Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейра «Добрые всходы» (чӑв. Ырӑ калча) куҫса ҫӳрекен курав ӗҫлеме тытӑннӑ.

Фотосенчен тӑракан курава Етӗрне районӗнчи «Ленинская искра» (чӑв. Ленин хӗлхемӗ) колхоза нумай ҫул ертсе пынӑ Аркадий Айдака халалланӑ. Ӑна Чӑваш наци музейӗ хатӗрленӗ.

Аркадий Айдак — РФ тава тивӗҫлӗ ял хуҫалӑх ӗҫченӗ, РФ тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ. Вӑл — маларах асӑннӑ Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ҫынни. 1985 ҫулта унӑн тӑван ялӗнче халӑх хуҫалӑхӑн музейне те йӗркеленӗ. Ку пуҫару авторӗ те — ӗмӗрне ял хуҫалӑх ӗҫне халалланӑ Аркадий Айдак. Ял хуҫалӑх отраслӗнче республикипех ҫӗр кӗрленӗ кӑна мар, ҫӗршывра палӑрнӑ ҫак ҫын ячӗпе курава музейҫӑсем кӑҫал пирӗн республикӑра Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкӗ тесе пӗлтернине кура йӗркеленӗ.

Чӑваш Республикин халӑх артистки ыран «Поле чудес» (чӑв. Телӗнтермӗш уйӗ) телепередачӑра тӗлӗнтерӗ.

Халӑх юратнӑ, чӑннипех те пултаруллӑ сцена ӑсти унта вӑййа хутшӑнӗ-и е кӑларӑм пуҫланиччен юрласа та ташласа савӑнтарӗ-и — кӑна хальлӗхе пӗлместпӗр те, анчах вӑл хутшӑннӑ передача куракансем патне ыран ҫитесси пирки А. Уляндинан «Пӗркласрисем» тӗнче тетелӗнчи страницинче каланӑ.

Чӑваш Енӗн халӑх артистки Ҫӗмӗрле районӗнчи Пӗренеш ялӗнче ҫуралнӑ. 1988 ҫулта вырӑнти вӑтам шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн Шупашкарти Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищине вӗренме кӗнӗ. Унта вӑл солопа юрлас ӑсталӑха алла илнӗ. Училищӗри пӗлӳпех ҫырлахман пултаруллӑскер — 1992 ҫулта Чулхулари М. Глинка ячӗллӗ консерваторине вӗренме кӗнӗ. Унта та соло уйрӑмӗнчех ӑсталӑха туптанӑ. Анчах хальхинче — халӑх юррисен енӗпе. Паян Августа Уляндина пирки ытлашши каласа кайни те кирлӗ мар — ячӗ хӑех нумай пӗлтерет.

Ирина Калентьева ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ те пулнӑччӗ

Чӑваш Енӗн спорт мӑнаҫланӑвӗ Ирина Калентьева Мӑкшӑ Республикин пӗрлештернӗ командине кӗнӗ.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, кунта, спортсменкӑн тӑван тӑрӑхӗнче, Рио-де-Жанейрора иртекен Олимпиадӑра маунтинбайк енӗпе Ирина Калентьева та ӑмӑртасса шанаҫҫӗ.

И. Калентьева мӑкшӑсен пӗрлештернӗ ушкӑнне кӗресси пирки алӑ пуснине пирӗн республикӑн Спорт министерстви пӗлет тата ку шухӑшпа вӑл килӗшнӗ. Республикӑн спорт министрӗ Сергей Шелтухов Иринӑн ҫав республикӑри ҫитӗнӗвне республикӑн зачетне те кӗртме май пуррине палӑртнӑ. Ҫапла туни спортсмена укҫа-тенкӗ енчен хушма хавхалану та кӳреет-мӗн.

Ҫав вӑхӑтрах хӑш-пӗр специалист Мӑкшӑ Республикинче велоспорчӗ вӑйлах аталанманнине палӑртать иккен. Ирина Калентьева унти пӗрлештернӗ ушкӑна кӗнине те мӑкшӑсем тӗрлӗрен, ҫав шутра — кӑмӑлсӑрланса та, йышӑннӑ.

Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗ тӑван халӑхӑмӑрӑрӑн пӗрремӗш киноактриси ҫуралнӑранпа 113 ҫул ҫитнине ҫӑкӑр-тӑварпа асӑннине пӗлтерет.

