шӑллисем… Орнамент пуян, тӗссем вара — йӑлана кӗнисем. Ҫакна пӗтӗмпех пӗр хӗрарӑм ӑсталанӑ. Вӑл — Кунерти ветерансен ҫурчӗн заведующийӗ Раиса Николаевна Михайлова. Курава ҫитнисене уйрӑмах тӗрленӗ минтер илӗртнӗ.

Курава чӑваш тӗррин илемне туйма вӗрентес тӗллевпе йӗркеленӗ.

«Антонина» — сцена синче

Ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Шӑмӑршӑри культура аталанӑвӗн центрӗнче ачасен «Антонина» халӑх ансамблӗ юбилейла концерт лартӗ. «Антонина» 20 ҫул тултарнӑ!

1994 ҫулта районти культура ҫуртӗнче ачасен «Антонина» хореографи ансамблӗ йӗркеленнӗ. Ушкӑн ертӳҫи паянхи кунччен те — Антонина Васильевна Нефедова. 1999 ҫулта халӑх пултарулӑхӗнчи йӑлана сыхлама, аталантарма тӑрӑшнӑшӑн хореографи ансамбльне халӑх ятне панӑ. Ушкӑн сумлӑ ҫак ятпа паянхи кунччен ҫӳрет.

«Антонина» халӑх ансамблӗ хӑйне евӗрлӗхпе уйрӑлса тӑрать. Ташшисем ӗлӗкхи пурнӑҫа сӑнлаҫҫӗ. Репертуарӗ пуян: вырӑс, украин, тутар, еврей, чикан халӑхӗсен ташшисем пур (Шӑмӑршӑ район сайчӗ чӑвашлисем пурри пирки пӗлтермест). Ачасем эстрада ташшисене та аван ташлаҫҫӗ.

«Антонина» республика, район шайӗсенче иртнӗ конкурссенче пӗрре май ҫӗнтернӗ.

Шупашкарта «Созвездие» центр «Наци пуянлӑхӗ — 2014» пӗтӗм тӗнчери инҫет интернет конкурсӗ ирттерме палӑртнӑ.

Вӑл ытти хӑш-пӗр конкурсран уйрӑлса тӑрӗ. Фестивале Ҫӗр чӑмӑрӗнчи кирек мӗнле вырӑнтан та пӑхма май пулӗ. Йӗркелӳҫӗсем конкурса тӗнче тетелӗнче онлайн мелӗпе кӑтартма палӑртнӑ.

Фестивале яланхи пекех 5–17 ҫулсенчи пултаруллӑ ачасем хутшӑнӗҫ. Вӗсен йышӗнче — Еврокурав тата Ҫӗнӗ хум финалисчӗсем. Хальлӗхе конкурсҫӑсен списокӗ паллӑ мар-ха, мӗншӗн тесен заявкӑсене ака уйӑхӗн 20-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.

Конкурс Шупашкарта ҫу уйӑхӗн 1–4-мӗшӗсенче Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче пулӗ. Конкурсҫӑсем тӗрлӗ номинаципе жанра хутшӑнӗҫ: «Ҫӗршыв патриочӗсем», «Вокал», «Хореографи тата мода театрӗ», «Ӳнер сӑмахӗ».

Конкусҫӑсене Раҫҫейри тата ют ҫӗршыври вокал тата хореографи ӳнерӗсен профессионалӗсем хаклӗҫ.

Патшалӑхӑн пӗрлӗхлӗ экзаменне халалланӑ пресс-конференцире ЧР вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Светлана Петрова кӑҫал Роспотребнадзор тимлӗ пулассине пӗлтернӗ. Чӑваш Ене ППЭ вӑхӑтӗнче федераци инспекторӗсем килӗҫ.

Пӗлтӗр шкултан вӗренсе тухакансем ППЭре пысӑк балсем пухни сисчӗвлентернӗ-мӗн. Ун чухне пирӗн выпускниксем Раҫҫейри лидерсен йышнӗ кӗнӗччӗ. Светлана Петрова каланӑ тӑрӑх, Роспотребнадзор мӗншӗн иккӗленни паллӑ. Пӗлтӗр Чӑваш Енре ППЭ правилисене пӑснӑ виҫӗ ача ҫеҫ ҫакланнӑ. Анчах шкултан вӗренсе тухакансем тӗнче серепинче чӑн-чӑн КВМсене (контрольпе виҫев материалӗсем) тупма та пултарнӑ-мӗн. Ҫапла майпа вӗсем экзамена хатӗрленсе, хуравсене пӗлсе килнӗ имӗш.

Иккӗленӗве тата акӑ мӗн вӑйлӑлатать: ачасем халӑх тетелӗсенче педагогсене шпаргалкӑсемпе улаталани, экзаменра вӗрентекен пулӑшни пирки ҫыраҫҫӗ. Министр ҫумӗ кӑҫалхи ҫӗнӗлӗхсем ҫинче чарӑнса тӑнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, экзамен тытмалли вырӑнсенче видеосӑнав, металл шыракан аппарат лартӗҫ. Тӗрлӗ вӑхӑт поясӗсем валли КВМсем расна пулӗҫ. Ҫавӑнпа вӗсене тӗнче серепинче шыранин усси ҫук-мӗн. Ҫитменнине, Роспотребнадзор тӗнче серепине суя КВМсем вырнаҫтарӗ.

Малалла...

Елчӗк район прокурорӗ Василий Николаев (сулахайри) ертсе пыракан коллектив субботникра

Октябрь урамӗнче вырнаҫнӑ районти прокуратура умӗпе утса иртме кӑмӑллӑ тесе пӗлтерет Елчӗк район администрацийӗ.

«Саккун хушнипе пурӑнма хистекен прокуратура ӗҫченӗсем хӑйсем те кулленхи пурнӑҫри кашни кунхи ӗҫе пысӑк яваплӑха туйса пурнӑҫлама хӑнӑхнӑ. Иртнӗ кунсенчи уяр ҫанталӑкпа усӑ курса ушкӑнпа тухса территорие тирпей-илем кӗртни те ҫакнах ҫирӗплетсе пачӗ. Ҫак ӗҫе вӗсем ыттисенчен маларах, районта ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче экологи уйӑхӗ пуҫланичченех тума ӗлкӗрчӗҫ», — шӑрҫаланӑ райадминистраци сайтӗнчи информацире.

«Ҫуркуннехи илеме маларах курас килнипе вӑхӑта васкатса урама тасатма, тирпейлеме тухрӑмӑр», — тенӗ иккен прокуратурӑра тӑрӑшакансем.