Республикӑра
![]() m.2gis.ru сайтри сӑн «Экоцентр» тӗп директорӗ Виктор Лагуновский «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫата интервью панӑ. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре пурӑнакансем пурте ҫӳп-ҫап илсе тухнӑшӑн тӳлемен, парӑм 300 миллион ытла тенкӗ пухӑннӑ. 2020 ҫул «Экоцентршӑн» ӑнӑҫлах пулман. Халӗ те республикӑра пурӑнакансен 90 прценчӗ ҫеҫ ҫӳп-ҫап илсе тухнӑшӑн тӳлет. «Ҫӗршывӗпе илес тӗк, кӑтарту вӑтамринчен пысӑкрах», - палӑртнӑ организаци ертӳҫи. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Сывлӑх
![]() slovodel.com сайтри сӑн Республикӑра иккӗмӗш кун ӗнтӗ 6 ҫын кӑшӑлвируса пула вилет. Ку таранччен вирус 1650 ҫыннӑн пурнӑҫне татнӑ. Паянхи кун тӗлне 28439 ҫын чирленӗ, вӗсенчен 25878-шӗ сывалнӑ. Юлашки талӑкра 20 ҫын ҫеҫ чире парӑнтарнӑ. Чирлекенсем вара 3 хут ытларах пулнӑ: 59 ҫын. Палӑртмалла: юлашки вӑхӑтра республикӑра кӑшӑлвирусран вилекенсем те, чирлекенсем те нумайланса пыраҫҫӗ. Паянхи кун тӗлне республикӑра 911 пациент стационарта тата килте амбулатори мелӗпе кӑшӑлвирусран сипленет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Пӑтӑрмахсем
![]() sura-monastery.ru сайтри сӑн Сӑр юханшывӗнче 25 ҫулти каччӑ виллине шыранине пӗлтернӗччӗ. Вӑл Ҫӗмӗрлере пурӑннӑ. Водолазсем унӑн виллине 3 кун шыранӑ. Утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Сӑрта пляжра каччӑ путнине ҫынсем курнӑ. Вӗсем ҫийӗнчех ҫӑлавпа шырав службине шӑнкӑравланӑ. Анчах водолазсем унӑн виллине тупайман. Путнӑскере тепӗр кун та шыранӑ. Каллех тупайман. Виҫӗ кунран тин, утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, водолазсем унӑн виллине ҫыран хӗррине илсе тухнӑ, ӑна полицейскисене панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Пӑтӑрмахсем
![]() Яндекс.Дзен сайтри сӑн Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Шупашкарта ҫамрӑк арҫын, 1994 ҫулта ҫуралнӑскер, балконран тухса ӳкнӗ. Вӑл 4-мӗш хутран персе аннӑ. 21 сехет те 20 минутра Гоголь урамӗнче арҫын выртнине асӑрханӑ. Васкавлӑ медпулӑшу вырӑна ҫитнӗ. Ӑна Васкавлӑ медпулӑшу пульницин реанимаци уйрӑмне илсе ҫитернӗ. Тухтӑрсем унӑн пурнӑҫӗшӗн кӗрешеҫҫӗ. Паян Шупашкарта каллех арҫын урамра выртнӑ. Вӑл 15-мӗш хутран ӳкни паллӑ. Вӑл вилнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Статистика
![]() Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал кӑрлачӑн 1-мӗшӗ тӗлне республикӑра 100 ҫултан иртнӗ 155 ҫын пурӑннӑ. Вӗсенчен 123-шӗ хӗрарӑмсем, 32 арҫын ҫеҫ пулнӑ. 90-94 ҫулсенчи ҫынсем 4793 ҫын пулнӑ, 95-99 ҫулсенчисем – 997 ҫын. Чӑваш Енре пӗтӗмпе 1207875 ҫын шутланнӑ. Вӗсенчен 565403-шӗ – арҫынсем, 642472-шӗ хӗрарӑмсем. Хулара пурӑнакансен йышӗ ытларах – 768955 ҫын, ялта вара 438920 ҫын шутра тӑнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Ҫутҫанталӑк
![]() Ку эрнере тинех ҫанталӑк сивӗтет, шӑрӑх каять. Паянхи пек ҫанталӑк ыран ҫеҫ тӑрӗ. Кӑнтӑрла хыҫҫӑн вырӑнӑн-вырӑнӑн аслатиллӗ ҫумӑр ҫӑвӗ, ҫил вӑйланӗ. Кӗҫнерникунпа эрнекун каллех вӑйлӑ ҫумӑр ҫӑвӗ. Хӑш-пӗр районта пӗр тӑваткал метр ҫине 60 литр шыв лекӗ. Эрнекун 14-16 градус ҫеҫ ӑшӑ пулӗ. Вырсарникун каҫхине чи сивӗ ҫанталӑк пулӗ. Ҫитес эрнере каллех шӑрӑх таврӑнӗ, ҫил лӑпланӗ, ҫумӑр ҫумӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Хула ячӗсемСумлӑ сӑмах
Чӑваш чӗлхи
Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче). Чӑвашсем тӗрлӗ хулана хӑйсемлерех каланине пурте пӗлетпӗр ӗнтӗ. Мускав, Чулхула, Хусан, Чӗмпӗр, Питӗр, Самар, Сӑвар... Кусем пурте пӗлекен ятсем. Сайрарах тӗл пулакан хула ячӗсем: Пирӗм — Пермь, Алапӳ — Елабуга, Артатту — Ардатов, Лайӑш — Лаишево...
тенӗ юрӑра. Тата ытти хула ячӗсене калар: Кӑрмӑш — Курмыш, Хустӑрма (Хостӑрма) — Кострома, Ярӑслав — Ярославль, Аршшав — Варшава, Чархули — Йошкар-Ола, Кейӳ — Киев, Пӳлер — Биляр, Астампул — Стамбул, Чикме — Козьмодемьянск, Мӗрселин — Иерусалим, Аҫтӑрхан — Астрахань... Юрӑ та пур:
Улатимӗр — Владимир хули; ӗлӗкхи вырӑссен Владимирпе Суздаль княжестви пулнӑ. Улатимӗр хапхи витӗр тухмасӑр пурнӑҫ мӗнне пӗлейместӗн, тенӗ чӑвашсем. | ||
Ҫул-йӗр
![]() Куляб хули. ural-eurasia.ru сӑнӳкерчӗкӗ Тӗнче курса ҫӳреме юратакансем ку хыпара чӑннипех те хавхаланса йышӑнасси пирки пӗр иккӗленӳ те ҫук. Росавиаци самолётсене Шупашкартан Кӑркӑстана, Таджикистана тата Узбекистана вӗҫме ирӗк панӑ! Эпир халь асӑннӑ ҫӗршывсен пирӗн патра ӗҫлесе пурӑнакан ҫыннисем те ҫакна пӗлсен хӗпӗртеҫҫех-тӗр. Асӑннӑ виҫӗ ҫӗршыва Шупашкартан «Уральские авиалинии» предприяти вӗҫме палӑртнӑ. Сывлӑш транспорчӗн федераци агентстви чарас темен. Авиакомпание Кӑркӑстанри икӗ, Таджикистанри виҫӗ хулана вӗҫме ирӗк панӑ. Кӑркӑстанри Ош тата Бишкек хулисене «Уральские авиалинии» эрнере ҫичӗ хутчен вӗҫесшӗн, Таджикистанри Куляб, Худжанд тата Душанбе хулисене – эрнере виҫӗ хутчен. Росавиацин утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче кӑларнӑ, Росавиацин пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Алексей Новгородов алӑ пуснӑ приказра Узбекистанри Наманган хули те пур. Унта эрнере виҫӗ хутчен вӗҫме ирӗк панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Сывлӑх
![]() forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк Чӑваш Енре пурӑнакан кашни 40-мӗш ҫын психиатрсемпе психиатерапевтсем патӗнче тӗрӗсленсе тӑрать. 2020 ҫул вӗҫленнӗ вӑхӑтра пирӗн тӑрӑхри 29 пин те 592 ҫын психиатрсемпе психотерапевтсем патӗнче тӗрӗсленсе тӑнӑ. Ҫак цифрӑна «О состоянии здоровья населения Чувашии в 2020 году» (чӑв. Чӑваш Енре пурӑнакан ҫынсем сывлӑхӗн ҫинчен) патшалӑх докладӗнче республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствин цифрисене тӗпе хурса асӑнса хӑварнӑ. Маларах асӑннӑ 30 пине яхӑн ҫын республикӑра пурӑнакан мӗнпур халӑхӑн 2,5 проценчӗ пулать. Психиатрсемпе психотерапевтсем патӗнче учетра тӑракансен хисепӗ ҫулталӑкра 861 ҫын чакнӑ. 15 263 ҫынна психиатри пулӑшӑвне амбулаторире кӳнӗ. Тухтӑр патне вӗсем хӑйсен кӑмӑлӗпе пынӑ. Психика чирӗсемпе аптӑракансен йышӗ ҫулталӑкра 4 процент чакнӑ. Сӑмах май каласан, Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче пӗрер психиатри бригади дежурствӑра тӑрать. Вӗсем кунне 8-12 хутчен тухса кӗреҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Экономика
![]() taigaopt.ru сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Енре ӗҫсӗррисен шучӗ чакса пынине ӗнентереҫҫӗ. Ҫакӑн пирки республика Элтеперӗ Олег Николаев черетлӗ ӗҫ эрнине пӗтӗмлетнӗ чух палӑртса хӑварнӑ. Официаллӑ статистикӑна ӗненсен, ӗҫсӗрлӗх шайӗпе республика пандеми пуҫланичченхи шая ҫитсе пырать. «Паян 17 пин ытла ваканси пур. Эпир халӗ Чӑваш Енри предприятисене кирлӗ специалистсене хатӗрлес ӗҫе урӑхларах йӗркелерӗмӗр. Сӑмахран, ҫӗвӗҫсене. Вӗсем 500 ҫын таран кирлӗ. Ӗҫсӗрлӗх центрӗсене специалистсене вӗрентсе кӑларма укҫа уйӑрнӑ май специалистсене хатӗрлессине ҫавсем кирлӗ предприятисенче йӗркелетпӗр», — пӗлтернӗ республика Ертӳҫи. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.05.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 754 - 756 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Бичурин Никита Яковлевич, монголовед, синолог, прозаик, очеркист, сӑвӑҫ вилнӗ. | ||
| Филиппова Лидия Ивановна, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |