Патӑрьелти шкул директорӗ Наталия Андреева

Нарӑсӑн 8-мӗшӗнче Патӑрьел район хаҫачӗ «Авангард» 84 ҫул тултарнӑ. Унччен вара «2014 ҫул ҫынни» конкурса пӗтӗмлетнӗ.

Кӑҫалхи конкурса тӗрлӗ отрасльте тӑрӑшакан вунӑ хастар хутшӑннӑ. Конкурсантсем хушшинче культура ӗҫченӗ те, тухтӑр та, шкул директорӗ те, суту-илỹ филиалӗн директорӗпе ял тӑрӑх пуҫлӑхӗ тата ытти те пулнӑ. «Хаҫат вулакансем те ҫак конкурса кӗтнӗ курӑнать, редакцине шӑнкӑравларӗҫ те, ҫырчӗҫ те», — пӗлтереҫҫӗ хаҫатҫӑсем.

Чи нумай сасӑ пуҫтараканни «Ҫулталӑк ҫынни — 2014» хисеплӗ ята тивӗҫнӗ. Хальхинче ҫак чыса Патӑрьелӗнчи пӗрремӗш вӑтам шкул ертỹҫи Н. Андреева ҫӗнсе илнӗ. Наталия Борисовна шкул директорӗн ӗҫӗпе пултарулӑхне 1910 ҫын хак панӑ. Иккӗмӗш вырӑна Ф. Уфуков, виҫҫӗмӗшне В. Фролов тухнӑ.

"Феликс тата унӑн юратӑвӗ" фильмри самант

Океан леш енчен Мускава ырӑран та ырӑ хыпар килнӗ. Халӗ Андрей Звягинцӑвӑн «Левифанӗ» ҫеҫ мар кинофестивальсене тыткӑнлать иккен. Чӑваш ҫӗрӗнен тухнӑ ҫынсем те чаплӑ кино ӳкерме пултараҫҫӗ. Вӗсем те пӗтӗм тӗнчери конкурссенче ҫӗнтереҫҫӗ.

Кӑрлачӑн 23-25-мӗшесенче АПШри Полсон хулинче пӗтӗм тӗнчери Flathead Lake International Cinemafest кинофестиваль иртнӗ. Унта тӗрлӗ жанрпа ӳкернӗ фильмсем хутшӑннӑ.

Кӑҫал фестивале 13 ҫӗршыври 82 картина хутшӑннӑ. Фестиваль триумфаторӗсенчен пӗри Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ Евгений Корчагин пулнӑ. Халӗ вӑл Мускавра парӑнать. Евгений икӗ номинацире ҫӗнтернӗ: «Чи лайӑх ӳнер фильмӗ» тата «Чи лайӑх режиссер».

«Чи лайӑх ӳнер фильмӗ» номинацире унӑн «Феликс тата унӑн юратӑвӗ» фильм ҫӗнтернӗ.

Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков ырӑ хыпара илтсенех Евгений Корчагина саламланӑ. «Феликс тата унӑн юратӑвӗ» фильм — аслӑ ару ҫыннисен юратӑвӗ пирки.

Тӗлпулура

Вӑхӑт кунсерен малалла шӑвать. Совет халӑхӗ Аслӑ Отечествӑлла вӑрҫӑра Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 70 ҫул ҫывхарать. Юнлӑ вӑрҫӑ ҫулӗсем кашни совет ҫыннин пурнӑҫӗнче тарӑн йӗр хӑварнӑ, кашни килтен тенӗ пекех арҫынсем фашистсене хирӗҫ ҫапӑҫма тухса кайнӑ. Етӗрне районӗнчи Пӗрҫырлан ял тӑрӑхӗнчен те 1941–1945 ҫулсенче 864 ҫын фронта тухса кайнӑ, вӗсенчен 476 ҫын тӑван килне таврӑнайман. Ҫавсене чысласа Пӗрҫырланта палӑк вырнаҫтарнӑ, унта вӑрҫӑра пуҫне хунӑ кашни салтак ятне ҫырса хунӑ. Ҫулсем иртнӗҫемӗн ҫӗнтерӳпе таврӑннисем те пурнӑҫран уйрӑлсах пычӗҫ, халӗ Пӗрҫырлан ял тӑрӑхӗнче пурӗ те 6 вӑрҫӑ ветеранӗ кӑна Ҫӗнтерӳ кунне кӗтсе илме хатӗрленет.

Ҫӗнтерӗве ҫывхартма арҫынсем кӑна мар, хӗрсемпе хӗрарӑмсем те пулӑшнӑ. Вӗсенчен пӗри Чурпай ялӗнче 1923-мӗш ҫулта йышлӑ ҫемьере кун ҫути курнӑ, кӑҫал 92 ҫул тултаракан Казанбаева Вера Даниловна. Унӑн ашшӗ вӑрманҫӑ пулса ӗҫленӗ, амӑшӗ колхозра тӑрӑшнӑ. Пилӗк пӗртӑван ялти мӗнпур тантӑшӗсем пекех мӗн ачаран аслисемпе танах пур ӗҫе те пурнӑҫласа ӳснӗ: пӳрт-ҫурт тирпейленӗ, пахчара ӗҫленӗ, выльӑх-чӗрлӗх пӑхнӑ, аслисене утӑ-улӑм хатӗрлеме пулӑшнӑ, тыр-пул пухнӑ, аслисене кантӑр акса, ӑна пухса кӗртсе тӗртнӗ, арланӑ, кӗпе-йӗм тунӑ ҫӗрте пулӑшнӑ,ҫӑм арланӑ, тӗрӗ тӗрленӗ.

Малалла...

Паян — чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи, тюрколог, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор, Чӑваш АССР наукин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Василий Егоров ҫуралнӑранпа 135 ҫул.

Чӑваш тӗнчинче сумлӑ йӗр хӑварнӑ ҫын 1880 ҫулхи нарӑсӑн 11-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ уесӗнчи Энтри Пасар ялӗнче ҫуралнӑ. Халӗ ку ял Куславкка районне кӗрет.

Василий Георгиевич тюрколога тӗнчипех пӗлеҫҫӗ. 1899 ҫулта Чӗмпӗрти учительсен шкулне вӗренсе пӗтернӗ. Унтан вӑл унти тӗн семинарийӗнче, каярах Хусанти тӗн академийӗнче пӗлӗвне туптанӑ. 1916 ҫулта ӳркенмен чӑваш Сантк-Петербургри университетра ӑс пухать.

Нумай пӗлӳ илнӗскер вӗрентекенте те тӑрӑшать, Сиринче Палестин обществин вырӑссемпе араб шкулӗсен заведующийӗнче тӑрӑшать. Тӑван ҫӗршыва 30 ҫулта таврӑнсан Хусан кӗпӗрнийӗнчи Елабуга хулинче хӗрарӑмсен училищинче, чӑн училищере ӗҫлет. Златоуст хулинче халӑх училищисен инспекторӗнче те тар тӑкать, Халӑх вӗрентӗвӗн Омскри пайӗнче инструкторта тимлет. 1921 ҫулта хастарскер Чӑвашсен рабочи факультетне йӗркелесе ертсе пыма тытӑнать.

Малалла...

Пысӑк вырӑн йышӑнакан ҫын ӗҫрен кайни яланах тӗрлӗ шӑв-шав ҫуратать, самай калаҫтарать. Чӑваш Енӗн прокурорне ҫӗршыв Президенчӗн хушӑвӗпе должноҫрен хӑтарни пирки эпир те икӗ хутчен хыпарларӑмӑр.

Аса илтеретпӗр, Метелин Чӑваш Ен прокурорӗнче 2004 ҫултанпа тӑрӑшнӑччӗ. Хӑй вӑл Аҫтӑрхан хулинче ҫуралнӑ, Сартури юридици институтне вӗренсе пӗтернӗ. Вӑхӑтӗнче Владимир Метелин Тутар Республикинче прокурор ҫумӗнче тӑрӑшнӑ.

Республикӑн прокуратури Метелин хӑй ирӗкӗпе ӗҫрен кайни пирки хыпарланине те эпир пӗлтернӗччӗ.

Халӗ тата тепӗр ҫӗнӗ хыпар. Владимир Метелина «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чысланӑ. Наградӑласси ҫинчен калакан хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьевнарӑсӑн 5-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. «Саккунлӑха ҫирӗплтенӗшӗн, ҫынсен правипе ирӗклӗхне хӳтӗленӗшӗн», — тесе ҫырнӑ хушура.

Патшалӑх наградипе паян, правительство планеркинче, республикӑн премьер-министрӗ Иван Моторин чысланӑ.

Прокурор тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Виталий Щетинкин

Чӑваш Республикин прокурорне Владимир Метелина ӗҫрен хӑтарни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, субъектсен прокурорӗсене ҫӗршыв Президенчӗн хушӑвӗпе ҫирӗплетеҫҫӗ тата ӗҫрен хӑтараҫҫӗ. Ку вӑл — федераци саккунӗпе пулса пыракан йӗрке. Регион прокурорӗ пулмалли кандидата ҫӗршывӑн генпрокурорӗ сӗннипе ҫӗршывӑн пуҫлӑхӗ ҫирӗплетет. Владимир Путинӑн нарӑсӑн 5-мӗшӗнчи хушӑвӗпе Владимир Метелина прокурортан хӑтарнӑччӗ.

Ку хыпара илтнӗ хыҫҫӑн республикӑри электронлӑ массӑллӑ информаци хатӗрӗсемпе блогерсем ҫакӑн сӑлтавне ӑнланма хӑтланса тӗрлӗ май пуҫ ватни сисӗнчӗ. Республика прокуратурин пресс-служби вара ку факт пирки ҫапла уҫӑмлатнӑ: «Чӑваш Республикин В.Г. Метелинӑн ҫул ҫитнине кура тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ май хӑйне ӗҫрен хӑтарма ыйтса ҫырнӑ заявленине тивӗҫтернӗ», — тесе ҫырнӑ унта.

Субъектсен прокурорӗн полномочийӗ 5 ҫула пырать. Унтан ӑна тата тепӗр ҫавӑн чухлӗ вӑхӑтлӑха тӑсма пултараҫҫӗ. Анчах ӗҫ вӑхӑтне вунӑ ҫултан ытла тӑсма саккунта пӑхса хӑварман. Владимир Метелина 2004 ҫулхи раштавӑн 3-мӗшӗнче пирӗн республика прокурорне лартнӑччӗ.

Малалла...

Асамат хатӗрленӗ ӗҫ

Чӑваш Енре ҫуралнӑ ҫамрӑк ӳнерҫӗ Асамат Балтаев, халӗ Чехире пурӑнаканскер, Фаберже династине пуҫараканӗ 200 ҫул ҫитнине халалланӑ коллекци авторӗ пулса тӑнӑ.

Асамат 23 ҫулта. Чехире 8 ҫул пурӑнать. Унта вӑл Яблонец-нал-Нисой хулинчи ӳнерпе промышленноҫ колледжӗнче вӗренет. Хӑйӗн пирвайхи ӗҫне Асамат 3-мӗш курсра хатӗрленӗ. Асаматӑн эскизӗсем тимӗр укҫа шӑратас енӗпе иртекен конкурссенче малти вырӑнсене йышӑнаҫҫӗ. Халӗ вӑл Чехири укҫа ҫапакан ҫуртпа килӗштерсе ӗҫлет.

Асамат Балтаев Фаберже ҫурчӗ валли хатӗрленӗ эскиз тӑрӑх шӑратнӑ ылтӑн медале Александр Белов ювелирпа пӗрле тунӑ. Унӑн хакӗ 37,5 кронпа танлашнӑ.

Медалӗн пӗр енче — Густав Фабержен портречӗ. Ку Асаматӑн пӗлтерӗшлӗ ӗҫӗсенчен пӗри. Медале ҫӑмарта ӑшне вырнаҫтарӗҫ. Асамат Балтаев каланӑ тӑрӑх, кунашкаллине хальлӗхе никам та туман.

Владимир Метелин

Ҫӗршывӑн Президенчӗн Владимир Путинӑн паянхи хушӑвӗпе федерацин хӑш-пӗр тытӑмӗнче ӗҫлекенсене ӗҫрен хӑтарма йышӑннӑ. Ҫав йышра Чӑваш Енӗн прокурорӗ Владимир Метелин та пур. Ӑна ӗҫрен хӑтарасси ҫинчен калакан хушӑва 52-мӗш номерпе алӑ пуснӑ.

Владимир Метелин 1950 ҫулхи юпан 17-мӗшӗнче Аҫтӑрхан хулинче ҫуралнӑ. Сарӑтури юридици институтне вӗренсе пӗтернӗ. Ӗҫ биографине Кострома облаҫӗнчи Судислав поселокӗнче прокуратурӑра стажертан пуҫланӑ. 1992–2000 ҫулсенче Тутарстан Республикинче прокурор ҫумӗнче тӑрӑшнӑ. Чӑваш Ен прокурорне ӑна 2004 ҫулта лартнӑ.

Мария Ивановна хӑнасемпе

Ҫӗрпӳ районӗнче пурӑнакан Мария Иванова кӑҫал нарӑсӑн 1-мӗшӗнче… 104 ҫул тултарнӑ.

Мария Ивановна хӑйне лайӑхах туять, хӑйӗн пурнӑҫне йӑлтах ас тӑвать, ҫынсемпе хаваспах хутшӑнать.

Мария Ивановна — Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ ветеранӑн тӑлӑх арӑмӗ. 104 ҫулти кинемей Энӗшкасси ялӗнче пурӑнать. Вӑл кунтах ҫуралса ӳснӗ, ҫак ял каччипе ҫемье ҫавӑрнӑ. Мария Ивановна пурнӑҫ тӑршшӗпех Шуртавӑшри шкулта техслужащире ӗҫленӗ. Вӑл патшалӑх наградисене сахал мар тивӗҫнӗ.

Мария Ивановна упӑшкипе пӗрле 10 ача ҫуратнӑ, 9-шне ӳстернӗ. Халӗ унӑн 12 мӑнук, вӗсен 18 мӑнукӗ. Вӑл вӗсемпе савӑнса пурӑнать.

Ҫак кунсенче Етӗрне районӗнчи Палтайри вӑтам шкул ҫине юнашар ялти Чурпай ялӗнче ҫуралса ӳснӗ чӑваш киноактрисин Тани Юн ячӗпе асӑну хӑми вырнаҫтарчӗҫ. Тани Юн (Максимова-Кошкинская) (28.1.1903–6.10.1977) паллӑ ҫыравҫӑ, драмтеатр артистки, куҫаруҫӑ «Чӑвашкино» студире ӳкернӗ чылай чӑвашла фильмсенче паллӑ рольсене ӑсталанӑ. Чи пӗрремӗш хут сцена ҫине вӑл Палтайра 1920 ҫулта Н.Ефремов ҫырнӑ «Пуян Карук» пьесӑра тухнӑ. Ку вӑхӑтра Тани Юн Етӗрнере вӗреннӗ, ӑна Палтай ялне хутла пӗлменнисене хутла вӗрентме янӑ пулнӑ.

Асӑну хӑмине уҫнӑ ҫӗре Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Н. Маловпа В. Павлов, Етӗрне район администраци пуҫлӑхӗ В. Кузьминпа унӑн ҫумӗ А. Иванова, республикӑри кинематографистсен пӗрлӗхӗн ертӳҫи Ультиар Цыпленков, киноархив директорӗ А. Белов, Чӑвашдрамтеатр артисчӗсен ушкӑнӗ, вӗсем хушшинче СССР халӑх артистки Вера Кузьмина, Тани Юнӑн тӑванӗн хӗрӗ С. Березкина сӑвӑҫ, Етӗрнери тӗп вулавӑш директорӗ Н. Долгова тата вырӑнти халӑх хутшӑнчӗ.

Малалла...