Чӑвашстат кӑтартӑвӗпе килешӳллӗн кӑҫал кӑрлач-ака уйӑхӗсем хушшинче ҫурт-йӗр купалакансем республикӑна 82,1 пин тӑваткал метр пурӑнмалли вырӑнпа е тӗпер майлӑ 1 103 хваттерпе тивӗҫтернӗ. Пӗлтерхи кӑтартусемпе танлаштарсан ку 9,1% процент пысӑкрах.

Ку шута ҫӗнӗрен тунӑ хваттерсемсӗр пуҫне реконструкциленисенете кӗртнӗ. Тӑватӑ уйӑх хушшинче 1 961 тв. метр пурӑнмалли вырӑна реконструкциленӗ, 34 429 тӑваткал метр ҫӗнӗ ҫурт-йӗр лартнӑ. Ҫав хушӑрах пысӑк пайне уйрӑм усламҫӑсем туни паллӑ — 45 678 тв. метр. Чӑвашстатра палӑртнӑ тӑрӑх хваттерсен мӗн пур купаланӑ, реконструкциленӗ ҫур йышӗпе (38 172 тв. метр) тенӗ пек ял халӑхӗ хуҫаланӗ.

Ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче паллӑ ӑсчах-энциклопедист, историк, этнограф, фольклорист, лексикограф, педагог, аслӑ шкул йӗркелӳҫи, Атӑлҫи халӑхсен тӗпчевҫи, чӑвашсен пӗрремӗш хаҫатне йӗркеленӗ Николай Никольский ҫуралнӑранпа 135 ҫул ҫитет. Паллӑ ентешне асра тытса Никольскин тӑван енче, Уйкас Янасал ял тӑрӑхӗнче (Николай Васильевич унти Купӑрля ялӗнче ҫуралнӑ), ӗнер пысӑк уяв ирттернӗ.

Унта Тутар, Пушкӑрт республикисенчен, Чулхула, Чӗмпӗр облаҫӗсенчен те ӑслӑлӑх ҫыннисем килсе ҫитнӗ. Мероприяти Никольский ячӗллӗ паркра иртнӗ митингпа уҫӑлнӑ. Унта Николай Васильевич тӑванӗсем те хутшӑннӑ.

Уявӑн малаллахи пайне Никольский ячӗллӗ музее тата вулавӑша кӗрсе курни, йывӑҫран тӗрлӗ япала касас енӗпе ӑста Петр Мазуркин куравӗпе паллашни тата Сосновкӑри вӗрентӳпе культура центрӗнче иртнӗ «Никольский вулавӗсем» ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ тӑснӑ.

Паллӑ ентешӗн ятне асра хӑварас тесе унти ял тӑрӑхӗ сахал мар ӗҫ туса ирттерет.

Малалла...

Мероприятие асра тытма — пӗрлехи сӑн

Ҫӗр хут илтиччен пӗрре курни паха теҫҫӗ халӑхра. Улатӑрти ЗАГСра ӗҫлекенсем ҫак шухӑша тӗпе хурса хӑйне евӗр мероприяти ирттернӗ.

Пӗр тӗвве чӑмӑртанма шухӑш тытнӑ ҫамрӑксене вӗсем кил ӑшши камран килни ҫинчен каласа кӑтартма тӗллев лартнӑ. Анчах япӑххипе начарри пирки лекци евӗр калаҫу ирттерсе мар, нумай ҫул пӗр ҫӑвартан пурӑнакан мӑшӑрсемпе паллаштарса. Ыттисемшӗн тӗслӗх евӗр ҫемье вырӑнне хурса вӗсем Иринӑпа Павел Бариновсене тата Татьянӑпа Михаил Букинсене йыхравланӑ. Икӗ ҫемйи те нумай ачаллӑскерсем, пурнӑҫ телейне ҫывӑх ҫыннисен хаваслӑ сӑн-питӗнче тупнӑ. Мероприяти вӑхӑтӗнче вӗсем тӗрлӗ конкурса хутшӑннӑ, ҫемье телейӗн вӑрттӑнлӑхне уҫса панӑ.

Йӗркелӳ комитечӗн черетлӗ ларӑвӗ.

Республика кунне халалласа 30 ытла тӗрлӗ мероприяти ирттерме палӑртнӑ. Кун пирки ҫу уйӑхӗн 17-мӗшӗнче иртнӗ черетлӗ ларӑвӗнче Чӑваш Енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов каланӑ.

Уяв программине кӗскен тишкерсен йӑлана кӗнӗ мероприятисен шутне халӑх пултарулӑхӗн «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» фестивальне, алӗҫ ӑстисен «Ӑстасен Раҫҫейӗ» конкурсне, Акатуя, фейерверк фестивальне кӗртме юрать. Кӑҫалтанпа пуҫласа ирттерекен проектсенчен вара «Театрсен каҫне» асӑнма пулать. Шухӑшланӑ-ӗмӗтленнӗ пек пулса пырсан, вӑл чӑннипех асра юлмалли пулӑма ҫаврӑнмалла.

Предприятисене «Регионсем — килӗштерсе ӗҫлессин чикки ҫук» 4 кунлӑх курава йыхравлаҫҫӗ. Тӑван енӗмӗр ҫуралнине паллӑ тунӑ вӑхӑтра кӑҫал та республикӑра ҫӗнӗ темиҫе объект хута яма палӑртнӑ.

Республика кунне халалласа ирттерекен мероприятисен сметине те палӑртнӑ — вӑл 12 миллион та 968 пин тенкӗпе танлашать.

Аса илтеретпӗр, ытти ҫулхиллех уяв Шупашкарта кӑна иртмӗ — хальхинче ӑна ҫӑвӑн пекех Тӑвай районӗнче паллӑ тӑвӗҫ.

Суд приставӗсем пӗр хӗрарӑма нумаях пулмасть Хура тинӗс хӗррине кайма (ҫапла-ҫапла) путевка илме пулӑшнӑ. «Ӗҫтешне-тӗр ӗнтӗ», — шухӑшлӗҫ, тен, хӑшӗсем. Ҫук ҫав. Ҫывӑх вӑхӑтра курорта кайма хатӗрленекен Канаш хӗрарӑмӗ суд приставӗсен тытӑмӗпе нихӑш енчен те ҫыхӑнман.

Саккунпа килӗшӳллӗн ҫав хӗрарӑмӑн ӳпке чирне сиплеме санаторине кайма путевка илме ирӗк пулнӑ. Социаллӑ страховани фончӗ хаклӑ хутпа тивӗҫтерессе кӗтсе халтан кайнӑскер пӗринче суда тавӑҫпа тухнӑ. Канаш район сучӗ хӗрарӑм хутне кӗрсе тивӗҫлӗ йышӑну тунӑ. Тӳре кӑларнӑ йышӑнӑва пурнӑҫа кӗртме вара приставсем пулӑшнӑ — социаллӑ страховани фончӗ хӗрарӑма путевкӑпа тивӗҫтернӗ.

Ку ыйтӑвӑн хуравне Ҫӗмӗрле хулинче пурӑнакан яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫпа ирттернӗ «Ӑслӑлӑх тата тӗн» темӑпа вырӑнти ӳнер шкулӗнче йӗркеленӗ ток-шоу вӑхӑтӗнче шыранӑ.

Ток-шоу — «Хальхи вӑхӑтри ҫамрӑк тата чиркӳ» проект мероприятийӗсенчен пӗри. Ӑс-тӑнпа ҫутӗҫ проекчӗ ят панӑскерӗн тӗллевӗ вара — ҫамрӑксен православи пӗрлешӗвне йӗркелесси-мӗн.

Ҫӗмӗрле хула администрацийӗ хӑйӗн официаллӑ сайтӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, калаҫӑва хӗрсемпе каччӑсем хастар хутшӑннӑ, аслисене ыйту ҫине ыйту панӑ. Тем пирки те кӑсӑкланнӑ вӗсем: чиркӳ йӑли-йӗрки пирки тӗпченинчен тытӑнса ашшӗ-амӑшӗпе ӑнланманлӑха епле сирмелли таранах.

Ток-шоуна хутшӑннисем хушшинче чиркӳ ҫыннипе вӗрентӳ пайӗн пуҫлӑхӗ те, психологпа Патшалӑх Канашӗн депутачӗ те пулнӑ.

Республикӑра пурӑнакансен йышӗ чакать пулин те Чӑваш Енӗн тӗп хулинчи пурӑнакансен шучӗ хӑпарсах пырать.

Чувашстат пӗлтернӗ тӑрӑх кӑрлач уйӑхӗн кӑтартӑвӗпе Шупашкарта ялан пурӑнакан шучӗ — 475,48 пин ҫын. Вӗсенчен: хулари ҫынсем — 464,94 пин ҫын (97,8%), ялтан килнисем — 10,54 пин ҫын (2,2%).

2012 ҫулхи кӑтартусем тӑрӑх республикӑн тӗп хулинче 470,9 пин ҫын пурӑнӑ.

Кӑрлач уйӑхӗн кӑтартӑвӗ тӑрӑх Мускав районӗнче чи нумай пурӑнакан, вӗсен шучӗ — 190,68 пин ҫын, асӑнӑ районтан Калинин районӗ 40 пин ҫын тенӗ пек сахалрах. Ленин районӗнче вара 123,47 пин ҫын.

Планетари проекчӗн пӗр тӗслӗхе

Шупашкар хули 550 ҫул тултарнӑ тӗлнелле республикӑн тӗп хулинче ҫӗнӗ строительство ӗскерӗсене хута ярассине планланӑ. Вӗсенчен чи кӑсӑклӑ проект — планетарий.

Планитарийе хута ярас ӗҫ 800 млн. тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.

Шупашкар хулин тӗп архитекторӗ Александр Шевлягин пӗлтернӗ тӑрӑх планитарие Андриан Николаев ячӗллӗ паркра тума палӑртнӑ. Ку проекта Валентина Терешкова шухӑшӗпе килешӳллӗн хута ярӗҫ.

Кӑмӑла ҫӗклентерекен комплекса 2016 ҫулта уҫма палӑртнӑ. Планитарире кино пӳлӗмӗ, кафе тата шкул ачисемпе ҫамрӑксем валли тӗрлӗ кружоксем йӗркелеме палӑртнӑ.

Универсаллӑ электрон карти

Чӑваш Енӗн информаци политикин министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх универсаллӑ электрон картине республикӑра 300 ҫын алла илнӗ. Ҫитес вӑхӑтсенче тепӗр 600 ятарлӑ карти хӑйсен хуҫисене тупӗҫ. Универсаллӑ картӑ проектне сивлекен хӑш-пӗр ҫынсем те ун усӑллӑхне асӑрхама пултарчӗҫ.

Чӑваш Енӗн пӗлтерӳ политики министерствинче картӑн медицина хушӑмне те пурнӑҫа кӗртме палӑртнӑ. Асӑннӑ ҫӗнӗлӗх тухтӑр патне йышӑну ӗҫӗнче пулӑшӗ, аптекӑри им-ҫамсене туяннӑ чухне, чирсен историне сӑнама самаях ҫӑмӑллӑх кӳрӗ. Медицина электрон картине кӗртесси ҫинчен пӗрремӗш хут ака уйӑхӗнче Чулхулара иртекен (чӑв. «Малашлӑха пӑхни») канашлура сӑмахланӑ.

Йышӑннӑ ҫӗнӗлӗхсем халӑхра ытларах усӑллӑх кӳрессе проект ертӳҫисем шансах тӑраҫҫӗ.

Чӑваш Енри Раҫҫейри патшалӑх пысӑках мар кимӗсен инспекци

Ҫу уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Раҫҫейри ИӖМ пысӑках мар кимӗсен патшалӑх инспекцийӗн (ПмКПИ) Чӑваш Енри уйрӑмӗ Шупашкарти ӗҫ-пуҫа тишкернӗ, Атӑл хӗрринче лару-тӑру епле пулнине сӑнаса тухнӑ. Ҫав шутра ҫитес вӑхӑтсенче хулара шыва кӗрес тапхӑра уҫасси ҫинчен те канашланӑ. Сыхлав ӗҫне хатӗрине Чӑваш Енри ИӖМ тӗп тытӑмӗн пуҫлӑхӗ Станислав Антонов та ҫиреплетнӗ.

— Паянхи куна инспекци шутлавӗнче 9 844 кимӗ, ПмКПИ ӗҫне пурнӑҫлама 9 патруль кими тӑрать, — пӗлтереҫҫӗ ИӖМ пресс-службинче.

Шыва кӗрес сезонне хула ҫыннисем ҫанталӑк ӑшӑтнине пула иртнӗ кунсенчех уҫнӑ. Анчах ИӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх ӗҫ йӗркипе шыва кӗрес тапхӑр ҫуллахи кунсем ҫитсен ҫеҫ пуҫланӗ. Шӑрӑх кунсенче ҫак хула пляжӗсем хӑйсен ӗҫне пуҫлӗҫ: «Центральный», 1-мӗш пляж (Афанасьев урамӗ), «Новосельский», «Левобережный», «Буревестник», «Волжская деревня».