Николай Шелепи ҫыравҫӑ

Ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче Чӑваш Енӗн халӑх поэчӗ Николай Шелепи ҫуралнӑранпа 135 ҫул ҫитнине паллӑ тӑвӗҫ. Ун ячӗпе 14 сехетре литература каҫӗ иртмелле.

Николай Шелепи Тутарстан Республикин Аксу районӗнчи Ҫӗнӗ Ӳселте хресчен кил-йышӗнче 135 ҫул каялла, ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, ҫуралнӑ. Литература вучахне вӑл 1905-1907-мӗш ҫулсенче чӗртсе янӑ. «Ҫӗлен» ятлӑ аллегорилле сӑвви 1907-мӗш ҫулта «Хыпар» хаҫатра кун ҫути курнӑ. Цензура тытса чарасран сӑвва «Тав» ятпа пичетленӗ. Каярах Шелепи «Ваҫанкка», «Ҫарӑмҫанпа Хӑнтӑрҫа» поэмӑсем, «Константинополь хулине туни ҫинчен чӑваш ваттисем калани» сӑвӑ ҫырать. Сатирӑлла хайлавсемпе пӗрлех ҫар темипе те шӑрҫалать, ачасем валли те калӑплать. Тутар ҫыравҫисен хайлавӗсене чӑвашла куҫарать, тутарла та хӑй ҫырать.

Александр Кураков артист

Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗ Александр Кураков паян 55 ҫул тултарнӑ.

Хыпар ятӗнче курак таврӑннӑ чухне ҫуралнӑ терӗмӗр те, тӑван тӑрӑха кӑнтӑр енчен ҫав кайӑксем тата маларах таврӑнаҫҫӗ-ха, Александр Кураков вӗсенчен мӗн тесен те кӑшт юлнӑ.

Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑтра ҫуралса ӳснӗ каччӑ 1983 ҫулта Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ театр училищине вӗренсе пӗтернӗ. Артист ӑсталӑхне ҫӗршывӑн тӗп хулинче туптанӑ нумай ҫын пекех уншӑн та Шупашкарти академи драма театрӗ тӑван пулса тӑнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӑл, ытти ӗҫтешӗ пекех, чылай сӑнар калӑпланӑ. Пысӑккине те, пӗчӗккине те юратса вылянӑ. Театр ӳнерне аталантарма тӳпе хывнӑшӑн ӑна Чӑваш Енӗн Культура министерствин Хисеп грамотипе чысланӑ.

Юхма Мишши ҫыравҫӑ

Патӑрьелсем хайсен ентешӗсене асра тытса тата Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалласа «Янӑра, чӑваш сӑмахӗ» сӑвӑ хитре вулакансен конкурсне ирттернине эпир пӗлтернӗччӗ. Вӑл тӑрӑхри культурӑри паллӑ ҫынсенчен пӗри вӑл, аса илтеретпӗр, Юхма Мишши. Сӑкӑтра ҫуралнӑскер кӑҫал 80 ҫул тултарать.

Ыран, ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, 14 сехетре, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче ҫыравҫӑн сумлӑ кунне халалласа юбилей каҫӗ иртмелле.

Республикӑн Культура министерстви Юхма Мишшин пултарулахӗ калӑпӑшлӑ тесе хакланӑ май вӑл писатель те, поэт та, драматург та, академик та, историк та, философ та, публицист та, тӑлмачӑ та тесе палӑртать. Унӑн кӑларӑмӗсен йышӗ 300-тен те иртнине, унӑн хайлавӗсене ҫынсем юратса вуланине пӗлтерет.

Александр Медведев

Паян Федерацин миграци службин республикӑри Управленийӗн пуҫлӑхӗн ҫумне Александр Медведева юлашки ҫула ӑсатнӑ.

Улттӑмӗш теҫеткепе пыракан Александр Иванович ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче яланлӑхах куҫ хупнӑ. Хӑй вӑл Комсомольски район ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗскер пулнӑ.

Унӑн автобиографийӗнчи паллӑрах пулӑмсен шутне 1984-мӗш ҫулта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнчен историпе общество пӗлевӗн преподавателӗ пулма вӗренсе тухнине кӗртме пулать.

1977-2000-мӗш ҫулсенче Александр Медведев ШӖМ тытӑмӗнче тӑрӑшнӑ май ертсе пыракан пукансене йышӑннӑ. 2012 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче ӑна Федерацин миграци службин республикӑри Управленийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ пулма шаннӑ.

ШӖМӗн Чӑваш Енри министрӗ Сергей Неяскин

Чӑваш Енре Шалти ӗҫсен министерствине урӑх ҫын министр пулса ертсе пырӗ. Вӑл — полицин генерал-майорӗ Сергей Неяскин.Унччен вӑл Сарӑту облаҫӗнче ШӖМре тӑрӑшнӑ. Сергей Неяскин Мӑкшӑ Республикинче 1959 ҫулта ҫуралнӑ. Вырӑнти патшалӑх педагогика институтӗнче, каярах Раҫҫей ШӖМӗн Чулхулари аслӑ шкулӗнче вӗреннӗ.

Чӑваш Республикин шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Семенов ӗҫрен каяссине пӗлтернине эпир иртнӗ ҫулхи чӳк уйӑхӗнчех ҫырнӑччӗ. Аса илтеретпӗр, ҫӗнӗ хыпарпа вӑл хӑйӗн ӗҫтешӗсене видеоконференци мелӗпе территори подразделенисемпе ирттернӗ канашлура каланӑччӗ. Маларах Сергей Семенов министра Чӑваш Ен умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн тесе орден медалӗпе чысланӑччӗ.

Александра Матвеева

Ҫӗмӗрле районӗнчи Вӑрманкасра пурӑнакан Александра Матвеева 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Вӑл тӑванӗсемпе ентешӗсене кӗрекене пухнӑ.

Александра Андреевна ҫулне кура мар — йӑлтах астӑвать вӑл. Вӑрҫӑ пуҫланнине те, йывӑр ачалӑхне те.

Александра Матвеева йышлӑ ҫемьере кун ҫути курнӑ. Чи кӗҫӗнни пулнӑ вӑл. Хресчен ҫемйине ачасене ура ҫине тӑратма йывӑр килнӗ. Ашшӗпе амӑшӗ Сашенькӑна ачасӑр мӑшӑра та пама шухӑшланӑ, анчах тӗплӗ шухӑшланӑ хыҫҫӑн хӑйсен ҫумӗнчех хӑварнӑ.

Вӑрҫӑ пуҫлансан ашшӗпе виҫӗ пиччӗшне фронта илсе кайнӑ. Вӗсенчен нихӑшӗ те таврӑнман. Амӑшӗ куляннипе чире кайнӑ, кӗҫех ҫӗре кӗнӗ. Килти ӗҫсем Саша ҫине тиеннӗ, мӗншӗн тесен аслисем кунӗн-ҫӗрӗн уйра тӑрӑшнӑ.

Александра Андреевна колхозра тар тӑкнӑ, Сӑр хӗрринче окоп чавнӑ, вӑрман каснӑ. Вӑхӑт иртнӗ, анчах ҫемье ҫавӑрман вӑл, халӗ тӑванӗн ачи патӗнче пурӑнать.

Станислав Майков

Шупашкарта ӗҫлекен станочника РФ Президенчӗ Владимир Путин тав тунӑ. Станислав Майков ҫакна хастар ӗҫленӗшӗн тивӗҫнӗ.

Арҫын Шупашкарти элеваторта стночникра ӗҫлет. Ӑна хастар ӗҫленӗшӗн сахал мар палӑртнӑ. Вӑл унта чылай ҫул вӑй хурать.

Хальхинче Станислав РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн Тавне тивӗҫнӗ. Ӗҫтешӗсем те ӑна лайӑх енчен ҫеҫ хаклаҫҫӗ. Вӑл тӑрӑшнипе цехра станоксем лайӑх ӗҫлеҫҫӗ. Шупашкарти элеватор директорӗ Александр Дмитриев та ӗҫтешне юсав ӗҫӗсене ӑста пурнӑҫланӑшӑн ырлать. Арҫын ҫӗнӗ технологисене те алла илеме тӑрӑшать.

Пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Федор Мадуров скульптор мастерскойӗнче фильм ӳкернӗ. Кӑларӑма ЮТВ каналпа кӑтартӗҫ.

"Пике тени кам тени?" ят панӑ телепередачӑна авалхи ӗмӗрсенчи чӑваш хӗрарӑмӗсене халалланӑ. Кӑларӑм хӑнисене яланхиллех Лидия Филиппова журналист (хӑшӗсем ӑна сӑвӑҫ евӗр пӗлеҫҫӗ пулӗ, теприсем - Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн "Республика" хаҫатӑн тӗп редакторӗ пулнипе-тӗр) калаҫтарнӑ.

