Культура
![]() «Чӑвашкино» патшалӑх киностудийӗпе электрон документацийӗн архивӗ РСФСР тата Чӑваш халӑх артисткипе, Нина Яковлевӑпа, «Нина Яковлева: С театром навеки» (чӑв. Нина Яковлева: театрпа ӗмӗрлӗхе) электрон кӑларӑмра паллаштарать. Хисепе тивӗҫ кӑларӑма «Чӑвашкинора» К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрне йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитнине те халалланине пӗлтернӗ. Икӗ пайран тӑракан ӗҫре халӑх юратакан артисткӑн ачалӑхӗ, ҫамрӑклӑхӗ вырӑн тупнӑ. Мускаври театр ӳнерӗн аслӑ шкулӗнче вӗреннӗ тапхӑра та аса илнӗ. Тата, паллах, театрти кун-ҫул. Тӗрлӗ сӑн ӳкерчӗкпе тата видеоматериалпа пуянлатнӑ. Тӑван театра ҫаврӑннӑ ӳнер учрежденийӗнче Нина Яковлева 1961 ҫултанпа ӗҫлет. Ҫак тапхӑрта вун-вун сӑнар калӑпланӑ. Кинора та, сӑмах май, ӳкерӗннӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн сайтӗнчи сӑн ӳкерчӗк РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри тӗпчевҫисем Ставрополь тӑрӑхӗнче регистрациленнӗ 41 ҫулти ӗҫсӗр арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл ҫынна РФ Пуҫиле кодексӗн 359-мӗш статйин 3-мӗш пайӗпе айӑплама пултараҫҫӗ. Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, арҫын 2014 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче Киева тухса кайнӑ. Унта вӑл Украинӑри Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ районӗнчи хирӗҫ-тӑрӑва хутшӑннӑ теҫҫӗ. Киевҫ кайсан Украинӑри националистсен пӗрлешӗвне кӗнӗ. Ятарлӑ ҫар чаҫӗнче ҫар ӗҫне вӗреннӗ. Донецк облаҫӗнче «Генрих» ятпа перекен пулса ҫапӑҫнӑ-мӗн. Уншӑн ӑна укҫа тӳленӗ. Украинӑра ҫапӑҫнӑ ҫынна кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче наркотик сутнишӗн тытса чарнӑ. Вӑл Украинӑра ҫапӑҫни ҫавӑн чухне ҫиеле тухнӑ иккен. Пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ вулавӑшра Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем ачасемпе тӗл пулнӑ. Курнӑҫӑва Александр Демидов, Григорий Федоров тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Галина Кузнецова ҫитнӗ. Вулавӑш ӗҫченӗ Татьяна Уразаева Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасем артистсенчен нумай япалана ыйтса пӗлме ӑнтӑлнӑ, ыйту ҫине ыйту панӑ. Сцена ӑстисем кӑмӑлтан тата чунтан хуравланӑ. Хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ май сцена ҫине пуҫласа тухни ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Унтан артистсем Корней Чуковскин «Муха-Цокотуха» юмахне тӗпе хурса ӑсталӑх класӗ ирттернӗ. Ачасем хӑйсене артист евӗр тытса пӑхнӑ, юмахри сыпӑксене вуланӑ. Александр Демидов «Яблочко» (чӑв. Панулми) ташласа кӑтартнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
![]() Паян Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ, 2003 ҫулта Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ ята тивӗҫнӗ Александр Степанов (Пӑртта) 55 ҫул тултарнӑ. Красноармейски районне кӗрекен Алманч ялӗнче ҫуралнӑскер Ярославльти театр училищинче вӗреннӗ. Пӗр вӑхӑт Чӑваш пукане тетарӗнче ӗҫленӗ, кайран Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрне куҫнӑ. Унта ӑна Н. Сидоров пьесипе лартнӑ «Шупашкарти савни» спектакльти тӗп сӑнара тӳрех шанса панӑ. Ҫак ҫулсенче Александр Пӑртта Б. Чиндыковӑн «Урасметӗнчи» Тусмета, Н. Сидоровӑн «Кӗтрӗм сана, кӗтрӗмӗнчи» Сашӑна, Е. Еллиевӑн «Пирӗн пурнӑҫ ҫавнашкалӗнчи» Сергея, Ф. Галиев «Чуниллинчи» Гаптрие, Ф. Буляковӑн «Пилсӗр юратӑвӗнчи» Булата, М. Ладон «Ирпе автан авӑтсанӗнчи» Хуҫана, А. Хмытӑн «Ҫерем ҫинчи ҫиҫӗмӗнчи» Сӑхман Сахрунне вылянӑ. Унӑн пур сӑнарне халӗ асӑнса та пӗтереймӗн. Александр Пӑртта сӑвӑсем, поэмӑсем тата пьесӑсем ҫырать. Унӑн ӗҫӗсене Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен тата Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗсенче лартнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Ҫӗрпӳ хулинчи следстви изоляторӗнче пӗр кун харӑсах икӗ пӑтӑрмах пулнӑ: айӑплакансенчен пӗри куҫсӑр тӑрса юлнӑ, тепри вилсе кайнӑ. Кун ҫинчен «Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑларӑм хыпарлать. Раҫҫей ФСИНӗн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку пӑтӑрмахсем пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пулнӑ. Айӑпланакансенчен пӗри, ун тӗлӗшпе вуланӑ приговор вӑя кӗме ӗлкӗреймен, хӑйне хӑй амантса куҫсӑр тӑрса юлнӑ. Апла пулин те ӑна медицина пулӑшӑвӗ пама ӗлкӗрнӗ. Халӗ вӑл сипленет. Тепӗр айӑпланакан вара сывламах чарӑннӑ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, унӑн кӗлетки ҫинче суран тавраш пулман, ҫавӑнпа ӑна никам та пусмӑрламан тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ахӑртнех, унӑн чӗри чирлӗ пулнӑ. Палӑртса хӑвармалла, ӗҫ-пуҫа тӗрӗс хаклас тӗллевпе халӗ тӗрӗслев ирттереҫҫӗ, ҫавна май мӗн пур материала следстви органӗсене панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
![]() Шупашкар хулинчи Ленин районӗн ЗАГС пайӗн ӗҫченӗсем тин ҫуралнӑ ачана паян, ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, чӑн чӑваш ячӗпе ҫырнӑ. Кун пирки хула администрацийӗн пресс-служби хыпарлать. Ҫапла ӗнтӗ, ашшӗ-амӑшӗ ывӑлӗ-хӗрӗ валли хӑйсен кӑмӑлне каякан янӑравлӑ ят суйлать, ҫав ят ӑна пурнӑҫ тӑршшӗпех ӑнӑҫу кӳрессе, ҫул уҫса пырасса шанать. Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пурӑнакан Алексейпе Татьяна хӑйсен пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫут тӗнчене килнӗ ачине Тайман ят хунӑ. Тӗрӗссипе, юлашки ҫулсенче ачасене авалхи чӑваш ячӗсене парасси республикӑра анлӑ сарӑлчӗ. Палӑртса хӑвармалла, ЗАГС пайӗн специалисчӗсем ҫамрӑк мӑшӑра ывӑлӗн пӗрремӗш документне — ача ҫурални ҫинчен ӗнентерекен свидетельствӑна — панипе пӗрлех ҫирӗп сывлӑх, ҫитлӗ пурнӑҫ, телей суннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Статистика
![]() Чӑвашстат пирӗн республикӑри миграци лару-тӑрӑвне пӗтӗмлетнӗ. Вӑл кӑҫалхи икӗ уйӑха: кӑрлачпа нарӑса — тишкернӗ. Кӗске ҫак тапхӑрта пирӗн республикӑран 7035 ҫын тухса кайнӑ. Пӗлтӗрхи ҫав тапхӑрта ку йыш 777 ҫын сахалтарах пулнӑ. Хуларине илсен, унта пурӑнакансем те куҫса ҫӳреҫҫӗ-ха, ҫапах та килен-каян йышӗпе пӑхсан унта йыш катӑлни сисӗнмен. 499 ҫын хушӑнни вара палӑрать. Республикӑпа пӗтӗмӗшле илсен, каякансен шучӗ пӗлтӗрхи ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчи икӗ уйӑхринчен кӑҫалхи кӑрлач-нарӑс уйӑхӗсенче 6 хута яхӑн ӳснӗ. Чӑвашстатӑн таблицине тишкерсен, ҫынсенчен ытларахӑшӗ хамӑр ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне тухса кайни сисӗнет. Ют ҫӗршыва каякансем тата унтан килекенсем те пур. Инҫетри чикӗ леш енне 32-ӗн кайнӑ, 61 ҫын килнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Экономика
![]() Чӑваш Енре пурӑнакансем пӗлтӗр банксенчен кивҫен самай илнӗ. Кредит илнин тӑрӑмне Раҫҫей Тӗп банкӗн Атӑлҫи-Вятка тӑрӑхӗнчи тӗп управленийӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗнче 2016 ҫулхипе танлаштарса пӑхнӑ та кивҫенӗн пӗтӗмӗшле виҫи 132 миллиард тенке ҫитнине палӑртнӑ. Ку вӑл унчченхинчен 27 процент нумайрах. Кредит сумми ӳснине финанс аналитикӗсем процент ставки чакнипе те сӑлтавлаҫҫӗ. 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗнче уйрӑм ҫынсемшӗн вӑл вӑтамран 14,6 процентпа танлашнӑ, пӗлтӗрхи раштавра — 11,8 процентпа. Кивҫене укҫана пысӑк усламҫӑсем ҫеҫ мар, пӗчӗк тата вӑтам предпринимательсем те, уйрӑм ҫынсем те илеҫҫӗ. Халӑх банксене ытларах чух ипотека патне каять. Унсӑр пуҫне автокредит, аллӑн кивҫен, кредит картти тата ыттине суйлакансем те йышлине палӑртаҫҫӗ. |
Ҫутҫанталӑк
![]() Патӑрьел районӗнчи сӑвӑрсем ҫуркунне сиснине туйса хӗл ыйхинчен вӑраннӑ. Ҫак хыпар Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи минмистерствин сайтӗнче пӗлтернӗ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, сӑвӑрсем юр ҫине час-часах тухкаласа кӗреҫҫӗ. Вӗсем пӗлтӗрхи курӑкпа апатланаҫҫӗ тата юр ҫиеҫҫӗ. Кӑштах вӑхӑт иртсен ҫак чӗрчунсем хӑйсен йӑвине йӗркене кӗртме тытӑнӗҫ. Юрӑхлӑ пек туйӑнмасан ҫӗннине те тӑвӗҫ. Сӑвӑрсем хӗл ыйхинчен пирӗн тӑрӑхра нарӑс уйӑхӗн 27—ака уйӑхӗн 2-мӗшӗсенче вӑранаҫҫӗ-мӗн. Пуш—ака уйӑхӗсенче сӑвӑр амисем пӗтӗленме тытӑнаҫҫӗ. 30-35 кунран ҫӑмӑлланаҫҫӗ. Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи минмистерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурасем 9—11 сантиметр тӑршшӗ пулаҫҫӗ, вӗсен йывӑрӑшӗ — 30-40 грамм. Сӑмах май, аҫа-сӑвӑр пӗтӗ е ӗмӗртекен амапа пӗрле пурӑнмасть иккен. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Вӗренӳ
![]() Сар.ru сӑнӗ Шупашкарта «Ҫулталӑк воспитателӗ» тата «Профессионал педагог» конкурссене пӗтӗмлетнӗ. Хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав конкурссене кӑҫал 115 ҫын хутшӑннӑ. Ку йыш иртнӗ ҫулхинчен самай пысӑкрах иккен. Виҫӗ тапхӑрпа иртнӗ конкурсра воспитательсемпе педагогсем шкул ҫулне ҫитменнисемпе занятисем ирттерсе кӑтартнӑ, ӗҫри ҫӗнӗ мелсемпе паллаштарнӑ, вӗренӳ тытӑмӗнчи пӗр-пӗр ҫивӗч ыйтӑва суйласа илсе пултарулӑх презентацийӗ хатӗрленӗ. Ҫапла майпа «Шупашкар хулин ҫулталӑкри чи лайӑх воспитателӗ» ята 158-мӗш ача пахчин воспитателӗ Анастасия Гайнутдинова тивӗҫнӗ, «Профессионал педагог – 2018» конкурсра вара 174-мӗш ача пахчин физкультура инструкторӗ Надежда Кальметова ҫӗнтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (20.04.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 748 - 750 мм, 14 - 16 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Золотов Василий Гордеевич, халӑха ҫутта кӑларас ӗҫе йӗркелекенӗсенчен пӗри ҫуралнӑ. | ||
| Иванов Алексей Иванович, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, журналист редактор вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |