Ҫӗнӗ ҫул ҫывхарнӑҫемӗн пакунлисем те Хӗл Мучи тумне тӑхӑнаҫҫӗ. Муркашра Полицейски Хӗл Мучи ҫул-йӗр правилине аса илтерсе ҫӳренӗ. Унпа пӗрле Муркашри вӑтам шкулта вӗренекен ачасем те пулнӑ. Правилӑна лайӑх пӗлекен, йӗркене пӑхӑнакан водительсене пылак ҫимӗҫпе хавхалантарнӑ.

Ҫӗрпӳре те пакунлисем савӑнтарнӑ. Асӑннӑ районти Опытнӑй шкулӗнче паян Ҫӗнӗ ҫул утренникӗ иртнӗ. Унта полицин капитанӗ Александр Андреев ҫитнӗ. Вӑл ачасене тав тунӑ, ӳссен йӗрке хуралӗнче ӗҫлеме чӗнсе каланӑ. Пакунлин тав сӑмахне шкулти икӗ ача тимлӗ пулнишӗн тивӗҫнӗ. Шкултан кайнӑ чухне пӗр кунхине вӗсем ӳсӗр водителе асӑрханӑ. Ҫавӑн пирки пакунлисене систернӗ. Вырӑна ҫитнӗ йӗрке хуралҫисем водителе тытса чарнӑ. Унӑн водитель удостоверенийӗ те пулман.

Улатӑрти районсем хушшинчи прокуратура плотина ыйтӑвӗпе суда ҫитнӗ. Надзор органӗнче ӗҫлекенсем тӗрӗслев ирттернӗ. Улатӑр районӗнчи Кувакино ял тӑрӑхӗнче икӗ плотина хуҫасӑр пулнине палӑртнӑ. Япӑхса выртакан пӗвесен ыйтӑвӗпе тавӑҫпа суда тухнӑ.

Ял тӑрӑхӗнчи хуҫасӑр объектсемшӗн вырӑнти муниципалитетсем яваплӑ-мӗн. Апла пулсан ял тӑрӑхӗсен вӗсен хуҫине тупа палӑртма тӑрӑшмалла. Никам та тупӑнмасан хуҫасӑррине: ҫурт вӑл е пӗве-и, ҫӗр-и — хӑйсен балансӗ ҫине илмелле. Илнипех ӗҫӗ пӗтмест-ха. Тытса тӑмалла.

Суд Кувакино ял тӑрӑхне хӑйсем патӗнчи икӗ пӗвене харпӑрлӑха куҫарма хистекен йышӑну кӑларнӑ. Ҫакна пурнӑҫлама ял тӑрӑхне тӳре ҫур ҫул вӑхӑт панӑ. Паянхи куна суд йышӑнӑвӗ вӑя кӗреймен-ха.

Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин Чӑваш Енри управленине ҫӗнӗ ҫын ертсе пыма пуҫланӑ. Паян унпа коллектива тата Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева Раҫҫейӗн Федераци хӑрушсӑрлӑх службин кадрсен управленийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Сергей Шишкалов генерал-лейтенант паллаштарнӑ.

ФХСӑн Чӑваш Енри управленине ертсе пыма Игорь Кобыляченко генерал-майора шаннӑ. Хушӑва РФ Президенчӗ Владимир Путин алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.

Игорь Кобыляченко 1967 ҫулта Чита хулинче ҫуралнӑ. Хӑрушсӑрлӑх службинче 1989 ҫултанпа ӗҫлет. Чӑваш Ене куҫариччен Карачай-Черкесск Республикинче управлени пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑ. Тӗрлӗ патшалӑх наградине тивӗҫнӗ, ҫав шутра — «Тӑван ҫершыв умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне те. Ҫемьеллӗ. Унӑн пӗр ывӑл.

ФХСн Чӑваш Енри управленине 2011 ҫулхи пуш уйӑхӗнченпе ертсе пынӑ Сергей Софронова урӑх ӗҫе куҫарнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан виҫӗ ҫулти ача валли Ҫӗнӗ ҫул тӗлне парне хатӗрлӗ.

Республика ертӳҫин Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Игнатьев ӗнер РФ Патшалӑх Канашӗн ларӑвне хутшӑннӑ. Мероприятие, сӑмах май, РФ Президенчӗ Владимир Путин ертсе пынӑ. Ӗнерех «Елка желаний» (чӑв. Ӗмӗт ёлки) акци иртнӗ. Унта ҫӗршывӑн мӗнпур регионӗн ертӳҫи пулнӑ. Кремльти ёлка ҫине тӗрлӗ регионти тӑлӑх е нумай ачаллӑ ҫемьесенчи, чирлӗ ачасен ӗмӗтне ҫырса вырнаҫтарнӑ.

Михаил Игнатьев Ҫӗнӗ Шупашкарти ачан шарне илнӗ. Виҫҫӗри Трофим илемлӗ масссаж сӗтелӗ пирки ӗмӗтленет-мӗн. Республика ертӳҫи Михаил Игнатьев ачан ӗмӗтне пурнӑҫа кӗртӗ. Ҫӗнӗ ҫулччен парне ача патне ҫитӗ.

Шупашкар районӗнче М-7 автотрасса ҫинче ҫул-йӗрпе патруль службин ӗҫченӗсем ҫӑмӑл машинӑна чарнӑ. Транспорт хатӗрне пӑхса ҫаврӑннӑ вӑхӑтра 18 килограмм ытла гашиш асӑрханӑ, ӑна тӗп тумашкӑн йӑлтах туртса илнӗ. Кун пирки «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫав ҫӑмӑл автомобиль рулӗ умӗнче Пушкӑртстан Республикинче пурӑнакан 39 ҫулти арҫын пулнӑ. Вӑл наркотик унӑн иккенне тунман, хӑй сӑмахӗпех ҫирӗплетнӗ. Арҫын наркотике пысӑк партипе туяннӑ та Чӑваш Енре, Мари Республикинче тата Тӗмен облаҫӗнче ваккӑн сутнӑ иккен. Наркомансен аллине ҫав наркотик вӑрттӑн вырӑнсене хунӑ хутаҫсем урлӑ лекнӗ.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла: вӑй питти арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, ӑна судченех хупса хума йышӑннӑ.

Ҫӗр ҫинче мӗн чухлӗ ҫын, ҫавӑн чухлӗ шухӑш пулӗ. «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Киремет» страницӑра тавлашуллӑ пӗр ыйтӑва хускатнӑ.

«Сирӗншӗн пур професси те пӗр шайра-и? — пуҫ ватма (тен, юри тавлаштарма-ши?..) хистенӗ унта. — Строитель, водитель, юрӑҫ, aртист, писатель тата ытти те. Халь шутласа пӑхӑр, мӗншӗн строитель, водитель, артист, писатель тата ыттисем те ӗҫленӗ пек туса ларсан ӗҫ укҫи илеймеҫҫӗ, чӑваш эстрада юрӑҫи вара ӗҫленӗ пек туса (юрланӑ пек туса) укҫа тума пултарать? Мӗншӗн? Ытти тар юхтарса укҫа ӗҫлесе илекенсенчен кулни мар-и ку?»

Эпир ӑнланнӑ тӑрӑх, автор фонограммӑпа шӑрантаракансене тата айван сӑмахсемлӗ, кӗвви-ҫемми пиҫсе пӗтмен юрӑсене суйлакансене ӳпкелет курӑнать.

Ҫак кунсенче Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн профессорӗ Владимир Медведев 90 ҫул тултарнӑ. Хисеплӗ ватта юбилейпа РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Николай Малов саламланӑ. Ҫавӑн пирки вӑл Твиттерта пӗлтернӗ. «Владимир Иванович — 272 ӑслӑлӑх публикацийӗн, хӑй шухӑшласа кӑларнӑ япаласен 51 свидетельствӑпа патент авторӗ», — тӗвитленӗ Николай Малов.

РСФСР наука тата техникӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, техника ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Владимир Медведев профессор ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалласа ял хуҫалӑх академийӗнче «Мобильная энергетика в сельском хозяйстве: состояние и перспективы развития» (чӑв. Ял хуҫалӑхӗнчи мобильлӗ энергетика: паянхи тата аталану малашлӑхӗ) ятпа ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ.

Профессор паян та ӑслӑлӑхпа кӑсӑкланать.

Ӗнер, раштавӑн 26-мӗшӗнче, Раҫҫейӗн наукӑсен академийӗн ӗҫченӗсене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев патшалӑх наградисемпе чысланине эпир пӗлтернӗччӗ. Савӑнӑҫлӑ мероприяти Чӑаш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ представительствинче иртнӗ.

Чӑваш халӑхӗн историйӗпе этнологине тӗпчеме тӳпе хывнӑшӑн Чӑваш Республикин Хисеп грамотипе Раҫҫейӗн наукӑсен академийӗн академикне, асӑннӑ академин Этнологипе антропологи институчӗн ӑслӑлӑх ертӳҫине Валерий Тишкова тата ҫав институтӑн ертсе пыракан ӑслӑлӑх ӗҫченне Александр Коростелева чысланӑ.

«Народы и культуры» (чӑв. Халӑхсем тата культурӑсем) ярӑмпа «Чуваши» монографие кӑларнӑшӑн Этнологипе антропологи институчӗн директорӗн ҫумне Марина Мартыновӑна, тӗп ӑслӑлӑх ӗҫченне Владимир Зорина, ӑслӑ ӑслӑлӑх ӗҫченне Людмила Миссоновӑна чысланӑ.

Раҫҫейӗн наукӑсен акадмийӗн академикӗ Валерий Тишков «Чуваши» монографи пӗчӗк тиражпа тухнине, вӑл хӑвӑрт саланса пӗтнине палӑртнӑ та, Михаил Игнатьев Элтепер кӗнекене хушма тиражпа кӑларма Чӑваш Ен пулӑшма хатӗррине пӗлтернӗ.

Раштав уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш Енри 42 ача Мускава савӑк кӑмӑл-туйӑмпа тухса кайнӑ. Вӗсем Пӗтӗм Раҫҫейри Ҫӗнӗ ҫул елкине лекӗҫ.

Делегаци йышӗнче – тӑлӑх ачасем тата ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ шӑпӑрлансем. Ҫавӑн пекех йышлӑ ҫемьесенчи тата ҫитӗнӳсем тунӑ ачасем, ҫар ҫапӑҫӑвӗсене хутшӑннӑ ашшӗсен шӑпӑрланӗсем пур.

Ӗнер шкул ачисем Патшалӑх Кремль керменӗнче Ҫӗнӗ ҫул спектаклӗ курнӑ, тӗрлӗ вӑйӑпа конкурса хутшӑннӑ, пылак парнесем илнӗ. Ачасем Ҫӗнӗ ҫул умӗн капӑрланнӑ Мускава та курса киленӗҫ, Д.Ю.Куклачев ячӗллӗ театрта, «Мосфильм» киностудин музейӗнче пулӗҫ.

Шупашкарта тӑхӑр ҫулти ачана ватӑ ҫынна ҫӑлнӑ. Ютскере мар-ха. Хӑйӗн ват асламӑшне (тен, ват кукамӑшне-ши... Вырӑсла пурне те прабабушка теҫҫӗ те) пулӑшнӑ вӑл.

Ватӑ хӗрарӑм урамра персе аннӑ. Ҫӗр ҫине вӑл пуҫӗпе шаплатнӑ. Ача ҫухалса кайман: ӑна пӗрремӗш пулӑшу кӳнӗ, тухтӑрсене чӗнсе илнӗ.

Пӑтӑрмахӗ раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче пулнӑ. Шкултан килсен ача урок тума ларнӑ. Ватӑ ҫын килте чылайранпа ҫукки ӑна сисчӗвлентернӗ. Ӑна шырама вӑл урама тухнӑ. Унта вӑл тӑнсӑр врытакан ҫывӑх ҫыннине тупнӑ. Хӗрарӑмӑн пуҫӗ юн тухмаллах аманнӑ. Вӑл тӑн ҫухатнӑ.

Ача ватӑ ҫынна ура ҫине тӑратнӑ. Киле илсе кӗнӗ. Ыраттарнӑ вырӑнне юра алшӑлипе чӗркесе тытнӑ. Кайран вӑл васкавлӑ пулӑшу тухтӑрӗсене чӗнсе илнӗ. Лешсем пульницӑна илсе кайнӑ.