Республикӑри хастар хӗрарӑмсене пухса унччен те ЮТВ валли кӑларӑмсем хатӗрленӗ-ха. Анчах унчченхисенче хальхи вӑхӑтрисем пирки каласа кӑтартнӑ. Ку хутӗнче пирӗн ват асанне-кукамайсем еплерех пулнине уҫса пама тӑрӑшнӑ. Телекӑларӑм хӑни Федор Мадуров пирки Лидия Филиппова аваллӑх сывлӑшне туйса ӗҫлекен ӑсчах-ӑстаҫӑ тесе хаклать.

Валери Туркай ҫӗнӗ кӗнекепе

Валери Туркай поэт «Шулай яшим» сӑвӑсен пуххине тутарла кун ҫути кӑтартнӑ. Шулай яшим тенине чӑвашла куҫарсан «Ҫапла пурӑнатӑп» пулать.

Чӑваш Енӗн халӑх поэчӗ, Чӑваш Республикин тата Тутар Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ятсене тивӗҫнӗскер тутарсемпе чылайранпах ҫыхӑну тытни пирки республикӑн Культура министерстви пӗлтерет.

2008 ҫулта вӑл тутарсен Зариф Башири ҫыравҫин «Чувашская девушка Анисса» повеҫне чӑвашла тата тутарла кун ҫути кӑтартнӑ. Хайлава ун чух Зинаида Стеклова куҫарнӑ пулсан, 2010-мӗшӗнче Габдулла Тукайӑн «О любви к тебе писал я, мой народ» сӑвӑ пуххине чӑвашла куҫарса пичетленӗ. 2014 ҫулта вӑл Муса Джалилӗн «Моабитские тетради» сӑвӑсен ярӑмне куҫарса чӑваш вулаканӗ патне ҫитернӗ. Тутар ҫыравҫисен ытти хайлавне те вӑл куҫарман мар.

«Шулай яшим» сӑвӑ пуххине Валери Туркайӑн тӗрлӗ ҫулта ҫырнӑ сӑввисем кӗнӗ. Кӗнекен умсӑмахне Чӑваш халӑх поэчӗ Порфирий Афанасьев ҫырнӑ.

Куславкка районӗнчи Анат Шуршура Сергей Буяткова асӑнса пилӗк ҫул каялла палӑк уҫнӑ

Куславкка районӗсем хӑйсен тӑрӑхӗнче ҫуралнӑ Совет Союзӗн Геройне Сергей Бутякова асӑнса вӑл ҫуралнӑ ялта музей уҫасшӑн. Уҫасса уҫасшӑн та, анчах кӗмӗл ҫитменни кансӗрлет. Ҫавна кура район администрацийӗ уҫӑ кӑмӑллӑ ҫынсене музей валли укҫа уйӑрса пулӑшма ыйтать. Тупрана епле расчет счечӗ ҫине куҫармаллине райадминистраци хӑйӗн сайтӗнче вырнаҫтарнӑ.

Сергей Бутяков 1916 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Куславкка чӑвашӗн ачалӑх ҫулӗсем кӳршӗллӗ Мари Элти Шуланкӑ (Звенигово) хулинче иртнӗ. Сергей Бутяков танкист пулнӑ. Карели фронтӗнче финсемпе ҫапӑҫнӑ чух, 1940 ҫулта, механик-танкист вилнӗ хыҫҫӑн ҫар машинине хӑй тытать. Ҫапах та ҫапӑҫура вӑйсем тан пулман: танк хыпса илет, пӗтӗм экипаж ҫунса каять.

Сергей Бутякова вилнӗ хыҫҫӑн Совет Союзӗн Геройӗ ят параҫҫӗ. Вӑл — Карели фронтӗнчи ҫапӑҫура ҫав шайри паттӑр ятне илнӗ Чӑвашри пӗрремӗш ҫын.

Пӗлтӗр Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗнче Питӗр чӑвашӗсен пайташӗсем вӑл тӑрӑхри тӑванла масарта пытарнӑ Сергей Бутяков вилтӑпри ҫине кайса килнине эпир пӗлтернӗччӗ.

Малалла...