Шупашкар хула администрацийӗ хулари ҫӗр лаптӑкӗсен тасалӑхне сӑнасах тӑрать.
Кӑрлач уйӑхӗн 9-25-мӗшӗсенче администрацин специалисчӗсем вырӑна тухса тӗрӗслевсем ирттернӗ. Вӗсем хӑш-пӗр ҫӗрте ҫитменлӗхсене тупса палӑртнӑ.
Юраман ҫӗре ҫӳп-ҫап тухса пӑрахнӑ виҫӗ тӗслӗхе шута илнӗ. Айӑплисене административлӑ майпа явап тыттарӗҫ.
2016 ҫулхи раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнчи кӑтартусене ӗненес тӗк, ҫӳп-ҫаппа тултарнӑ ҫӗр лаптӑкӗ 2366 тӑваткал метрпа танлашнӑ. Кӑрлачӑн 23-мӗшӗ тӗлне вара кунашкал лаптӑк 999,25 тӑваткал метр чакнӑ. Халӗ пӗтӗмпе ҫӳп-ҫаппа вараланнӑ 1266,75 тӑваткал метр юлнӑ.
Чӑваш Енӗн Правительствинче тата тепӗр канаш йӗркеленӗ. Хальхи вӑрман хуҫалӑхӗ енӗпе ӗҫлекенни пулӗ.
Канашӑн положенийӗнче каланӑ тӑрӑх, ку органӑн ӗҫ тӑвакан влаҫӑн федераци органӗсемпе, ҫак влаҫӑн территорисенчи органӗсемпе, ӗҫ тӑвакан влаҫпа ҫыхӑну тытмалла. Унӑн Конституцине тата Раҫҫейпе Чӑваш Енӗн саккунӗсене пӑхӑнса тӑмалла.
Йышӑнура каланӑ тӑрӑх, канашӑн вӑрман хуҫалӑхӗнчи приоритетлӑ тата малашлӑ плансене тишкермелле тата палӑртмалла. Вӑрмансене хӳтӗлесси те ун ҫинче пулӗ. Отрасле укҫа-тенкӗ илсе килесси пирки те канашӑн пуҫ ватмалла.
Ҫӗнӗ канаш пирки йышӑнӑва республика правительствин пуҫлӑхӗ Иван Моторин ӗнер алӑ пуснӑ. Паян ӑна ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ.
Куславкка районӗнчи Тӗрлемес ялӗнче пурӑнакансем ҫӳп-ҫап купипе питех те кӑмӑлсӑр. Ӑпӑр-тапӑра кӳршӗ регионтан, Тутарстанран, килсе тӑкаҫҫӗ.
Ку ыйту тӗрлемессене 20 ҫул каяллах пӑшӑрхантарма пуҫланӑ. Унтанпа вӗсем Тутарстанри тӗрлӗ ведомствӑна вун-вун ҫыру ӑсатнӑ. Юлашки ҫырӑва унти Экологи министерствине ҫырнӑ. Айӑплисене явап тыттарни пирки пӗлтернӗ. Анчах ҫӳп-ҫап купине хупасси пирки никам та шарламан. Ҫитменнине, купа пысӑкланса кайсан кӳршӗ регионтан трактор-машинӑпа килсе ӑна таптаҫҫӗ. Айӑплисене явап тыттарнӑ-и е ҫук-и — анчах купа пысӑклансах пырать.
Россельхознадзор палӑртнӑ тӑрӑх, кӳршӗ регионсем тӗрлемессен ҫӗрӗ ҫине 12 соттӑй кӗрсе кайса тӑкнӑ. Тӗрлемессем тавралӑха вараланӑшӑн питӗ кулянаҫҫӗ.
Кӑҫал Раҫҫейри 27 регионти вӑрмансене сӑтӑрҫӑ кӑпшанкӑсем тапӑнасси пирки пӗлтереҫҫӗ. «Антистихия» эксперт центрӗ Чӑваш Ене ҫав регионсен йышне кӗртнӗ.
Атӑлҫи федераци округӗнче Чӑваш Енсӗр пуҫне Пушкӑртстан, Тутарстан, Ӗренпур, Самар, Чӗмпӗр облаҫӗсене сӑтӑрҫӑсем килес хӑрушлӑх пур.
«РИА Новости» информаци агентстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑпшанкӑсем сӑтӑр тунине пула йывӑҫ япӑх аталанма, ҫимӗҫ сахалрах пама, хӑрма пултарать.
Ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче Шупашкарти кӳлмекре пулӑ нумай вилнине ҫынсем асӑрханӑ. Ку вӗсене пӑшӑрхантарнӑ, ҫавӑнпа ку хыпара ЧР Ҫутҫанталӑк министерствине пӗлтернӗ.
Ведомство ҫынсен ыйтӑвне асӑрхамасӑр хӑварман. Специалистсем вырӑна тухса тӗрӗсленӗ, анчах пулӑ виллисене асӑрхаман. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, пулӑсем шартлама сивве пула вилме пултарнӑ. Сивӗре шывра кислород сахалланма пултарнӑ.
Ҫынсем пулӑ виллисене шыв юхса тухакан вырӑнта асӑрханӑ. Кайран вӑл пӑрпа витӗннӗ, тен, ҫавӑнпа ведомство нимӗн те курман та? Ҫапах ку ыйту пирки манса кайман, ӑна тӗрӗслесех тӑраҫҫӗ.
Шупашкар хулинче урамсене тата картишсене юртан тасатсах тӑраҫҫӗ. Пӗрремӗш юр чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчех ӳкнӗ. «Дорэкс» акционерсен обществи ҫав вӑхӑтранпа 152 пин кубла метр юр турттарнӑ. Ҫав шутран 142 кубла метрне чӳк тата раштав уйӑхӗсенче илсе тухнӑ. Предприятин диспетчер служби пӗлтӗр ҫав тапхӑрта мӗн чухлӗ турттарнине те танлаштарса пӑхнӑ. Ун чухне 49 пин кубла метр кӑна пуҫтарӑннӑ, 2014-мӗш ҫулта вара — 31 пин.
Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, хулари юра икӗ полигонта пухаҫҫӗ: Калинин районӗнче («Промтрактор» савутӑн тасатмалли сооруженийӗ ҫывӑхӗнче) тата Мускав районӗнче (Б. Хмельницкий урамӗнче). Вӗсенче юра талӑкӗпех йышӑнаҫҫӗ. Сӑмах май, юра управляющи компанисемпе ытти предприяти-организацисем те турттарса каяҫҫӗ.
Россельхозцентрӑн Чӑваш Енри филиалӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗрхи культурӑсем хӗл аван каҫаҫҫӗ. Юр республикӑра пӗр пек тан выртать. Унӑн хулӑнӑшӗ 15 сантиметртан пуҫласа 45 сантиметра ҫитет, вӑтамран 27 сантиметрпа танлашать. Калча тӗмленнӗ вырӑнта сывлӑш температури — 2 градус сивӗ. Кӑнтӑр енчи районсенче (тӗслӗхрен, Пӑрачкавра) вӑл 5 градуса ҫывӑх. Ҫӗр 23 сантиметртан пуҫласа 26 сантиметр таран шӑннӑ.
Россельхозцентрӑн Чӑваш Енри филиалӗнчи специалистсем асӑрханӑ тӑрӑх, тутлӑхлӑ япаласене калча ытлашши илмест, ҫавӑнпа кӗрхисене хӗл каҫма лайӑх. Агрономсем палӑртнӑ тӑрӑх, кӗрхи пӗрчӗллӗ культурӑсен 1,5 проценчӗ ҫеҫ пӗтнӗ. Ку вӑл — вӑтамран. Ытти ҫулсенче ҫак цифра 7–8 процент таран пулнӑ.
Чӑваш Енри вӑрмансенче Африка мурӗнчен вилнӗ хир сыснисен виллисене тупнине Чӑваш халӑх сайчӗ те пӗлтернӗччӗ. Заповедникра ӗҫлекенсем ку версипе килӗшмеҫҫӗ иккен. Ун пек ҫырӑва вӗсем «Правда ПФО» интернет-хаҫата ҫитернӗ.
Африка мурне хир сыснисем сараҫҫӗ тенин заповедникри ӑсчахсене кӑмӑлсӑрлантарнӑ. Вӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, хир сыснисем килти сыснасенчен чир ҫаклатаҫҫӗ. Заповедникри специалистсем килти сыснана вӗсен территорине такам пӑрахнӑ тесе каласшӑн. Ҫапла хӑтланни такамсене кирлӗ имӗш: ҫавсем хир сыснисене никам тӗрӗслесе тӑмасӑр тытма ирӗк парасса шанаҫҫӗ. Заповедникре вилнӗ хир сысни тупиччен маларах РФ Президенчӗн Администрацине Атрать (Улатӑр районӗ. — Авт. асӑрхаттарӑвӗ) ялӗнчен ҫыру ҫитнӗ. Унта Напольноери тата Сӑрҫи Майданри (Пӑрачкав районӗ. — Авт. асӑрхаттарӑвӗ) тӗслӗх хыҫҫӑн заповедникри хир сыснисене мӗншӗн персе пӑрахмаҫҫӗ тенӗ-мӗн.
Африка мурне сарма темиҫе ҫул каялла кашкӑрсене вӗлермелли кампани ирттерни те пулӑшнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен. Кашкӑрсем — вӑрман санитарӗсем. Вӗсем вӑйсӑр тата хир сыснисене тӗп тӑваҫҫӗ.
Чӑваш Енри вӑрмансенче Африка мурӗнчен вилнӗ хир сыснисен виллисене тупнине пула ҫак чӗрчунсене сунарҫӑсен те тытма юрамӗ.
Ку чару Улатӑрпа Пӑрачкав районӗсене пырса тивет. Хушӑва Чӑваш Енӗн праивтельстви шайӗнчех хатӗрленӗ. Ӗҫлӗ хута ЧР Министрсен Кабинечӗн Пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Владимир Аврелькин ӗнер алӑ пуснӑ.
Аса илтеретпӗр, пилӗк чӗрчуна «Сӑрҫи» заповедникре асӑрханӑ. Хир сыснисен виллисене ҫунтарса янӑ, виҫӗ метр тарӑнӑшне пытарнӑ.
Инфекци радиусне палӑртнӑ хыҫҫӑн пӗрремӗш зонӑна Улатӑр районӗнчи Березовая Поляна тата Сӑрҫи Майданӗ, Пӑрачкав районӗнчи Любимовка, Сыреҫ ялӗсем кӗнӗ. Иккӗмӗш зонӑра — Улатӑр, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Комсомольски, Пӑрачкав, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле районӗсем, Улатӑр тата Ҫӗмӗрле хулисем.
Чӑваш Енри вӑрмансенче Африка мурӗнчен вилнӗ хир сыснисен виллисене тупнӑ. Пилӗк чӗрчуна «Сӑрҫи» заповедникре асӑрханӑ. Вӗсем мӗне пула вилнине ветеринарсем тӳрех чухланӑ-ха. Лаборатори тӗпчевӗ вара иккӗленӗве ҫирӗплетнӗ.
Хир сыснисен виллисене ҫунтарса янӑ, виҫӗ метр тарӑнӑшне пытарнӑ. Халӗ инфекци ӑҫтан тухнине тӗпчеҫҫӗ.
Инфекци радиусне палӑртнӑ: 30 метр. Пӗрремӗш зонӑна Улатӑр районӗнчи Березовая Поляна тата Сӑрҫи Майданӗ ялсем, Пӑрачкав районӗнчи ялсем кӗнӗ.
Иккӗмӗш зонӑра — Улатӑр, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Комсомольски, Пӑрачкав, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле районӗсем, Улатӑр тата Ҫӗмӗрле хулисем лекнӗ.
+0.3 °C