Ыран, пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Чӑваш халӑх сайчӗ хальхи пек тӗрлӗ тӗслӗ пулмӗ. Кемӗрти суту-илӳ центрӗнче пысӑк инкекре шар курнисене асра тытнине, вӗсемпе пӗрле хурланнине пӗлтерсе сайт хурапа шурӑ тӗс ҫине куҫӗ. Турра шӗкӗр (усаллинчен ыр хӑватсем хӑтарччӑр), яланлӑха мар. Пӗр кунлӑха.

Ыран пирӗн ҫӗршывӗпех Хурлӑх кунӗ тесе йышӑннӑ. Кун пирки Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин ятарлӑ хушу кӑларнӑ. Вӑл хӑй те Кемӗрте пулнӑччӗ.

Сӑмах май, унта ҫынсем митинга тухнӑ. Пухӑннисем ҫӑлавҫӑсен ӗҫӗпе кӑмӑлсӑрланса калаҫнӑ. Ҫӗршыв пуҫлӑхӗ яваплисене тупмаллине, право енчен хак памаллине хытарса каланине федераци телеканалӗсем ирех пӗлтерчӗҫ-ха.

Ҫӗршыв прокуратури регионсенчи суту-илӳ центрӗсенче тӗрӗслев ирттерме хушнӑ.

Чӑваш Енӗн Аслӑ судӗнче республикӑн ҫут ҫанталӑк тата экологи министрӗ пулнӑ ҫынпа ҫыхӑннӑ апелляци ҫӑхавне пӑхса тухнӑ.

Шупашкарти Ленин район сучӗ Чӑваш Енӗн ҫут ҫанталӑк тата экологи министрӗ пулнӑ 58 ҫулти ҫынна вӑрман каснӑшӑн айӑплама йышӑннӑ. Приговорта палӑртнӑ тӑрӑх, тӳре-шара ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса пысӑк тӑкак кӳнӗ. Анчах экс-министр 2015 ҫулта РФ Президенчӗ Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалласа йышӑннӑ амнистие лекнӗ, яваплӑхран пӑрӑннӑ.

2010 ҫулта вӑрман кастарнине пула патшалӑха 121 миллион тенкӗлӗх шар кӑтартнӑ имӗш. Ленин район сучӗ прокурорӑн гражданла тавӑҫне тивӗҫтермен иккен. Ҫавна май прокурор Чӑваш Енӗн Аслӑ судне апелляци тавӑҫӗпе ҫитнӗ. Унтисем экс-министра тӑкака саплаштармалла йышӑну кӑларнӑ.

ЧР Сывлӑх сыхлав министерствин сайтӗнчи сӑн ӳкерчӗк

Ӗнер Республикӑри ача-пӑча клиника пульницинче Пӗтӗм тӗнчери хӗрлӗ-кӑвак куна палӑртнӑ. Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗ эпилепсипе чирлисен кунӗ шутланать.

Хӑйне евӗр куна 2008 ҫулта Канадӑри тӑхӑр ҫулти Кессиди Меган пуҫарса янӑ. Эпилепсипе чирлекенскертен аслисем те, тантӑшӗсем те тӑрӑхланӑ. Хӗрачан хӑй ыттисенчен нимпе те кая маррине кӑтартас килнӗ. Пӗчӗкшерӗн ҫак акци тӗнче шайне тухнӑ.

Чӑваш Енре 1998 ҫултах Ачасемпе ҫамрӑксен эпилепси центрне йӗркеленӗ. Тухтӑрсем ҫине тӑрса сипленине кура пациентсен 80 проценчӗ сывӑ ҫынсемпе танах пурнӑҫпа киленме пултарать. Ку цифрӑна республикӑн Сывлӑх сыхлав центрӗнчен пӗлтереҫҫӗ. 2004 ҫултанпа пирӗн республикӑра эпилеписпе чирлӗ 2500 яхӑн ачана шута илнӗ. Ку йыша ҫулсерен 230-240 ача хушӑнса пырать.

Кемӗрти «Зимняя вишня» (чӑв. Хӗллехи чие) суту-илӳ центрӗнчи пушарта вилнисене асӑнса вӑл тӑрӑхра виҫӗ кунлӑх хурлану тесе пӗлтернине паян федераци телеканалӗсем ирех пӗлтерчӗҫ. Чӑваш Енри пӗр интернет-кӑларӑмра ҫырнӑ тӑрӑх, ӗнер Шупашкарти темиҫе ҫемье Амӑш палӑкӗ умне тухнӑ.

