Ҫанталӑк та спортпа туслӑ ҫамрӑксене кӑмӑллать тейӗн. Ҫавӑнпа та ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ҫу кунӗ хӗвеллӗ те шӑрӑх пулчӗ. Шӑпах ҫак кун И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн «Ульяновец» хаҫат парнишӗн ҫулсерен иртекен ҫӑмӑл атлетика ӑмӑртӑвӗ пулчӗ.

Асӑннӑ ӑмӑрту университет хаҫачӗ пуҫланса кайнӑранпа 45 ҫул, Ҫӗнтерӳ кунӗ пулнӑранпа 68 ҫул ҫитнине тата Ҫемье кунне халалланӑ. Спорт ӑмӑртӑвне И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн студенчӗсем кӑна мар вӗрентекенӗсемпе университет ӗҫченӗсем хутшӑнчӗҫ. Чупӑва уҫма ЧР вӑй-хал культури тата спортпа туризм министрӗ Сергей Мельников, Мускав районӗн администраци пуҫлӑхӗ Андрей Петров, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университӑн ректорӗ Всеволод Агаков, «Ульяновец» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Олеся Герасимова тата ытти хӑнасем килсе ҫитнӗ.

Ӑмӑрту самай ӑнӑҫлӑ иртрӗ. Студентсемпе университет ӗҫченӗсем спорта туслине тивиҫлипех кӑтартма пултарчӗҫ.

Вӗренӳ министерстийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх республикӑра шкул автобусӗсене улӑштарас ӗҫ пуҫарӑннӑ. Кӑҫал ҫичӗ ҫул каялла шкулсенче ӗҫлеме пуҫланӑ транспорта ҫӗнӗ автобуссемпе улӑштарӗҫ. Вӗсен шучӗ 49 ҫитет. Хула бюджечӗ ҫак паха ӗҫ валли ятарласа 63 миллион тенке уйӑрнӑ.

— Пӗрремӗш ПАЗ маркӑллӑ автобусем паян хулана ҫитрӗҫ. Авӑн уйӑхӗ умӗн республика Пежо маркӑлла самай хӑтлӑ автобуса туянма палӑртнӑ. Паянхи куна паркра шкулсем валли ятарлӑ 325 автобус тӑрать. Мӗн пур автобуссенче ГЛОНАСС системи пур, — пӗлтереҫҫӗ Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерствин пресс-службинче.

Ҫӗнӗ автобусем пуҫсӗр вӗренӳ литературине, компьтер, спорт тата столовӑй валли ҫӗнӗ ӗҫ хатӗресем туянма палӑртнӑ.

Ҫӗнӗ автобусем ачасене вӗренӳ учрежденийӗсене хӑвӑрт тата хӑтлӑхлӑ туртарма пултарасси ҫинчен хула шкул директорӗсем шансах тӑраҫҫӗ.

Ӗнертенпе пирӗн сайтра «Хыпарла 2» проект ӗҫлет. Малашне хыпар ҫыракансен йышӗнче ятарлӑ икӗ ҫын пулӗ — эпир вӗсене укҫа тӳлесе тӑрӑпӑр. Калаҫса татӑлнӑ тӑрӑх хыпарҫӑсен кунне 5-шер хыпар ҫырмалла.

Эпир суйлана ҫынсем: пӗри пиҫсе ҫитнӗ журналист Вера Эверкки (вӑл «Тӑван Ен» хаҫатра нумай ҫул ӗҫленӗ), тепри — И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн студентки Анастасия Владимирова (вӑл 3-мӗш курсра вӗренет).

Хыпарҫӑсем тӗрлӗ пулӑмсене ҫутатса тӑрӗҫ: Шупашкартисене те, республикӑрине те. Тулай чӑвашӗсен хыпарӗсем те пулӗҫ. Верӑпа Настя ӗҫӗ сирӗн кӑмӑла каясса шанса тӑратпӑр.

«Хыпарла 2» проект пуҫарнӑ май сирӗн хыпарсене те малтанхи пекех вырнаҫтарӑпӑр — «Хуш» каҫӑпа усӑ курса кӗртмелле ҫеҫ. Паллах, ытти хыпарсемшӗн малашне эпир укҫа тӳлеме пӑрахӑпӑр. Сӑмах май, «Хыпарла» проектри парӑма эпир майӗпен пӗтерсе пыратпӑр.

Ҫапла, Шупашкар районӗнчи Ҫатра-Лапсар шкулӗнче 7-мӗш класра вӗренекен Прокопьева Екатерина 1-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

Ака уйӑхӗн вӗҫӗнче Раҫҫей шайӗнче акӑлчан чӗлхипе «The Mystery of the British History» ятлӑ викторина иртнӗ. Унта инҫет майпа хутшӑнмалла пулнӑ. Викторинӑра ачасен Аслӑ Британипе ҫыхӑннӑ ыйтусем ҫине акӑлчанла хуравламалла пулнӑ тата пултарулӑх ӗҫне тӑратма тивнӗ.

