Ҫак самантра Чулхулара кӑштах юр ҫума тытӑннӑ. Унта Нума 1 циклон иртет. Чӑваш Ене те килӗ вӑл, анчах пирӗн патра юр мар, ҫумӑр ҫӑвӗ.

Синоптиксем асӑрхануллӑрах пулма сӗнеҫҫӗ. Паян ҫумӑр каҫ енне ҫума пуҫлӗ, ҫур ҫӗр иртсен ҫеҫ чарӑнӗ. Шупашкарта сывлӑш температури 7 градус ӑшӑ таран хӑпарӗ. Ҫанталӑк ӑшӑтнӑ май атмосфера пусӑмӗ улшӑнӗ. Пӗр талӑкра вӑл 10 пункт чакӗ: 738 миллилитр таран анӗ. Унтан каллех йӗркене кӗрӗ.

Ҫил вӑйланӗ. Паян ҫӗрле вӑл ҫеккунтра 19-24 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Ыран республикӑра Япрак ятлӑ антициклон хуҫаланӗ, ҫанталӑк лайӑхланӗ, ҫил лапланӗ. Термометр каҫ енне 0 градусран сахалрах кӑтартӗ.

Пӗлтӗр ку тапхӑрта юр ҫунӑччӗ, ирӗлменччӗ. Кӑҫал вара ҫанталӑк ӑшӑрах. Хӗл хӑҫан ларать? Синоптиксем мӗн калаҫҫӗ?

Чӳк уйӑхӗнчи пӗрремӗш эрне нормӑпа килӗшсе тӑнӑ. Вӑтамран 1 градус сивӗ пулнӑ. Хушӑран юр ҫуса хура ҫӗре шуратать, анчах вӑл кӑштахран ирӗлет. Эппин, хӗл вӑхӑчӗ ҫитмен-ха.

Раҫҫей Гидрометцентрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес 10 кунра кӗркуннехи ҫанталӑк пулӗ. Чӳкӗн 8-17-мӗшӗсенче ытти ҫултинчен 3 градус ӑшӑрах пулӗ. Ҫанталӑк юпа уйӑхӗн вӗҫӗнчипе пӗр килӗ.

Чӳк уйӑхӗн 8-10-мӗшӗсенче антициклон килӗ. Ҫак кунсенче юр та, ҫумӑр та ҫумӗ ахӑртнех. Тен, хӗвел тухӗ. Сывлӑш температури 3 градус сивӗрен пуҫласа 2 градус ӑшӑ пулӗ.

Чӳкӗн 13-мӗшӗнчен ҫумӑр пуҫланать, вӑл 3-4 куна пырӗ. Сывлӑш температури 8 градус таран та ӑшӑтӗ. 17-мӗшӗнчен антициклон хуҫаланӗ, 0 градус таран сивӗтӗ. Ҫапах чӳк уйӑхӗ валли ку та ӑшӑ-ха. Синоптиксем хальлӗхе хӗл ларасси пирки каламаҫҫӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти 17-мӗш ача пахчинче ҫамрӑк экологсен чӑн-чӑн лабораторийӗ уҫӑлнӑ. Ӑна хӑтлама «Чебурашка» ача пахчине Шупашкар ГЭСӗн ертӳлӗхӗ пулӑшнӑ.

ГЭС сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, гидроэнергетиксем ача пахинчи лаборатори валли тӗрлӗ объективлӑ, видеокамерӑллӑ тата проекторлӑ хальхи йышши ултӑ микроскоп, ҫутҫанталӑка тухса ӗҫлемешкӗн портативлӑ микроскоп туянса панӑ. Унсӑр пуҫне ӑслӑлӑх ӗҫне хӑнӑхма май паракан инструментсен пуххине, телескоп, бинокль тата лупӑсем панӑ.

Палӑртма кӑмӑллӑ, пирвайхи кунах лабораторире паллашу-хӑнӑху урокӗ иртнӗ, ун вӑхӑтӗнче пӗчӗк ачасем тӗрлӗ приборпа паллашнӑ, ӳсен-тӑрантан шӗвек хатӗрлеме хӑнӑхнӑ. Шкул ҫулне ҫитмен ачасене пирвайхи занятиех питӗ килӗшнӗ, вӗсем курӑк клеткисене хавхаланса тӗпченӗ.

Ҫанталӑкҫӑсем пӗлтернӗ тӑрӑх, паян каҫхине сывлӑш температури 3-4 градус таран анать, ҫӗрле вара 1 градус сивӗ пулать. Канмалли кунсенчен пуҫласа сывлӑш температури 1-4 градус сивӗ тӑрӗ.

