Кӑрлачӑн 4-7-мӗшӗсенче республикӑра «Чӑваш Енри Ҫӗнӗ ҫул ҫулҫӳревӗ» иртет. Кӑҫал мероприятисем виҫӗ хулара тата тӑватӑ районта иртӗҫ.

Кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче, паян, ҫулҫӳрев Ҫӗнӗ Шупашкарта, Шупашкар районӗнче, Муркаш районӗнче иртнӗ. Ыран мероприятисене Сӗнтервӑрри хулинче, Улатӑр хулинче, Етӗрне районӗнче йӗркелӗҫ. Ыран ҫулҫӳревҫӗсем Етӗрне районне, Ҫӗрпӳ районне ҫитӗҫ.

Кам ытларах район-хулана ҫитет – ҫавна хаклӑ парне парӗҫ. Анчах условисем пур: мероприяти иртнӗ вӑхӑтра селфи тумалла, сӑнӳкерчӗксене «Контактра» е «Инстаграм» халӑх тетелӗсене кӑларса хумалла, хэштег ҫырмалла: #НовогоднееПутешествиеПоЧувашии. Пӗтӗмлетӗве кӑрлачӑн 14-мӗшӗнче тӑвӗҫ.

Кӑҫал «Советская Чувашия» тата «Грани» хаҫатсем 7,8 миллион тенкӗ субсиди илӗҫ. Ку постановление ЧР Правительствин председателӗ Иван Моторин 2018 ҫулхи раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.

Кӑҫал «Советская Чувашия» хаҫат – 6,24 миллион тенкӗ, «Грани» 1,55 миллион тенкӗ субсидие тивӗҫӗҫ. Палӑртмалла: ҫак икӗ акционерсен обществи кашни ҫулах республикӑран пулӑшу илнӗ. 2016 тата 2017 ҫулсенче «Советская Чувашия» хаҫата 6,2 миллионшар тенкӗ панӑ, «Грани» хаҫата – 1,3 миллионшар тенкӗ. Пӗлтӗр вара вӗсем кӑштах ытларах субсиди илнӗ.

"Контактра" халӑх тетелӗнчен илнӗ сӑн

«Ҫӳп-ҫап реформи» пурнӑҫа кӗнӗ-ха, анчах ҫӳп-ҫапа ялсенчен илсе тухас ӗҫ пур ҫӗрте те йӗркеленсе ҫитеймен. «Контактра» халӑх тетелӗнчи «Кавал – манӑн пӗчӗк Тӑван ҫӗршыв» ушкӑнра ялта ҫӳп-ҫап сапаланса выртнине сӑн ӳкерсе лартнӑ. Вӑрмар районӗнчи Кавал ялӗнче ӑпӑр-тапӑра пухма контейнер ҫук.

Вырӑнти администраци ҫӳп-ҫап пухмалли вырӑна палӑртнӑ, анчах контейнер лартман. Ҫынсем ӑпӑр-тапӑра ҫав вырӑна ҫӗр ҫине купаласа хунӑ. Анчах ҫиллӗ ҫанталӑкра ял тӑрӑх ҫӳп-ҫап вӗҫет.

Етӗрне хулинче вара урӑхла лару-тӑру – администраци контейнерсем илсе килнӗ, анчах вӗсене кутӑн май лартнӑ.

Аса илтерер: юпа уйӑхӗнчен пуҫласа «Экоцентр» ҫӳп-ҫап илсе тухнӑшӑн ҫын пуҫне 74,44 пус тӳлемелле. Кӑҫалтан ку хак ӳснӗ: 75 тенкӗ те 70 пус.

Ҫак кунсенче Муркаш районӗнче машинӑран кӑкарнӑ пӳремеч 33-ри арҫынна ҫапса хӑварни пирки пӗлтернӗччӗ. Ӗнер Ҫӗнӗ Шупашкар тата Шупашкар районӗнчи Аркасси ялӗ чиккинче пӳремечпе ярӑнакан арҫын машина айне пулнӑ. Юрать-ха, вӑйлах суранланман.

Ку пӑтӑрмах ҫур ҫӗр иртни 2 сехетре пулнӑ. «Рено Сандеро» водителӗ ҫулпа пынӑ. Хайхискер ун ҫине пӳремеч вирхӗнсе пынине вӑхӑтра асӑрханӑ та ҫул хӗрринче чарӑннӑ. Ҫапах арҫын машина ҫине пырса кӗнӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 34 ҫулти арҫын ҫурӑм шӑммине амантнӑ. Водитель урах пулнӑ.

Кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкарти «Садовый» микрорайонта 7 ҫулти арҫын ача ҫухалнӑ. Ашшӗ-амӑшӗ тӳрех пӑшӑрханса ӳкнӗ, полицие пӗлтернӗ. Телее, ача чӗрӗ-сывах тупӑннӑ.

Кӑнтӑрла хыҫҫӑн арҫын ача урама тухнӑ, ытти чухне вӑл картишрех выляса ҫӳренӗ, инҫе кайман. Ашшӗ-амӑшӗ вӑл картишре курӑнма пӑрахнине асӑрханӑ, шӑнкӑравлас – ача телефонне илмен.

19 сехетре 1-мӗш полици участокӗн ӗҫченӗсене ура ҫине тӑратнӑ. Ача ҫухални пирки халӑх тетелӗсенче те хыпар ҫиҫӗмле хӑвӑртлӑхпа сарӑлнӑ. Полицейскисемпе пӗрле нимеҫӗсем, ытти ҫынсем картишре, подъездсенче ачана шыранӑ.