Ӗнер, ҫӑвӑн 15-мӗшӗнче викторинӑна пӗтӗмлетнӗ — Катьӑн ӗҫне 1-мӗш вырӑн (чи нумай балл пухакансене) парса хакланӑ. Мала тухнӑ ачасем Чӑваш Енрен татах та пур — Шупашкарти 41-мӗш шкулти темиҫе ача 3-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

«The Mystery of the British History» викторинӑна «Фактор роста» ЦДМ ирттернӗ. Вӗсем тӗрлӗ предметпа викторина-конкурс таврашне хатӗрлеҫҫӗ.

Инкек сӑнӗсенчен пӗри

Пенза облаҫӗнчи ҫул-йӗр ҫинчи инкек тата ун вӑхӑтӗнче пысӑк ҫухату тӳснине кура Вӑрмар районӗнче хурлӑх кунӗсем ирттерме йышӑннӑ.

Аса илтеретпӗр, автоинкеке Вӑрмар тата Тӑвай районӗнчен ӗҫлеме тухса кайнӑ арҫынсем тӑван килӗсене таврӑннӑ чух лекнӗ.

Хурлӑх кунӗсем икӗ талӑка — паяна тата ырана — пырӗҫ. Ҫав кун вӑрмарсем Раҫҫей тата Чӑваш Енӗн патшалӑх ялавӗсене антарӗҫ, уяв тавраш йӗркелемӗҫ.

Хамӑр сывлӑхӑмӑра упрасси — чи пӗлтерӗшлӗ тӗллевсенчен пӗри. Ҫавна май ҫитӗс эрнекунсенче, ҫу уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Шупашкарта ерекен чирсен республика шайӗнчи профилактика тӗлӗшӗпе «Сывлӑхлӑ Чӑваш Еншӗн» (выр. За здоровую Чувашию) канашлу иртет. Ҫав вӑхӑтрах К.В. Иванов ячӗллӗ драма театрӗ умӗнче, тӳремре, сывлӑх центрӗ ӗҫлӗ.

— Кӑмӑл тӑвакансем инфекциллӗ мар чирӗсене асӑрхас тӗллевсемпе скрининг диагностикине тухма пултарӗҫ. Унсӑр пуҫне хула ҫыннисем специалистсемпе чирсен профилактикипе ҫыхӑннӑ хуть те мӗнле ыйтупа канашлама пултарӗҫ, — пӗлтереҫҫӗ Чӑваш Республикинчи Сывлӑха сыхлакан тата социаллӑ аталану министерствин пресс-службинче.

Тӳремре спортсменсем хӑйсен ӑсталӑхӗпе куракансене паллаштарӗҫ. Канашлу ӗҫӗнче ЧР ӗҫ тӑвакан тата муниципаллӑ оргӑнӑн элчисем, обществӑлла фондсемпе организацисен пайташӗсем хутшӑнӗҫ.

Калаҫӑвӗн тӗп ыйтӑвӗ — сывлӑхлӑ пурнӑҫ культурине аталантарасси, чӗлем туртма пӑрахасси, тӗрӗс те сывлӑхлӑ апатланасси.

Республика форумне хутшӑннии сывлӑхшӑн самай усӑллӗ пулӗ. Эсир те килӗр!

Надежда Павлова

Чӑваш республикин паллӑ балерини — Надежда Павлова — паян, ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче хӑйӗн 57 ҫулхи ҫуралнӑ кунне уявлать. Надежда Васильевна мӗн пӗчекренех ташлама юратнӑ, хореографи кружокӗсене ҫӳрессе ташӑ хӳхӗмне тӗпченӗ.

1966 ҫулта Шупашкара пултаруллӑ ачасене шырас тӗллевпе килсе ҫитнӗ Перӗмри хореографи училищин комиссийӗ пирӗн ентешӗ палӑртнӑ, вара ташӑ ӑсталӑхне туптама ӑна Пермь хулине чӗннӗ.

Паян Надежда Павлова самаях пиҫсе ҫитнӗ балерина. Ун ятне пирӗн республикӑра кӑна мар Китайра, Австрире, Германире, Францире тата ытти тӗрлӗ ҫӗршывӗсенче лайӑхах пӗлсе тӑраҫҫӗ.