Шӑматкун республикӑри хӑш-пӗр тӑрӑхра йӗпе юр ҫума пултарӗ. Вырсарникун кӑштах ашӑрах пулӗ, нимӗн те ҫумӗ.

Ҫитес эрнере Чӑваш Енре юр ҫӑвӗ. Хӑш-пӗр вырӑнта ҫумӑрпа хутӑш ҫӑвӗ, тепӗр вырӑнта вара юр выртӗ. Каҫхине термометр 0 градусран анӗ, кӑнтӑрла та питех ӑшӑ пулмӗ. Ахӑртнех, кунашкал ҫанталӑк юпа уйӑхӗн вӗҫӗччен тӑрӗ.

ИӖМ водительсене хӗллехи шина ҫине куҫма сӗнет.

Хӑй выляса ӳснӗ ҫырмари тирпейсӗрлӗх Ухтер Мучине килӗшесси иккӗленӳллӗ

Ухтер Мучи выляса ӳснӗ ҫырмана вӑл тӑрӑхра пурӑнакансем ҫӳп-ҫаппа тултарнӑ.

Йӑлари хытӑ каяша ял халӑхӗ ҫырмана йӑтнинчен тӗлӗнмелле те мар пек. Ӗмӗрӗпех ҫапла тунӑ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн тепӗр пӗчӗк ҫырма-путӑк тулса ларнӑ, симӗс курӑкпа ешерекен вырӑна хӑй тӗллӗнех ҫаврӑннӑ. Халӗ вара урӑхларах. Ӗлӗкрех пластмасса савӑт-сапа, ҫӗршер-ҫӗршер ҫул ҫӗрмесӗр выртакан материал пулман. Ҫырмана йӑлари каяша пенипе паян тавралӑх сӑнсӑрланать. Ухтер Мучин (халӑхра ӑна чылайӑшӗ ҫавӑн пек сӑнарпа астуса юлнӑ та сенкер экран ҫинчи ят ӑна ҫыпӑҫнӑ) РСФСР тата Чӑваш халӑх артисчӗ Геннадий Терентьев выляса ӳснӗ Тӑвай районӗнчи Кивӗ Пуянкасси ҫырми ҫӳп-ҫаппа тулнӑ иккен. Илемсӗрлӗхе «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫатне Геннадий Терентьевӑн тӑван тӑрӑхӗнче ҫуралнӑ ҫын пӗлтернӗ.

Вырӑнти тӳре-шарапа паян «Хыпар» издательство ҫурчӗ хыпарсен служби ҫыхӑннӑ та вырӑнтисем ҫырмана тирпейлеме шантарнӑ.

Синоптиксем Чӑваш Енре ҫанталӑк япӑхланасси пирки пӗлтереҫҫӗ. Ку – Ксавьер атлантика циклонне пула. Вӑл Германире тустарнӑ ӗнтӗ: унта 7 ҫын вилнӗ, вун-вун ҫын суранланнӑ. Япӑх ҫанталӑк хыҫҫӑн метро ӗҫлемен, самолетсем вӗҫмен.

Атлантика циклонӗ Атӑлҫи тӑрӑхне ҫитнӗ. Паян ҫӗрле ҫавна май Чӑваш Енре ҫумӑр ҫунӑ. Паян ҫӗрле ҫанталӑк тата япӑхланасса пӗлтереҫҫӗ. Ҫумӑр вӑйлӑ ҫӑвӗ, 1 тӑваткал метр лаптӑк ҫине 10 литр таранах ҫумӑр ӳкӗ, ҫил ҫеккунтра 22 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Чи вӑйлӑ ҫил Тутарстанра пулӗ.

Ыран вара ҫанталӑк лайӑхланӗ. Шӑматкун 15 градус таран ӑшӑ пулӗ, ҫамӑр ҫумӗ.

Тӳперен йӑтӑнса аннӑ пулӑсем

Мексикӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ пайӗнче вырнаҫнӑ Тамаулипас штатӗнче тӗлӗнмелле пулӑм асӑрханӑ — унта пулӑ ҫумӑрӗ ҫуса кайнӑ. Мексика кӳлмекӗнчен инҫе мар вырнаҫнӑ Тампико хулинче ҫумӑр пӗлӗтӗнчен шыв тумламӗсемпе пӗрле вӗтӗ пулӑсем ӳкме тытӑннӑ.

«Тампикӑра тӗлӗнмелле пулӑм, Ломас-де-Росалес районта ҫумӑр пӗрӗхтерсе иртнӗ. Ун вӑхӑтӗнче, тӳрремӗн каласан, вӗтӗ пулӑсем тӳперен ӳкме пуҫланӑ», — вырӑнти тӳре-шара хӑйсен Фейсбукри страницинче ҫапларах пӗлтернӗ.

Калас пулать, пулӑ ҫумӑрӗ вӑйлӑ тӑвӑл хыҫҫӑн пулма пултарать. Ытларах чухне питӗ вӑйлӑ ҫавраҫил иртсен пулӑсене тинӗсрен сывлӑша хӑпартать. Унччен маларах ку тӑрӑхра «Пилар» тропикри шторм иртсе кайнӑччӗ. Ҫил 72 км/сех. таран хӑвӑртлӑхпа вӗрнӗ.

Республикӑра ҫанталӑк самаях сивӗтет. Ҫавна май ЧР Транспорт министерстви машина водителӗсене асӑрхаттарасшӑн: ҫул ҫинче тимлӗрех пулмалла. Ҫул шуҫлак пулма пултарать, ҫавна май хӑвӑртлӑха пӑхӑнмалла. Кунсӑр пуҫне ведомство водительсене хӗллехи шина ҫине куҫасси пирки шухӑшлама сӗнет.

ЧР Гидрометцентрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫанталӑк 2 градус таран сивӗтет, тӑпра вара 4 градус таран шӑнать. Кунашкал ҫанталӑк аван уйӑхӗн 27-мӗшӗччен тӑрӗ.

Хӑшӗ-пӗри каланӑ тӑрӑх, юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче ҫанталӑк ӑшӑтӗ. Анчах хальлӗхе кун пирки калаҫма иртерех-ха. Юпа уйӑхӗ мӗнле ҫанталӑкран пуҫланасси пирки синоптиксем кӑшт каярах пӗлтерӗҫ.

Кӑҫалхи хӗлле мӗнле пулӗ? Хӑш-пӗр ӑсчах ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, хӗл сивӗ килӗ. Унашкалли 100 ҫул пулман.

Ҫакна, тӗслӗхрен, Аслӑ Британири метеоролог Джеймс Мэдден ҫирӗплетет. Вӑл каланӑ тӑрӑх 2017-2018 ҫулсенчи хӗлле Ҫӗр чӑмӑрӗшӗн куҫӑм тапхӑрӗ пулать. Чӳк уйӑхӗнчех сивӗтӗ-мӗн, раштав пуҫламӑшӗнче шартлама сивӗ шатӑртатӗ. Сывлӑш температури 25-30 градус сивӗ пулӗ. Тепӗр тесен, ӑсчах ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, унашкал температура хӗлӗпех пулӗ, хӑнӑхмах тивӗ.

Джеймс Мэдден хӗл вӑраха тӑсӑлнине калать. Европӑра, Азири хӑш-пӗр ҫӗршывра юр вӑйлӑ ҫӑвӗ.

Анчах Раҫҫей ӑсчахӗсем урӑхла калаҫаҫҫӗ. РФ Гидрометцентрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗл питех сивӗ килмӗ. Пуҫламӑшӗ чылай ҫултинчен уйрӑлса тӑмӗ. Нарӑс тата пуш уйӑхӗсенче вара нормӑран ӑшӑрах пулӗ.

Сӑмах май, кӑҫал пилеш ӑнса пулса. Ку вара хӗл сивӗ пулмассине пӗлтерекен паллӑ.

Чӑваш Енре ҫанталӑк тӑрук ӑшӑтать. Ыранах, аван уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, ҫанталӑк улшӑнать. Кун пирки ЧР Гидрометцентрӗ пӗлтерет.

Ыран сывлӑш температури 23 градус ӑшӑ пулӗ. Ытти кун вӑл тата хӑпарӗ, 25 градуса ҫитӗ. Каҫхине термометр 15 градус кӑтартӗ.

Авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче 25 градус ӑшӑ пулӗ, каҫхине – 15 градус. Ҫил ҫеккунтра 3 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Сывлӑшри нӳрӗк 89 процентпа танлашӗ. Авӑнӑн 14-мӗшӗнче те ҫанталӑк ҫавӑн пекех тӑрӗ. Сывлӑшри нӳрӗк 69 процента ҫитӗ. Ҫил ҫеккунтра 5 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ.