Чӑваш Ен инвестици енчен лайӑх аталаннӑ тесе палӑртнӑ. Нумаях пулмасть Питӗрте иртнӗ пӗтӗм тӗнчери экономика канашлӑвӗнче кун пирки РФ Президенчӗ Владимир Путин пӗлтернӗ.

Ҫапла майпа пирӗн республика ку енӗпе чи лайӑх 10 регионсен йышне кӗнӗ. Владимир Путин канашлура лайӑх регионсене ятран та асӑннӑ. Вӑл каланӑ списокра ҫаксем пулнӑ: Калуга облаҫӗ, Тутарстан, Белгород, Тамбов, Чӗмпӗр облаҫӗсем, Краснодар енӗ, Ростов, Кострома облаҫӗсем, Чӑваш Республики, Тула облаҫӗ.

ЧР Патшалӑх Канашӗн председателӗ Юрий Попов кӑҫал Чӑваш Ен кунӗсем Патшалӑх Думинче иртнине, унта инвестици ҫинчен калаҫнине пӗлтернӗ.

Шупашкар хула пухӑвӗн депутачӗ Владимир Викторов ЧР Элтеперӗн тата унӑн командин ӗҫӗн кӑтартӑвӗсем пуррине каланӑ.

Чӑвашстат сайтӗнчи сӑн

Чӑвашстат кӗнеке кӑларнӑ. Вӑл икӗ пайран тӑрать, унта Чӑвашстатӑн ӗҫченӗсем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче мӗнле ӗҫленине ҫутатнӑ.

Ведомство ҫак кӗнекене Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалланӑ. Кӗнеке «Чӑваш Ен статистики — Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче» ятлӑ. Вӑл кун ҫути курни пирки ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче пӗлтернӗ.

Кӗнекен иккӗмӗш пайӗнче Чӑваш Республикин вӑрҫӑчченхи, ун вӑхӑтӗнчи тата хыҫҫӑнхи экономикӑна тата социаллӑ тытӑма ҫутатнӑ.

Документаллӑ материалсене официаллӑ статистика пуххисене, патшалӑх архивӗнчи документсене тӗпе хурса хатӗрленӗ. Кӗнекере ӳкерчӗксем нумай. Сӑнӳкерчӗксене Чӑвашстат ӗҫченӗсен архивӗнчен илнӗ.

Пуштӑ конкуренци ҫинчен калакан саккуна пӑсать тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ун пек тӗв туни – Монополипе кӗрешекен федераци службин республикӑри управленийӗ.

Монополипе кӗрешекенсем патне Йӗпреҫ районӗнче пурӑнакансенчен пӗри иртнӗ уйӑхра ҫӑхавпа тухнӑ. Вӑл вырӑнти пуштӑ филиалӗ абонент ешчӗкне тытса тӑнишӗн ытлашши хаклӑ ыйтать тесе кӑмӑлсӑрланнӑ. Ку вӑл Конкуренцие хӳтӗлесси ҫинчен калкан саккунӑн 10-мӗш статйин 1-мӗш пайне пӑсни пулать тесе шухӑшланипе монополипе кӗрешекенсем филиал тӗлӗшпе суда тавӑҫпа тухнӑ. Ӗҫе ҫитес уйӑхӑн 8-мӗшӗнче пӑхса тухмалла.

Маларах ҫӗршывӑн Ҫыхӑну министерстви «Раҫҫей Пуштине» пуштӑ ешчӗкӗсемпе усӑ курма ирӗк панӑ, ыттисене абонентсенчен ҫыру ҫыртарса ирӗк илме хушнӑ. Анчах ҫакӑ пуштӑ ешчӗкӗ «Раҫҫей пуштин» харпӑрлӑхӗ шутланмасть.

Етӗрне районӗнче кӑҫалхи нарӑсӑн 23-мӗшӗнче пӗр ҫемьере пысӑк инкек пулса иртнӗ. Ҫав кун 36-ри арҫын Ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунне уявланӑ-ши — ӳсӗр пулнӑ. Пуҫне эрехпе минретнӗ пулин те вӑл ачасен пӳлӗмӗнче тӗтӗм мӑкӑрланнине асӑрханӑ. Ырӑ мара сиснӗскер котельнӑй витӗр тула тухса тарнӑ. Ҫав вӑхӑтра пӳртре икӗ ҫул ҫурӑри тата пиллӗкри ачасем тата арҫыннӑн 78 ҫулти амӑшӗ пулнӑ. Вӑйпитти вӗсене ҫӑласси пирки те шухӑшламан, те ҫухалса кайнӑ... Вут-ҫулӑм алхасакан пӳртре халсӑрскерсем виҫҫӗшӗ те вилнӗ.

Ку факт пирки арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна асӑрханмасӑр икӗ тата ытларах ҫынна вилӗм кӳнӗ тесе РФ Пуҫиле кодексӗн 109-мӗш стайин 3-мӗш пайӗпе айӑпласшӑн. Йӗрке хуралҫисен шучӗпе арҫыннӑн килтисене ҫӑлма май пулнӑ, анчах вӑл ку енӗпе нимӗн те туман.

Чӑваш Ен прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ ӗҫе суда ярса панӑ.

Хӑйсенчен пулӑшу ыйтакансене Ӗҫлӗх центрӗсем тӗрлӗ енпе тӗкӗ кӳме тӑрӑшаҫҫӗ. Ҫав меслетсенчен пӗри — ҫӗнӗ ӑсталӑха хӑнӑхтарни.

Кадрсене хатӗрлес тата ҫӗнӗ специальноҫ парас енӗпе ӗҫлекен Шупашкарти «Облик» центрта ӗҫлӗх центрӗ янипе 7 хӗрарӑм нумаях пулмасть ҫӗвӗҫ профессине алла илнӗ. Ҫав вӑхӑтра вӗсене стипенди те тӳленӗ. Вӑл центр тӳлекен ӗҫсӗрлӗх пособийӗн виҫинчен килнӗ: 850 тенкӗрен пуҫласа 4900 тенкӗ таран ларнӑ.

Ҫӗнӗ ӑсталӑха хӑнӑхнӑ вӑхӑтра вӗсем 10-15 япала ҫӗлеме ӗлкӗрнӗ. Малтанласа ҫӗвӗ йӗрӗ тӳрӗ пулманни те пулнӑ, темиҫе хут сӳтсе темиҫе хут ҫӗнӗрен ҫӗлеме те лекнӗ. Курса пӗтернӗ вӑхӑта вӗсем хӗрарӑм блузкине те, арҫын кӗпине те, ача платйине те ним мар ҫӗлеме хӑнӑхса ҫитнӗ.

Паянхи ҫӗвӗҫсем хушшинче экономист та, филолог та, юрист та пур-мӗн. Ӗҫе вырнаҫаймантан вӗсем урӑх специальноҫ алла илме тӗв тунӑ. Паян вӗсен хушшинче хӑйсен ӗҫне — мини-ателье — уҫас шухӑшлисем те пур иккен.

Федерацин суд приставӗсен Чӑваш Енри управленийӗнче чи лайӑх суд приставӗсене палӑртнӑ. Конкурс тӑватӑ енпе иртнӗ: «Чи лайӑх суд приставӗ-исполнителӗ», «Шырав ирттерекен чи лайӑх суд приставӗ-исполнителӗ», «Судра ҫирӗплетнӗ йӗркене тытса тӑракан чи лайӑх суд приставӗ-исполнителӗ», «Чи лайӑх дознаватель».

Конкурса хутшӑнакансене 2014 ҫул кӑтартӑвӗ тӑрӑх хакланӑ. Вӗсен ҫулталӑкран кая мар ӗҫ стажӗ кирлӗ пулнӑ. Дисциплина тӗлӗшӗнчен явап тыттарнисен те конкурса хутшӑнма май килмен.

Шупашкар хулинчи Мускав районӗнчи суд приставӗсен пайӗн приставӗ Александр Герасимов «Чи лайӑх суд приставӗ-исполнителӗ» ята тивӗҫнӗ. Улатӑрти Александр Балкаев — «Шырав ирттерекен чи лайӑх суд приставӗ-исполнителӗ», Комсомольскинчи Владимир Калашников — «Судра ҫирӗплетнӗ йӗркене тытса тӑракан чи лайӑх суд приставӗ-исполнителӗ», Улатӑрти Станислав Абаренов — «Чи лайӑх дознаватель».

Ҫӗнтерӳҫӗсен Кировра иртекен ҫавӑн евӗр конкурсра Атӑлҫи федераци округра мала тухассишӗн ӑмӑртма тивӗ.

Малалла...

Чӑваш Енӗн Обществи палати 21 ҫынтан тӑрать. Вӗсенчен ҫиччӗшне Чӑваш Ен Элтеперӗ палӑртать, тепӗр ҫиччӗшне — Патшалӑх Канашӗ, юлнӑ ҫичӗ кандидата халӑх пӗрлешӗвӗсен тата коммерци мар организацисен пайташӗсене маларах асӑннӑ 14 ҫын суйласа илет. Ҫӗртмен 18-мӗшӗнче палатӑна Элтепер тата парламент суйланӑ пайташсен пухӑвӗ иртнӗ, вӑрттӑн сасӑлав ирттерсе вӗсем йыша тепӗр ҫичӗ ҫынна кӗртнӗ.

Ҫапла вара халӑх пӗрлешӗвӗсен тата коммерци мар организацисен йышӗнчен Палатӑна «Аталану» регион аталанӑвӗн фондӗнчен Евгений Бондарев, Чӑваш Енӗн Фитнес-аэробика федерацийӗнчен Оксана Вербина, Православи чиркӗвӗн Шупашкарпа Чӑваш Ен Епархийӗнчен Николай Иванов, Православи чиркӗвӗн Улатӑр Епархийӗнчен Александр Коротин, «Чыслӑх пур» ҫарпа патриот центрӗнчен Николай Плотников, «Чӑвашрессовпроф» профсоюз организацийӗнчен Валентина Рыбкина, Канашри тутарсен наципе культура пӗрлешӗвӗнчен Мансур Хайбуллов лекнӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ суйланӑ пайташсем ҫаксем: Александр Дельман, Анатолий Князев, Светлана Лясина, Николай Паштаев, Алексей Судленков, Михаил Федотов, Олег Широков. ЧР Патшалӑх Канашӗ ҫирӗплетнисем: Ирина Булыгина, Никита Бурашников, Татьяна Ефимова, Альбина Новикова, Зинаида Паршагина, Анатолий Пукки, Нина Семедова-Полупан.

Малалла...

Литература тата ӳнер енӗпе Чӑваш Енӗн Патшалӑх премине Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн пуҫлӑхне Юрий Исаева тата И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн вырӑс тата ют ҫӗршыв кафедрин ертӳҫине Юрий Артемьева парас тенӗ. Кун пек йышӑнӑва Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев ӗнер кӑларнӑ.

Хисепе Юрий Исаев виҫӗ монографирен тӑракан ӗҫшӗн тивӗҫнӗ. Вӗсем пурте — ӳсентӑран терминологине халалланӑскерсем: «Словообразовательный и семантический анализ флористической терминологии языков различных систем», «Флористическая терминология в языках Туранского союза», «Фитонимический концептуарий как словарь нового типа». Юрий Артемьева вара «Чӑваш Енӗн чаплӑ ҫыннисем» ярӑмпа «Константин Иванов: жизнь, судьба, бессмертие» кӗнеке кӑларнишӗн лауреат ятне парас тенӗ.

Естествӑлла тата техника ӑслӑлӑхӗ енӗпе патшалӑх премине тивӗҫлӗ кандидастем тупӑнман.

Олег Николаев

Авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче — Чӑваш Енӗн Элтеперне суйламалли кун. Халӗ партисем хӑйсен кандидачӗсене ку кӗрешӗве тухма палӑртса пӗтернӗпе пӗрех. Ӗнер «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин тӗп канашӗн президиумӗ ку тӗлӗшпе йышӑну тунӑ. Элтепер пуканӗшӗн Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, асӑннӑ партин фракцийӗн пайташӗ Олег Николаев тухать.

Президиум ларӑвӗ Мускавра иртнӗ. Парти О. Николаев кандидатурине ырланине «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫейӗн» РФ Патшалӑх Думинчи фракцийӗн ертӳҫи Сергей Миронов ӑнлантарса панӑ. С. Миронов каланӑ тӑрӑх, халӗ ҫӗршыв экономика аталанӑвӗн ҫӗнӗ парадигми йӗркеленет. Вӑл технологи хӑватне, финанс ҫирӗплӗхне, тулаш вӑйсене пӑхӑнманнине тӗпе хумалла. Патшалӑх тӗллевӗсене ҫав енӗпе пурнӑҫлама партин пайташӗ Анатолий Аксаков кирлине шута илсе ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗн пуканӗшӗн кандидата тӑратас темен. Аса илтеретпӗр, Анатолий Аксаков паян РФ Патшалӑх Думин тӗп комитетне – экономика политики енӗпе ӗҫлекеннине, ертсе пырать.

Ҫӗртмен 17-мӗшӗнче «Шупашкар: 500 ҫул» паркра ачасен Акатуйӗ кӑҫалхипе иккӗмӗш хут иртнӗ. Пӗччӗккисем те ҫураки вӗҫленнине уявласа савӑннӑ.

Акатуя шкул ҫумӗнчи уйлӑхсене ҫӳрекен 700 яхӑн ача хутшӑннӑ. Вӗсемпе конкурссем ирттернӗ, вӑйӑ выляттарнӑ. Фестиваль Раҫҫей тата Чӑваш Ен гимнӗ янӑранӑ хыҫҫӑн уҫӑлнӑ.

«Чӑваш юрри тата ташши» номинацире «Веселые нотки» ансамбль 1-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Лайӑх ташланӑшӑн 35-мӗш шкулти Артем Семенова, Арина Семеновӑна 2-мӗш вырӑн панӑ. 14-мӗш шкулти «Асамат» ушкӑн 3-мӗш пулнӑ.

К.Ивановӑн поэминчи сыпӑка вуланӑшӑн Екатерина Петрушкина 1-мӗш вырӑна тухнӑ. 2-мӗш вырӑнта Галина Васильева пулнӑ, 3-мӗшӗнче — Павел Николаев.

Ҫавӑн пекех арҫын ачасем вӗрен туртмалла тупӑшнӑ. Унта ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртса чысланӑ.

Кӑҫал Акатуйра интерактивлӑ 4 лапам ӗҫленӗ: «Тискер кайӑк», «Ҫӗрӗ», «Йокс», «В лычки». Куравсем те ӗҫленӗ: «Ялти йӑла-йӗрке театрӗ» тата «Пуҫа тӑхӑнмалли наци хатӗрӗ».