«Ан пӑрахсам мана» спектакльти сыпӑк

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе вӑхӑт хыҫран хыҫа юлса пырать. Апла пулин те ӑна асра тытни паха. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ те ҫак ятпа ятарлӑ концерт йӗркелеме шут тытнӑ. Ыран, ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, унта «Не покидай меня» (чӑв. Ан пӑрахсам мана) ятпа уяв концерчӗ иртмелле.

18 сехетре пуҫланакан мероприятин малтанхи пайне ҫарпа патриотизм темипе ҫыхӑннӑ юрӑ-сӑвӑран хатӗрленине пӗлтереҫҫӗ. Унта Арсентий Димитриев, Александр Демидов, Василий Иванов, Надежда Кузьмина, Анна Кудряшова, Эмилия Назарова, Алексей Степанов хутшӑнӗҫ. Концерта режиссер тата сценарист пулса Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Иван Иванов лартнӑ. Художникӗ — Светлана Зверева.

Уяв концертне «Ан пӑрахсам мана» спектакль вӗҫлӗ.

Вырӑс драма театрӗн сайчӗ

Шупашкарти вырӑс драма театрӗ хӑйӗн сайтӗнче спектакльсене онлайн меслетпе кӑтартма тытӑннӑ.

Хальхи вӑхӑтри технологисене усӑ курни тӑрӑх хакласан ҫак театр республикӑрисемпе танлаштарсан малта пырать.

Билетсене сайт урлӑ сутас йӗркене унта 2010 ҫултах ӗҫлеттерсе янӑ. Билет хакӗпе банк картти пулӑшнипе ҫийӗнчех татӑлма пулать. Ку пулӑшупа усӑ куракансен йышӗ ҫулсерен ӳссе пынине пӗлтереҫҫӗ.

Халӗ, ав, спектакльсене онлайн меслетпе трансляцилеме тытӑннӑ. Кун пек курас тесен аслисен спектаклӗсене 200 тенкӗпе сутаҫӗ, ачасенне — 100 тенкӗпе. Капла илсен компьютер умне ларса ҫемйипех спектакль пӑхма май килет.

Трансляцие пӑхма хальхи вӑхӑтри браузерсем (Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Safari) кирлӗ тата тӗнче тетелне тухакан сеть хӑвӑртлӑхӗ 3000 Кбит/ҫеккунтран пӗчӗк пулмалла мар. Спектакле сайтра суйламалла.

Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Шупашкарти 1-мӗш гимназире «Маттур ача, яш ача» конкурс иртрӗ. Конкурса хулари шкулсенче 3–5 классенче вӗренекен чӑваш чӗлхине юратакан, ӑна пӗлекен чи пултаруллӑ, чи ӑста, чи маттур каччӑсем хутшӑнма кӑмӑл турӗҫ.

Уява Чӑваш Республикинче иртекен Ӗҫ ҫынни ҫулталӑкне халалланӑ. Ачасем тӗрлӗ ӗҫсене пурнӑҫларӗҫ. Куракансене тата пӗр-пӗрне хӑйсемпе чӑвашла паллаштарчӗҫ. «Чи тавҫӑрулли» пайра Чӑваш Республикипе, унта ҫуралса ӳснӗ, пурӑннӑ ҫынсемпе ҫыхӑннӑ ыйтусене хуравларӗҫ. «Чи ӑста ача» пайра чи малтан хӑйсем ӳссен кам пуласси ҫинчен каласа пачӗҫ, унтан Ҫӗнтерӳ кунӗ валли саламлӑ открытка хатӗрлес ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. «Чи ҫивӗч ача» пайра ачасен ҫивӗчлӗхне «Африкӑран килсе ҫитнӗ жираф» тӗрӗслерӗ. Ачасен ҫав жирафа ункӑсем персе тытмалла пулчӗ. Ҫак конкурсрах ачасем хӑйсен ташлас ӑсталӑхне кӑтартрӗҫ. Кашни ача хӑйӗн вӗрентекенне чӗнсе кӑларса чӑваш ташши ташларӗ. «Чи ӗҫчен ача» пайра каччӑсем пӑта ҫапса тупӑшрӗҫ. Конкурсӑн «Чи пултаруллӑ ача» пайӗ вара ҫамрӑк йӗкӗтсен пултарулӑхне курса савӑнма май пачӗ.

Кашни ача конкурса тӑрӑшса хатӗрленни никама та иккӗлентермерӗ.

Малалла...

Алькешри 14-ри хӗрпе 13-ри каччӑ туйне йӗрке хуралҫисем пӑснӑ

Кӗрекере туй кӗрленӗ чухне йӗрке хуралҫисем пырса кӗнӗ те савӑнӑҫа пӑснӑ. Туй шилӗкӗ айӗнче ларакан 14-ри хӗр куляннипе йӗмех тытӑннӑ, унӑн пулас упӑшки те, 13 ҫулти каччӑ, пӑшӑрханса ӳкнӗ.

Ку пӑтӑрмах кинори пек туйӑнсан та, апла мар. Чӑн пурнӑҫранах. Туйӗ Алькешра пынӑ. Ҫухалнӑ хӗр пӗрчине шыраса (ун пирки ачан кукамӑшӗ кирлӗ ҫӗре пӗлтернӗ) ҫав вӑхӑтра йӗрке хуралҫисем пырса кӗнӗ. Хӗрӗ Кострома облаҫӗнчен пулнӑ. Вӑл ӗнентернӗ тӑрӑх, каччӑпа халӑх тетелӗсенчен пӗринче паллашнӑ та юратса пӑрахнипе рейс автобусӗ ҫине ларса Чулхулана ҫитнӗ. Унтан ҫӑмӑл урапапа — Шупашкара. Каччӑ енчисем, вӗсем чикансем, каланӑ тӑрӑх, пулас кинӗн тӑванӗсене туя килме тесе укҫа та ярса панӑ имӗш.

Ку пӑтӑрмах тӗлӗшпе йӗрке хуралҫисем те халӗ ӗҫлеҫҫӗ, опекӑпа попечительство органӗ те, ахӑртнех, кӑсӑкланӗ. 14-ри хӗр амӑшне амӑш правинчен хӑтарнӑскер пулнӑ. Каччӑ енчисем хӗре хӑйсем усрава илме хатӗррине пӗлтернӗ иккен.

Шупашкар кӳлмекӗнчи акӑшсем

Шупашкар кӳлмекӗнче ытти ҫул та акӑшсем пурӑннине хула ҫыннисем тата унта канма анакан ытти хӑна та асӑрханах пулӗ. Ҫак кунсенче вӗсене каллех кӳлмеке пырса янӑ. Йышра ултӑ шурӑ акӑшпа пӗрлех хури те пур. Вӗсемпе пӗрлех Шупашкар кӳлмекӗн акваторине Итали ӑрачӗллӗ хура хур та илем кӳрӗ. Кайӑксем кӗркуннеччен унта пурӑнӗҫ.

Кайӑк-кӗшӗке йӗркеллӗ хӗл каҫарас тесе выльӑх тухтӑрӗ те пӑхса тӑнӑ. Кирлӗ чухне вӑл вӗсене прививка та тунӑ. Кайӑксене тутлӑ та усӑллӑ тӑрантарассишӗни яваплисем А.Г. Николаев ячӗллӗ ача-пӑча паркӗн ӗҫченӗсем пулнӑ. Шыва кайса янӑ хыҫҫӑн та кайӑксене специалистсем пӑхса тӑрӗҫ: ир те, каҫ та апатлантарӗҫ.

Шурӑ акӑшсене Шупашкара пуҫласа 2004 ҫулта Александр Самаркин усламҫӑ илсе килнӗ. Каярах вӑл хура акӑш та туянас ӗмӗтлине палӑртнӑччӗ. Хурисене Шупашкарти кӳлмеке пӗлтӗр янӑ.

Нумаях пулмасть ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Енре коррупципе кӗрешекен мерӑсен комплексӗ ӗҫленине, корруцие тӑрӑ шыв ҫине кӑларма пулӑшакан мехнизмсене пурнӑҫа кӗртсе пынине палӑртнӑ. Чӑваш Ен коррупципе кӗрешмелли мероприятисене хатӗрлес енӗпе пилотлӑ регион шутланать. Ку енӗпе саккуна та ҫӗнетеҫҫӗ, этика кодексне те йышӑннӑ. Республикӑра коррупци тӗслӗхӗ пирки «хӗрӳ линипе» те шӑнкӑравласа пӗлтерме пулать.

Пӗлтӗр ШӖМ органӗсене должноҫри ҫынсем тӗлӗшпе 513 ҫӑхав килнӗ. Ку хисеп 2014 ҫулхинчен пысӑкрах. Вӗсене тӗплӗн пӑхса тухнӑ, кашни 3-мӗш тӗслӗхре чӑнах та коррупци йӗрӗ пулнине палӑртнӑ.

Коррупципе кӗрешеҫҫӗ-ха, анчах хальлӗхе, шел те, вӗсен хисепӗ чакни курӑнмасть. Ахаль халӑх налук тӳлет, «ҫӳлте» ларакансем вара укҫа-тенке пите хӗретмесӗрех вӑрлаҫҫӗ. Акӑ нумаях пулмасть Ҫӗрпӳри стадион пирки калаҫрӗҫ. Унта 1 миллион тенкӗ таҫта ҫухалнӑ. Тӗрӗсрех каласан, такамӑн кӗсйине кӗнӗ. Район администрацийӗ тата «Глобус» строительство компанийӗ» тулли мар яваплӑ общество стадион тумашкӑн контракт алӑ пуснӑ.

Малалла...

Шупашкар районӗнче тухса тӑракан «Тӑван Ен» хаҫат иртнӗ тӑватӑ уйӑхра асӑннӑ тӑрӑхра ашшӗ-амӑшӗ тӗпренчӗкӗсене епле ят панине унти граждан тӑрӑмӗн акчӗсене ҫыракан пай пӗлтерни тӑрӑх тишкернӗ. Хӗр пӗрчисене Светлана тата Елена ят паракан пӗр ҫын та тупӑнман. Сайра тӗл пулакан ятсене тӑватӑ ҫемьере суйланӑ. Ҫапла вара иккӗн Радмила ятлӑ пулса тӑнӑ, пӗрер хӗрача — Эвелина тата Светозара.

Сайра тӗл пулакан ятсем татах пур: Эмили, Эмилия, Есения, Демьян, Аделина, Юлиана, Марк, Божена, Дамир, Назар, Габриэлла, Эрик, Динара. Арҫын ачасем хушшинче Давид анлӑ сарӑлнӑ. Ун пеккине тӑватӑ уйӑхра тӑватӑ хутчен суйланӑ. Светланӑпа Еленӑсӑр пуҫне Татьяна ят та килӗшмест ашшӗ-амӑшне. Ун пеккине тӑватӑ уйӑхра пурӗ те пӗр хутчен ҫеҫ суйланӑ.

Чӑвашла ятсене суйлакансем те темшӗн ҫук.

Ака уйӑхӗн 29-мӗшӗ Чӑваш Республикин символӗсен кунӗ пулчӗ. Чӑваш Республикин элемӗсене 1992 ҫулхи ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ҫирӗплетнӗ, ҫавна кура пирӗн республикӑшӑн, республикӑри пур ҫыншӑн паянхи кун питӗ пӗлтерӗшлӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ Патӑрьелти пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан 1-мӗш вӑтам шкулта.

Ҫав ятпа унта кашни класрах Чӑваш Республикин гимнӗ (сӑвви Илья Тукташӑн, кӗвви Герман Лебедевӑн) янӑранӑ. Пур ача та, вӗрентекенсем те ҫак уява хутшӑннӑ, уроксенче Чӑваш Республикин элемӗсен пӗлтерӗшӗсем ҫинчен калаҫнӑ, хӑтлавсем пӑхнӑ, викторина ыйтӑвӗсене хуравланӑ.

Кӗҫӗн класс ачисем Чӑваш Республикин гербне, ялавне ӳкернӗ. «Элли Юрьев художникран пӗрре те кая мар пулса тухрӗҫ вӗсен ӳкерчӗкӗсем», — ырлаҫҫӗ ачасен ӗҫне асӑннӑ шкулта.

Евгений Борисов ячӗпе Владимир Путин янӑ салам

Евгений Борисова Раҫҫей Геройӗн ячӗсӗр хӑварнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, нумаях пулмасть Шупашкарти Мускав районӗн сучӗ ултӑ ҫынна «Астармӑш вӑйӑсем йӗркеленӗшӗн тата ирттернӗшӗн», «Сӗтев панӑшӑн» статьясемпе айӑпланӑ. Ҫав шутра, вулакан ӑнланчӗ ӗнтӗ, Евгений Борисов та пулнӑ. Ӑна 6 ҫул ҫурӑллӑха ҫирӗп режимлӑ колоние ӑсатнӑ. Кунсӑр пуҫне унӑн 10 миллион тенкӗ штраф тӳлемелле. Тата ӑна суд Раҫҫей Геройӗн ячӗсӗр хӑвармалла тунӑ.

Ҫак кунсенче Евгений Борисов ячӗпе ҫӗршыв Президенчӗ Ҫӗнтерӳ кунӗпе саламлани ҫитнӗ. Анчах ӑна Евгений Борисова хальлӗхе тытса усракан Шупашкарти следстви изоляторне яманнине, тӑванӗсене панине Александр Борисов журналист хӑйӗн блогӗнче пӗлтерет.

Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнчи хушӑвӗпе Раҫҫей писателӗсен союзӗн пайташне, Чӑваш наци конгресӗн ваттисен канашӗн пайташне Анатолий Кипече «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ писателӗ» хисеплӗ ят панине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтерсе ӗлкӗрчӗ-ха.

Тава тивӗҫлӗ ята ҫав хушупа тивӗҫекенсем тата пулнӑ. Вӗсен хушшинче ҫӳп-ҫап турттаракан машинӑпа ӗҫлекен водитель те пур. Вӑл ҫын Шупашкарти «Эткер» предприятире тӑрӑшать. Гордей Павлова «Чӑваш Республикин халӑх ыйтӑвӗсене тивӗҫтерессин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» хисеплӗ ят панӑ.

Сӑмах май каласан, хисеплӗ ятсене тата Тав хучӗпе Хисеп грамотисене тӗрлӗ отрасльте тӑрӑшакансем тивӗҫнине палӑртмалла. Чӑваш парламенчӗн Хисеп хутне, акӑ, официант та илнӗччӗ.