Ҫул ҫитмен ачасемпе ӗҫлекен инспекторсем Елена Янорова тата Ольга Катякова хваттерсем тӑрӑх кайнӑ. Шӑпах ҫавӑн чухне тупнӑ та ачана. Хайхискер уҫӑлса ҫӳренӗ хыҫҫӑн ашшӗ-амӑшӗн пӗлӗшӗсем патне хӑнана кӗме шутланӑ, хуҫисене ҫывӑх ҫыннисене кун пирки пӗлтернине каланӑ. Арҫын ача хӑнара ҫывӑрса кайнӑ.

Нумаях пулмасть ЧР Элтеперӗн пресс-секретарӗн должноҫне «Чӑваш Ен» ПТРК журналистки Валентина Алексеева йышӑнни пирки хыпарланӑччӗ. Халӗ ав массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче вӑл ӗҫрен кайни пирки ҫырнӑ. Кун пирки «Правда ПФО» сайтӗнче пӗлтернӗ.

Аса илтерер: Валентина Алексеева ку пукана раштав уйӑхӗн 18-мӗшӗнче йышӑннӑ. Раштавӑн 31-мӗшӗнче вара вӑл ку тивӗҫе пурнӑҫлама пӑрахни пирки паллӑ пулнӑ. Элтепер администрацийӗн сайтӗнчи структуринче унӑн ячӗ ҫук, ӗҫрен кайни пирки официаллӑ хушу та курӑнмасть-ха.

Раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство ҫуртӗнче лару ирттермелли Пысӑк зала ҫӗнетессине пӑхса тухнӑ. Михаил Васильевич хушнипе залти видеотрансляци тытӑмне ҫӗнетнӗ.

Халӗ видеокамера пахалӑхӗ те лайӑхрах. Пӗр камера вырӑнне виҫҫӗ лартнӑ. Унччен видеокамера трибунӑна ҫеҫ кӑтартнӑ, малашне вара кашни депутата сӑнама май пулӗ. Халӗ ларӑва онлайн мелпе кирек мӗнпе те – компьютерпа, смартфонпа, планшетпа – курма пулать, тӗнче тетелнӗ кӗмелли май кӑна пултӑр.

«Хушма видеокамерӑсем ларӑва килмен депутатсене те кӑтартӗҫ, ку вара дисциплинӑна хӑнӑхтарӗ», - ҫапла палӑртнӑ Михаил Игнатьев.

Шел те, Ҫӗнӗ ҫул уявӗ инкексӗр иртмен. Уяв умӗн пӗр кун маларах Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗнче пушар алхаснӑ, унта икӗ ҫыннӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ.

Раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 11 сехетре ялти пӗр ҫурт ҫунма тытӑннӑ. 58 ҫулти кил хуҫи тата унӑн тӑван пиччӗшӗ (1958 ҫулта ҫуралнӑскер) пушартан тухайман. Халӗ ҫулӑм мӗнрен тухнине уҫӑмлатаҫҫӗ.

Ҫав кунах Канаш районӗнчи Шӑхасанта та ҫурт ҫуннӑ. Унта пушар каҫхи 10 сехет ҫурӑра алхасма тытӑннӑ. Юрать, кил хуҫи урама тухайнӑ, унӑн алли тата пичӗ пиҫсе кайнӑ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, пушар тухнинче вӑл хӑй айӑплӑ: асӑрханмасӑр пирус туртнӑ.

Каласа хӑвармалла: 2018 ҫулта республикӑра 925 пушар пулнӑ, вӗсенче 78 ҫын вилнӗ, 87-шӗ суранланнӑ. 352 ҫынна пушартан ҫӑлма май килнӗ.

Ҫӗнӗ ҫул умӗн, раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Муркаш районӗнче ҫул ҫинче хӑйне евӗр пӑтӑрмах пулнӑ. ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫуран утакан 33 ҫулти арҫынна пӳремеч (вӗрсе хӑпартнӑскер, унпа ачасем ярӑнаҫҫӗ) ҫапса кайнӑ.

Пӳремече квадроцикл ҫумне ҫыхнӑ-мӗн. 37 ҫулти арҫын руль умӗнче ларнӑ, 54-ри вара пӳремеч ҫинче ярӑнса пынӑ. Хайхи пӳремеч Мӑн Тутаркас ялӗнче пурӑнакан 33-ри арҫынна ҫапса хӑварнӑ. Унӑн чӗркуҫҫи суранланнӑ, тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма тивнӗ.

ШӖМ пресс-служби палӑртнӑ тӑрӑх, руль умӗнчи арҫыннӑн права та пулман, ӑна туртса илнӗ.

Хӗрарӑмсен кӑкӑр ракне вӑхӑтра тупса палӑртассипе кӑҫал та Чӑваш Енре «Маммологи онкопатрулӗ» профилактика проектне пурнӑҫлама палӑртнӑ. Усал шыҫҫа ҫийӗнчех тупса палӑртса сиплеме пуҫлас тӗллевпе тухтӑрсем хальхинче республика тӑрӑх икӗ машинӑпа ҫӳрӗҫ. Республикӑн онкологи диспансерӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑш района хӑҫан ҫитессипе паллаштаракан графика каярах пӗлтерӗҫ.

Хальхи вӑхӑтри рентген комплексӗсене КамАЗ автомобиле вырнаҫтарнӑ. Маммографи цифра комплексӗсем пулӑшнипе 39 ҫултан аслӑрах хӗрарӑмсене тӗрӗслӗҫ.

«Маммологи онкопатруль» ятпа профилактика ӗҫне онкологсем пирӗн республикӑра 2015 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче пуҫарса янӑ. Ҫак ҫулсенче ун вӑхӑтӗнче 15 пин ытла ҫынна тӗрӗслеме пултарнӑ.