ЧР кинематографистсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсем тата чӑваш киноискусствипе кӑсӑкланакансем Тани Юнӑн Карачура патӗнчи масар ҫинчи вилтӑпри ҫине кайса килнӗ. Ушкӑна пӗрлӗх пуҫлӑхӗ Ультияр Цыпленков ертсе пынӑ. Унпа пӗрле унӑн ҫумӗ Илтимӗр Ефремов, Тани Юн тӑванӗ Светлана Березкина поэтесса, Юрий Сергеев режиссер, Юрий Спиридонов кинопродюсер, Николай Сахаров видеооператор тата 90-мӗш ҫулсенче «Чӑвашкино» пуҫлӑхӗ пулнӑ кайнӑ.

Кинематографистсем 2016, 2017, 2018-мӗш ҫулсем наци кинематографишӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ ҫулсем пулнине палӑртнӑ. Кӑҫал, ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, пӗрремӗш чӑваш фильмӗ «Атӑл пӑлхавҫисем» пысӑк экран ҫине тухнӑранпа 90 ҫул ҫитет. Ҫав куна халалласа ҫӗртмен 23-мӗшне Чӑваш кино кунӗ ят парсан тесе шухӑшлаҫҫӗ масар ҫине пухӑннӑ хастарсем. 2017 ҫулхи раштав уйӑхӗн 28-мешӗнче кино ӳкерес, сутас тата халӑх патне фильмсене илсе ҫитерес тесе йӗркеленӗ «Чӑвашкино» киностудине йӗркеленӗренпе 90 ҫул ҫитет.

Малалла...

Йӗпреҫри 1-мӗш шкулта ӑс пухакан Диляра Вахитова пӗр ҫулта республика тата район пуҫлӑхӗсен стипендине тивӗҫнӗ. Хӗр вӗренӳре кӑна мар, пултарулӑхра маттур. Вӑл вокалпа интересленет.

Дилярӑна шкулта пурте пӗлеҫҫӗ. Унсӑр пӗр мероприяти те иртмест. Икӗ ҫул каялла ӑна «Шкул республикин» президентне суйланӑ. Диляра тӑрӑшнипе ачасен общество пӗрлешӗве аталанать. Ачасем унран тӗслӗх илме, ун пек пулма тӑрӑшаҫҫӗ.

Диляра пур ҫӗре те ӗлкӗрет: спортпа та туслӑ вӑл. Пур предметпа та лайӑх вӗренсе пырать вӑл. 1-мӗш класранпа ачасен ӳнер шкулӗн сукмакне такӑрлатать.

Дилярӑн ҫемйинче пурте вулаҫҫӗ: тутарла, чӑвашла, вырӑсла, акӑлчанла. Хӗр тӗрлӗ конкурса хутшӑнса малти вырӑнсене ҫӗнсе илнӗ. Диляра халӗ РФ Президенчӗн премине те илме тивӗҫ пулнӑ.

Мария Иванова

Ҫӗрпӳ районӗнчи Энӗшкасси Кушкӑ ялӗнче пурӑнакан Мария Иванова 105 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Вӑл мӑшӑрӗпе пӗрле 10 ача ҫуратса ӳстернӗ.

Мария Ивановна 1911 ҫулхи нарӑсӑн 1-мӗшӗнче кун ҫути курнӑ. Пурнӑҫ тӑршшӗпе вӑл кунтах ӗҫленӗ.

Мария Иванова 15 ҫултах тӑлӑха юлнӑ, йывӑрлӑхсене пӗчченех парӑнтарнӑ. Ун чухне вӑл ялти Федорпа паллашнӑ, тепӗр виҫӗ ҫултан унпа ҫемье ҫавӑрнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Асла вӑрҫи пуҫланиччен ҫемьере 5 ача ҫуралнӑ. Федор Ивановича фронта илсе кайсан пӗр ачи чирлесе вилнӗ.

Федор Иванович вӑрҫӑран чиперех таврӑннӑ. Кун хыҫҫӑн вӗсен тепӗр 5 ача ҫут тӗнчене килнӗ. Мӑшӑр ҫур ӗмӗр пӗрле пурӑннӑ. 1995 ҫулта Федор Иванович ҫӗре кӗнӗ.

Шел те, халӗ Мария Ивановна ытлах тухса ҫӳремест, япӑх илтет. Ачисемпе тата мӑнукӗсемпе савӑнса пурӑнать вӑл.

Паян, нарӑсӑн 1-мӗшӗнче, Елена Николаева спортсменка 50 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвать. Вӑл — хӑвӑрт утас енӗпе СССР тава тивӗҫлӗ спорт мастерӗ, Олимп вӑййисен кӗмӗл призерӗ.

Елена Николаева 1966 ҫулхи нарӑсӑн 1-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ҫуралнӑ. Вӑл 1992 ҫулта Барселонӑра иртнӗ Олимпиадӑра кӗмӗл медаль ҫӗнсе илнӗ. Ун чухне вӑл Китайри Чэнь Юэлина пӗр ҫеккунт выляса янӑ.

Тепӗр тӑватӑ ҫултан иртнӗ Олимп вӑййисенче Елена Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командипе ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Елена СССР, Раҫҫей чемпионачӗсенче пӗрре мар ҫӗнтернӗ, Европа тата тӗнче кубокӗсен хуҫи пулса тӑнӑ.

Елена Николаева — ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ пулнӑ. Халӗ социаллӑ политика тата наци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитетӑн председателӗ.

Ҫӗмӗрле хулинчи 8-мӗш гимназире вӗренекенсене тӑван халӑхӑмӑрӑн пӗрремӗш актрисипе Тани Юнпа паллаштарнӑ. Тани Юн, аса илтерер, Иоаким Максимов-Кошкинский мӑшӑрӗ пулнӑ. Вӑл вара чӑваш театрне йӗркелесе янӑ.

Тани Юн кӑрлачӑн 28-мӗшӗнче ҫуралнӑ. «Тани Юн — чӑвашсен пӗрремӗш актриси» ят панӑ стендпа Ҫӗмӗрле ачисем хаваспах паллашнӑ. Вӗсене Тани Юн пултарулӑхӗ те чунтанах кӑсӑклантарнӑ. 1924 ҫулта Чӑваш драма театрне йӗркеленӗренпех ҫак тӗлӗнсе каймалла пултаруллӑ актриса чӑвашла киносенчи хӗрарӑм тӗп сӑнарӗсене калӑпланӑ.

Пӗрремӗш роле вӑл «Атӑл пӑлхавҫисем» фильмра калӑпланӑ. Унтан «Сарпике» фильмра тӗп рольте вылянӑ та ҫавӑнтанпа вӑл халӑх юратнӑ актриса пулса тӑнӑ, ӑна вырӑссен актрисипе Любовь Орловапа та танлаштарнӑ.

Сӑвӑс, килти тусанра пурӑнаканскер, аллерги пуҫарма пултарассине пирвайхи хут каланӑ чӑваш ӑсчахӗ Леонид Иванов паян 70 ҫул тултарнӑ.

Леонид Николаевич — ЧР тава тивӗҫлӗ ӑсчахӗ. Вӑл И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн патофизиологи кафедрине ертсе пырать. Хӑй вӑхӑтӗнче Леонид Иванов пӗртен-пӗр аллерголог-иммунолог пулнӑ.

Профессор тусанра сӑвӑс пуррине пӗрремӗш палӑртнӑ. Вӑлах аллерги пуҫарнине каланӑ. Кун валли вӑл чылай тӗпчев ирттернӗ.

Республикӑра аллерголог-иммунологра ӗҫлекенсенчен пурте тенӗ пекех Леонид Иванов патӗнче вӗреннӗ. Хӗрӗ те ашшӗн ҫулӗпе кайнӑ. Вӗсем ашшӗпе кӗнеке кӑларнӑ. Тӗпчевӗсенчен пӗри — трепел минерал. Вӑл Улатӑр районӗнче нумай. Леонид Иванов тӗпчевӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, чирлӗ чылай ҫынна минералпа сиплеме пулать.

РФ Ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗн пайташӗ, чӑвашсен паллӑ сӑвӑҫи Раиса Сарпи 65 ҫул тултарнӑ. Раиса Васильевна юбилейне Константин Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче паллӑ тунӑ.

Раиса Сарпи 40 ытла кӗнеке кӑларнӑ. Унӑн сӑввисемпе 300 ытла юрӑ ҫырнӑ. Унӑн пьесисем Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче, Пуканесен театрӗнче пур.

Раиса Сарпин ашшӗ кӑҫал 101 ҫул тултарать. Поэтесса та ҫавӑн чухлӗ пурӑнма сӑмах панӑ. Вӑл тепӗр 40 ытла кӗнеке кӑларма ӗмӗтленет.

Юбиляра саламламашкӑн кӳршӗ регионти тусӗсем те килнӗ. Мари Эл Ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗн пайташӗ Ипполит Лобанов Раиса Сарпипе пӗлтӗр паллашнӑ. Вӑл унӑн сӑввисене куҫарнӑ та хӑйсем патӗнчи хаҫатра пичетленӗ.