Паянхи куна Надежда Павлова ҫулӗсене пӑхмасӑр юратнӑ ӗҫӗнчен пӑрӑнмасть. Вӑл Классикӑлла балет театрӗнче балетмейстр пулса ӗҫлет. Ҫӗршывӗпе паллӑ балеринӑпа эпир, чӑвашсем, тивӗҫпех мухтанма пултаратпӑр. Пирӗн ентешӗмӗр чӑваш ятне самай ҫӗклесе пурнӑҫра хӑйӗн вырӑнне тупма пултарчӗ.

Ҫурхи хӗвеллӗ кунсем кӗҫех таврана ӑшӑ пархатарпа тултарчӗҫ. Шӑпах ҫак чуна ҫупӑрлакан ҫурхи кунсенче, ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетри чӑваш филогийӗпе культура факультечӗн вӗрентекенӗсемпе хастар студенчӗсем Чӑваш чӗлхин эрни вӗҫленнӗ ятпа Хусан хулине ҫул тытрӗҫ. Вӗсем И.Я. Яковлев пурӑннӑ, ҫӳренӗ вырӑнсене ҫитсе курчӗҫ. Тата ҫавӑн пекех Г. Камал ячӗллӗ Тутар патшалӑх академи театрӗнче Туфан Миннуллин пьеси тӑрӑх лартнӑ «Кӗркури кӗрӗвӗсем» ятлӑ спектакль пӑхрӗҫ. Юнашар пурӑнакан халӑх культурипе паллашни пуриншӗн те усӑллӑ пулчӗ.

Чӑваш халӑх сайчӗпе Чӑваш чӗлхин инҫет вӗрентӳ центрӗ шкул ачисем хушшинче ирттернӗ «Асамлӑ хӗҫ» комикссен ӑмӑртӑвне пӗтӗмлетме вӑхӑт ҫитрӗ. Ҫак конкурса пуҫарса эпир ачасемпе ҫамрӑксен ӳнер пултарулӑхне аталантарас, ҫӗршыв историне тӗпчесе тишкерес, ушкӑнпа ӗҫлеме хӑнӑхтарас тата ҫутҫанталӑкпа тӑван тавралӑх пулӑмӗсене ӳкерчӗк мелӗпе уҫса пама вӗрентес тӗллев лартсаччӗ.

Ӑмӑрту темине тӗрӗс те ӑнлануллӑ палӑртма пултарайманран хутшӑнакансене эпир икӗ ушкӑна пайларӑмӑр: пӗринче хӗҫпе ҫыхӑнтарса ӳкернисем пулчӗҫ, тепринче — ыттисем. Хаклав ӗҫне пилӗк ҫын хутшӑнчӗ: Владимир Андреев (Чӑваш чӗлхин инҫет вӗрентӳ центрӗн ертӳҫи); Владимир Карсаков («Салам» студин ертӳҫи); Надежда Иванова (Чӑваш республикин вӗренӳ институчӗн доценчӗ); Владислав Николаев («Тантӑш» хаҫатӑн тӗп редакторӗ); Николай Плотников (Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп администраторӗ). Хак панӑ чухне 5 баллӑ системӑпа усӑ курса. Вырӑнсене палӑртма пур хаклавҫӑсен те пӗтӗмлетӗвӗсене илсе вӑтам балл тупса, кайран вара историпе кӑшта пулин ҫыхӑннӑ ӗҫсене 1 балл хушса парса. Хаклав хучӗсемпе (кам епле хакланӑ) кунта пуллашма пулать.

Малалла...

Фестиваль саманчӗ

2012–2013-мӗш ҫулсенчи вӗренӳ ҫулӗнче Шупашкар районӗнче ачасен обществӑлла пӗрлешӗвӗсен ӗҫне хакланӑ та Кӳкеҫ лицейӗнчи «Хунава» ҫитекенни ҫук тесе йышӑннӑ. Вӗсене пӗрремӗш вырӑнпа хакланӑ. Кӳкеҫ тенӗрен, унти тепӗр пӗлӳ ҫуртӗнче те — пӗрремӗш вӑтам шкулта — обществӑлла пӗрлешӳ аван ӗҫлет. Кун пек хыпара вуласан «районтисем вӑйлӑрахах-тӑр ҫав» текен шухӑш та, тен, ҫуралӗ. Ҫапах та апла калани йӑнӑш пулӗччӗ, мӗншӗн тесе ял шкулӗнчисем те маххӑ памаҫҫӗ. Акӑ, Ҫатра-Лапсар шкулӗнчи «Хунав» иккӗмӗш вырӑна тухнӑ.

Ҫӗнтерӳҫӗсене ача-пӑчан обществӑлла пӗрлешӗвӗсен районти фестивалӗнче чысланӑ. Унта 21 шкулти 170 хастар пухӑннӑ.