Унта пухӑнас шухӑша халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче Ольга ятлӑ хӗрарӑм ҫырнӑ иккен, ӑна илтсе виҫӗ ҫемье ҫитнӗ. Татьяна ятлӑ хӗрарӑм ывӑлӗн ҫуралнӑ кунне уявлассине ҫитес эрнене куҫарнине пӗлтернӗ.

Кузбасри инкеке сӳтсе явакансенчен хӑшӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, республикӑра та кемӗрсемпе пӗрле хурлану кунӗ ирттермелле имӗш.

Паян Шупашкарти Амӑш палӑкӗ умӗнче 19 сехетре асӑну акцийӗ иртмелле.

Шупашкарти тухтӑрсем ҫынна сусӑра тухасран ҫӑлса хӑварнӑ. Нумаях пулмасть онкологи диспансерӗн специалисчӗсем кӑткӑс технологиллӗ операци тунӑ.

ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, операцие тӗп тухтӑрӑн ҫумӗ Сергей Гамаюнов, кӑкӑрпа вар-хырӑм онкологи уйрӑмӗн тухтӑрӗсем Владимир Каров тата Сергей Климин тунӑ, Ирина Салмина анестезиолог, Татьяна Карова медсестра хутшӑннӑ.

Пациентӑн ӳпкере усал шыҫӑ пулнӑ. Операци вӑхӑтӗнче унӑн сулахай ӳпкин аялти пайне сыхласа хӑварнӑ. Унччен унашкал пациентсен ӳпкине касса кӑларнӑ, кун хыҫҫӑн вӗсем сусӑр пулса юлнӑ. Халӗ пациента ахаль палатӑна куҫарнӑ ӗнтӗ.

И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ тата Шупашкарти 59-мӗш шкул РФ Вӗренӳпе ӑслӑлӑх министерствин 6 миллион ытла тенкӗлӗх грантне ҫӗнсе илнӗ. Ку укҫа-тенкӗпе ачасемпе ҫамрӑксене хушма пӗлӳ парассипе ҫыхӑннӑ проектсене пурнӑҫа кӗртӗҫ.

Чӑваш патшалӑх университечӗ Пӗчӗк физмат аталанӑвӗн инноваци проектне конкурса тӑратнӑ. Ку проекта пурнӑҫа кӗртмешкӗн университета 5,9 миллион ытла тенкӗ панӑ.

Шупашкарти 59-мӗш шкул та федераци грантне тивӗҫнӗ. Вӑл шкул ҫумӗнче «Ырӑлӑх нимеҫисем» нимеҫӗсене вӗрентмелли тата хатӗрлемелли центр уҫма сӗннӗ. Проекта пурнӑҫламашкан Раҫҫей ведомстви ӑна 496,9 пин тенкӗ уйӑрса панӑ.

Пӗтӗмпе конкурса 149 заявка килнӗ. 27 проекта суйласа илсе грант панӑ.

Етӗрне хулинче 300 вырӑнлӑ пуҫламӑш шкул тума йышӑннӑ. Ӑна хӑпартмашкӑн республика тата район хыснисенчен 173,6 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ. Халӗ аукцион пуҫарнӑ. Вӑл ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче иртӗ.

Пуҫламӑш шкула Хӗрлӗ Ҫар урамӗнче ҫӗклӗҫ. Ӑна строительсен ҫитес ҫулхи ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗччен туса пӗтермелле. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, шкул виҫӗ хутлӑ пулӗ. Пӗрремӗшӗнче 1-мӗш классем валли виҫӗ вӗренӳ пӳлӗмӗ, апатланмӑш, спорт залӗ, медицина блокӗ, вестибюль, гардероб, пушмак типӗтмелли вырӑн тата хуралҫӑ, завхоз, вӗрентекенсен пӳлӗмӗсем, туалет пулӗҫ. Иккӗмӗшӗнче 2-мӗшпе 3-мӗш классем вӗренӗҫ, ҫывӑрмалли икӗ пӳлӗм, пуху залӗ, артистсен пӳлӗмӗ тата тумсем, декорацисем, музыка инструменчӗсем упрамалли уйрӑм пӳлӗмсем, санузел тӑвӗҫ. Виҫҫӗмӗшӗнче вулавӑш, директор, логопед, психолог пӳлӗмӗсем, 3-мӗшпе 4-мӗш классем, компьютер класӗ, туалет хӑтлӗҫ.

Кемӗрти суту-илӳ центрӗ

Кемӗрти «Зимняя вишня» (чӑв. «Хӗллехи чие») суту-илӳ центрӗнчи хӑрушӑ инкек хыҫҫӑн Шупашкарти хастарсем пӗтӗм суту-илӳ центрне тӗрӗслеме шутланӑ. Чӑннипе, вӗсем хулари пӗр суту-илӳ центрӗнче пушар хӑрушсӑрлӑхӗн йӗркине сӗмсӗррӗн пӑснине пӗлтӗрех тупса палӑртнӑ. Хастарсем каллех унта ҫитме палӑртнӑччӗ. Лавккан иккӗмӗш хутӗнче пиротехника сутаҫҫӗ. «Уҫӑ право» проект юрисчӗ каланӑ тӑрӑх, унти урайне ковролин сарнӑ. Вӑл вара хӑвӑрт ҫунать.

Ҫитменнине хастарсем суту-илӳ центрӗнче эвакуаци планне тупайман. Кунсӑр пуҫне те йӗркене пӑснӑ тӗслӗх пайтах. Ҫаксем пирки вӗсем Вышкайсӑр лару-тӑру министерствине пӗлтӗрех пӗлтернӗ. Анчах, хӑйсем каланӑ тӑрӑх, ведомство хӑнк та туман.

Кемӗрти инкек хыҫҫӑн хастарсем Шупашкарти мӗнпур суту-илӳ центрӗнче пушар хӑрушсӑрлӑхне тӗрӗслӗҫ тата ҫынсене эвакуацилес тытӑм мӗнле ӗҫленине пахалӗҫ. Хастарсем рейда МЧС, прокуратура, йӗрке хуралӗн ӗҫченӗсене чӗнмӗҫ. Кун хыҫҫӑн вӗсем тӗрӗслев органӗсене ҫитменлӗхсене пӗтерме ыйтса ҫырӗҫ.

Ҫак кунсенче ЧР Патшалӑх Канашӗ пӗрремӗш вулавра ҫӗнӗ саккун проектне йышӑннӑ. Вӑл сусӑр ҫынсене пырса тивет. Республикӑра вӗсене ӗҫе вырнаҫтармашкӑн квота хушнӑ.

Паянхи кун тӗлне пирӗн республикӑра 85 пин сусӑр ҫын пурӑнать. Вӗсенчен 26 пинӗшӗ ӗҫлеме пултарать. Саккунпа килӗшӳллӗн, 100 ытларах ҫын ӗҫлекен предприятисенче сусӑрсем валли уйӑрнӑ квота 2 процентпа танлашать. Ҫӗнӗ саккунра вара ҫак кӑтартӑва 3 процент таран ӳстерме йышӑннӑ. Предприятире 35 ҫын вӑй хурать тӗк квота 2 процент таран пулаять.

Ҫӗнӗ саккун сусӑрсем валли 500 ытла ӗҫ вырӑнӗ хатӗрлеме май парать. Сӑмах май, кунашкал саккуна Раҫҫейри 78 регионта йышӑннӑ ӗнтӗ.

Паян, пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн «Студентсен ҫуркунни» уҫӑлмаллаччӗ. Анчах Кемӗрти инкеке пула мероприятие урӑх куна куҫарнӑ.

Кӑҫал университет «Студентсен ҫуркуннине» Чӑваш патшалӑх драма театрӗнче ирттерме палӑртнӑ. Фестиваль уҫӑлнӑ кун программӑра чӑвашпа вырӑс филологийӗн факультечӗ тата истори, управленипе право факультечӗ пулмаллаччӗ.

ЧППУ факультетсен программисене пилӗк кунра кӑтартма планланӑ. Ҫапла майпа кашни каҫ икӗ программа пулмалла. Анчах мероприятие урӑх куна куҫарнӑ. Вӑл хӑш кун уҫӑласси хальлӗхе паллӑ мар. Ун чухне мероприятие ҫав билетсемпех кӗртӗҫ.